Ku Horisiwa Ka Vanhu Hi Singita Ku Tshinele
“SWILO leswo tano a hi si swi vona.” Ku vule timbhoni leti swi voneke hi mahlo loko Yesu hi xitshuketa a hanyise wanuna la omeke swirho hi singita. (Marka 2:12) Yesu u tlhele a horisa mabofu, timbheveve ni swilema, naswona valandzeri va yena va endle leswi fanaka. Xana Yesu a ma endla hi matimba ya mani? Xana ripfumelo a ri ri ni xiphemu xihi? Xana mintokoto leyi ya lembe-xidzana ro sungula yi kombisa yini mayelana ni ku hanyisa hi singita namuntlha?—Matewu 15:30, 31.
“Ku Pfumela Ka Wena Ku Ku Hanyisile”
Vanhu lava namuntlha va hanyisaka hi ripfumelo va rhandza ku tshaha marito ya Yesu loko a vulavula ni wansati loyi a xanisekeke ku ringana malembe ya 12 hi nkhuluko wa ngati loyi a tile eka yena leswaku a n’wi hanyisa: “Ku pfumela ka wena ku ku hanyisile.” (Luka 8:43-48) Xana marito ya Yesu ma kombisa leswaku ku horisiwa ka yena a ku titshege hi ripfumelo ra yena? Xana xolexo a ku ri xikombiso xa “ku hanyisa hi ripfumelo” tanihi laha ku endliwaka hakona namuntlha?
Loko hi hlaya rhekhodo ya Bibele hi vukheta, ha swi vona leswaku eminkarhini yo tala Yesu ni vadyondzisiwa va yena a va nga lavi leswaku vavabyi va phofula ripfumelo ra vona va nga si hanyisiwa. Wansati la boxiweke laha henhla u tile, ivi handle ko vula xo karhi eka Yesu, a khumba nguvu ya yena hala ndzhaku naswona “vuvabyi bya yena bya ngati byi hola kan’we-kan’we.” Hi nkarhi wun’wana, Yesu u horise wanuna loyi a ri exikarhi ka lava a va tile ku ta n’wi khoma. U hanyise hambi ku ri wanuna loyi a a nga tivi leswaku Yesu i mani.—Luka 22:50, 51; Yohane 5:5-9, 13; 9:24-34.
Kutani, xana ripfumelo a ri ri ni xiphemu xihi? Loko Yesu ni vadyondzisiwa va yena va ri exifundzeni xa Tiri na Sidoni, wansati wa Mufenikiya u tile ivi a huwelela a ku: “Ndzi twele vusiwana, Hosi N’wana wa Davhida! N’wana wa mina wa wanhwanyana ú xaniseka ngopfu hi demona.” Wa nga anakanya gome ra yena loko a ri karhi a kombela: “Hosi, ndzi pfune!” Hikwalaho ka ntwela-vusiwana, Yesu u hlamurile a ku: “Manana, ku pfumela ka wena i kukulu; a ku endliwe hilaha u kombelaka hakona!” Kutani n’wana wa yena a hanyisiwa “hi nkarhi wolowo.” (Matewu 15:21-28) Entiyisweni, ripfumelo a ri katseka, kambe ripfumelo ra mani? Xiya leswaku a ku ri ripfumelo ra manana, leri Yesu a ri bumabumeleke hayi ra n’wana la vabyaka. Naswona a ku laveka ripfumelo eka yini? Hi ku vitana Yesu tanihi “Hosi N’wana Davhida,” wansati loyi a pfumela erivaleni leswaku Yesu a a ri Mesiya la tshembisiweke. A ku nga ri ku kombisa ripfumelo ntsena eka Xikwembu kumbe ripfumelo ematimbeni ya muhanyisi. Loko Yesu a vule leswaku, “Ku pfumela ka wena ku ku hanyisile,” a a vula leswaku handle ka ripfumelo eka yena tanihi Mesiya, lava xanisekaka a va ta va va nga tanga eka yena leswaku va ta hanyisiwa.
Eswikombisweni swa le Matsalweni, hi nga swi vona leswaku ku hanyisa loku endliweke hi Yesu a ku hambanile ni leswi talaka ku voniwa kumbe ku vuriwa namuntlha. Mintlhaveko a yi nga kombisiwi hi matimba—ku huwelela, ku khana, ku kalakala, ku titivala, sweswo-sweswo—eka mintshungu naswona Yesu a nga kalanga a lahlekeriwa hi miehleketo. Ku engetela kwalaho, Yesu a nga kalanga a tsandzeka ku horisa lava vabyaka hi vukanganyisi bya leswaku a va pfumala ripfumelo kumbe leswaku minyikelo ya vona ya timali a yi nga nyawuli.
Ku Horisa Hi Matimba Ya Xikwembu
Xana Yesu ni vadyondzisiwa va yena a va hanyisa hi ndlela yihi? Bibele ya hlamula: “Xikwembu a xi n’wi nyikile matimba walawo.” (Luka 5:17) Endzhaku ka ku horisa kun’wana, Luka 9:43 yi ri, “hinkwavo va hlamala [matimba lamakulu ya, NW] Xikwembu.” Hilaha ku faneleke, Yesu a nga yisanga nyingiso eka yena tanihi muhanyisi. Eka khamba rin’wana u byele wanuna loyi a n’wi ntshunxeke eku xanisiweni hi dimona a ku: “Famba, u ya ekaya eka varikwenu, u ya va tivisa hinkwaswo leswi [Yehovha a, NW] ku endleleke swona ni hilaha [a] ku tweleke vusiwana hakona.”—Marka 5:19.
Tanihi leswi Yesu ni vaapostola va yena a va horisa hi matimba ya Xikwembu, swa olova ku vona lexi endlaka ripfumelo eka loyi a hanyisiwaka leswaku a ri nga laveki nkarhi hinkwawo leswaku a horisiwa. Hambiswiritano, ripfumelo leri tiyeke eka muhanyisi a ri laveka. Hikwalaho, loko valandzeri va Yesu va tsandzeke ku hlongola dimona leri nga ni matimba swinene, Yesu u va byele xivangelo: “Hikwalaho ka ku tsana ka ku pfumela ka n’wina.”—Matewu 17:20.
Xikongomelo Xa Ku Hanyisa Hi Singita
Hambileswi Yesu a hanyiseke vanhu vo tala evutirhelini bya yena bya laha misaveni, xikongomelo xa yena a ku nga ri ‘vutirheli byo hanyisa.’ Eku hanyiseni ka yena hi singita—a nga kalanga a hakerisa vanhu kumbe ku kombela minyikelo yo karhi—a ku ri mhaka ya vumbirhi eka lexi a xi ri xa nkoka ku “twarisa Evhangeli ya Mfumo.” (Matewu 9:35) Rhekhodo yi vula leswaku eka khamba rin’wana “a [va] amukela, a vulavula na [vona] hi ta Mfumo wa Xikwembu, a hanyisa hinkwavo lava navelaka ku hanyisiwa.” (Luka 9:11) Etimhakeni ta Tievhangeli, Yesu hakanyingi ku vulavuriwa ha yena tanihi “Mudyondzisi” hayi “Muhanyisi.”
Kutani, ha yini Yesu a hanyise hi singita? Kahle-kahle a a lava ku tiyisa ku tiviwa ka yena tanihi Mesiya la tshembisiweke. Loko Yohane Mukhuvuri a khotsiwile handle ka nandzu, u lave xitiyisekiso xa leswaku u hetisise leswi Xikwembu xi n’wi rhumeke ku swi endla. U rhume vadyondzisiwa va yena eka Yesu ivi a vutisa: “Xana hi wena loyi va nge wa ta, kumbe xana ha ha langutela un’wana ke?” Xiya leswi Yesu a swi byeleke vadyondzisiwa va Yohane: “Fambani, mi ya rungulela Yohane leswi mi swi twaka ni leswi mi swi vonaka: Lavo-fe-mahlo va tlhela va vona, swilema swa famba, vanhlokonho va basisiwa, lavo-fe-tindleve va twa, vafi va pfuka, swisiwana swi byeriwa Mahungu Lamanene.”—Matewu 11:2-5.
Ina, mhaka ya leswaku Yesu a nga hanyisanga ntsena kambe u endle ni mintirho yin’wana ya masingita leyi tsariweke eka Tievhangeli yi tiyise swinene ku tiviwa ka yena tanihi “loyi va nge wa ta,” ku nga Mesiya la tshembisiweke. A ku nga ri na xilaveko xa leswaku munhu a “langutela un’wana.”
Xana Swa Koteka Ku Hanyisa Hi Singita Namuntlha?
Kutani, xana hi fanele hi langutela leswaku Xikwembu xi kombisa matimba ya xona namuntlha hi ku hanyisa? E-e. Hi mintirho ya masingita leyi a yi endleke hi matimba ya Xikwembu, Yesu u swi kombise handle ko kanakana leswaku a a ri Mesiya loyi Xikwembu xi tshembiseke leswaku u tata. Mintirho ya matimba ya Yesu yi tsariwile eBibeleni leswaku hinkwerhu hi hlaya ha yona. A ku na xilaveko xa leswaku Xikwembu xi kombisa matimba ya xona hi ku phindha mintirho yo tano eka xitukulwana xin’wana ni xin’wana xa vanhu.
Lexi tsakisaka, ku hanyisa ni mintirho yin’wana ya masingita a yi khorwisa hi mpimo wo karhi ntsena. Hambi ku ri van’wana lava voneke mahlori ya Yesu hi mahlo a va nga tshembi leswaku a a seketeriwa hi Tata wa yena wa le tilweni. “Hambileswi a endleke mahlori layo tala ngopfu emahlweni ka vona, a va pfumelanga eka yena.” (Yohane 12:37) Hi yona mhaka, endzhaku ko hlamusela tinyiko to hambana-hambana ta masingita—ku profeta, ku vulavula hi tindzimi, ku hanyisa, sweswo-sweswo—leti Xikwembu xi ti nyikeke swirho swo hambana-hambana swa vandlha ra Vukreste ra lembe-xidzana ro sungula, muapostola Pawulo u huhuteriwe ku vula leswi: “Loko ma ri matimba ya hina yo vula Rito, ma ta hundza; na tona tindzimi ti ta nyamalala; hambi byi ri byona vutivi byi ta hundza. Hikuva vutivi bya hina a byi hetisekanga, ni matimba ya hina yo vula Rito a ma hetisekanga; kambe loko ku ta fika leswi hetisekeke, leswi nga hetisekangiki swi ta hundza.”—1 Vakorinto 12:28-31; 13:8-10.
Kavula, ku va ni ripfumelo eka Xikwembu i swa nkoka eka vuhlayiseki bya hina. Hambiswiritano, ku seketela ripfumelo ra wena eka switshembiso swa mavunwa swa ku hanyisa swi ta ku khomisa tingana. Ku tlula kwalaho, malunghana ni nkarhi wa makumu, Yesu u nyikele xitsundzuxo lexi: “Ku ta humelela Vamesiya va mavunwa, ni vaprofeta va mavunwa, va ta endla mahlori lamakulu ni swihlamariso, ku xisa hambi va ri vona vahlawuriwa va Xikwembu, loko swi endleka.” (Matewu 24:24) Handle ka vutshunguri bya vukanganyisi ni vukanganyisi, a ku ta tlhela ku va ni swikombiso swa matimba ya madimona. Hikwalaho ka sweswo, swilo leswi vuriwaka swiendlakalo leswi nga hlamuselekiki a swi fanelanga swi hi hlamarisa, naswona leswi a hi xisekelo xa ripfumelo ra xiviri eka Xikwembu.
Tanihi leswi namuntlha ku nga riki na loyi a hanyisaka hilaha Yesu a endleke hakona, xana hina hi tsoniwile? Nikatsongo. Kahle-kahle, lava hanyisiweke hi Yesu va tlhele va vabya eku heteleleni. Hinkwavo va dyuharile ivi va fa. Vuyelo bya ku hanyisiwa lebyi va byi kumeke a byi ri bya xinkarhana. Kambe, ku hanyisa ka Yesu hi singita ku ni nhlamuselo leyi nga heriki hi leswi ku fanekiseleke mikateko ya nkarhi lowu taka.
Hikwalaho, endzhaku ko kambisisa Rito ra Xikwembu, Bibele, Alexandre na Benedita, lava boxiweke eku sunguleni, a va ha tshembeli eku hanyisiweni hi ripfumelo ka manguva lawa ni ku hanyisa hi moya. Hambiswiritano, va khorwisekile leswaku ku hanyisa hi singita a hi swilo swa nkarhi lowu hundzeke. Ha yini swi ri tano? Ku fana ni vanhu va timiliyoni emisaveni hinkwayo, va langutele mikateko yo horisiwa ehansi ka Mfumo wa Xikwembu.—Matewu 6:10.
Vuvabyi Ni Rifu A Swi Nge He Vi Kona
Tanihi leswi hi swi voneke eku sunguleni, xikongomelo-nkulu xa vutirheli bya Yesu a ku nga ri ku hanyisa lava vabyaka ni ku endla mahlori man’wana. Ematshan’weni ya sweswo, u endle ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu ntirho-nkulu wa yena. (Matewu 9:35; Luka 4:43; 8:1) Mfumo wolowo i xitirho lexi Xikwembu xi nga ta hetisisa ku horisiwa ka vanhu hi singita xi tlhela xi herisa ku onhakeriwa hinkwako loku xidyoho ni ku nga hetiseki ku swi tiseke endyangwini wa vanhu. Xana leswi u ta swi hetisisa njhani naswona rini?
Loko a vulavula hi nkarhi lowu taka, Kreste Yesu u kombise muapostola wa yena Yohane xivono xa vuprofeta: “Sweswi, ku hlayiseka ka Xikwembu xa hina ni matimba ya xona, ni mfumo wa xona, ni vuhosi bya Mesiya wa xona, swi fikile!” (Nhlavutelo 12:10) Vumbhoni lebyi hinkwabyo byi kombisa leswaku ku sukela hi 1914 mukaneti lonkulu wa Xikwembu, ku nga Sathana, u lahleriwe emisaveni, naswona Mfumo wa fuma sweswi hi xiviri! Yesu u vekiwe tanihi Hosi ya Mfumo wa Vumesiya naswona sweswi u lunghekele ku endla ku hundzuka lokukulu emisaveni.
Enkarhini lowu taka lowu tshineleke, hulumendhe ya le tilweni ya Yesu yi ta fuma evandleni lerintshwa ra vanhu vo lulama, entiyisweni i “misava leyintshwa.” (2 Petro 3:13) Kutani swiyimo swi ta va swi ri njhani? Hi lexi xikombiso lexi tsakisaka: “Ndzi vona tilo lerintshwa ni misava leyintshwa, hikuva tilo lero sungula ni misava leyo sungula a swi hundzile . . . [Xikwembu] xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona, ni rifu a ri nga ha vi kona; hambi ya ri mahlomulo kumbe ku rila kumbe ku vaviseka a swi nga ha vi kona, hikuva leswo sungula swi hundzile.”—Nhlavutelo 21:1, 4.
Xana u nga swi anakanya leswaku vutomi byi ta va byi ri njhani loko ku hanyisiwa ka vanhu hi singita ku hetiseka? “A ku nga v̌i na munhu l’a . . . nga ta ku: nḍa v̌abya! Tiko le’ri akeke kona ri riv̌aleriwile ŝidyoho ŝa rona.” Ina, Xikwembu xi ta hetisisa leswi vanhu lava horisaka hi ripfumelo va nga taka va nga koti ku swi endla. “O ta lov̌isa rifu hi laha ku nga heriki.” Hakunene, “Hosi, Yehova o ta hlangula mihloti e mimombyeni hikwayo.”—Esaya 25:8; 33:24.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]
Ehansi ka Mfumo wa Xikwembu vanhu va ta hanyisiwa hi singita