Va Risa Tinyimpfu Letitsongo Hi Nsovo
EKA swiharhi hinkwaswo leswi tshamaka ni vanhu, ku hava leswi fanaka kahle ni tinyimpfu leti fuyiweke. Swiharhi leswinyingi swi ni matimba ni vuswikoti lebyi lavekaka byo kuma swakudya ni ku balekela valala va swona, kambe nyimpfu a yi tano. Yi nga ha dlayiwa rini ni rini hi swivandzana, a yi swi koti ku tisirhelela. Loko nyimpfu yi nga ri na murisi, ya chava naswona a yi sirhelelekanga. Loko yi hambana ni ntlhambi, yi lahleka hi ku olova. Hikwalaho, tinyimpfu leti dyondzisiweke ti ni swivangelo leswi tiyeke swo va ti nga hambani ni murisi wa tona. Handle ka yena a ti hlayisekanga. Hikwalaho ka swihlawulekisi leswi, Bibele yi tirhisa nyimpfu hi ku fanekisela, yi komba munhu lonene, la xanisiwaka, loyi a nga sirhelelekangiki.
Kahle-kahle, hakelo ya murisi ya n’wi fanela hakunene. Vutomi bya yena a hi byo nava milenge. Mumu ni xirhami swi kuma yena, naswona a nga khomiwi hi vurhongo ni vusiku. U fanele a sirhelela ntlhambi eka swivandzana, naswona hakanyingi vutomi byakwe byi va ekhombyeni. Leswi murisi a fanelaka ku hlayisa ntlhambi wu nga hambani, nkarhi wa yena wo tala u wu heta a hlota tinyimpfu leti hambukaka kumbe ku lahleka. U fanele ku ongola leti vabyaka ni leti vavisekeke. Swinyimpfana leswi tsaneke ni leswi karhaleke swi fanele ku tlakuriwa. Nkarhi na nkarhi u khathalela leswaku ti kuma mphakelo lowu ringaneleke wa swakudya ni mati. Swi tolovelekile leswaku murisi a etlela enhoveni vusiku hinkwabyo leswaku a hlayisa tinyimpfu. Hikwalaho, vurisi i ntirho wa matimba lowu lavaka ku endliwa hi wanuna la nga ni xivindzi, wo chivirika ni la kotaka ku pfuna. Xa nkoka ngopfu, u fanele a va ni vuswikoti byo komba ku khathalela swinene ntlhambi lowu a byarhisiweke wona ku wu langutela.
Ku Risa Ntlhambi Wa Xikwembu
Bibele yi hlamusela vanhu va Xikwembu leswaku i tinyimpfu leti dyondzisiweke, naswona lava ti langutelaka yi ri varisi. Yehovha hi xiviri i ‘murisi ni mulanguteri wa mimoya-xiviri ya hina.’ (1 Petro 2:25) Yesu Kreste, “murisi lonene,” u phofule ku rhandza kakwe ka leswaku tinyimpfu ti khathaleriwa hi nsovo loko a byela Petro a ku: ‘Wundla swinyimpfana swa mina, risa tinyimpfu ta mina letitsongo, wundla tinyimpfu ta mina letitsongo.’ (Yohane 10:11; 21:15-17, ringanisa NW.) Valanguteri va Vakreste va byarhisiwe hi nawu ku ‘risa vandlha ra Xikwembu.’ (Mintirho 20:28) Naswona ntirho wa vona tanihi varisi va moya wu lava leswaku va va ni timfanelo ta murisi lonene wa xiviri—wa xivindzi, wo chivirika, la kotaka ku pfuna, naswona xa nkoka, a va la khathalelaka hi mbilu hinkwayo leswaku ntlhambi wu hlayiseka.
Emasikwini ya muprofeta wa Xikwembu Hezekiya, vunyingi bya varisi lava vekiweke ku khathalela swilaveko swa vanhu va Yehovha eIsrayele va tsandzeke ku hetisisa mintirho ya vona. Ntlhambi wa Xikwembu wu karhateke ngopfu, laha vo tala va lan’weke vugandzeri bya ntiyiso. (Ezekiyele 34:1-10) Namuntlha, vafundhisi va Vujagana va tivula varisi va vandlha ra Vukreste, kambe ku vabya ka rona emoyeni ku komba leswaku vafundhisi va fana ni vakanganyisi vo biha lava honiseke vanhu va tlhela va va xanisa loko Yesu a ri emisaveni. Varhangeri va vukhongeri bya Vujagana va fana ni “mutirheli wa mali” loyi ‘a nga riki na mhaka ni tinyimpfu.’ (Yohane 10:12, 13) A va tiyimiselanga, a va swi koti naswona a va faneleki nikatsongo ku risa ntlhambi wa Xikwembu.
Varisi Lava Khathalelaka Hakunene
Yesu u veke ntila wo hetiseka wa hinkwavo lava a va ta risa ntlhambi wa Yehovha. Hi tindlela hinkwato a ri ni rirhandzu, musa, nsovo, ni ku va la pfunaka eka vadyondzisiwa vakwe. Hi yena a nga rhanga a lava vapfumari. Hambi leswi Yesu a gingiriteka ni ku tshama a karhele, nkarhi hinkwawo a tinyika nkarhi a yingisa swirhalanganya swa vona ni ku va khongotela. Ku tiyimisela ka yena ku nyikela hi moya-xiviri wakwe hikwalaho ka vona, a ku ri xikombiso lexi heleleke xa rirhandzu.—Yohane 15:13.
Namuntlha, hinkwavo vakulu lava vekiweke va mavandlha, swin’we ni malandza ya vutirheli, va khomisana eka ntirho lowu malunghana ni ntlhambi. Hikwalaho, hambi loko swi tikomba onge ku nga kumeka swilo leswi vonakaka etikweni rin’wana, vo tala va vavanuna lava va nga ni vutihlamuleri a va yengiwi leswaku va rhurhela etikweni rero va siya mavandlha ma nga ri na mpfuno ni vukongomisi lebyi lavekaka. Leswi hi hanyaka eka “minkarhi yo nonon’hwa,” ntlhambi wu lava nkhongotelo ni nkongomiso. (2 Timotiya 3:1-5) Ku ni khombo leri tshamaka ri ri kona ra leswaku van’wana va ta bvanyangetiwa hi Sathana, loyi a fanaka “ni nghala leyi bongaka, yi lava loyi yi nga n’wi dyaka.” (1 Petro 5:8) Sweswi, i swa nkoka ku tlula rini ni rini leswaku varisi lava nga Vakreste va ‘laya lava nga riki na nawu, va chavelela mimoya-xiviri leyi nga ni gome, ni ku tiyisa lava tsaneke.’ (1 Vatesalonika 5:14) Leswaku va sivela lava tsekatsekaka leswaku va nga hambuki entlhambini, va fanele va gingiriteka nkarhi na nkarhi.—1 Timotiya 4:1.
Xana murisi a nga swi vonisa ku yini leswaku nyimpfu yi lava ku pfuniwa? Swin’wana swikombiso leswi nge rivaleni i ku tsandzeka ku ya eminhlanganweni ya Vukreste, ni ku nga yi kahle entirhweni wa nsimu, ni mukhuva wa ku nga rhandzi ku endla vuxaka ni van’wana. Ku tsana na kona ku nga voniwa hi ku xiyisisa vonelo ra tinyimpfu ni mimboyamelo ya mabulo ya tona. Va nga ha voyamela eku sandzeni ka van’wana, kumbexana va kombisa rivengo. Mabulo ya vona ma nga ha talela ngopfu eku hlongoriseni ka swilo leswi vonakaka ematshan’wini ya tipakani ta moya. Ku loloha, ku pfumala ntshembo ni ntsako swi nga ha komba leswaku ripfumelo ra vona ri tsanile. Nghohe leyi tsaneke ku nga va xikombiso xa leswaku va tshikileriwa hi maxaka kumbe vanghana va misava lava kanetaka. Loko murisi a vona swikombiso leswi, a nga tirhela ku kuma mpfuno lowu lavekaka.
Loko varisi lava nga Vakreste va endzela mupfumeri-kulobye leswaku va ya n’wi pfuna, va fanele va tsundzuka xikongomelo xa vona lexikulu. A va endzelanga ku hungasa hi ku bula hi swilo leswi nga riki swa nkoka. Xikongomelo xa muapostola Pawulo loko a endzela vamakwavo a ku ri ‘ku va ha nyiko ya moya leswaku va ta tiya ni leswaku va ta khongotelana.’ (Varhoma 1:11, 12) Leswaku u endla leswi, u fanele ku lunghiselela ka ha ri emahlweni.
Xo sungula, ehleketisisa hi munhu wa kona, ivi u ringeta ku kuma leswaku xiyimo xakwe xa moya xi njhani. Hi swilo sweswo u swi kumeke, ehleketa hi muxaka wa nkongomiso, xikhutazo ni ndzayo leyi nga ta pfuna swinene. Rito ra Xikwembu, Bibele, ri fanele ri va rona xihlovo lexikulu xo kuma vuxokoxoko hikuva ri ‘ni matimba.’ (Vaheveru 4:12) Timagazini ta Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka! ti nga langutiwa leswaku ku kumiwa swihloko leswi vulavulaka hi swilaveko leswi kongomeke swa tinyimpfu leti langutaneke ni swirhalanganya swo karhi. Mintokoto leyi nyanyulaka ni leyi phyuphyisaka yi nga kumiwa eka Yearbook of Jehovah’s Witnesses. Xikongomelo i ku nyikela xo karhi lexi nga ta va ‘xinene leswaku munhu a akeka.’—Varhoma 15:2.
Vurisi Lebyi Akaka
Murisi wa ntlhambi wa tinyimpfu ta xiviri wa swi tiva leswaku ti tshembe yena leswaku a ti sirheleta ni ku ti khathalela. Makhombo lama tolovelekeke ngopfu ma vangiwa hi ku hambuka, ku vabya, ku karhala, ku vaviseka ni swivandzana. Hi ndlela leyi fanaka, murisi wa moya u fanele a lemuka a tlhela a langutana ni makhombo lama fanaka lawa ma endlaka ntlhambi wu nga hlayiseki. Sweswi ku landzela swirhalanganya leswi tolovelekeke ni swiringanyeto swi nga ri swingani swa leswi swi nga vuriwaka leswaku ku nyikeriwa rungula ra moya leri akaka.
(1) Ku fana ni tinyimpfu leti nga lemukiki nchumu, Vakreste van’wana va hambuka entlhambini wa Xikwembu hi leswi va kokiwaka hi mintsako leyi vonakaka yi ri yinene ni ku nyanyula. Va nga ha kavanyetiwa ni ku pepetsekisiwa hikwalaho ko lwela ku fikelela tipakani leti fambisanaka ni swilo leswi vonakaka, vuhungasi, kumbe ku titsakisa. (Vaheveru 2:1) Vanhu vo tano va fanele ku tsundzuxiwa leswaku nkarhi wa hela, ni leswaku va tshama va ri kusuhi ni nhlengeletano ya Yehovha, ni ku tsundzuxiwa hi nkoka wa ku rhangisa swilaveko swa Mfumo evuton’wini. (Matewu 6:25-33; Luka 21:34-36; 1 Timotiya 6:8-10) Ndzayo leyi tirhaka ya kumeka eka xihloko lexi nge “Hlayisa Ku Ringanisela Ka Wena—Njhani?” eka The Watchtower ya May 15, 1984, matluka 8-11.
(2) Murisi u fanele a ongola tinyimpfu leti vabyaka. Hi ku fanana, varisi lava nga va moya va fanele va pfuna Vakreste lava vabyaka emoyeni hikwalaho ka swilo swo tika leswi va hlanganaka na swona evuton’wini bya vona. (Yakobo 5:14, 15) Va nga va va nga tirhi, va nga va va ri ni xirhalanganya lexikulu xa rihanyo, kumbe va langutane ni swirhalanganya evuton’wini bya vona endyangwini. Vanhu vo tano swi nga ha endleka va nga swi lavi ngopfu swakudya swa moya kumbe ku va ni vuxaka ni vanhu va Xikwembu. Leswi swi hetelela hi ku va va pambuka ni ku hela matimba. Va fanele va tiyisekisiwa leswaku Yehovha wa va khathalela naswona u ta va seketela ni le minkarhini yo nonon’hwa. (Pisalema 55:22; Matewu 18:12-14; 2 Vakorinto 4:16-18; 1 Petro 1:6, 7; 5:6, 7) Nakambe swi nga pfuna ku pfuxeta xihloko lexi nge “Languta eMahlweni Tanihi Mukreste,” lexi kumekaka eka The Watchtower ya June 1, 1980, matluka 12-15.
(3) Murisi u fanele a langutela tinyimpfu leti karhalaka. Tin’wana ti tiyisele hi ku tshembeka entirhweni wa Yehovha hi malembe yo tala. Va hlule miringo yo tala. Sweswi va ni swikombiso swo komba ku karhala ku tirha kahle, naswona va nga ha kombisa ku kanakana mayelana ni ntirho wo chumayela lowu kandziyisiwaka ngopfu. I swa nkoka ku pfuxeta moya wa vona, ni ku tlangela ka vona ntsako ni mikateko leyi tisiwaka hi ku tirhela Xikwembu hi mbilu hinkwayo, loko va tekelela Yesu Kreste. (Vagalatiya 6:9, 10; Vaheveru 12:1-3) Kumbexana va nga pfuniwa ku vona leswaku Yehovha wa wu tlangela ntirho wa vona wa vutshembeki naswona a nga va tiyisa ku endla ntirho wa nkarhi lowu taka wa ku n’wi dzunisa. (Esaya 40:29, 30; Vaheveru 6:10-12) Swi nga pfuna swinene loko mo avelana mianakanyo leyi nga eka xihloko lexi nge “U Nga Karhali Ku Endla Leswinene,” lexi nga eka Xihondzo xo Rindza xa July 15, 1988, matluka 9-14.
(4) Ku fana ni tinyimpfu leti vavisekaka, Vakreste van’wana va khunguvanyisiwe hi leswi va swi voneke swi ri ku tikhoma loko biha. Kambe, loko hi rivalela van’wana, Tatana wa hina la nge matilweni u ta hi nyika ndzivalelo lowu faneleke. (Vakolosa 3:12-14; 1 Petro 4:8) Vamakwerhu van’wana va nga ha va va layiwile kumbe ku tshinyiwa hi ndlela leyi va vonaka onge a hi yinene. Hambi swi ri tano, hinkwerhu hi nga pfuneka hi xitsundzuxo ni ndzayo ya moya, naswona swa chavelela ku tiva leswaku Yehovha u laya lava a va rhandzaka. (Vaheveru 12:4-11) Leswi van’wana va nga nyikiwangiki malunghelo ya ntirho lowu va vonaka onge va wu fanelekela, va pfumelele rivengo ri pfula vangwa exikarhi ka vona ni vandlha. Kambe loko a ho tihambanisa ni nhlengeletano ya Yehovha, a ku nga ta va na ndhawu yin’wana yo ponela ka yona ni ku kuma ntsako wa ntiyiso. (Ringanisa Yohane 6:66-69.) Rungula leri pfunaka eka leswi ri nga kumeka eka xihloko lexi nge “Ku Hlayisa Vun’we Bya Hina Bya Vukriste,” lexi nga eka Xihondzo xo Rindza xa August 15, 1988, matluka 28-30.
(5) Tinyimpfu ti fanele ti sirheleriwa eka swikanyana. Hi ndlela leyi fanaka, van’wana va nga kanetiwa ni ku chavisiwa hi maxaka kumbe vanghana lava nga riki vapfumeri. Vutshembeki bya vona byi nga hlaseriwa loko va tshikileriwa leswaku va yimanyana ku tirhela Xikwembu kumbe va tshika ku hlanganyela entirhweni wa Vukreste. Hambi swi ri tano, va tiyisiwa loko va pfuniwa ku lemuka leswaku nkaneto wu fanele wu va kona, naswona i xin’wana xa swikombiso swa leswaku hi valandzeri va ntiyiso va Yesu Kreste. (Matewu 5:11, 12; 10:32-39; 24:9; 2 Timotiya 3:12) Swi nga va pfuna ku va komba leswaku loko va tshembeka, Yehovha a nge tshuki a va fularhelile naswona u ta va hakela eku tiyiseleni ka vona. (2 Vakorinto 4:7-9; Yakobo 1:2-4, 12; 1 Petro 5:8-10) Xihloko lexi nge “Ku Tiyisela Hi Ntsako Hambi Ku Ri Ni Nxaniso” lexi nga eka The Watchtower ya April 15, 1982, matluka 21-7, xi nyikela xikhutazo xin’wana.
Varisi—Hetisisani Vutihlamuleri Bya N’wina
Swilaveko swa ntlhambi wa Xikwembu swi tele, naswona vulanguteri lebyi faneleke i ntirho lowu lavaka ku tinyiketela. Xisweswo varisi va Vukreste va fanele va va ni ntsetselelo, nkhathalelo wa ntiyiso, ni ku tsakela ku pfuna. Ku lehisa mbilu ni ku twisisa i swa nkoka. Hambi leswi vanhu van’wana va lavaka ndzayo ni ndzetelo, van’wana va pfuniwa swinene hi ku khutaziwa. Ku va endzela hi xiviri minkarhi yo hlayanyana swi nga ha va pfuna nkarhi wun’wana, kasi van’wana va nga ha lava dyondzo ya Bibele ya nkarhi na nkarhi. Eka xin’wana ni xin’wana, xikongomelo-nkulu i ku nyikela mpfuno lowu akaka wa moya kumbe ndzayo ya rirhandzu leyi nga ta susumeta munhu yoloye ku sungula mukhuva lowunene wa dyondzo, a sungula kumbe a ya emahlweni a hlanganyela minhlangano ya Vukreste nkarhi hinkwawo, naswona a tsakela ku chivirikela ku hlanganyela evutirhelini bya Vukreste. Leti i tindlela ta nkoka to pfuna vapfumeri-kulorhi va pfula ndlela yo va moya wo kwetsima wa Yehovha wu khuluka khwatsi.
Varisi lava nyikelaka nseketelo wo tano va endla ntirho wa risima swinene entlhambini wa Xikwembu. (Vona The Watchtower ya November 15, 1985, matluka 23-7.) Leswi swi endliwaka hi varisi lava va nga va moya swa tlangeriwa hi ntlhambi. Endzhaku ko kuma mpfuno wo tano, nhloko yin’wana ya ndyangu yi te: ‘Endzhaku ko va hi ve entiyisweni malembe ya 22, hi kokeriwe emisaveni hi swilo leswi vonakaka. A hi tala ku lava ku ya emihlanganweni, kambe a swi tikomba onge a hi nga ta swi kota ku ya. Kahle-kahle a ma nga hi faneli mafambiselo ya Sathana, kutani a hi pambuke hi ku helela, hi ri swerhu. Leswi swi hi hlanganise tinhloko ni ku hi vangela gome. A hi pfumala marito ya ku hi khongotela. Loko nkulu a hi endzerile, hi amukele lunghiselelo ra dyondzo ya Bibele ekaya ra hina hi ntsako. Sweswi hinkwerhu hi vuyele enhlengeletanweni ya Yehovha leyi sirhelelekeke. A ndzi swi koti ku kombisa ntsako lowu ndzi nga na wona!’
Swa tsakisa swinene loko vamakwerhu lava hambukeke kumbe lava heleke matimba va pfuxetiwa emoyeni ni ku nyikiwa matimba. (Luka 15:4-7) Xikongomelo xa Yehovha eka vanhu vakwe xi vonaka loko va hlangene “kukotisa tinyimpfu e ṭhangeni.” (Mikiya 2:12) Eka xichavelo lexi xo tiya, ‘mimoya ya vona ya phyuphyisiwa’ hi ku pfuniwa hi Murisi Lonene, Yesu Kreste. (Matewu 11:28-30) Ntlhambi lowu wun’we wa misava hinkwayo wu kuma nkongomiso, nchavelelo, ni nsirhelelo swin’we ni ndzalo ya swakudya swa moya.
Namuntlha, hi ku tirhisa ntirho lowu wa vurisi, Yehovha u lava ku endliwa ntirho wa rirhandzu lowu fambisanaka ni xitshembiso xakwe xa khale, lexi nge: “Nḍi ta lav̌isisa tinyimpfu ta mina, nḍi ti kambisisa. . . . Nḍi ti humesa e ŝiv̌andleni hikwaŝo leŝo ti hangalakeleke ka ŝona, . . . Nḍi ta ti risela e v̌udyelweni le’byinene, . . . Nḍi ta lav̌a le’yi lahlekeke, . . . nḍi bohelela le’yi ṭhov̌ekeke, nḍi tiyisa le’yi v̌abyaka.” (Ezekiyele 34:11-16) Mayana nchavelelo wonghasi wo tiva leswaku Yehovha i Murisi wa hina!—Pisalema 23:1-4.
Hikwalaho ka malunghiselelo ya Xikwembu yo risa ntlhambi wa xona, tanihi malandza ya Yehovha, a hi veni ni mianakanyo ya Davhida, loyi a nga te: “Nḍi siv̌ama, nḍi etlela hi ku rula, hikuv̌a hi wena Yehova u ri ŝaku l’a nḍi akisaka e ku sasekeni.” (Pisalema 4:8) Ina, vanhu va Yehovha va titwa va sirheletekile hi nkathalelo wakwe wa rirhandzu naswona va nkhensa leswi vakulu va Vakreste va risaka tinyimpfu hi nsovo.
[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 20, 21]
Potter’s Complete Bible Encyclopedia