Ku Tshama Hi Tengile Emisaveni Leyi Teleke Manyala
“Endlani swilo hinkwaswo ehandle ka ku n’unun’uta ni ku phikisana, leswaku mi ta pfumala nandzu, mi va lava tengeke, mi va vana va Xikwembu lava nga riki na xisandzu exikarhi ka rixaka lero homboloka.”—VAFILIPIYA 2:14, 15.
1, 2. Hikwalaho ka yini Xikwembu xi lovise Vakanana?
SWILERISO swa Yehovha a swi lavi ku biwa hi makatla. Vaisrayele a va ri ekusuhi ni ku nghena eTikweni leri Tshembisiweke loko muprofeta Muxe a va byela a ku: “U ta [lov]isa v̌a-Het, ni v̌a-Amor, ni v̌a-Kanana, ni v̌a-Feresi, ni v̌a-Hevi, ni v̌a-Yebus, hi laha Yehova, Šikwembu ša wena, a ku leriseke ha kona.”—Deteronoma 7:2; 20:17.
2 Tanihi leswi Yehovha a nga Xikwembu xa musa, hikwalaho ka yini a lerise leswaku ku dlayiwa vaaki va Kanana? (Eksoda 34:6) Xivangelo xin’wana a ku ri ‘leswaku Vakanana va nga tshuki va dyondzisa Israyele leswaku a endla hi ku landza swilo hinkwaswo swa hava leswi a va swi endlela swikwembu swa vona xisweswo va dyohela Yehovha Xikwembu.’ (Deteronoma 20:18) Muxe u tlhele a ku: “Hikuv̌a Yehova o ta hlongola matiko lawa e mahlweni ka wena hikwalaho ka ku biha ka v̌ona.” (Deteronoma 9:4) Vakanana a va famba emahlweni hi manyala yo tala. Ku tikhoma loko biha hi tlhelo ra rimbewu ni ku gandzela swifaniso a ku ri vugandzeri bya vona lebyi xiyekaka. (Eksoda 23:24; 34:12, 13; Tinhlayo 33:52; Deteronoma 7:5) Ku va ni vuxaka bya rimbewu ni maxaka ya le kusuhi, vusodoma ni ku va ni vuxaka bya rimbewu ni swiharhi a ku ‘ri leswi a swi endliwa etikweni ra Kanana.’ (Levhitika 18:3-25) Vana lava nga hava nandzu a ku endliwa magandzelo hi vona eka swikwembu swa hava, hi ndlela ya tihanyi. (Deteronoma 18:9-12) A swi hlamarisi leswi Yehovha a avanyiseke matiko wolawo hikwalaho ka leswi a ma xungeta vuhlayiseki bya miri, mahanyelo ni vumoya bya vanhu va yena!—Eksoda 34:14-16.
3. I yini leswi humeleleke hikwalaho ko va Vaisrayele va nga hlayisanga swileriso swa Xikwembu hilaha ku heleleke malunghana ni vaaki va Kanana?
3 Hikwalaho ka leswi swileriso swa Xikwembu a swi nga landzeleriwi hi ku helela, vaaki vo tala va Kanana va ponile loko Israyele ri hlula Tiko leri Tshembisiweke. (Vaavanyisi 1:19-21) Hi ku famba ka nkarhi, nkucetelo wa Vakanana wu nghenile hakatsongo-tsongo, kutani ku vuriwe leswi: “[Vaisrayele] v̌a sanḍa milawu ya [Yehovha], ni ntwanano wa [ye]na lowu [a] wu endleke ni v̌atata wa v̌ona, ni ku layiwa loku [a] v̌a layeke ha kona; v̌a lanḍa ŝa hav̌a, kutani v̌a hunḍuka ŝa hav̌a, v̌a ri kari v̌a famba e nḍaku ka matiko lawa ma v̌a renḍeleke šikari, lawa Yehova a v̌a leriseke leŝaku v̌a nga ṭhuki v̌a endla kukotisa wona.” (2 Tihosi 17:15) Ina, hi malembe layo tala vunyingi bya Vaisrayele a va ri karhi va endla manyala lawa ku nga wona ma vangeleke leswaku Xikwembu xi lerisa leswaku Vakanana va lovisiwa—ku nga vugandzeri bya swifaniso, ku endla vuxaka bya rimbewu hi ndlela leyi hundzeletiweke swin’we ni ku endla magandzelo hi vana!—Vaavanyisi 10:6; 2 Tihosi 17:17; Yeremiya 13:27.
4, 5. (a) I yini leswi humeleleke hi Israyele na Yuda lava nga tshembekangiki? (b) Hi xihi xikhutazo lexi nyikeriweke eka Vafilipiya 2:14, 15, naswona hi swihi swivutiso leswi tlakukaka?
4 Kutani muprofeta Hosiya u te: “Twanani rito ra Yehova, ṅwina v̌ana v̌a Israel! Hikuv̌a Yehova o tengisa v̌aaki v̌a tiko, hikuv̌a a ku na v̌unene, ni ku ṭeṭelela, ni ku tiv̌a Šikwembu e tikweni. Ka hlambanyiwa, ka rukaniwa, ka dlayiwa, ka yiv̌iwa, ka oŝiwa, ku pfukeriwa v̌anhu hi matimba, kambe ngati yi kari ya halatiwa. Hikwalaho tiko ri ni ŝirilo, ni v̌anhu la’v̌a akeke ka rona v̌a ṭanile, kuṅwe ni ŝihari ŝa tiko ni tinyanyana ta matilo, ŝi ṭanḍa ni tinhlampfi ta lwandle, ta lov̌a.” (Hosiya 4:1-3) Hi 740 B.C.E., mfumo wa Israyele wa le dzongeni lowo biha wu hluriwe hi Vaasiriya. Endzhaku ka kwalomu ka lembe-xidzana, mfumo wa Yuda lowu nga tshembekangiki wa le dzongeni, wu hluriwe hi Babilona.
5 Swiendlakalo leswi swi kombisa ndlela leyi swi nga vaka na khombo ha yona loko ho pfumelela ku hluriwa hi manyala. Xikwembu xi nyenya ku pfumaleka ka vululami naswona a xi nge swi pfumeleli exikarhi ka vanhu va xona. (1 Petro 1:14-16) Kunene hi hanya “eka nguva leyo biha ya masiku lawa,” emisaveni leyi yaka yi nyanya ku biha hi ku onhaka. (Vagalatiya 1:4; 2 Timotiya 3:13) Nilokoswiritano, Rito ra Xikwembu ri khutaza Vakreste hinkwavo leswaku va hambeta va endla swilo hi ndlela leyi kombaka leswaku ‘va hava xisandzu naswona va lulamile, i vana va Xikwembu lava nga riki ni xisandzu exikarhi ka rixaka leri hombolokeke ni leri tiarisaka, leri vangamaka exikarhi ka rona tanihi timboni emisaveni.’ (Vafilipiya 2:14, 15) Kambe, xana hi nga swi kotisa ku yini ku tshama hi tengile exikarhi ka misava leyi taleke manyala? Xana swa koteka ku endla sweswo hakunene?
Misava Ya Le Rhoma Leyi A Yi Tele Hi Manyala
6. Ha yini Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va langutane ni ntlhontlho wo tshama va tengile?
6 Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a va langutane ni ntlhontlho wo va va tshama va tengile hikuva nchumu wun’wana ni wun’wana lowu a wu ri emutini wa Rhoma a wu tele hi manyala. Mutivi wa filosofi wa le Rhoma la vuriwaka Seneca u vule leswi hi vanhu lava hanyeke enkarhini wa yena: “Vanhu va phikizana hi ku endla swo biha. Siku na siku va ni ku navela kukulu ko endla swo biha, ku chava ku swi endla a ku nyawuli.” U fanise muti wa Rhoma ni “ndhawu ya swivandzana.” Kutani, a swi hlamarisi leswi eka vutihungasi bya Varhoma a ku laveka valwi lava nga ni tihanyi leswaku va phikizana, hi ku himetelana ni ku endla swilo swa manyala etindlwini ta mintlangu.
7. Pawulo u ma hlamusele njhani manyala lama a ma tolovelekile exikarhi ka vunyingi bya vanhu va lembe-xidzana ro sungula C.E.?
7 Kumbexana muapostola Pawulo a nga ha va a anakanye hi mahanyelo layo biha ya vanhu va lembe-xidzana ro sungula loko a tsale a ku: “Xikwembu xi va nyiketile eku naveleni loku khomisaka tingana; vavasati va vona va tshikile mikhuva ya vona ya ntumbuluko, hi ku yi endla leyi lwaka ni ntumbuluko; hi mukhuva wolowo, na vona vavanuna, va tshikile ku hanya ni vasati va vona hi nawu wa ntumbuluko, kutani va hisiwa hi ku navelana hi xivona, hileswaku vavanuna va endla leswi khomisaka tingana ni vavanuna-kulobye, kutani va tivangela ku biwa loku ringanaka vuhunguki bya vona.” (Varhoma 1:26, 27) Hikwalaho ka ku navela loku thyakeke ka nyama, muti wa Rhoma a wu tele hi manyala.
8. Xana vana a va tala ku khomiwa njhani hi ndlela yo biha emutini wa Magriki ni le mutini wa Rhoma wa khale?
8 Matimu a ma swi veki erivaleni leswaku vusodoma a byi tele ku fikela kwihi exikarhi ka Varhoma. Kambe, a swi kanakanisi leswaku a va kuceteriwa hi leswi a swi endliwa hi Magriki ya le minkarhini ya khale, leswi eka wona a swi toloveleke swinene. A swi tolovelekile leswaku vavanuna lava kuleke va onha swifanyetana, va swi hlayisa, ku ri ni vuxaka byo tanihi lebyi nga kona exikarhi ka xichudeni ni mudyondzisi lebyi hakanyingi a byi hlohlotela vantshwa leswaku va nghenela vuxaka bya rimbewu lebyi humeke endleleni. Handle ko kanakana, Sathana ni mademona yakwe a va hlohlotela manyala lawa ni ku khomiwa loko biha ka vana.—Yuwele 3:3; Yuda 6, 7.
9, 10. (a) Vakorinto vo Sungula 6:9, 10 yi ma sola njhani manyala yo hambana-hambana? (b) Xana van’wana evandlheni ra Korinto a va ri njhani khale, naswona i ku hundzuka kwihi loku veke kona emhakeni ya vona?
9 Loko a tsala hi ku huhuteriwa hi Xikwembu, Pawulo u byele Vakreste le Korinto a ku: “Xana a mi tivi leswaku lavo homboloka va nga ka va nga dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu, xana? Mi nga tshuki mi tikanganyisa: Loko ti ri timbhisa, ni lava gandzelaka swikwembu swa hava, ni vaoswi, ni vavanuna lava endlaka swa tingana ni vavanuna-kulobye, ni vayivi, ni va makwanga, ni swidakwa, ni varhukani, ni vaxisi, va nga ka va nga dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu. Hi leswi van’wana va n’wina a mi ri swona; kambe sweswi mi basisiwile, naswona mi endliwile lava hlawulekeke ni lava lulameke, hi vito ra Hosi Yesu Kriste ni Moya wa Xikwembu xa hina.”—1 Vakorinto 6:9-11.
10 Xisweswo papila ra Pawulo leri huhuteriweke a ri sola vunghwavava, ri vula leswaku “timbhisa” a ti “nga dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu.” Hambiswiritano, endzhaku ko xaxameta manyala yo hlayanyana Pawulo u te: “Hi leswi van’wana va n’wina a mi ri swona; kambe sweswi mi basisiwile.” Hi ku pfuniwa hi Xikwembu, a swi koteka leswaku vadyohi va va lava baseke emahlweni ya xona.
11. Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a va swi kotisa ku yini ku tshama endhawini yo homboloka ya le sikwini ra vona?
11 Ina, vutengi bya Vukreste a byi vonaka ni le misaveni leyi a yi tele hi manyala. Vapfumeri a ‘va endliwa lavantshwa hi ku hundzula mianakanyo ya vona.’ (Varhoma 12:2) A va tshike ‘mahanyelo ya vona ya khale’ kutani ‘va hundzuka lavantshwa ematimbeni lama lawulaka mianakanyo ya vona.’ Xisweswo a va balekela manyala ya misava kutani ‘va ambala vumunhu lebyintshwa lebyi vumbiweke hi ku ya hi ku rhandza ka Xikwembu lebyi tikombaka hi ku lulama ni ku tshembeka ka ntiyiso.’—Vaefesa 4:22-24, ringanisa NW.
Misava Ya Namuntlha Leyi Taleke Hi Manyala
12. I ku hundzuka kwihi loku veke kona emisaveni ku sukela hi 1914?
12 Ku vuriwa yini hi le sikwini ra hina? Misava leyi hi hanyaka eka yona yi tele swinene hi vubihi ku tlula rini na rini. Ngopfu-ngopfu ku sukela hi 1914 ku ve ni ku hohloka ka mahanyelo emisaveni hinkwayo. (2 Timotiya 3:1-5) Leswi va fularhelaka tidyondzo ta ndhavuko malunghana ni vutengi, mahanyelo, ku xiximeka ni mimpimanyeto ya mahanyelo, vo tala va sungule ku tilawula ehenhleni ka ndlela leyi va ehleketaka ha yona naswona a “va ha ri na tingana.” (Vaefesa 4:19) Magazini wa Newsweek wu te: “Hi hanya enguveni ya leswaku mhaka ya mahanyelo yi ya hi swiyimo swo karhi,” wu engetela hi ku vula leswaku xiyimo xa mahanyelo lexi nga kona “xi herise tidyondzo hinkwato ta swilo swa munhu hi xiyexe etimhakeni ta swilo leswinene ni swo biha, swilo swa munhu hi xiyexe leswi nga swa mintlhaveko kumbe ku hlawula swilo swa ndhavuko.”
13. (a) Xana vutihungasi byo tala bya namuntlha byi ma hlohlotela njhani manyala? (b) Hi byihi vuyelo byo biha lebyi vutihungasi lebyi nga riki byinene byi nga vaka na byona evanhwini?
13 Hilaha a swi ri hakona eka lembe-xidzana ro sungula, vutihungasi lebyi thyakeke byi tele namuntlha. Thelevhixini, xiya-ni-moya, tibayisikopo ni tivhidiyo nkarhi na nkarhi swi nyikela marungula lama taleke hi rimbewu. Manyala lawa ma nghenisiwe ni le ka fambiselo ra khompyuta. Rungula ra swifaniso swa vanhu lava nga ambalangiki ri ya ri kumeka hi xitalo eka fambiselo ra manguva lawa ra tikhompyuta, naswona ri kumiwa hi vanhu va malembe yo hambana-hambana. Xana leswi hinkwaswo swi va ni vuyelo byihi? Mutsari un’wana wa maphepha-hungu u ri: “Loko ku halatiwa ka ngati ku onhiwa ni ku yisiwa ehansi ka ntikelo wa rimbewu hi vomu swi ya swi toloveleka swinene emahanyelweni ya hina lama tolovelekeke, hi va ni nandzu wa ku halata ngati, ku onha ni ku yisa ntikelo wa rimbewu ehansi hi vomu. Hi ya hi swi endla hi ndlela leyi hundzeletiweke. Vubihi byi ya byi amukeleka swinene tanihi leswi byi yaka byi nghena hakatsongo-tsongo.”—Ringanisa 1 Timotiya 4:1, 2.
14, 15. Hi byihi vumbhoni lebyi nga kona bya leswaku mahanyelo lamanene etimhakeni ta rimbewu ma hohlokile emisaveni hinkwayo?
14 Xiya xiviko lexi lexi nga eka The New York Times: “Leswi a swi ta va swi tekiwe tanihi vukanganyisi emalembeni ya 25 lama hundzeke, sweswi swi hundzuke fambiselo ro hanya hi rona leri amukelekaka. Nhlayo ya mimpatswa leyi hlawulaka ku tshama swin’we yi nga tekananga yi andze hi 80 wa tiphesente [eUnited States] exikarhi ka 1980 na 1991.” Leyi a hi mhaka leyi humelelaka eAmerika N’walungu ntsena. Magazini wa Asiaweek wa vika: “Njhekanjhekisano wa swa ndhavuko wu ya wu tinyika matimba ematikweni hinkwawo ya [Asia]. Mhaka-nkulu i ya ntshunxeko wa rimbewu leyi lwisanaka ni tidyondzo ta ndhavuko, naswona mintshikilelo yo lava ku cinca swilo yi andza hi rivilo lerikulu.” Tinhlayo ti komba leswaku ku ni ku amukeriwa lokukulu ka vuoswi ni rimbewu ra le mahlweni ka vukati ematikweni yo tala.
15 Bibele yi vhumbhe leswaku swiendlo swa vusathana a swi ta andza esikwini ra hina. (Nhlavutelo 12:12) Kutani, a swi fanelanga swi hi hlamarisa leswi manyala ma yaka ma andza swinene. Hi xikombiso, ku hlaseriwa ka vana hi tlhelo ra rimbewu ku fikelele tinhlayo leti chavisaka swinene.a United Nations Children’s Fund yi vika leswaku “ku nyiketiwa ka vana etimhakeni ta rimbewu hikwalaho ko lava mali swi onha vutengi bya vana etikweni rin’wana ni rin’wana ra misava.” Lembe na lembe “ku vikiwa leswaku vana vo tlula miliyoni emisaveni hinkwayo va sindzisiwa ku endla vunghwavava bya vana, va endliwa nsele ni ku xavisiwa hikwalaho ka swikongomelo swa rimbewu, ni ku tirhiseriwa mpindzulo wa tibuku leti fanisaka vana lava nga ambalangiki nchumu.” Vusodoma na byona byi tinyike matimba, laha van’watipolitiki ni varhangeri van’wana va vukhongeri va rhangelaka eku byi hlohloteleni tanihi “xikhomela-ndhawu xa vutomi.”
Ku Lwisana Ni Manyala Ya Misava
16. Hi rihi goza leri Timbhoni ta Yehovha ti ri tekaka malunghana ni mahanyelo lamanene etimhakeni ta rimbewu?
16 Timbhoni ta Yehovha a ti hlanganyeli eka leswi endliwaka hi lava amukelaka mimpimanyeto ya vutilawuri ya vunghwavava. Tito 2:11, 12 yi ri: “Tintswalo ta Xikwembu ta ku ponisa vanhu hinkwavo, ti humeseriwe erivaleni; ti hi dyondzisa ku tshika ku hanya ehandle ka Xikwembu ni ku navela swa misava, kutani hi hanya emisaveni leyi hi ku tikhoma, ni ku lulama, ni vukhongeri.” Ina, hi hlakulela rivengo lerikulu, ku nyenya manyala yo tano ya rimbewu ra le mahlweni ka vukati, vuoswi ni swiendlo swa vusodoma.b (Varhoma 12:9; Vaefesa 5:3-5) Pawulo u khongotela hi ndlela leyi: “Un’wana ni un’wana loyi a vulaka vito ra Hosi, a a tshike leswo homboloka.”—2 Timotiya 2:19.
17. Vakreste va ntiyiso va ku languta njhani ku tirhisiwa ka swakunwa swa xihoko?
17 Vakreste va ntiyiso a va ri amukeli langutelo ra misava ra leswi vonakaka swi ri manyala lama nga nyawuriki. Hi xikombiso, namuntlha vanhu vo tala va languta ku tirhisiwa loko biha ka xihoko ku ri nchumu wo tsakisa ntsena. Kambe vanhu va Yehovha va landzela ndzayo ya Vaefesa 5:18 leyi nge: “Mi nga nwi vhinyo yi mi pyopya, hikuva swi vanga vu[ndzendzele] kambe ematshan’wini ya sweswo mi tala Moya.” Loko Mukreste a hlawula ku nwa, u swi endla hi ku ringanisela.—Swivuriso 23:29-32.
18. Xana misinya ya milawu ya Bibele yi ma kongomisa njhani malandza ya Yehovha malunghana ni ndlela leyi ma khomaka swirho swa ndyangu ha yona?
18 Tanihi malandza ya Yehovha, na hina a hi ri amukeli langutelo ra vanhu van’wana va misava ra leswaku ku hlundzuka ni ku karihela munghana wa wena ni vana va wena kumbe ku va rhuketela i mahanyelo lama amukelekaka. Hikwalaho ko tiyimisela ku famba hi ndlela ya vutengi, vavanuna ni vavasati va Vukreste va khomisana eku tirhiseni ka ndzayo ya Pawulo leyi nge: “Leswo bava hinkwaswo, ni ku hlundzuka hinkwako, ni ku kariha hinkwako, a swi susiwe exikarhi ka n’wina; tshikani ku holova ni ku rhuketelana, mi susa mona hinkwawo. Ematshan’wini ya swona, twelanani vusiwana, mi tsetselelana, mi rivalelana, tanihi leswi Xikwembu na xona xi mi rivaleleke eka Kriste.”—Vaefesa 4:31, 32.
19. Xana manyala ma hangalake ku fikela kwihi emisaveni ya bindzu?
19 Ku pfumaleka ka vutshembeki, vukanganyisi, ku hemba, ku bindzula hi tindlela to biha ni ku yiva na swona swi tolovelekile namuntlha. Xihloko lexi nga eka magazini wa swa mabindzu wa CFO xa vika: “Ndzavisiso lowu endliweke eka vatirhi va 4000 . . . wu kume leswaku 31 wa tiphesente ta vanhu lava endleke ndzavisiso lowu va vone ‘mahanyelo yo biha swinene’ n’wexemu.” Mahanyelo wolawo yo biha a ma katsa ku hemba, tirhekhodo ta vuxisi, ku khomiwa ka vanhu hi ndlela yo biha hi tlhelo ra rimbewu ni vukhamba. Leswaku hi tshama hi tengile emahanyelweni emahlweni ka Yehovha, hi fanele hi papalata mahanyelo wolawo kutani hi tshembeka etimhakeni ta hina ta timali.—Mikiya 6:10, 11.
20. Ha yini Vakreste va fanele va papalata ku ‘rhandza mali’?
20 Anakanya hi leswi humeleleke eka wanuna un’wana loyi a anakanya leswaku a a ta va ni nkarhi wo tala entirhweni wa Xikwembu loko o tihlengeletela mali yo tala hi xinkarhana. U kucetele van’wana leswaku va nghenela kungu ra vuvekisi hi ku hundzeleta swinene mimpindzulo leyi va faneleke va langutela ku yi kuma. Loko leswi swi nga humelelanga, u titwe a heleriwe hi ntshembo swinene wo va a ta kota ku hakelela ku lahlekeriwa lokukulu loku veke kona, lerova u kale a yiva mali leyi a khomisiwe yona. Hikwalaho ka swiendlo swa yena ni hikwalaho ko ala ku hundzuka, u susiwile eku hlanganyeleni evandlheni ra Vukreste. Xitsundzuxo lexi xa Bibele i xa ntiyiso hakunene: “Lava navelaka rifuwo, va wela endzingweni, emintlhan’wini ya ku navela leswo tala leswi nga pfuniki nchumu, ku nga ku navela loku ku dlayisaka vanhu, ni ku va peta ekhombyeni ni le ku loveni. Hikuva ku rhandza ngopfu mali i rimitsu ra leswo biha hinkwaswo; hi yo mhaka ya ku navela mali ngopfu leyi yi nga hambukisa van’wana, va tshika vupfumeri, kutani timbilu ta vona ti ngheniwa hi mivilelo leyo tala.”—1 Timotiya 6:9, 10.
21. Hi wahi mahanyelo lama tolovelekeke ya vanhu lava nga ni vulawuri emisaveni, kambe, xana lava nga ni vutihlamuleri evandlheni ra Vukreste va fanele va tikhoma njhani?
21 Vavanuna va misava lava nga ni matimba ni nkucetelo wo karhi hakanyingi va hava vutengi naswona leswi swi vonaka swi ri ntiyiso lowu heleleke, ‘Matimba ma onha.’ (Eklesiasta 8:9) Ematikweni man’wana, ku ba mati ni swiendlo swin’wana swo biha i ndlela ya vutomi eka vaavanyisi, maphorisa na van’watipolitiki. Hambiswiritano, lava rhangelaka evandlheni ra Vukreste va fanele va tenga naswona a va fanelanga va fuma van’wana. (Luka 22:25, 26) Vakulu swin’we ni malandza ya vutirheli, a va tirheli “bindzu leri khomisaka tingana.” Va fanele va nga khumbeki eka matshalatshala wahi ni wahi yo soholota kumbe ku avanyisa ka vona ku va hikwalaho ko rindzela ku kuma rifuwo ra munhu hi xiyexe.—1 Petro 5:2; Eksoda 23:8; Swivuriso 17:23; 1 Timotiya 5:21.
22. Xana xihloko lexi landzelaka xi ta vulavula ha yini?
22 Hi ku angarhela, Vakreste va hlangavetana ni ntlhontlho wa manguva lawa wo hlayisa vutengi emisaveni ya hina leyi taleke manyala, hi ndlela leyi humelelaka. Kambe, ku tenga swi katsa ku tlula ku papalata vubihi ntsena. Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamusela leswi ku hlakulela vutengi swi katsaka swona hakunene.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Vona ntlhandlamano wa swihloko leswi nge “Sirhelela Vana Va Wena!,” leswi humelelaka eka Xalamuka! ya October 8, 1993.
b Lava tshameke va hlanganyela eka swiendlo swa vusodoma enkarhini lowu hundzeke, va nga swi kota ku hundzuka emahanyelweni ya vona, hilaha van’wana va endleke hakona eka lembe-xidzana ro sungula. (1 Vakorinto 6:11) Rungula leri pfunaka ri nyikeriwe eka Xalamuka! ya April 8, 1995, matluka 21-3.
Tinhla Ta Mpfuxeto
◻ Hikwalaho ka yini Yehovha a lerise leswaku Vakanana va lovisiwa?
◻ Hi wahi manyala lawa a ma tele eka lembe-xidzana ro sungula, naswona xana Vakreste a va hanyisa ku yini endhawini yo tano?
◻ Hi byihi vumbhoni lebyi kombisaka leswaku misava yi ve ni ku hohloka ka mahanyelo emisaveni hinkwayo ku sukela hi 1914?
◻ Hi wahi manyala lama tolovelekeke lawa vanhu va Yehovha va faneleke va lwisana na wona?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]
Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a va tengile, hambileswi a va hanya emisaveni leyi taleke manyala
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Manyala ma tate hambi ku ri fambiselo ra khompyuta, leswi endlaka leswaku vantshwa vo tala ni vanhu van’wana va kota ku vona swifaniso leswi nga ambalangiki
[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]
Vakreste va fanele va hlayisa vutengi, va nga tekeleli maendlelo ya misava yo pfumala vutshembeki