Nkarhi Lowu Xihlawuhlawu Xi Nga Ta Va Xi Nga Ha Ri Kona!

KU VURIWA leswaku mutivi wa sayense Albert Einstein, u tshame a vula leswaku eka misava leyi yi hlunameke, ku herisa xihlawuhlawu swi tika ngopfu ku tlula ku handzula athomo. Hi laha ku fanaka, Edward R. Murrow, mutsari wa mahungu loyi a a tiveka ngopfu hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava ivi endzhaku a va mukongomisi wa U.S. Information Agency, u tshame a vula leswaku “a ku na loyi a nga herisaka xihlawuhlawu—va ngo xi xiya ntsena leswaku xi kona.”

Xana marito lawa ma twala ma ri ntiyiso? Xana a swi nge koteki ku herisa rivengo ni vutiko? Xikwembu xi titwisa ku yini hi xihlawuhlawu?

Xikwembu A Xi Yi Hi Nghohe

Bibele a yi pfumelelani na kona ku ya hi nghohe. (Swivuriso 24:23; 28:21) Yi vula leswaku “vutlhari byo ta hi le henhla, byi ni ku rhula, ni ku olova, ni ku yingisela, byi tele musa ni mihandzu leyinene; kambe ngopfu-ngopfu byi tengile; a byi yi hi nghohe, kumbe ku kanganyisa.” (Yakobo 3:17) Vutlhari byo tano byi kandziyisiwe eka vaavanyisi va le Israyele wa khale. Va byeriwe leswi: “Mi nga ṭhuki mi v̌oyamisa ku lulama e ku av̌anyiseni ka ṅwina; u nga ṭhuki u ya hi ngohe e ku lamulela šisiwana, ni ku languta e ngohe ya nkulukumba.”—Levhitika 19:15.

Xiyimo xa Bibele lexi tiyeke xo lwisana ni xihlawuhlawu xi kandziyisiwe hi Yesu Kreste na hi vaapostola vakwe, Petro na Pawulo. Yesu a nga yanga hi nghohe eka lava “a va karhele, va tshamile ehansi, va fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” (Matewu 9:36) U dyondzise a ku: “Mi nga yi hi nghohe loko mi avanyisa, kambe avanyisani hi ku lulama.”—Yohane 7:24.

Petro na Pawulo va hi tiyisekisa leswaku Yehovha Xikwembu hi yexe a nga yi hi nghohe. Petro u te: “Ndza twisisa swinene sweswi leswaku Xikwembu a xi yi hi nghohe; kambe, ematikweni hinkwawo, loyi a xi chavaka a vuya a endla leswi lulameke, xa n’wi tsakela.” (Mintirho 10:34, 35) Muapostola Pawulo u hi byela leswi: “Xikwembu a xi yi hi nghohe.”—Varhoma 2:11.

Nkucetelo Wa Bibele

Bibele yi ni matimba yo hundzula vumunhu bya lava yi va kongomisaka. Vaheveru 4:12 yi ri: “Hikuva Rito ra Xikwembu ra hanya, naswona ra tirha.” Hi mpfuno wa Yehovha munhu la nga ni xihlawuhlawu, a nga hundzula ndlela ya yena yo anakanya ivi a nga yi hi nghohe eku tirhisaneni ka yena ni van’wana.

Hi xikombiso, xiya mhaka ya Sawulo wa le Tarso. Hi ku ya hi rungula ra Bibele, u tshame a lwisana ni vandlha ra Vukreste hi ndlela yo biha, hikwalaho ka leswi a a landzela mikhuva yo tiya ya vukhongeri. (Mintirho 8:1-3) Mikhuva ya Xiyuda yi n’wi endle a khorwiseka leswaku Vakreste hinkwavo a va ri vagwinehi ni valala va vugandzeri bya ntiyiso. Xihlawuhlawu xa yena xi n’wi endle leswaku a seketela ku dlayiwa ka Vakreste. Bibele yi vula leswaku “a a hisekela ku chavisa ni ku dlaya vadyondzisiwa va Hosi.” (Mintirho 9:1) Loko a ri karhi a endla tano, a a anakanya leswaku u endlela Xikwembu ntirho lowo kwetsima.—Ringanisa Yohane 16:2.

Kambe Sawulo wa Tarso u swi kotile ku lahla xihlawuhlawu xa yena xo tlula mpimo. U tlhele a va Mukreste hi yexe! Endzhakunyana, loko a ri Pawulo, muapostola wa Yesu Kreste, u tsale a ku: “Hambileswi khale ndzi tshamaka ndzi n’wi sandza, ni ku n’wi xanisa, ni ku n’wi pfukela. Kambe ndzi tsetseleriwile, hikuva a ndzi endla hi ku kohleka, ndzi nga ri na ku pfumela.”—1 Timotiya 1:13.

Pawulo a a nga ri yena ntsena loyi a endleke mindzulamiso yo tano ya xihatla eka ndlela ya yena yo ehleketa. Eka papila ra yena leri yaka eka Tito, muhuweleri kulobye, Pawulo u tshinye Vakreste leswaku “va nga tshuki va onha van’wana emavito, kambe va va lavo rhula, va va ni vuxaka, masiku hinkwawo va va ni musa eka vanhu hinkwavo. Na hina khale a hi ri swiphukuphuku, hi humile endleleni, hi ala ku yingisa; a hi ri mahlonga ya ku navela, ni ya ku titsakisa ka tinxaka-xaka; a hi ri lava hanyaka hi nsele ni mavondzo; a hi vengiwa, na hina hi vengana.”—Tito 3:2, 3.

Ku Hlula Swihinga Swa Xihlawuhlawu

Namuntlha, Vakreste va xiviri va ringeta ku landzela ndzayo yoleyo. Va lava ku fularhela ku hlawula vanhu hi ku ya hi xiyimo xa vona xa le handle. Leswi swi va sivela ku “onha van’wana emavito.” Va ni vumakwerhu bya misava hinkwayo lebyi tlulaka mindzilakano ya misava leyi hinkwayo ya vutiko ku hambana hi swivongo, ni ku hambana hi rixaka.

Anakanya hi leswi Henrique, muntima wa le Brazil a hlanganeke na swona. Tanihi leswi hi yexe a a nyenyiwa hikwalaho ka rixaka ra yena, u sungule ku venga valungu swinene. Wa hlamusela: “Timbhoni timbirhi ta valungu ti te eka mina ku ta vulavula hi vito ra Xikwembu. Eku sunguleni a ndzi lavanga ku va yingisela hikuva a ndzi nga va tshembi valungu. Kambe hi ku hatlisa ndzi sungule ku vona leswaku rungula ra vona a ri ri ntiyiso. Kutani ndzi amukela dyondzo ya Bibele. Xivutiso xo sungula lexi a ndzi ri na xona a xi ri lexi, ‘Xana va tele vantima ekerekeni ya n’wina?’ Va hlamurile va ku, ‘Ina.’ Kutani va ndzi kombise xifaniso xa tluka ro hetelela ra buku leyi nge Buku ya nga Ya Timhaka Ta Bibele,a leyi kombisaka vantshwa va tinxaka to hambana-hambana. A ku katsiwe ni mufana wa muntima eka xona, kutani leswi swi ndzi khutazile. Endzhakunyana ndzi endzele Holo ya Mfumo ya Timbhoni ta Yehovha, laha ndzi nga vona vanhu va tinxaka to hambana-hambana va kombisana xichavo. Leswi a swi ri swa nkoka eka mina.”

Sweswi, tanihi un’wana wa Timbhoni ta Yehovha, Henrique wa tsaka ku va exikarhi ka vumakwerhu bya Vukreste bya ntiyiso. Wa swi twisisa leswaku ku dzuneka a ku yi eka munhu hambi a ri wihi. U ri: “Namuntlha ndzi nkhensa Yehovha na Yesu eka hinkwaswo leswi va nga ndzi endlela swona. Ndzi tirha ni timiliyoni ta malandza ya Yehovha yo tshembeka ya tinxaka hinkwato, mivala hinkwayo, ni mindhavuko hinkwayo, lava hlanganeke hi xikongomelo xi ri xin’we.”

Loko a ha kula, Dario a a nyenyiwa. Loko a ri ni malembe ya 16 hi vukhale, u sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha. U vule leswi: “Exikarhi ka Timbhoni a ku kona ku titwa u tlakukile eka rixaka rin’wana.” U tsakisiwe hi moya wa rirhandzu ra ntiyiso. Ngopfu-ngopfu u xiye leswaku vanhu va tinxaka to hambana-hambana va ni vutihlamuleri evandlheni. Loko a tsongahatiwa hi vanhu va le handle ka vandlha hi xihlawuhlawu kumbe ku hlawuriwa hi rixaka, Dario wa tsundzuka leswaku Yehovha u rhandza vanhu va tinxaka hinkwato; swivongo hinkwaswo, ni tindzimi hinkwato.

Ndlela Ya Ku Langutana Na Xona

Hinkwerhu ka hina hi rhandza leswaku hi khomiwa hi xichavo ni ku nyikiwa xindzhuti. Hi yona mhaka leyi swi tikaka ha yona ku langutana ni xihlawuhlawu. Vandlha ra Vukreste a ri hi sirheleti eka swivumbeko swin’wana swa xihlawuhlawu swa misava leyi yo biha. Loko ntsena Sathana Diyavulosi a ha fambisa timhaka ta misava, vuhomboloki byi ta tama byi ri kona. (1 Yohane 5:19) Nhlavutelo 12:12 ya hi tsundzuxa: “Kambe mi ni khombo, n’wina misava ni lwandle, hikuva Diyavulosi ú xikele ka n’wina, ú karihile ngopfu hi ku tiva leswaku nkarhi wa yena wu komile.” Xikongomelo xa yena a hi ku vanga ku xaniseka ntsena. U fanisiwa ni xiharhi lexi bvanyangetaka. Muapostola Petro u hi byela leswi: “Nala wa n’wina a nga Diyavulosi, wa rhendzeleka-rhendzeleka ku fana ni nghala leyi bongaka, yi lava loyi yi nga n’wi dyaka.”—1 Petro 5:8.

Bibele yi tlhela yi hi byela: “Hikokwalaho, titsongahateni emahlweni ka Xikwembu. Alelani Diyavulosi, kutani ú ta mi siya a tsutsuma.” (Yakobo 4:7) Mpfuno lowunene leswaku hi kota ku tiyisela xihlawuhlawu i ku lava nsirhelelo wa Xikwembu, tanihi laha Hosi Davhida a endleke ha kona: “Šikwembu ša nga, nḍi ponise v̌okweni ra lo’wo biha, e v̌okweni ra mbabva, ni ra munhu l’a karihaka.” (Pisalema 71:4) Hi nga ha khongela ku fana ni mupisalema: “Oho Šikwembu, nḍi twele v̌usiwana, hikuv̌a v̌anhu v̌a ranḍa ku nḍi mita; v̌a lwa na mina siku hikwaro, v̌a nḍi šanisa.”—Pisalema 56:1.

Xana Xikwembu xi ta swi hlamurisa ku yini swikhongelo swo tano? Bibele ya hlamula: “Hikuv̌a yi ta nṭhunša šisiwana loko ši huwelela, ni l’a nge nhlomulweni, l’a nga riki na mupfuni. Yi ta ṭeṭelela šisiwana ni l’a nge khombyeni, kutani yi ta kuṭula v̌utomi bya ŝisiwana.” (Pisalema 72:12, 13) Swa tsakisa swonghasi ku tiva leswaku hi nkarhi lowu faneleke, Yehovha u ta kutsula hinkwavo lava khomiwaka hi tihanyi!

“Ku Nga Ka Ku Nga Endliwi Ŝo Biha”

Tihulumendhe ta misava leyi ti nga ha ya emahlweni ti lwisana ni xihlawuhlawu hi milawu ni minongonoko ya tona. Va nga ha ya emahlweni va tshembisa ku ringanana ni vululami. Kambe a va nge humeleli. (Pisalema 146:3) I Xikwembu ntsena lexi nga ta swi kota, naswona xi ta herisa minxaka hinkwayo ya xihlawuhlawu. Xi ta hundzula vanhu leswaku va va ndyangu wun’we lowu nga ni vun’we. “Ntshungu lowukulu wa vanhu; a ku nga ri na un’we la kotaka ku va hlaya. A va huma ematikweni hinkwawo, ni le tinxakeni hinkwato, va ri va swivongo hinkwaswo ni va tindzimi hinkwato” va ta pona makumu ya xiyimiso lexi xo biha nakambe va tsakela ku hanya, hi ku rhula.—Nhlavutelo 7:9, 10.

Yehovha u ta herisa ku vaviseka hinkwako loku vangiwaka hi ku hlawulana ka tinxaka ni ka ntshamisano. Anakanya ku nga ha ri na munhu la khomiwaka hi ndlela yo homboloka! “V̌a ta ṭhama uṅwana ni uṅwana e hansi ka nkuwa, ni le hansi ka vinya ya yena, ku nga ri na loyi a v̌a pfušaka.” (Mikiya 4:4) Nakambe Esaya 11:9 yi ri: “Ku nga ka ku nga endliwi ŝo biha.”

Loko sweswi u khomiwa hi ndlela yo homboloka, ntshembo lowu wo hlamarisa wa vumundzuku wu ta tiyisa vuxaka bya wena na Yehovha. Wu ta ku pfuna leswaku u tiyisela vuhomboloki bya xiyimiso lexi xo biha. Loko u ri karhi u hlula xihlawuhlawu ni ku languta emahlweni, landzela xitsundzuxo xa vutlhari xa Bibele: “[Tiyani, NW] matimba; timbilu ta ṅwina a ti tiye, ṅwina hinkwenu la’v̌a langutelaka Yehova!”—Pisalema 31:24.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 4]

U.S. National Archives photo