U Amukele Nkongomiso Wa Xikwembu
AHI nge u nyikiwe n’wana la hetisekeke loyi u languteriweke ku n’wi hlayisa naswona u n’wi kurisa hi ndlela leyi faneleke. I ntlhontlho lowukulu hakunene! Xana munhu un’wana ni un’wana loyi a nga hetisekangiki a nga swi endlisa ku yini sweswo? A nga swi endla ntsena hi ku amukela nkongomiso wa Xikwembu ni ku wu tirhisa evuton’wini bya siku na siku.
Nchumu lowu fanaka wu endliwe hi Yosefa, tata wa Yesu wa muwundli. Ku hambana ni tidyondzo leti nga ni vuxokoxoko bya ku tisungulela mayelana na Yosefa, Bibele a yi vuli swo tala mayelana ni ku titsongahata ka yena exiphen’wini xo sungula evuton’wini bya Yesu. Ha swi tiva leswaku Yosefa ni nsati wa yena, Mariya, va wundle Yesu ni vana van’wana va xinuna va mune, ku katsa ni va vanhwanyana.—Marka 6:3.
Yosefa a a ri ntukulu wa Davhida Hosi ya Israyele erixakeni ra Solomoni. A ri n’wana wa Yakobo naswona a ri mukon’wana wa Heli. (Matewu 1:16; Luka 3:23) Tanihi muvatli etikweni ra Nazareta eGaleliya, Yosefa a a ri xisiwana. (Matewu 13:55; Luka 2:4, 24; ringanisa Levhitika 12:8.) Kambe a fuwile hi tlhelo ra moya. (Swivuriso 10:22) Leswi entiyisweni a swi vangiwa hi leswi a amukeleke nkongomiso wa Xikwembu.
Handle ko kanakana, Yosefa a a ri Muyuda loyi a titsongahataka, loyi a a ri ni ripfumelo eka Xikwembu ni ku navela ku endla leswi lulameke. Timhaka ti nga ri tingani ta vutomi byakwe leti tsariweke eMatsalweni ti komba leswaku nkarhi na nkarhi a a titsongahatela swileriso swa Yehovha. Leswi a a swi ri tano hambi loko swi kumeka eNawini kumbe Yosefa a swi amukele hi ku kongoma swi huma eka tintsumi.
Munhu Wo Lulama Loyi A Nga Ni Swiphiqo
I yini leswi munhu wa Xikwembu a faneleke ku swi endla loko a hlangavetana ni xiphiqo lexikulu? Ina, u fanele a ‘cukumetela ndzhwalo wa yena eka Yehovha’ ni ku landzela nkongomiso wa Xikwembu! (Pisalema 55:22) Sweswo hi leswi Yosefa a swi endleke. Loko a tshembisane ku tekana na Mariya, “o tshuka a tika hi Moya lowo Kwetsima va nga si hlangana.” Hikwalaho ka leswi Yosefa ‘a lulamile naswona a nga lavi ku n’wi khomisa tingana, u anakanye ku n’wi tshika exihundleni.’ Endzhaku ka loko Yosefa a anakanye ha swona, ntsumi ya Yehovha yi humelele eka yena enorhweni kutani yi ku: “Yosefa n’wana Davhida, u nga chavi ku titekela Mariya nsati wa wena, hikuva leswi a nga na swona swi huma eka Moya lowo Kwetsima; ú ta veleka n’wana wa mufana, kutani wena u ta n’wi thya vito ra Yesu, hikuva hi yena loyi a nga ta ponisa tiko rakwe eswidyohweni swa rona.” Loko a pfuka, Yosefa “a endla hilaha ntsumi ya Hosi yi nga n’wi lerisa hakona, a titekela nsati wa yena. Kambe a nga n’wi tivanga ku ko ku velekiwa n’wana wa mufana, kutani a n’wi thya vito ra Yesu.” (Matewu 1:18-25) Yosefa u amukele nkongomiso wa Xikwembu.
Khezari Awugusto u vule leswaku vanhu va ya tsarisa ematikweni ya vona. Hi ku titsongahata, Yosefa na Mariya va yile eBetlehema wa Yudiya. Loko va ri kwale Mariya u veleke Yesu naswona u n’wi latile exitsengeleni hikuva a ku nga ri na ndhawu yin’wana. Hi vusiku byolebyo varisi lava tweke rungula ra ntsumi malunghana ni ku velekiwa loku ko hlawuleka va yile ku ya vona n’wana. Endzhaku ka masiku ya kwalomu ka 40, hi ku landzelela Nawu, Mariya na Yosefa va yise Yesu etempeleni eYerusalema swin’we ni gandzelo. Havumbirhi bya vona va hlamarile loko va twa marito ya muprofeta Simiyoni loyi a dyuhaleke mayelana ni swilo leswikulu leswi Yesu a nga ta swi endla.—Luka 2:1-33; ringanisa Levhitika 12:2-4, 6-8.
Hambi leswi Luka 2:39 yi vonakaka yi kombisa leswaku Yosefa na Mariya va ye eNazareta endzhakunyana ka ku yisa Yesu etempeleni, ndzimana leyi i xiphemu xa rungula leri komisiweke. Swi tikomba onge endzhaku ka nkarhi wo leha loko va n’wi yise etempeleni, vativi va tinyeleti va le Vuxeni (Tintlharhi) va endzele Mariya na Yesu emutini wa Betlehema. Ku nghenelela ka Xikwembu ku endle leswaku va nga dlayi Yesu. Loko Tintlharhi ti tlherile, ntsumi ya Yehovha yi humelele eka Yosefa enorhweni yi ku: “Heroda ú ta lava xihlangi leswaku a xi dlaya.” Hi laha ku tolovelekeke, Yosefa u landzele nkongomiso wa Xikwembu kutani u teke ndyangu wa yena a ya aEgipta.—Matewu 2:1-14.
Endzhaku ka loko Heroda a file, ntsumi yi humelele eka Yosefa enorhweni aEgipta, yi ku: “Pfuka, u teka xihlangi ni mana wa xona, u tlhelela etikweni ra Israele.” Loko a twile leswaku Arkelawusi n’wana wa Heroda u fuma ematshan’weni ya tata wa yena, Yosefa u chavile ku tlhelela eYudiya. Hi ku landzelela nkongomiso wa Xikwembu lowu a wu nyikiweke enorhweni, u ye etikweni ra Galeliya kutani a tshama emutini wa Nazareta.—Matewu 2:15-23.
Munhu Wa Moya
Yosefa u dyondzise ndyangu wa yena ku hlayisa nawu wa Xikwembu ni ku wu hlayisa hi tlhelo ra moya. Lembe rin’wana ni rin’wana a teka ndyangu wa yena hinkwawo a famba na wona enkhubyeni wa Paseka eYerusalema. Eka xin’wana xa swiendlakalo leswi, Yosefa na Mariya a va tlhelela eNazareta naswona a va fambe mpfhuka wo ringana siku ku suka eYerusalema loko va kuma leswaku Yesu wa malembe ya 12 hi vukhale a nga ri kona exikarhi ka vona. Loko va tlhelela, va n’wi lavile hi ku hiseka, naswona eku heteleleni va n’wi kumile etempeleni, a ri karhi a yingiserisisa ni ku vutisa vadyondzisi lava a va ri kona.—Luka 2:41-50.
Swi vonaka onge Yosefa a a pfumelela nsati wa yena ku teka goza ro sungula eka swilo swin’wana. Hi xikombiso, loko va tlhelele eYerusalema kutani va kuma Yesu etempeleni, i Mariya loyi a vulavuleke ni n’wana wa yena wa mufana hi mhaka leyi. (Luka 2:48, 49) Loko a ri karhi a kula tanihi “n’wana wa muvatli,” Yesu u kume switsundzuxo swa moya. Nakambe Yosefa u n’wi dyondzise ku vatla, hikwalaho Yesu u vuriwe “muvatli n’wana Mariya.” (Matewu 13:55; Marka 6:3) Vatswari lava endlaka ku rhandza ka Xikwembu namuntlha va fanele ku wu tirhisa hi xitalo nkarhi lowu fanaka wo letela vana va vona, ngopfu-ngopfu va va nyika vuleteri bya moya.—Vaefesa 6:4; 2 Timotiya 1:5; 3:14-16.
Ntshembo Wa Yosefa
Matsalwa a ma hlamuseli nchumu malunghana ni rifu ra Yosefa. Kambe hi xiya leswaku Marka 6:3 yi vula Yesu “n’wana wa Mariya,” ku nga ri Yosefa. Leswi swi kombisa leswaku Yosefa a a file hi nkarhi wolowo. Ku engetela kwalaho, loko Yosefa a hanyile ku fikela hi 33 C.E., a swi nga ta endleka leswaku Yesu la beleriweke a vula leswaku Mariya a hlayisiwa hi muapostola Yohane.—Yohane 19:26, 27.
Kutani, Yosefa u le xikarhi ka lava feke lava nga ta twa rito ra N’wana wa munhu kutani va pfuka. (Yohane 5:28, 29) Loko a twa hi ta lunghiselelo ra Yehovha ra vutomi lebyi nga heriki, handle ko kanakana Yosefa u ta ri amukela hi ntsako naswona u ta va mufumiwa la titsongahataka wa Hosi leyikulu ya le tilweni, Yesu Kreste, hi laha a wu landzeleke ha kona nkongomiso wa Xikwembu emalembeni yo tlula 1 900 lama hundzeke.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]
Yosefa u nyike Yesu vuleteri bya moya naswona u n’wi dyondzise ku vatla