Ndlela Yo Anama Leyi Pfumalaka Ntshunxeko

Ndyangu wa vanhu vanharhu—tatana, manana ni xinhwanyetana—a va ri ekaya eSydney, le Australia, loko yindlu yi okela ndzilo. Va ringete ku huma hi mafasitere, kambe a a ma ri ni tinsimbi. Hikwalaho ka tinsimbi ta nsirhelelo, vatimeli va ndzilo va tsandzekile ku va ponisa. Manana na Tatana va dlayiwe hi musi ni malangavi. Endzhaku ka sweswo xinhwanyetana na xona xi lovile exibedlhele.

SWI twisa ku vava leswi ndyangu lowu wu feke hikokwalaho ka tinsimbi ta nsirhelelo leti a ti fanele ti wu sirhelerile! Ndyangu lowu a hi wona ntsena wu nga ni yindlu leyi sirheleriweke hi tinsimbi ni mimpfungura emikarhini ya hina. Vaakelani lavanyingi na vona va ni makaya ni nhundzu leyo kota makhokholo. Hikwalaho ka yini? Va lava nsirhelelo ni ku rhula emianakanyweni. Kunene leswi i xirha xa tiko leri “tshunxekeke,” laha vanhu va titwaka va sirhelelekile ntsena loko va gogeriwe emakaya ya vona wonge i vabohiwa! Lomu vaaki va vudzamaneke hi xitalo, vana a va nge he tlangi va hlayisekile erivaleni leri nga ekusuhi kumbe ku ya exikolweni va nga heleketiwi hi vatswari kumbe vanhu lavakulu. Eka swiyimo swo tala evuton’wini, ntshunxeko wa nyamalala wonge i mberha ya ni mpundzu.

Mahanyelo Lama Cinceke

Mikarhi ya vakokwana a a yi nga fani ni leyi. Vana, a va tala ku tlanga laha va rhandzaka kona va nga chavi nchumu. Vatswari a va nga karhateki hi mimpfungura ni tinsimbi. A va tshunxekile, naswona hi marito man’wana tiko a xa ha etlele. Kambe vakokwana va vone mahanyelo ya tiko ma hundzuka eku hanyeni ka vona. Ma ve mahanyelo ya ku nga khatali hi van’wana, ni ya vutitivi; etindhawini to tala rirhandzu ra vuakelani ri herile ku nghena ku chava vaakelani, leswi vangeke mangava lawa se ma boxiweke. Leswi fambisanaka ni ku andza ka ku pfumaleka ka ntshunxeko i ku hohloka lokukulu ka mikhuva leyinene ya mahanyelo. Tiko ri wongiwe hi “mahanyelo ya ximanguva-lawa,” kambe kahle-kahle, sweswi ku fikiwe laha swi nga oloviki ku vona mahanyelo hi ku helela.

Dok. Rupert Goodman, khale ka mudyondzisi wa madyondziselo eYunivhesiti ya Queensland, u tsarile: “Sweswi vantshwa va kulela eka mikhuva leyi hambaneke, ya ku titsakisa hi swa rivala . . . laha ‘vumina’ byi hlawulekeke ngopfu: ku tirhandzela swa wena, ku tivona, ku tinyungubyisa, ni ku titiva.” U tlhele a ku: “Mikhuva ya ku titsakisa, ku tikhoma, ku chivirika, ku londzovota, ku xixima vulawuri, rirhandzu ni xichavo eka vatswari . . . i miehleketo leyi nga tolovolekangiki eka vo tala.”

Kunene I Ndlela Yo Anama

Lava tivaka vuprofeta bya Bibele a va hlamarisiwi hi ku andza ka vutianakanyi, hikuva Yesu Kreste u tsundzuxe vayingiseri vakwe a ku: “Nyangwa leyi yisaka eku loveni yi ahlamile, ni ndlela leyi yaka kona, yi anamile, kutani lava nghenaka hi yona va tele. Kasi nyangwa leyi yisaka evutomini yi khumile swinene, ni ndlela leyi yaka kona yi larile, kutani lava va yi kumaka a va talanga.” (Matewu 7:13, 14) Ndlela leyo sungula, leyi nga budula ra vafambi lavo tala, yi “anamile” hikuva a yi beriwanga mindzilakana ya ku va ni misinya ya milawu ya Bibele yo lawula kutikhoma ni mahanyelo ya siku ni siku. Ya tsakisa eka lava lavaka ku endla swilo ni ku tihanyela hi ku rhandza ka vona—handle ka milawu, kumbe swiboho.

I ntiyiso, vo tala lava hlawuleke ndlela yo anama va tibyela leswaku va tiphina hi ntshunxeko wa vona. Kambe vo tala va vona va susumetiwa hi mukhuva lowu nga kona wa vutitivi. Bibele yi ri va fumiwa hi “moya lowu tirhaka nasweswi exikarhi ka vanhu lava nga yingisiki.” Moya lowu wu va susumetela ku hanya “hi ku navela ka ntumbuluko . . . , [va] endla hinkwaswo leswi tsakisaka miri,” ku nga khathariseki leswaku i ku tikhoma loko biha, ku tirhisa swidzidzirisi, ku hlota rifuwo hi tihanyi, ku tikukumuxa, ni ntshikelelo.—Vaefesa 2:2, 3.

Ndlela Yo Anama Yi Yisa Eku Loveni

Xiya leswaku lava fambaka hi ndlela yo anama va susumeteriwa ku endla “hinkwaswo leswi tsakisaka miri.” Leswi swi komba leswaku a va ntshunxekanga nikatsongo—va ni n’wini. I mahlonga ya nyama. Naswona ku tirhela n’wini loyi swi nga va vangela swirhalanganya swo tala—ku andza ka mavabyi lama tlulelaka hi rimbewu, ku hahluka ka mindyangu, mimiri ni mianakanyo leyi vabyisiwaka hi swidzidzirisi ni xihoko lexi hundzeletiweke, ku boxa swi nga ri swingani. Hambi timholovo, vuyivi, ni ku pfinya swi sukela eka miehleketo ya vutianakanyi leyi kumekaka endleleni leyo anama leyi amukelaka xin’wana ni xin’wana. Naswona, loko ndlela “leyi yisaka eku loveni” yi tama yi va kona, mihandzu ya yona yi ta ya emahlweni yi va ni khombo swinene.—Swivuriso 1:22, 23; Vagalatiya 5:19-21; 6:7.

Xiya swikombiso swimbirhi leswi endlekeke hi xiviri eAustralia. Mary u pfumelele miringo, ku tirhisa swidzidzirisi swa khombo swin’we ni ku tikhoma loko biha.a Kambe ntsako lowu a lava wona wu n’wi chupukerile. Hambi loko se a ri ni vana vambirhi, vutomi byakwe a byi nga ri na xikongomelo. U khomiwe hi gome swinene loko a twe leswaku u ni AIDS.

Tom u vavisiwe hi ndlela yin’wanyana. U tsarile a ku: “Ndzi kulele ekerekeni en’walungwini wa Queensland. Loko ndzi ri ni malembe ya 16, ndzi sungule ku kukutlela byalwa. Tatana, na vamalume ni vanghana vanga a va ri swilovekelo hinkwavo, kutani a swi tikomba ku ri nchumu lowu tolovelekeke ku wu endla. Ndzi fike laha ndzi nwaka xin’wana ni xin’wana, ku sukela eka biya ku ya eka swipiriti. Ndzi sungule ku beja tihanci, mikarhi yin’wana a ndzi dyiwa muholo wa mina lowu ndzi wu dzukeleke nyuku. A wu nga ri mali yitsongo, hikuva ntirho wa mina wo hada mova a wu holela swinene.

“Kutani ndzi tekile ivi hi va ni vana. Ematshan’wini yo langutana ni vutihlamuleri bya mina, ndzi endle leswi vanghana va mina a va endla swona—ku nwa, ku beja, ni ku lwa. A ndzi tala ku pfaleriwa ekhotsweni ra ndhawu ya ka hina. Kambe sweswo a swi ndzi pfunanga nchumu. Vutomi bya mina a byi ri eriweni. A byi tele swirhalanganya.”

Ina, hi ku rhandza swilo swo biha, Tom na Mary a va tivavisanga va ri voxe ntsena kambe ku vaviseke ni mindyangu ya vona. Lexi twisaka ku vava, vantshwa van’wana va tala ku wongiwa hi mikhuva ya vutifumi, ya vuxisi bya ntshunxeko lowu kumekaka endleleni leyo anama. A swi ta antswa loko vantshwa a vo kota ku tivonela eka xiyimo xa ntshunxeko lowu wa vukanganyisi. Loko vo kota ku vona hi xiviri leswi humelelaka endleleni leyo anama—hakelo yo vava swinene leyi hinkwavo lava fambaka eka yona va faneleke ku yi kuma. I ntiyiso, yi anamile, swa olova ku nghena eka yona. Kambe ku anama ka yona hi wona ndzhukano wa kona. Ndlela ya vutlhari i ku yingisa mhaka leyi nga kanetekiki ya leswaku “loyi a byalaka swo tsakisa ntumbuluko wa yena wa nyama, ú ta tshovela leswo bola leswi humaka eka ntumbuluko wa yena.”—Vagalatiya 6:8.

Ni loko swi ri tano, ku ni nhlawulo lowunene. I ndlela leyo khuma. Kambe, swipimelo, ku khuma ni ku lala ka yona hi loku ka njhani? Naswona yi yisa kwihi?

[Nhlamuselo ya le hansi]