Swivutiso Swa Vahlayi
Xana swa fanela eka Mukreste leswaku a endla bindzu ra xinakulobye ni munhu la nga riki mupfumeri, tanihi leswi Bibele yi hi byelaka yi ku: “Mi nga rhwaleni mpingu wun’we ni lava nga riki vapfumeri”?
Ndzayo leyi hi yi kuma eka 2 Vakorinto 6:14-16, leyi nge: “Mi nga rhwaleni mpingu wun’we ni lava nga riki vapfumeri; hikuva ku tirhisana ku kwihi exikarhi ka ku lulama ni ku homboloka xana? Kumbe ku vonakala ku ni ku yelana kwihi ni munyama ke? Xana Kriste na Lowo biha, va nga hela hi ku twanana xana? Kumbe mupfumeri a nga fambelana hi mukhuva wihi ni loyi a nga riki mupfumeri xana? Tempele ya Xikwembu yi ni vunakulobye byihi ni swikwembu swa hava ke?”
A ku na xivangelo xo pfumela leswaku muapostola Pawulo u nyikele ndzayo leyi hi xikongomelo xo veka nsivelo wo karhi, ku fana ni leswaku Mukreste a nga endli bindzu ra xinakulobye ni la nga riki mupfumeri. Kambe, ndzayo yakwe ya yelana ni sweswo hakunene, ku katsa ni swiphemu swin’wana swa vutomi.
Ndzayo leyi, Pawulo a a yi tsalela vamakwavo va Vakreste eKorinto wa khale. Leswi a va tshama emutini lowu ngopfu-ngopfu a wu onhakile, siku ni siku a va fanela ku lwisana ni makhombo ya mahanyelo ni ya moya. Loko va nga tivoneli, hakatsongo-tsongo minkucetelo leyo biha a yi ta tsanisa ku tiyimisela ka vona leswaku va va vanhu lava hlawulekeke, ‘rixaka leri langiweke, vaprista lava nga tihosi, tiko ro kwetsima, vanhu lava nga nhundzu yo hlawuleka.’—1 Petro 2:9.
A nga si tsala leswi nga eka 2 Vakorinto 6:14-16, Pawulo u tlhantlhe xiphiqo lexikulu exikarhi ka vamakwavo va le Korinto. Va pfumelele ku tikhoma loko biha ngopfu ku va kona exikarhi ka vona, kutani Pawulo u va lerise ku hlongola, kumbe ku susa mudyohi la nga hundzukiki. (1 Vakorinto 5:1) Ku dyoha koloko ka munhu ku kombe leswaku vanghana vo biha kumbe ku hungiwa hi moya wa mahanyelo ya misava handle ko swi lemuka swi nga nghena Vakreste.
Vakreste va le Korinto a va ta fanela ku papalata ku tolovelana ni munhu la susiweke, kambe xana sweswo a swi vula leswaku va fanele ku tihambanisa hi ku helela eka lava nga riki vapfumeri? Xana a va ta tshika hi ku helela ku hlangana kumbe ku tirhisana ni lava nga riki Vakreste, va hundzuka mpambukwa wa va-matshama-voxe, ku fana ni Vayuda lava nga ya va ya tshama le Qumran kusuhi ni Lwandle leri Feke? Pawulo a a hi byele: “Ndzi mi tsalerile epapileni ra mina leswaku mi nga tolovelani ni vaoswi; a ndzi nga vuli nikutsongo ku hambana ni vanhu va misava leyi lava nga vaoswi . . . hikuva loko mi endla sweswo, a swi ta vula leswaku mi rhurha emisaveni leyi.”—1 Vakorinto 5:9, 10.
Nhlamuselo ya marito lawa yi le rivaleni. Pawulo a a swi lemuka leswaku Vakreste volavo a va ha ri eka pulanete leyi, va tshama ni ku tlhela va hlangana ngopfu ni lava nga riki vapfumeri, lava mahanyelo ya vona a ma nga amukeleki naswona a ma hambanile. Tanihi leswi sweswo a swi nga papalateki, Vakreste a va fanele ku tivonela eka makhombo ya ku hlangana koloko.
Sweswi a hi tlheleni hi xiya papila ra vumbirhi ra Pawulo leri tsaleriweke va le Vakorinto. U boxe leswaku Vakreste lava totiweke va faneleka ku va vatirheli va Xikwembu, vayimeri va Kreste. U va byele ku tivonela eka xikhunguvanyiso xin’wana ni xin’wana lexi nga onhaka vutirheli bya vona. (2 Vakorinto 4:1–6:3) Pawulo u khongotele vamakwavo va le Korinto hi xiviri, lava a va hundzuke vana vakwe hi tlhelo ra moya, leswaku va kurisa rirhandzu ra vona. (2 Vakorinto 6:13) Endzhaku ka sweswo u va khongotele a ku: “Mi nga rhwaleni mpingu wun’we ni lava nga riki vapfumeri.” U tirhise nxaxamelo wa swiringanyeto leswi nge rivaleni leswaku a humesa yinhla yoleyo.
Mongo wu komba leswaku Pawulo a a nga kombeteli eka ndlela yo karhi ya vutomi, ku fana ni bindzu kumbe ntirho, ni ku veka nawu lowu tiyeke leswaku wu tirhisiwa laha. Ku ri na sweswo, a nyikela ndzayo leyi anameke, leyi twakalaka ni leyi pfunaka eka vamakwavo lava a a va rhandza swinene.
Hi xikombiso, xana ndzayo leyi yi nga tirha eka Mukreste loyi a tiyimiseleke ku teka kumbe ku tekiwa? Ee. Epapileni rakwe ro rhanga, muapostola u laye Vakorinto lava a va lava ku teka kumbe ku tekiwa leswaku va endla tano, ‘ntsena ku va eHosini.’ (1 Vakorinto 7:39) U kandziyise vutlharhi bya marito wolawo hi leswi a swi tsaleke endzhaku, hi laha swi vuriwaka ha kona eka 2 Vakorinto 6:14-18. Loko Mukreste o ehleketa ku tekana ni loyi a nga riki nandza wa Yehovha naswona a nga riki mulandzeri wa Kreste, a a ta va a hleketa ku tihlanganisa ni loyi a nga riki mupfumeri. (Ringanisa Levhitika 19:19; Deteronoma 22:10.) Kahle-kahle, ku nga fanelani konghasi a ku ta vanga swirhalanganya, ku katsa ni swa moya. Hi xikombiso, swi nga ha endla leswaku la nga riki mupfumeri, sweswi kumbe enkarhini lowu taka a tama a gandzela swikwembu swa mavunwa. Pawulo u vutisile: “Xana Kriste na Lowo biha, va nga hela hi ku twanana xana?”
Hambi swi ri tano, ku vuriwa yini hi ndlela yin’wana ya vutomi—ku endla bindzu ra xinakulobye ni la nga riki mupfumeri? Nkarhi wun’wana Mukreste a nga vona onge leswaku a tihanyisa ni ku wundla ndyangu wakwe swi lava a endla bindzu ni un’wana loyi a nga riki Mukreste-kulobye. (1 Timotiya 5:8) Xiya leswi nga swikombiso ntsena:
Mukreste a nga lava ku sungula bindzu ro xavisa swilo swa muxaka wo karhi, kambe ndlela yo endla sweswo ku ri leswaku a endla xinakulobye ni munhu la kotaka ku kuma swixavisiwa leswi lavekaka kumbe mali. Mukreste un’wana u lava ku rima (kumbe ku fuya swifuwo swo karhi); kambe a nga kumi ndhawu, kutani u ta boheka ku fuya hi ku khomisana ni un’wana loyi a lavaka ku n’wi lomba ndhawu leswaku va avelana mpindzulo wun’wana ni wun’wana. Swi nga endleka leswaku Mukreste un’wana a nga swi koti ku nghenela bindzu ro aka hikwalaho ka leswi Khezari a humesaka tilayisense titsongo, naswona se ti tekiwile; ndlela ya kona i ku va a tirhisana ni xaka rakwe leri nyikiweke layisense.—Marka 12:17.
Leswi ko va swikombiso. A hi ringeti ku ku tshikisa loko swi koteka, kumbe ku nyikela vumbhoni byo karhi bya mpfumelelo kumbe ku ala. Kambe loko u tsundzuka swikombiso leswi, xana wa swi kota ku vona leswaku ha yini ndzayo leyi nga eka 2 Vakorinto 6:14-18 yi nga fanelanga ku honisiwa?
Mukreste la endlaka bindzu ni munhu la nga riki mupfumeri, hambi i xaka kumbe a hi rona, a nga ha hlangavetana ni swirhalanganya ni miringo a nga swi rindzelanga. Kumbexana nakulobye a nga vula leswaku ndlela yo kota ku bindzula swinene i ku vika mimpindzulo ya le hansi kumbe ku thola vatirhi mi nga va endleli tirhekhodo ta vona ni miholo ya vona, hambi loko sweswo ku ri ku tlula milawu ya hulumendhe. A nga ha tsakela ku hakela vatleketli va swixavisiwa exihundleni, a hakelela swilo leswi nga xaxametiwangiki exiphephanini xa minxavo. Xana Mukreste u fanele a hlanganyela eka vukanganyisi byebyo kumbe byo fana na byona? Naswona Mukreste u fanele a endla yini loko ku fika nkarhi wa leswaku ha vambirhi va sayina maphepha ya xibalo kumbe maphepha man’wani ya le nawini lama kombaka ndlela leyi va tirhaka ha yona?—Eksoda 23:1; Varhoma 13:1, 7.
Kumbe n’wamabindzu-kulobye la nga riki mupfumeri a nga lava ku xavisa swilo leswi fambisanaka ni tiholideyi ta vuhedeni, a rhumela khadi ro navelela mikateko hi vito ra khampani, ni ku xongisa bindzu a ri xongisela tiholideyi va vukhongeri. Pawulo u vutisile: “Tempele ya Xikwembu yi ni vunakulobye byihi ni swikwembu swa hava ke? Hikuva tempele ya Xikwembu lexi hanyaka hi hina.” Vona ku faneleka ka nhlamuselo ya Yehovha leyi nge: “Humani exikarhi ka vona, mi hambana na vona; mi nga tshuki mi khumba leswi nga tengangiki, kutani ndzi ta mi amukela!” (2 Vakorinto 6:16, 17) Hi ku tirhisa ndzayo yoleyo ya vutlharhi, Vakreste vo tala va hlawule mixaka ya mintirho yo tihanyisa leyi nga ta va tisela swirhalanganya switsongo.—Vaheveru 13:5, 6, 18.
Vandlha a ri leteriwi ku tshamela ku languta kumbe ku kambisisa hinkwaswo leswi Vakreste va swi endlaka entirhweni wa vona wo tihanyisa, ku nga khathariseki leswaku i vatirhi kumbe i vini va mabindzu. Kunene, loko swi tiviwa leswaku Mukreste u hlanganyela eku endleni ka leswo biha, tanihi ku seketela vugandzeri bya mavunwa kumbe mixaka yo karhi ya ku hemba ni ku yiva, vandlha ri fanele ri teka goza ro namarhela tindlela ta Yehovha.
Hambi swi ri tano, yinhla-nkulu hi leswaku ndzayo leyi huhuteriweke ya Pawulo, leyi nge, “Mi nga rhwaleni mpingu wun’we ni lava nga riki vapfumeri,” yi nga pfuna Vakreste va papalata swirhalanganya ni goza rihi ni rihi ra vuavanyisi ra vakulu leri nga lavekaka. Vakreste vo tlhariha va ta nghenisa ndzayo yoleyo embilwini ni ku nga hlawuli ku nghenela swiyimo leswi nga ta va veka ehansi ka ntshikilelo wo landzula misinya ya milawu ya Bibele. Loko un’wana a vona onge u fanele a endla bindzu ni la nga riki mupfumeri, van’wana a va fanelanga va hatlisela ku n’wi avanyisa kumbe ku sandza, hi ku tsundzuka leswaku u ta fanela ku byarha vutihlamuleri hinkwabyo bya nhlawulo wakwe. Kahle-kahle, Pawulo a a nga veki nawu wa mani na mani, lowu bohaka, lowu lwisanaka ni ku endla bindzu ni munhu la nga riki mupfumeri. Ni loko swi ri tano, ndzayo yakwe a yi fanelanga yi tekeriwa ehansi. I Xikwembu xi nga huhutela ndzayo yoleyo naswona xi endle leswaku yi tsariwa eBibeleni leswaku yi hi pfuna. Hi kombisa vutlharhi hi ku yi yingisa.