Xana U Tiyimisele Ku Tshama U Tengile?

“Hinkwaswo leswi nkhensekaka, ni loko ku ri ni swin’wana leswi nga ni vunene kumbe ku dzuneka, swilo leswi hinkwaswo, tshamani mi ri karhi mi swi anakanya.”—VAFILIPIYA 4:8.

1. Xana manyala i yini, naswona hikwalaho ka yini ma nga byi thyakisanga vugandzeri bya Yehovha?

MANYALA i ku onhaka ka mahanyelo. Ma tate misava leyi hi hanyaka eka yona. (Vaefesa 2:1-3) Hambiswiritano, Yehovha Xikwembu a nge pfumeli leswaku vugandzeri bya yena lebyi tengeke byi thyakisiwa. Tibuku, minhlangano, tinhlengeletano ni mintsombano ya Vukreste swi hi nyika switsundzuxo swa nkarhi na nkarhi swo lwisana ni mahanyelo yo biha. Hi kuma mpfuno lowunene wa Matsalwa leswaku hi “namarhela leswinene” emahlweni ya Xikwembu. (Varhoma 12:9) Hikokwalaho, tanihi nhlengeletano, Timbhoni ta Yehovha ti lwela ku basa, ku tenga. Kambe, ku vuriwa yini hi hina ha un’we-un’we? Kahle-kahle, xana wena u tiyimisele ku tshama u tengile?

2. Xana ku tenga i yini, naswona ha yini ku laveka matshalatshala leswaku hi ta tshama hi tengile?

² Ku tenga i ku va ni mahanyelo lamanene, vunene, swiendlo ni ku anakanya hi ndlela leyinene. A hi mfanelo leyi tsaneke, kambe hi leyi tirhaka, leyinene. Ku tenga a swi vuli ku papalata xidyoho ntsena; swi vula ku tikarhatela ku endla leswo lulama. (1 Timotiya 6:11) Muapostola Petro u khongotele Vakreste-kulobye a ku: ‘Seketelani ripfumelo ra n’wina hi ku tenga.’ Hi ndlela yihi? Hi ku ‘endla matshalatshala hinkwawo yo angula hi ku gingiriteka eka [switshembiso swa Xikwembu swa risima].’ (2 Petro 1:5, ringanisa NW.) Hikwalaho ka leswi hi nga ni vudyoho, swi lava hi endla matshalatshala lamakulu leswaku hi tshama hi tengile. Kambe, vanhu lava chavaka Xikwembu va le minkarhini ya khale va swi endlile sweswo, niloko va langutane ni swihinga leswikulu.

A A Tikarhatela Ku Tshama A Tengile

3. Hi swihi swiendlo swo biha leswi Hosi Akazi a veke ni nandzu wa swona?

³ Matsalwa ma tele hi vurunguri bya vanhu lava a va tikarhatela ku tshama va tengile. Hi xikombiso, anakanya hi Hezekiya wo tenga. Tata wakwe, Hosi Akazi wa Yuda, eku heteleleni u gandzele Moloko. “Akaz a a ri wa malembe ya makume mambiri loko a sungula ku fuma; a fuma malembe ya 16 e Yerusalem. A nga endlangi le’ŝi lulameke mahlweni ka Yehova, Šikwembu ša yena, kukotisa Davida, tata wa yena; kambe a famba ndleleni ya tihosi ta Israel, a hisa ṅwana wa yena e nḍilweni, a lanḍisa ŝeŝo manyala ya matiko lawa Yehova a ma hlongoleke mahlweni ka v̌ana v̌a Israel. A humesa maganḍelo, ni ku hisa miri ya risuna e ŝiṭungeni ne ŝinṭhabyaneni, ne hansi ka muri wuṅwana ni wuṅwana lo’wu hlukeke.” (2 Tihosi 16:2-4) Van’wana va vula leswaku ‘ku hundzisiwa hi le ndzilweni’ swi tiyisekisa leswaku u tengile hi ku ya hi mukhuva wa vukhongeri, naswona ku nga ri hi magandzelo ya vanhu. Hambiswiritano, buku leyi nge Molech—A God of Human Sacrifice in the Old Testament, leyi tsariweke hi John Day ya vika: “Ku ni vumbhoni lebyi kumekaka etibukwini ni le ka swihlovo swin’wana swa [Macarthage], ku katsa ni vumbhoni bya vayimburi, leswi kombisaka vukona bya swiendlo swo endla magandzelo hi vanhu . . . etikweni ra Kanana, kutani ku hava xivangelo xo kanakana swikombiso swa Testamente ya Khale swa [magandzelo ya vanhu].” Ku tlula kwalaho, 2 Tikronika 28:3 hi ku kongoma yi vula leswaku Akazi “a hisa v̌ana v̌a yena e nḍilweni.” (Ringanisa Deteronoma 12:31; Pisalema 106:37, 38.) Wa nga vona swiendlo swo biha swonghasi!

4. Xana Hezekiya a a hanyisa ku yini endhawini leyi taleke hi manyala?

⁴ Xana Hezekiya a hanyisa ku yini endhawini leyi taleke hi manyala? Pisalema ya vu-119 ya tsakisa kwalaho, hikuva van’wana va kholwa leswaku yi tsariwe hi Hezekiya, hi nkarhi lowu a ha ri hosana. (Pisalema 119:46, 99, 100) Kutani swiyimo leswi a ri eka swona swi nga kombisiwa hi marito lama nge: “Tihosana ti ṭhamisa ti kanela makungu ya ku lwa na mina; nanḍa wa wena o ehleketa tifanelo ta wena. Moya wa mina wu rila hi mahlomulo.” (Pisalema 119:23, 28) Leswi a a rhendzeriwe hi vanhu lava hanyaka hi vukhongeri bya mavunwa, swi nga ha endleka Hezekiya a hundzuke xihlekiso exikarhi ka swirho swa le hubyeni ya vuhosi, lerova vurhongo a byi nga phahi. Kambe, a a tiyimisele ku tshama a tengile, laha hi ku famba ka nkarhi a veke hosi, naswona a a “endla le’ŝi lulameke mahlweni ka Yehova . . . [A a] ṭhemba Yehova, Šikwembu ša Israel.”—2 Tihosi 18:1-5.

Va Tshame Va Tengile

5. Hi yihi miringo leyi Daniyele ni vanakulobye vakwe vanharhu va hlangavetaneke na yona?

⁵ Van’wana lava na vona va veke swikombiso swa ku tenga a ku ri Daniyele ni vanakulobye va yena vanharhu va Vaheveru, lava a va vuriwa Hananiya, Mixayele na Azariya. Va susiwe etiko-xikaya ra ka vona hi ku sindzisiwa kutani va yisiwa evuhlongeni eBabilona. Vantshwa lava mune va thyiwe mavito ya le Babilona—ku nga Beltexatsara, Xadraka, Mexaka na Abedi-Nego. A va nyikiwa “ŝakudya le’ŝo šawula ŝa hosi,” ku katsa ni swakudya leswi a swi yirisiwile hi Nawu wa Xikwembu. Ku tlula kwalaho, a va boheka ku nghenela ndzetelo wa malembe manharhu lowu lavaka leswaku va “dyonḍisiwa ririmi ni maṭalwa ya v̌a-Kaldea.” Leswi a swi nga vuli ku dyondza ririmi rin’wana ntsena, hikuva swi tikomba onge rito leri nge “v̌a-Kaldea” laha ri vula ntlawa wa vanhu lava dyondzekeke. Xisweswo, vantshwa lava va Vaheveru a va langutane ni tidyondzo ta Babilona leti hambukeke.—Daniyele 1:1-7.

6. Ha yini hi nga vulaka leswaku Daniyele a a tiyimisele ku tshama a tengile?

⁶ Ku nga khathariseki mintshikilelo leyikulu yo endla leswaku va hundzuka, Daniyele ni vanghana vakwe vanharhu va hlawule ku tenga ku ri ni manyala. Daniyele 1:21 yi ri: “Daniel a ṭhamisa ŝeŝo e ku yisa lembeni leri hosi Koreš a sungulaka ku fuma ha rona.” Ina, Daniyele ‘u ye emahlweni’ tanihi nandza wa Yehovha la tengeke ku ringana malembe ya 80—hi nkarhi wa ku humelela ni ku wa ka tihosi to hlaya ta matimba. U tshame a tshembekile eka Xikwembu ku nga khathariseki swinavetiso ni marhengu lama onhaka ya vatirhela-mfumo va hulumendhe swin’we ni manyala ya rimbewu lawa a ma tate vukhongeri bya Babilona. Daniyele u ye emahlweni a tiyimisele ku tshama a tengile.

7. Xana i yini leswi hi nga swi dyondzaka eka ndlela leyi landzeriweke hi Daniyele ni vanakulobye vakwe vanharhu?

⁷ Hi nga dyondza swo tala eka Daniyele ni vanakulobye va yena lava chavaka Xikwembu. A va tiyimisele ku tshama va tengile naswona va arile ku dyiwa hi ndhavuko wa Babilona. Hambileswi a va thyiwe mavito ya le Babilona, a va kalanga va lahlekeriwa hi ku tiveka ka vumunhu bya vona tanihi malandza ya Yehovha. Phela, kwalomu ka malembe ya 70 endzhaku, hosi ya Babilona a yi vitana Daniyele hi vito ra yena ra Xiheveru! (Daniyele 5:13) Evuton’wini bya yena hinkwabyo lebyo leha, Daniyele a a nga landzuli hambi ku ri eka timhaka leti nga nyawuriki. Tanihi muntshwa, a a “endl[e] makungu e mbilwini ya yena leŝaku a nga ka a nga tinyamisi hi ŝakudya le’ŝo šawula ŝa hosi.” (Daniyele 1:8) A swi kanakanisi leswaku xiyimo xa ku nga landzuli lexi tekiweke hi Daniyele ni vanakulobye vakwe vanharhu, xi va tiyisile leswaku va pona eka miringo leyi a yi vula vutomi ni rifu, leyi va langutaneke na yona hi ku famba ka nkarhi.—Daniyele tindzima 3 na 6.

Ku Tiyimisela Ku Tshama Hi Tengile Namuntlha

8. Xana vantshwa va Vukreste va nga ala njhani ku dyiwa hi misava ya Sathana?

⁸ Ku fana na Daniyele ni vanakulobye vakwe vanharhu, ni namuntlha vanhu va Xikwembu a va pfumeli ku dyiwa hi misava ya Sathana yo homboloka. (1 Yohane 5:19) Loko u ri muntshwa wa Mukreste, u nga ha va u langutane ni ntshikilelo lowukulu wa tintangha leswaku u tekelela maambalelo ya tona lama nga riki manene, ku tilunghisa ni vuyimbeleri lebyi ti byi rhandzaka. Kambe, ematshan’weni yo landzelela maendlelo kumbe fexeni yin’wana ni yin’wana leyi humesiwaka, yima u tiyile naswona u nga “landzi hanyelo ra nguva leyi.” (Varhoma 12:2) “Tshika ku hanya ehandle ka Xikwembu ni ku navela swa misava . . . hanya emisaveni leyi hi ku tikhoma, ni ku lulama, ni vukhongeri.” (Tito 2:11, 12) Nchumu wa nkoka i ku amukeriwa hi Yehovha ku nga ri ku amukeriwa hi tintangha ta wena.—Swivuriso 12:2.

9. Hi yihi mintshikilelo leyi Vakreste va nga ha langutanaka na yona etimhakeni ta bindzu, naswona va fanele va tikhomisa ku yini?

⁹ Vakreste lava kuleke na vona va langutana ni mintshikilelo naswona va fanele va va lava tengeke. Vakreste lava nga ni mabindzu va nga ha ringiwa leswaku va tirhisa maendlelo lama kanakanisaka, kumbe va honisa swinawana swa hulumendhe ni milawu ya ta swibalo. Hambiswiritano, ku nga khathariseki ndlela leyi van’wamabindzu lava phikizanaka kumbe vatirhi-kulorhi va ti khomaka ha yona, “hi navela ku endla leswi lulameke minkarhi hinkwayo.” (Vaheveru 13:18) Matsalwa ma lava leswaku hi tshembeka ni ku endla swilo hi ndlela leyinene eka vathori, vathoriwa, vaxavi ni le ka tihulumendhe ta misava. (Deteronoma 25:13-16; Matewu 5:37; Varhoma 13:1; 1 Timotiya 5:18; Tito 2:9, 10) Nakambe a hi lweleni ku va lava hlelekeke etimhakeni ta hina ta mabindzu. Hi ku hlayisa tirhekhodo leti kongomeke ni ku endla mintwanano hi ku tsala ehansi, hakanyingi hi nga sivela swidoledole.

Tshama U Ri Karhi U Tivonela!

10. Hikwalaho ka yini ku ri ni xilaveko xo ‘tivonela’ loko swi ta eka nhlawulo wa hina wa vuyimbeleri?

¹⁰ Pisalema 119:9 yi kandziyisa xiyenge xin’wana xo va hi ta tshama hi tengile emahlweni ka Xikwembu. Mupisalema u yimbelerile a ku: “E džaha ri ta tengisa ku yini ku famba ka yena šana? Hi loko a ku šašameta ni rito ra wena.” Rin’wana ra matlhari ya Sathana lama tirhaka swinene i vuyimbeleri, lebyi nga ni matimba yo pfuxa mintlhaveko. Lexi vavisaka, Vakreste van’wana va tsandzeke ku ‘tilangutela’ loko swi ta eka vuyimbeleri, kutani va tikuma va nghene eka byona hi nhloko, byo tanihi rhep ni lebyi nga ni swichaya-chayana leswi sivaka ni tindleve. Van’wana va nga ha vula leswaku vuyimbeleri byo tano a byi va vavisi, kumbe va vula leswaku a va ma yingiseli marito ya kona. Van’wana va vula leswaku vo tiphina hi mpfumawulo lowukulu wa swichaya-chayana leswi fambisanaka, kumbe mpfumawulo lowukulu wa tikatara ntsena. Hambiswiritano, eka Vakreste mhaka-nkulu a hi loko nchumu wu tsakisa. Mhaka-nkulu eka vona hi loko swi ri “leswi tsakisaka Hosi.” (Vaefesa 5:10, xiitaliki i xerhu.) Hakanyingi, vuyimbeleri lebyi nga ni huwa swin’we ni rhep byi hlohlotela manyala yo tanihi nhlambha, vumbhisa hambi ku ri Vusathana—swilo leswi kahle-kahle swi nga amukelekiki exikarhi ka vanhu va Xikwembu.a (Vaefesa 5:3) Lonkulu kumbe lontsongo, un’wana ni un’wana wa hina u ta va a endla kahle loko o tivutisa xivutiso lexi nge, Hi ku ya hi ndlela leyi ndzi hlawulaka vuyimbeleri bya mina ha yona, xana ndzi tiyimisele ku tshama ndzi tengile kumbe ku endla manyala?

11. Xana Mukreste a nga tivonela njhani malunghana ni minongonoko ya thelevhixini, tivhidiyo ni tibayiskopo?

¹¹ Minongonoko yo tala ya thelevhixini, tivhidiyo ni tibayisikopo yi hlohlotela manyala. Hi ku ya hi mutivi-nkulu wa rihanyo ra miehleketo, ‘dyondzo ya leswaku ntsako i nchumu lowukulu evuton’wini, ku rhandza rimbewu, madzolonga, makwanga ni vutianakanyi’ yi famba emahlweni eka tibayisikopo to tala leti endliwaka namuntlha. Hikokwalaho, ku tilangutela swi katsa ku hlawula leswi hi swi hlalelaka. Mupisalema u khongerile a ku: “Fula[rhe]risa mahlo ya mina, ma nga languti ŝa hav̌a.” (Pisalema 119:37) Muntshwa wa Mukreste la vuriwaka Joseph u wu tirhisile nsinya lowu wa nawu. Loko bayisikopo yin’wana yi sungule ku kombisa swifaniso swa timhaka ta rimbewu ni madzolonga, u humile endlwini ya mintlangu. Xana a a khomiwa hi tingana loko a fanele a endla leswi? Joseph u ri: “E-e. Xo sungula a ndzi anakanya hi Yehovha ni ku lava ku n’wi tsakisa.”

Nkoka Wa Ku Dyondza Ni Ku Anakanyisisa

12. Hikwalaho ka yini dyondzo ya munhu hi xiyexe ni ku anakanyisisa swi fanerile leswaku hi tshama hi tengile?

¹² Ku papalata swilo swo biha ntsena a swi anelanga. Ku tiyimisela ku tshama u tengile swi katsa ku dyondza ni ku anakanyisisa hi swilo leswinene leswi tsariweke eRitweni ra Xikwembu, leswaku hi ta kota ku tirhisa misinya ya yona ya milawu evuton’wini. Mupisalema u huwelerile a ku: “E nawu wa wena nḍi wu ranḍisa ku yini! Nḍi wu anakanya hi siku hikwaro.” (Pisalema 119:97) Xana dyondzo ya Bibele ya munhu hi xiyexe ni tibuku ta Vukreste i xiphemu xa xiyimiso xa wena xa vhiki na vhiki? Entiyisweni, ku kuma nkarhi wo dyondza Rito ra Xikwembu hi ku chivirika ni ku anakanyisisa hi rona hi xikhongelo, swi nga va leswi tlhontlhaka. Kambe hakanyingi swa koteka ku xavisisa nkarhi eka mintirho yin’wana. (Vaefesa 5:15, 16) Kumbexana tiawara ta nimixo ti nga va leti faneleke leswaku u khongela, u dyondza ni ku anakanyisisa.—Ringanisa Pisalema 119:147.

13, 14. (a) Hikwalaho ka yini ku anakanyisisa ku ri ka nkoka? (b) I ku anakanyisisa hi matsalwa wahi leswi nga hi pfunaka leswaku hi nyenya vunghwavava?

¹³ Ku anakanyisisa i swa nkoka, hikuva swi hi pfuna ku hlayisa leswi hi swi dyondzaka. Lexi nga xa nkoka swinene, hileswaku swi ta hi pfuna leswaku hi antswisa malangutelo ya Xikwembu. Hi xikombiso: Swa olova ku tiva leswaku Xikwembu xi yirisa vumbhisa kambe a swi olovi ku ‘nyenya leswo biha ni ku namarhela leswinene.’ (Varhoma 12:9) Entiyisweni hi nga swi kota ku titwa hi ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi vunghwavava, loko ho anakanyisisa hi tindzimana ta Bibele, ta nkoka to tanihi Vakolosa 3:5 leyi khutazaka yi ku: “Loko swi ri tano, dlayani leswi swi nga swa misava eka n’wina, hileswaku vuoswi, ni swa thyaka, ni ku hisekela swa tingana, ni ku navela loko biha, ni makwanga, ku nga ku gandzela swikwembu swa hava.” Tivutise: ‘Hi kwihi ku navela ka rimbewu loku ndzi faneleke ndzi ku dlaya? I yini leswi ndzi faneleke ndzi swi papalata leswi nga pfuxaka ku navela loku thyakeke? Xana ku ni lomu ndzi faneleke ndzi endla ndzulamiso kona, malunghana ni ndlela leyi ndzi va khomaka ha yona vanhu va rimbewu leri hambaneke?’—Ringanisa 1 Timotiya 5:1, 2.

¹⁴ Pawulo u khutaza Vakreste leswaku va papalata vuoswi kutani va tikhoma leswaku “ku nga vi na loyi a dyohelaka makwavo, kumbe ku n’wi dyelela.” (1 Vatesalonika 4:3-7) Tivutise: ‘Hikwalaho ka yini ku endla vumbhisa swi ri leswi vavisaka? Xana ndzi ta tivavisa hi ndlela yihi kumbe ku vavisa munhu un’wana loko ndzo dyoha emhakeni leyi? Xana ndzi ta khumbeka njhani emoyeni, emintlhavekweni ni le mirini? Ku vuriwa yini hi vanhu lava nga evandlheni lava tluleke milawu ya Xikwembu kutani va nga hundzuki? Xana swilo swi va fambele njhani?’ Loko hi swi tekela enhlokweni leswi Matsalwa ma swi vulaka malunghana ni mahanyelo yo tano swi ta endla leswaku hi ya hi swi venga swinene leswo biha emahlweni ka Xikwembu. (Eksoda 20:14; 1 Vakorinto 5:11-13; 6:9, 10; Vagalatiya 5:19-21; Nhlavutelo 21:8) Pawulo u vula leswaku muoswi “a nga soli munhu, kambe ú sola Xikwembu.” (1 Vatesalonika 4:8) Hi wihi Mukreste wa ntiyiso loyi a nga solaka Tata wakwe wa le tilweni?

Ku Va Lava Tengeke Ni Lava Hi Tolovelanaka Na Vona

15. I xiphemu xihi lexi ku va ni vanghana swi va ka na xona eku tiyimiseleni ka hina ku tshama hi tengile?

¹⁵ Nchumu wun’wana lowu nga hi pfunaka leswaku hi tshama hi tengile i ku tolovelana ni vanhu lavanene. Mupisalema u yimbelerile a ku: “Nḍi tolov̌ela hikwav̌o la’v̌a ku tšhav̌aka [Yehovha], ni la’v̌a hlayisaka ŝileriso ŝa wena.” (Pisalema 119:63) Hi lava vunakulobye lebyinene lebyi kombisiwaka eminhlanganweni ya Vukreste. (Vaheveru 10:24, 25) Loko hi tihambanisa ni van’wana, hi nga ha ngheniwa hi vutianakanyi, naswona manyala ma nga hi hlula hi ku olova. (Swivuriso 18:1) Hambiswiritano, rirhandzu ra vun’we bya Vukreste ri nga hi tiyisa leswaku hi tiyimisela ku tshama hi tengile. Entiyisweni, hi fanele hi tlhela hi tivonela eka ku tolovelana ni vanhu lavo biha. Hi nga xi endla xinghana ni vaakelani, vatirhi-kulorhi ni swichudeni-kulorhi. Kambe loko hakunene hi famba hi vutlhari, hi ta papalata ku tolovelana swinene ni lava nga tiyimiselangiki ku tenga ka Vukreste.—Ringanisa Vakolosa 4:5.

16. Xana loko ho tirhisa 1 Vakorinto 15:33 swi nga hi pfuna njhani namuntlha leswaku hi tiyimisela ku tshama hi tengile?

¹⁶ Pawulo u tsarile: “Vanghana lavo biha, va borisa mikhuva leyinene.” Hi ku vula marito lawa, a a tsundzuxa vapfumeri leswaku va nga lahlekeriwa hi ripfumelo loko vo tolovelana ni lava tivulaka Vakreste, lava a va ala dyondzo ya Matsalwa malunghana ni mpfuko-wa-vafi. Nsinya lowu wa nawu malunghana ni xitsundzuxo xa Pawulo wu tirha eka vanghana va hina va le handle ni lava nga evandlheni. (1 Vakorinto 15:12, 33) Entiyisweni, a hi lavi ku va papalata vamakwerhu va hina va moya va xinuna ni va xisati hikwalaho ka leswi minkarhi yin’wana va nga pfumelelaniki ni langutelo ra munhu hi xiyexe leri tengeke leri hi nga na rona. (Matewu 7:4, 5; Varhoma 14:1-12) Hambiswiritano, hi fanele hi tivonela loko van’wana lava nga evandlheni va va ni mahanyelo lama kanakanisaka, kumbe va kombisa vukari kumbe moya wa ku sola-sola. (2 Timotiya 2:20-22) I swinene ku tolovelana ni lava hi nga ta “tiyisana swin’we.” (Varhoma 1:11, 12) Leswi swi ta hi pfuna leswaku hi tshama hi tengile ni ku ka hi nga suki ‘endleleni ya vutomi.’—Pisalema 16:11.

Hambeta U Tiyimisela Ku Tshama U Tengile

17. Hi ku ya hi Tinhlayo ndzima 25, hi rihi khombo leri weleke Vaisrayele, naswona leswi swi hi nyika dyondzo yihi?

¹⁷ Emahlweninyana ko va Vaisrayele va teka Tiko leri Tshembisiweke, magidi ya vona va hlawule ku endla manyala—hiloko va weriwa hi khombo. (Tinhlayo ndzima 25) Namuntlha, vanhu va Yehovha va le kusuhi ni misava leyintshwa yo lulama. Ku nghena eka yona ku ta va nkateko lowukulu eka lava nga ta hambeta va lwisana ni manyala ya misava leyi. Tanihi vanhu lava nga hetisekangiki, hi nga ha va ni mimboyamelo yo biha, kambe Xikwembu xi nga hi pfuna leswaku hi landzela tindlela ta xona leto lulama ta moya wa xona lowo kwetsima. (Vagalatiya 5:16; 1 Vatesalonika 4:3, 4) Kutani, a hi landzeleni marito ya Yoxuwa yo khongotela lama yaka eka Israyele: “Tšhav̌ani Yehova, mi ṅwi tirela hi ku hetiseka ni ntiyiso.” (Yoxuwa 24:14) Xichavo lexikulu xo chava ku hlundzukisa Yehovha xi ta hi pfuna leswaku hi tiyimisela ku famba hi ndlela leyi tengeke.

18. Malunghana ni manyala ni ku tenga, i ku tiyimisela kwihi loku Vakreste hinkwavo va faneleke va va na kona?

¹⁸ Loko mbilu ya wena yi navela ku tsakisa Xikwembu, tiyimisele ku hlayisa xitsundzuxo xa Pawulo lexi nge: “Hinkwaswo leswi nga ntiyiso, hinkwaswo leswi chavisekaka, hinkwaswo leswi lulameke, hinkwaswo leswi tengeke, hinkwaswo leswi tsakisaka, hinkwaswo leswi nkhensekaka, ni loko ku ri ni swin’wana leswi nga ni vunene kumbe ku dzuneka, swilo leswi hinkwaswo, tshamani mi ri karhi mi swi anakanya.” Loko u endla leswi, xana ku va ni vuyelo byihi? Pawulo u te: “Swi endleni, kutani Xikwembu xa ku rhula xi ta va na n’wina.” (Vafilipiya 4:8, 9) Ina, hi mpfuno wa Yehovha u nga swi kota ku lwisana ni manyala kutani u tshama u tengile.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Tinhla Ta Mpfuxeto

◻ I yini leswi lavekaka leswaku hi tshama hi tengile?

◻ Hi le swiyin’weni swihi laha Hezekiya, Daniyele ni Vaheveru vanharhu va tshameke va tengile eka swona?

◻ Xana hi nga fanisa ku yini na Daniyele eku lwisaneni ni marhengu ya Sathana?

◻ Ha yini Vakreste va fanele va tivonela eka vutihungasi?

◻ I xiphemu xihi lexi dyondzo, ku anakanyisisa ni vanghana swi nga na xona emhakeni ya ku tshama hi tengile?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Muntshwa Hezekiya a a tiyimisele ku tshama a tengile hambileswi a a rhendzeriwe hi vagandzeri va Moloko

[Swifaniso leswi nga eka tluka 17]

Vakreste va fanele va tivonela loko swi ta eka vutihungasi