Xana I Ku Yiva Hakunene?

ABIODUN a ri weta-nkulu ehodeleni leyikulu ya le Nigeria. Madyambu man’wana loko a ri karhi a lotlela holo ya nkhuvo, u kume nkwama wa mali leyi ringanaka R6 066. Handle ko dya nkarhi u helekete mali leyi, leyi endzhakunyana yi landziweke hi n’wini wa yona, la nga mupfhumba ehodeleni yoleyo. Valanguteri va hotela va hakele Abiodun hi ku tlakusa xikhundlha xakwe kambirhi naswona va n’wi ha sagwadi tanihi “mutirhi wa vona lonkulu wa lembe.” N’wini wa mali na yena u n’wi khense hi nyiko.

Magazini wa kwalaho lowu vitaniwaka Quality, wu kombise mhaka leyi, wu vula leswaku Abiodun i “Musamariya Lonene.” Loko a vutisiwe hi Quality, loko a nga swi anakanyanga ku titekela mali leyi yi va ya yena, Abiodun u te: ‘Ndzi un’wana wa Timbhoni ta Yehovha. Kutani loko ndzi kuma xin’wana lexi nga riki xa mina, ndzi xi tlherisela ka n’wini wa xona.’

Vo tala emugangeni wolowo va hlamarisiwile hi ndlela leyi Abiodun a kombiseke ku tshembeka ka yena ha yona. Timbhoni-kulobye na Abiodun ti tsakisiwe swinene hi leswi humeleleke, kambe a ti nga hlamalanga. Emisaveni hinkwayo Timbhoni ta Yehovha ta tiviwa hikwalaho ka misinya ya tona ya milawu leyi tlakukeke. Eka tona vutshembeki a hi mhaka yitsongo; kambe i xilaveko, i xiphemu lexikulu xa Vukreste bya ntiyiso.

Hambi swi ri tano, nkarhi wun’wana ku nga va ni swiyimo leswi endlaka swi tika ku hambanisa vutshembeki ni leswi nga riki vutshembeki. Xiya xiyimo lexi. Festus loyi a a hlayisa minyikelo ni tiakhawunti ta vandlha ra Timbhoni ta Yehovha le Afrika Vupela-dyambu, a ri ni xilaveko xa mali hi xihatla.a Nsati wa yena a lava vuhandzuri bya xihatla lebyi madokodela ma n’wi byeleke leswaku a nga dyi nkarhi ha byona. Xibedlhele xi lave hafu ya mali ka ha ri emahlweni.

Festus a a nga ri na yona mali leyi. Loko a ye eka vanhu vo hlayanyana ku ya lomba, va arile ku n’wi lomba. Kutani a ehleketa hi mali leyi a yi langutelaka ivi a tivutisa a ku, ‘Xana i swinene ku tshika nsati wa mina a fa kasi ku na matshalatshala lawa ndzi nga ma endlaka ku swi sivela? Ha yini ndzi nga “teki” eka mali ya vandlha? Ndzi ta yi tlherisela loko vanhu lava va ndzi kolotaka va ndzi hakela.’

Festus u tirhise mali leyi nga riki ya yena ku hakela xibedlhele. Xana ndlela leyi a endleke ha yona a yi lulamile ke? Xana goza leri a ri tekeke ri lulamile loko ku langutiwa xiyimo xa xihatla lexi a a langutane na xona ke?

Xana I Mali Ya Mani Ke?

Leswaku hi kambisisa swivutiso leswi, a hi languteninyana tinhla to karhi mayelana ni laha mali yo tanihi leyi Festus a yi tekeke yi humaka kona ni xikongomelo xa yona. Mali leyi yi huma eka minyikelo ya ku tirhandzela ya swirho swa vandlha, leswi lavaka ku yisa vugandzeri byo tenga bya Yehovha emahlweni. (2 Vakorinto 9:7) A yi tirhiseriwi ku holela vanhu tanihi leswi ku nga riki na loyi a hakeriwaka eka leswi a swi endlaka evandlheni. Ku hambana ni sweswo, mali leyi nyikeriwaka yi tirhiseriwa ntsena ku kuma ni ku hlayisa ndhawu yo hlanganela eka yona, leyi hi ntolovelo ku nga Holo ya Mfumo. Leswi swi endla leswaku ku va ni ndhawu leyinene, leyi langutekaka, laha vanhu—lavatsongo ni lavakulu, swigwili ni swisiwana—va nga hlanganaka kona ku kuma ndzetelo wa Bibele.

Xana i mali ya mani ke? I ya vandlha hinkwaro. A ku na munhu loyi hi yexe a kunguhataka leswaku mali leyi yi ta tirhisiwa njhani. Hambi leswi huvo ya vakulu yi kongomisaka ku hakeleriwa ka swilo swa nkarhi na nkarhi swa vandlha, kambe loko ku laveka leswaku ku hakeriwa swilo leswi nga tolovelekangiki, vakulu va rhula mhaka ya kona emahlweni ka vandlha, ku vona loko ri swi amukela kumbe e-e.

Xana I Ku Lomba Kumbe I Ku Yiva?

Hikwalaho ka leswi a kunguhateke ku tlherisela mali leyi hi xihatla hi laha swi nga kotekaka ha kona, Festus u langute goza ra yena tanihi ku lomba. Hambi swi ri tano, Webster’s New Dictionary of Synonyms yi tirhisa marito man’wana malunghana ni “ku teka kumbe ku susa nchumu wa un’wana hi xitalo exihundleni kumbe a nga swi tivi kumbe handle ka mpfumelelo wakwe.” Marito lawa i “ku yiva” “muyivi.” Handle ka mpfumelelo, Festus u teke mali leyi a yi ri ya vandlha. Kutani, u voniwe nandzu wo yiva. A ri muyivi.

Hakunene ku na mimpimo ya nxupulo eka leswi susumeteleke munhu ku yiva. Hi nga vona leswi eka xikombiso xa Yudas Iskariyota, loyi a nyikiwe ntirho wo langutela mali ya Yesu ni vaapostola va yena lavo tshembeka. Bibele yi ri: “[Yudasi] a ri mutameri wa mali, kutani a a tolovele ku pambula leswi cheriweke kona.” (Yohane 12:6) Hi ku susumetiwa hi mbilu yo biha ni makolo, Yudasi u ye a onhaka swinene. Hi ku famba ka nkarhi u bihe swinene lerova a xenga na N’wana wa Xikwembu—hi 30 wa tisilvhere ntsena.—Matewu 26:14-16.

Hambi swi ri tano, Festus u susumetiwe hi ku khathalela nsati wakwe la vabyaka. Xana leswi swi vula leswaku a nga ri na nandzu? A swi tano. Ringanisa leswi Bibele yi swi vulaka hi ku yiva eka xiyimo xin’wana lexi vonakaka xi ri xa xihatla: “A v̌a nyenyi muyiv̌i loko a yiv̌a e ku tišurisa loko a ri ni ndlala kambe siku a khomiwaka a fanela ku riha e ka ntlhanu na kambirhi a ta humesa šuma hikwašo ša yindlu ya yena.” (Swivuriso 6:30, 31) Hi marito man’wana loko muyivi a kumiwile u fanele ku langutana ni xigwevo xa le nawini hi ku helela. Hi ku ya hi Nawu wa Muxe, muyivi a fanele ku hakela hikwalaho ka vukhamba bya yena. Xisweswo, ematshan’wini yo khutaza kumbe ku sasa ku yiva, Bibele ya tsundzuxa leswaku hambi ku ri eka swiyimo swa xihatla, ku yiva ku nga vanga vusiwana xisandzu naswona ku tlula kwalaho, munhu a nga lahlekeriwa hi ku va la amukelekaka eka Xikwembu.

Tanihi Timbhoni ta Yehovha, Vakreste hinkwavo va ntiyiso, ngopfu-ngopfu lava nyikiweke vutihlamuleri evandlheni, va fanele ku va xikombiso lexinene, va “va hava xisandzu.” (1 Timotiya 3:10) Festus a nga yi kumanga mali leyi a yi rindzerile, xisweswo a nga swi kotanga ku tlherisela mali leyi a yi tekeke. Leswi a swi endleke swi tiviwile. Xana ku humelele yini ha yena ke? Loko a a ri muyivi loyi a nga hundzukiki, a a ta va a hlongoriwile evandlheni ro tenga ra Vukreste. (1 Petro 4:15) Kambe a karhatekile embilwini naswona u tisorile. Hikwalaho, u swi kotile ku tshama evandlheni hambi leswi a lahlekeriweke hi malunghelo ya yena ya ntirho.

Ku Tshemba Xikwembu

Muapostola Pawulo u vule leswaku loko munhu loyi a tivulaka mutirheli wa Yehovha a yiva, a nga tisa xisandzu evitweni ra Xikwembu ni le ka vanhu va vito ra xona. Pawulo u tsarile: “Wena ke . . . la dyondzisaka van’wana, a wu tidyondzisi xana? Wena la vulaka leswaku ku nga tshuki ku yiviwa, a wu yivi ke? Hikuva vito ra Xikwembu ri soriwa exikarhi ka vamatiko hinkwawo hikwalaho ka n’wina.”—Varhoma 2:21, 24.

Agur, wanuna wo tlhariha wa minkarhi ya khale, u vule mhaka leyi fanaka. Eka xikhongelo xa yena, u kombele leswaku ‘a nga weli evusiwaneni kutani . . . a yiva ni ku onha vito ra Xikwembu xa yena.’ (Swivuriso 30:9) Xiya leswaku wanuna loyi wa vutlhari wa pfumela leswaku vusiwana byi nga tisa swiyimo leswi nga ringaka ni munhu wo lulama leswaku a yiva. Ina, minkarhi yo nonon’hwa yi nga ringa ripfumelo ra Mukreste, a rivala vuswikoti bya Yehovha byo khathalela swilaveko swa vanhu va yena.

Hikwalaho Timbhoni ta Yehovha leto tshembeka ku katsa ni lava nga swisiwana va ni ntshembo, wa leswaku Xikwembu “xi hakela lava va xi lavaka.” (Vaheveru 11:6) Va swi tiva leswaku Yehovha u hakela vanhu vakwe vo tshembeka hi ku va pfuna leswaku va kuma swilaveko swa vona. Leswi, Yesu u swi veke erivaleni eka Dyondzo ya yena ya le Ntshaveni loko a ku: “Hikwalaho ke mi nga vileri mi ku: ‘Xana hi ta dya yini?’ kumbe: ‘Hi ta nwa yini?’ kumbe: ‘Hi ta ambala yini ke?’ Hikuva swilo sweswo hinkwaswo swi laviwa hi vamatiko; kutani Tata wa n’wina wa le tilweni wa swi tiva leswaku swilo leswi hinkwaswo ma swi pfumala. Rhangani mi tilavela Mfumo wa yena ni ku lulama ka yena kutani sweswo hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona.”—Matewu 6:31-33.

Xana Xikwembu xi va pfuna njhani lava pfumalaka evandlheni ra Vukreste? Hi tindlela to tala. Yin’wana ya tona hi ku tirhisa vapfumeri-kulobye. Vanhu va Xikwembu va kombisana rirhandzu ra xiviri. Va xi yingisa swinene xitsundzuxo xa Bibele lexi nge: “Kambe loko munhu a ri ni swilo swa misava leyi, kutani a vona makwavo a ri eku pfumaleni, kambe a nonon’hwisa mbilu ya yena a nga n’wi pfuni, xana rirhandzu ro rhandza Xikwembu ri nga tshamisisa ku yini eka yena xana? Vana vanga hi nga rhandzaneni hi marito kumbe hi ku vulavula ntsena kambe a ku ve hi mintirho ni ntiyiso.”—1 Yohane 3:17, 18.

Emisaveni hinkwayo, emavandlheni yo tlula 73 000, ku tlula mune ni hafu wa timiliyoni ta Timbhoni ta Yehovha, ti lwela ku tirhela Xikwembu hi ku ya hi misinya ya milawu ya xona yo lulama. Va swi tiva leswaku Xikwembu xi nga ka xi nga fularheli vanhu va xona lavo tshembeka. Lava va tirheleke Yehovha malembe yo tala va pfumelelana swinene na Hosi Davhida, la tsaleke a ku: “A nḍi ri lontshwa kutani nḍi dyuharile kambe a nḍi v̌onanga la lulameke a ṭhikiwa ni v̌ana v̌a yena v̌a kombela v̌uŝa bya v̌ona.”—Pisalema 37:25.

Vona ndlela leyi swi antswaka ha yona ku veka ntshembo eka Xikwembu lexi huhuteleke marito lawa, ku ri ni ku titshika hi wela endzingweni wo yiva, lowu nga ha hi endlaka hi nga ti kumi tintswalo ta Xikwembu hi laha ku nga heriki!—1 Vakorinto 6:9, 10.

[Nhlamuselo ya le hansi]