Xana Hi Nga Ri Seketela Njhani Ripfumelo Ra Hina Hi Vunene?
“Endlani hi matimba hinkwawo ku seketela ku pfumela ka n’wina hi vunene.”—2 PETRO 1:5.
1, 2. Ha yini hi fanele hi langutela leswaku vanhu va Yehovha va endla leswinene?
YEHOVHA nkarhi hinkwawo u endla swilo hi ndlela ya vunene. U endla leswi lulameke ni leswo saseka. Hikwalaho, muapostola Petro u vule leswaku Xikwembu hi la vitaneke Vakreste lava totiweke ‘hi ku kwetsima ni vunene bya xona.’ Vutivi lebyi kongomeke bya Tata wa vona wa le tilweni byi va kombise leswi a swi laveka leswaku va hanya vutomi bya ku tinyiketela eka Xikwembu.—2 Petro 1:2, 3.
2 Muapostola Pawulo u khutaza Vakreste ‘ku tekelela Xikwembu, leswi va nga vana lava rhandzekaka.’ (Vaefesa 5:1) Ku kotisa Tata wa vona wa le tilweni, vagandzeri va Yehovha va fanele va endla leswinene eka xin’wana ni xin’wana. Kambe vunene i yini?
Leswi Vunene Byi Nga Swona
3. Xana “vunene” byi hlamuseriwa hi ndlela yihi?
3 Swihlamusela-marito swa manguva lawa swi hlamusela “vunene” tanihi “vunene bya mahanyelo; ku lulama.” I “xiendlo ni mianakanyo leyi lulameke; vumunhu.” Munhu lonene u lulamile. Vunene nakambe byi hlamuseriwa tanihi “ku fambisana ni mpimanyeto wa leswo saseka.” Entiyisweni, eka Vakreste, “mpimanyeto wa leswo saseka” wu vekiwa hi Xikwembu naswona wu andlariwile eRitweni ra xona ro Kwetsima, Bibele.
4. Hi tihi timfanelo leti boxiweke eka 2 Petro 1:5-7 leti Vakreste va faneleke va tikarhatela ku va na tona?
4 Vakreste va ntiyiso va fambisana ni mimpimanyeto yo lulama ya Yehovha Xikwembu, naswona va amukela switshembiso swakwe leswinene hi ku va ni ripfumelo. Nakambe va yingisa ndzayo ya Petro: “Endlani hi matimba hinkwawo ku seketela ku pfumela ka n’wina hi vunene, vunene byona mi byi seketela hi vutivi, mi seketela vutivi hi ku tikhoma, ni ku tikhoma hi ku tiyisela, ni ku tiyisela hi [ku tinyiketela eka Xikwembu, ni ku tinyiketela eka Xikwembu hi rirhandzu ra vumakwerhu, ni rirhandzu ra vumakwerhu, NW] hi rirhandzu.” (2 Petro 1:5-7) Mukreste u fanele a tikarhata leswaku a va ni timfanelo leti. Leswi a swi endliwi hi masikunyana kumbe malembenyana kambe swi lava ku endla matshalatshala evuton’wini bya munhu hinkwabyo. Phela, ku seketela ripfumelo ra hina hi vunene swa nonon’hwa hi swoxe!
5. Xana vunene i yini hi ku ya hi Matsalwa?
5 Mutsari wa xihlamusela-marito M. R. Vincent u vula leswaku mongo wo sungula wa rito ra Xigriki leri hundzuluxeriwaka ri ku “vunene” a wu vula “ntirho wihi na wihi wo saseka.” Petro u tirhise vunyingi bya rona loko a vule leswaku Vakreste va fanele va twarisa “mintirho leyo saseka,” kumbe vunene, bya Xikwembu. (1 Petro 2:9) Hi ku ya hi Matsalwa, vunene a byi hlamuseriwi tanihi lebyi tsaneke kambe i ‘matimba ya mahanyelo, ntamu wa mahanyelo, ku hiteka ka moya-xiviri.’ Loko a boxa vunene, Petro a a ehleketa hi mahanyelo yo saseka lama tiyeke lawa malandza ya Xikwembu a ma languteriwe ku ma kombisa ni ku ma hlayisa. Hambi swi ri tano, hambi leswi hi nga hetisekangiki, xana hakunene hi nga endla leswinene emahlweni ka Xikwembu?
A Hi Hetisekanga Kambe Hi Ni Vunene
6. Hambi leswi hi nga hetisekangiki, ha yini hi nga ha vulaka leswaku hi nga endla leswinene emahlweni ka Xikwembu?
6 Hi ni ndzhaka ya ku nga hetiseki ni xidyoho, kutani hi nga ha tivutisa leswaku xana hi nga swi kotisa ku yini ku endla leswinene emahlweni ka Xikwembu. (Varhoma 5:12) Entiyisweni hi lava ku pfuniwa hi Yehovha leswaku hi va ni timbilu leti tengeke, leti humesaka mianakanyo leyinene, marito lamanene ni mintirho leyinene. (Ringanisa Luka 6:45.) Endzhaku ko dyoha malunghana na Batixeba, Davhida mupisalema la kombisaka ku hundzuka u komberile: “Oho Šikwembu! v̌umba e nḍeni ka mina e mbilu le’yo tenga. U tlhela u pfuša e nḍeni ka mina e moya lo’wo tiya.” (Pisalema 51:10) Xikwembu xi n’wi rivalerile Davhida naswona xi n’wi pfunile hi laha ku faneleke leswaku a khoma ndlela ya vunene. Hikwalaho, loko hi dyohile swinene kambe hi hundzuka hi amukela mpfuno wa Xikwembu ni wa vakulu va vandlha, hi nga vuyela endleleni leyinene hi nga suki eka yona.—Pisalema 103:1-3, 10-14; Yakobo 5:13-15.
7, 8. (a) I yini lexi lavekaka leswaku hi tshama hi ri ni vunene? (b) Hi wihi mpfuno lowu Vakreste va nga na wona leswaku va va ni vunene?
7 Hikwalaho ka vudyoho lebyi hi velekiweke na byona, hi fanele hi lwa nyimpi leyi nga heriki leswaku hi endla leswi ndlela ya vunene yi lavaka swona eka hina. Leswaku hi tshama hi ri lavanene, a hi nge tiendli mahlonga ya xidyoho ni kan’we. Ematshan’wini ya sweswo, hi fanele hi va “mahlonga ya ku lulama,” hi famba, hi ehleketa, hi vulavula ni ku endla swilo hi ndlela ya vunene. (Varhoma 6:16-23) I ntiyiso leswaku ku navela ka hina ka nyama ni ku voyamela eka vudyoho swi ni matimba, naswona hi langutane ni mphikamakaneta yo hlula swilo leswi, ni ku endla leswinene leswi Xikwembu xi swi lavaka. Kutani hi fanele hi endla yini?
8 Xin’wana xa swona, hi fanele hi landzela nkongomiso wa moya lowo kwetsima wa Yehovha kumbe matimba lama tirhaka. Hikwalaho hi fanele hi hlayisa xitsundzuxo xa Pawulo: “Fambani hi Moya, kutani mi nga ka mi nga korwisi ku navela ka ntumbuluko wa n’wina wa nyama; hikuva ku navela ka nyama ku lwa ni Moya; naswona ku navela ka Moya ku lwa ni nyama. Swilo leswi swimbirhi swa lwetana, kutani ma hluleka ku endla leswi mi lavaka ku swi endla.” (Vagalatiya 5:16, 17) Ina, hi ni moya wa Xikwembu ku hi nyika matimba ya ku endla swo lulama, naswona hi ni Rito ra xona ku hi kongomisa leswaku hi tikhoma kahle. Nakambe hi ni mpfuno wa rirhandzu wa nhlengeletano ya Yehovha ni ndzayo ya “nandza lowo tshembeka, wo tlhariha.” (Matewu 24:45-47) Xisweswo, hi nga swi kota ku hlula mimboyamelo ya vudyoho. (Varhoma 7:15-25) Ina, loko hi va ni mianakanyo leyi thyakeke, hi fanele hi yi susa hi ku hatlisa ivi hi khongelela ku pfuniwa hi Xikwembu leswaku hi papalata ndzingo wihi na wihi wo endla swilo hi ndlela leyi nga riki na vunene.—Matewu 6:13.
Vunene Ni Mianakanyo Ya Hina
9. Xana mahanyelo ya vunene ma lava mianakanyo ya muxaka muni?
9 Vunene byi sungula eka ndlela leyi munhu a ehleketaka ha yona. Leswaku hi ta amukeriwa hi Xikwembu, hi fanele hi ehleketa swilo leswo lulama, leswo saseka ni leswinene. Pawulo u te: “Vamakwerhu, hinkwaswo leswi nga ntiyiso, hinkwaswo leswi chavisekaka, hinkwaswo leswi lulameke, hinkwaswo leswi tengeke, hinkwaswo leswi tsakisaka, hinkwaswo leswi nkhensekaka, ni loko ku ri ni swin’wana leswi nga ni vunene kumbe ku dzuneka, swilo leswi hinkwaswo, tshamani mi ri karhi mi swi anakanya.” (Vafilipiya 4:8) Hi fanele hi anakanya hi swilo leswi lulameke, leswi tengeke, naswona xin’wana ni xin’wana lexi pfumalaka vunene a xi fanelanga xi hi tsakisa. Pawulo u te: “Leswi mi swi dyondzeke ni ku swi kuma, leswi mi swi tweke ni ku swi vona eka mina, swi endleni.” Loko hi fana na Pawulo—hi ri ni vunene emianakanyweni, eririn’wini ni le ka swiendlo—hi ta va vanghana vo saseka ni swikombiso leswinene evuton’wini bya Vukreste, kutani ‘Xikwembu xa ku rhula xi ta va na hina.’—Vafilipiya 4:9.
10. Xana ku tirhisa ka hina 1 Vakorinto 14:20 ku nga hi pfuna njhani ku tshama hi ri lavanene?
10 Loko hi navela ku tshama hi ri ni vunene emianakanyweni kutani hi tsakisa Tata wa hina wa le tilweni, hi fanele hi tirhisa ndzayo ya Pawulo: “Mi nga fani ni vana eku ehleketeni ka n’wina. Loko ku ri ka leswo biha mi fanele ku fana ni swihlangi, kambe mi va lava kuleke [ematimbeni ya ku twisisa, NW].” (1 Vakorinto 14:20) Leswi swi vula leswaku tanihi Vakreste a hi lavi ku va ni vutivi kumbe ntokoto wa vubihi. Ematshan’wini yo pfumelela mianakanyo ya hina yi onhiwa hi ndlela leyi, hi vutlharhi hi hlawula ku tshama hi nga ri na ntokoto naswona hi nga ri na nandzu, hi kotisa vana emhakeni leyi. Hi nkarhi lowu fanaka, hi swi twisisa kahle leswaku ku tikhoma loko biha ni ku endla leswo biha i vudyoho emahlweni ka Yehovha. Ku navela ku n’wi tsakisa hi mbilu hinkwayo hi ku va lavanene swi ta hi pfuna, hikuva swi ta hi susumetela ku papalata vutihungasi lebyi thyakeke ni minkucetelo yin’wana leyi thyakisaka mianakanyo, ya misava leyi yi nga le hansi ka matimba ya Sathana.—1 Yohane 5:19.
Vunene Ni Ririmi Ra Hina
11. Xana ku va ni vunene ku lava ririmi ra njhani, naswona emhakeni leyi, hi swihi leswi hi nga swi dyondzaka eka Yehovha Xikwembu na Yesu Kreste?
11 Loko mianakanyo ya hina yi ri yinene, yi fanele yi swi khumba swinene leswi hi swi vulaka. Ku va lonene swi lava ririmi leri baseke, leri tengeke, ra ntiyiso ni leri akaka. (2 Vakorinto 6:3, 4, 7) Yehovha i “Xikwembu xa ntiyiso.” (Pisalema 31:5, NW) U tshembekile eka mintirho yakwe hinkwayo, naswona switshembiso swakwe swi tiyile hikuva a nga hembi. (Tinhlayo 23:19; 1 Samuwele 15:29; Tito 1:2) N’wana wa Xikwembu, Yesu Kreste, u “ni tintswalo ni ntiyiso.” Loko a ha ri la misaveni, nkarhi hinkwawo a a vulavula ntiyiso hi laha a wu amukeleke ha kona eka Tata wakwe. (Yohane 1:14; 8:40) Ku tlula kwalaho, Yesu “a nga dyohanga nchumu, a nga vulanga swo kanganyisa van’wana.” (1 Petro 2:22) Loko hi ri malandza ya Xikwembu na Kreste hakunene, hi ta vulavula ntiyiso ni ku tikhoma hi vunene, onge ‘hi khamiwe hi ntiyiso.’—Vaefesa 5:9; 6:14.
12. Leswaku hi va ni vunene, xana hi fanele hi papalata mavulavulelo ya muxaka muni?
12 Loko hi ri ni vunene, ku ni mavulavulelo lawa hi nga ta ma papalata. Hi ta lawuriwa hi ndzayo ya Pawulo: “Leswo bava hinkwaswo, ni ku hlundzuka hikwako, ni ku kariha hinkwako, a swi susiwe exikarhi ka n’wina; tshikani ku holova ni ku rhuketelana, mi susa mona hinkwawo.” “Vuoswi, ni swa thyaka hinkwaswo, ni makwanga, a swi laveki exikarhi ka n’wina, ni ku kumbuka swi nga kumbukiwi. Mi nga tirhisi marito ya ku rhuketela, ni ya vuphukuphuku, ni ya mafenya, hikuva a ma laveki; tirhisani ntsena marito lama nkhensaka.” (Vaefesa 4:31; 5:3, 4) Van’wana swi ta va phyuphyisa ku tshama na hina hikuva timbilu ta hina to lulama ti hi susumetela ku papalata ririmi leri nga riki ra Vukreste.
13. Ha yini Vakreste va fanele va lawula ririmi?
13 Ku navela ku tsakisa Xikwembu ni ku vula swilo leswinene, swi ta hi pfuna ku lawula ririmi ra hina. Hikwalaho ka mimboyamelo ya vudyoho, hinkwerhu ha dyoha hi marito nkarhi hinkwawo. Kambe, mudyondzisiwa Yakobo u vula leswaku “loko hi veka matomu emilon’wini ya tihanci,” ti ya lomu hi ti yisaka kona. Hikwalaho hi fanele hi tirha hi matimba ku lawula ririmi, hi ringeta ku ri tirhisa hi tindlela letinene ntsena. Ririmi leri nga lawulekiki ‘ri ringanisiwa ni tiko ro homboloka.’ (Yakobo 3:1-7) Xilo xin’wana ni xin’wana xa misava leyi yi nga chaviki Xikwembu xi fambisana ni ririmi leri nga lawulekiki. Hi rona ri vangaka swilo sweswo leswi onhaka tanihi vumbhoni bya mavunwa, ku rhuketela ni rihlevo. (Esaya 5:20; Matewu 15:18-20) Naswona loko ririmi leri nga lawulekiki ri humesa nhlambha, marito lama tlhavaka kumbe rihlevo leri vavisaka, ri tele hi chefu leyi dlayaka.—Pisalema 140:3; Varhoma 3:13; Yakobo 3:8.
14. Xana hi tihi tindlela timbirhi leti Vakreste va faneleke va ti papalata eka ririmi?
14 Hi laha Yakobo a kombisaka ha kona, a swi twali ku ‘dzunisa Yehovha’ hi ku vulavula kahle hi Xikwembu, kambe hi tlhela hi tirhisa ririmi rero hi ndlela yo biha, hi ‘rhuketela vanhu’ hi va sola. Vona vudyoho byonghasi, ku yimbelela swidzuniso swa Xikwembu eminhlanganweni ivi hi huma hi ya vulavula swo biha hi vapfumeri-kulorhi! Mati yo tsokombela ni yo bava a ma nge humi eka xihlovo xin’we. Loko hi tirhela Yehovha, van’wana va ni lunghelo ro langutela leswaku hi vula swilo leswinene ematshan’wini yo vula marito lama nga tsakisiki. Hikwalaho a hi cukumeteni ririmi ro biha kutani hi lwela ku vula swilo leswi nga ta vuyerisa vanghana va hina ni ku va aka emoyeni.—Yakobo 3:9-12.
Vunene Ni Swiendlo Swa Hina
15. Ha yini swi ri swa nkoka swinene ku papalata tindlela to homboloka?
15 Tanihi leswi mianakanyo ni ririmi ra Mukreste swi faneleke swi va ni vunene, ku vuriwa yini hi swiendlo swa hina? Ku va ni mahanyelo lamanene hi yona ntsena ndlela yo kota ku amukeriwa hi Xikwembu. Ku hava nandza wa Yehovha loyi a nga fularhelaka vunene, a lava ku homboloka ni vuxisi, ivi a tibyela leswaku swilo sweswo swi ta amukeriwa hi Xikwembu. Swivuriso 3:32 yi ri: “Munhu wo homboloka i manyala e ka Yehova, kambe šihundla ša yena, ši na la’v̌a lulameke.” Loko hi tlangela vunghana bya hina na Yehovha Xikwembu, marito lawa lama tlhontlhaka mianakanyo ma fanele ma hi tshikisa ku anakanya ku onha kumbe ku endla swo homboloka. Phela, xin’wana xa swilo swa nkombo leswi vengiwaka hi moya wa Yehovha i “mbilu le’yi kanelaka ŝo biha”! (Swivuriso 6:16-19) Kutani ke, a hi papalateni swiendlo swo tano kutani hi endla leswinene, leswaku ku vuyeriwa vanhu-kulorhi ni ku dzunisa Tata wa hina wa le tilweni.
16. Ha yini Vakreste va nga fanelanga va endla swilo swihi na swihi swa vukanganyisi?
16 Leswaku hi kota ku kombisa vunene hi fanele hi tshembeka. (Vaheveru 13:18) Munhu wa vukanganyisi, loyi swiendlo swakwe swi nga fambisaniki ni marito ya yena, a nga na byona vunene. Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriwaka ri ku “mukanganyisi” (hy·po·kri·tesʹ) ri vula “loyi a hlamulaka” naswona ri nga ha vula mutlangi wa le xitejini. Tanihi leswi vatlangi va Magriki ni Varhoma a va ambala swifunengeta-nghohe, rito leri ri tirhisiwe hi ndlela yo fanekisela ku vula loyi a ambalaka nchumu wo xisetela. Vakanganyisi hi “lava nga tshembekiki.” (Ringanisa Luka 12:46 na Matewu 24:50, 51.) Vukanganyisi (hy·poʹkri·sis) byi nga ha vula vubihi ni mano. (Matewu 22:18; Marka 12:15; Luka 20:23) Swi khomisa gome swonghasi loko munhu la tshembekaka a yengiwa hi ku n’wayitela, ku hlekelela ni swiendlo swa vukanganyisi! Kambe swa tsakisa ku tiva leswaku hi tirhisana ni Vakreste vo tshembeka. Naswona Xikwembu xa hi katekisa loko hi ri ni vunene ni loko hi pfumala vukanganyisi. Xona xi amukela lava kombisaka ‘rirhandzu ra vumakwerhu leri nga riki ra vukanganyisi’ ni lava nga ni ‘ripfumelo leri kalaka vukanganyisi.’—1 Petro 1:22; 1 Timotiya 1:5.
Vunene I Ku Endla Swo Lulama
17, 18. Loko hi kombisa mbhandzu wa moya wa vunene, xana hi ta hanyisana njhani ni van’wana?
17 Loko hi seketela ripfumelo ra hina hi vunene, hi ta lwela ku hambana ni ku anakanya, ku vula ni ku endla swilo leswi nga amukelekiki eka Xikwembu. Hambi swi ri tano, ku kombisa vunene bya Vukreste na kona ku lava leswaku hi endla swo lulama. Entiyisweni, vunene byi hlamuseriwa tanihi ku lulama. Naswona ku lulama i mbhandzu wa moya lowo kwetsima wa Yehovha, ku nga ri nchumu lowu endliweke hi munhu. (Vagalatiya 5:22, 23) Loko hi kombisa mbhandzu wa moya ku nga ku lulama, hi ta susumeteleka ku ehleketelela van’wana ni ku va bumabumela hikwalaho ka timfanelo ta vona letinene ku nga khathariseki ku nga hetiseki ka vona. Xana va ni malembe yo tala va tirhela Yehovha? Kutani hi fanele hi va komba xichavo, hi va nkhensa ni ku nkhensa ntirho wa vona eka Xikwembu. Tata wa hina wa le tilweni wa ri vona rirhandzu leri va ri kombisaka hikwalaho ka vito rakwe ni mintirho ya vona yo lulama ya ripfumelo, na hina hi fanele hi endla sweswo.—Nehemiya 13:31b; Vaheveru 6:10.
18 Vunene byi hi endla hi lehisa mbilu, hi twisisa ni ku va ni ntwela-vusiwana. Loko mugandzeri-kulorhi wa Yehovha a tshikileriwa kumbe a ri ni gome, hi ta n’wi miyeta mbilu hi tlhela hi lava ku n’wi chavelela, hi laha Tata wa hina wa le tilweni la nga ni rirhandzu a hi chavelelaka ha kona. (2 Vakorinto 1:3, 4; 1 Vatesalonika 5:14) Hi rila ni lava rilaka, kumbexana hikwalaho ko lahlekeriwa hi murhandziwa wa vona la feke. Loko ku ri na xo karhi lexi hi nga xi endlaka ku chavelela, hi ta xi endla, hikuva moya wa vunene wu endla munhu leswaku a kombisa rirhandzu ni vumunhu, hi xiviri.
19. Xana van’wana va nga ha hi khomisa ku yini loko hi ri ni vunene emianakanyweni, emaritweni ni le swiendlweni?
19 Tanihi leswi hi dzunisaka Yehovha hi ku vulavula kahle ha yena, van’wana va nga ha hi dzunisa loko hi ri ni vunene emianakanyweni, emaritweni ni le swiendlweni swa hina. (Pisalema 145:10) Xivuriso xa vutlharhi xi ri: “Munhu l’a lulameke o rwele ku kateka nhlokweni, kambe nomu wa lo’wo biha wu funengeta mona.” (Swivuriso 10:6) Munhu wo biha ni wo homboloka a nga na byona vunene lebyi byi nga endlaka van’wana va n’wi rhandza. U tshovela leswi a swi byalaka, hikuva vanhu va nge n’wi katekisi hi ku vulavula kahle ha yena. (Vagalatiya 6:7) Va katekile swinene lava va anakanyaka, va vulavula ni ku endla leswi lulameke tanihi malandza ya Yehovha! Va rhandziwa, va tshembiwa ni ku xiximiwa vanhu va va katekisa ni ku vulavula kahle ha vona. Ku tlula kwalaho, vunene bya vona bya ku chava Xikwembu byi tisa mikateko leyi nga pimekiki ya Yehovha.—Swivuriso 10:22.
20. Mianakanyo, ririmi ni swiendlo swa vunene swi nga ri khumbisa ku yini vandlha ra vanhu va Yehovha?
20 Mianakanyo, ku vulavula ni swiendlo swa vunene, handle ko kanakana swi ta ri vuyerisa vandlha ra vanhu va Yehovha. Loko vapfumeri-kulobye, va rhandzana ni ku xiximana, rirhandzu ra vumakwerhu ra kula exikarhi ka vona. (Yohane 13:34, 35) Ku vulavula lokunene, swin’we ni xibumabumelo ni xikhutazo lexi humaka embilwini, swi endla leswaku ku va ni moya wa ntirhisano ni vun’we. (Pisalema 133:1-3) Naswona ku endlela vanhu swilo leswi tsakisaka, swa vunene, swi endla leswaku na vona va angula hi ndlela leyi fanaka. Ehenhla ka hinkwaswo, ku endla swo lulama hi tlhelo ra Vukreste swi endla hi amukeriwa ni ku katekisiwa hi Tata wa hina lonene wa le tilweni, Yehovha. Hikwalaho, onge kungu ra hina ku nga va ku amukela switshembiso swo saseka swa Xikwembu hi ku va ni ripfumelo. Kutani a hi tikarhateleni ku endla matshalatshala yo seketela ripfumelo ra hina hi vunene.
Tinhlamulo Ta Wena Hi Tihi?
◻ Xana “vunene” u nga byi hlamuserisa ku yini, naswona ha yini vanhu lava nga hetisekangiki va nga vaka lavanene?
◻ Xana vunene byi lava mianakanyo ya njhani?
◻ Xana vunene byi fanele byi ri khumba njhani ririmi ra hina?
◻ Xana vunene byi fanele byi swi khumba njhani swiendlo swa hina?
◻ Hi yihi mimpfuno yin’wana ya ku va ni vunene?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]
Tanihi leswi mati yo tsokombela ni yo bava ma nga swi kotiki ku huma eka xihlovo xin’we, van’wana hi ndlela leyi kongomeke va langutela leswaku malandza ya Yehovha va vula swilo leswinene ntsena