Rirhandzu Ra N’wina Ra Vumakwerhu A Ri Ye eMahlweni!

“Yanani emahlweni mi rhandzana kukota vamakwavo.”—VAHEVERU 13:1.

1. I yini leswi u faneleke u swi endla leswaku ndzilo wu tshama wu ri karhi wu pfurha hi vusiku lebyi titimelaka, naswona hi byihi vutihlamuleri lebyi hinkwerhu hi nga na byona?

HALA handle xirhami xi vuyisa ni n’wana evukatini, naswona ku ya ku titimela swinene. Xikufumerisi xa le ndlwini ya wena i ndzilo lowu pfurhaka exitikweni. Vutomi byi titshege hi ku hambeta ku hlanganyetiwa ndzilo lowu. Xana u nga tshama u khondla mavoko hambiloko u ri karhi u swi vona leswaku ndzilo wa timeka naswona makala lama vuvumelaka ma ta hundzuka nkuma ku nga ri khale? Nikatsongo. U ta hambeta u wu hlanganyetela leswaku wu tshama wu ri eku pfurheni. Hilaha ku fanaka, un’wana ni un’wana wa hina u ni ntirho lowu fanaka loko swi ta eka “ndzilo” lowu nga wa nkoka swinene—lowu faneleke wu pfurha etimbilwini ta hina—rirhandzu.

2. (a) Ha yini ku nga vuriwaka leswaku rirhandzu ri sungule ku tsana emasikwini lawa ya makumu? (b) Xana rirhandzu i ra nkoka ku fikela kwihi eka Vakreste va ntiyiso?

² Hi hanya enkarhini lowu rirhandzu ri holaka emisaveni hinkwayo eka lava tivulaka Vakreste, hilaha Yesu a vhumbheke hakona khale. (Matewu 24:12) Yesu a a vulavula hi muxaka wa rirhandzu lowu nga wa nkoka swinene ku tlula hinkwayo, rirhandzu ro rhandza Yehovha Xikwembu ni Rito rakwe, ku nga Bibele. Mixaka leyin’wana ya rirhandzu na yona ya hela. Bibele yi vhumbhe leswaku “emasikwini ya makumu,” vo tala a va ta “pfumala rirhandzu ra ntumbuluko.” (2 Timotiya 3:1-5, NW) Vona ntiyiso wonghasi! Ndyangu wu fanele ku va xivandla xa rirhandzu ra ntumbuluko, kambe hambi ku ri eka wona, madzolonga ni ku khomana hi ndlela yo biha—minkarhi yin’wana tihanyi leti chavisaka—swi hundzuke nchumu lowu tolovelekeke. Kambe, emisaveni leyi leyi nga riki na ntwela-vusiwana, Vakreste a va lerisiwi ku rhandzana ntsena, kambe va fanele va va ni rirhandzu ra ku tinyiketela, va rhangisa van’wana emahlweni ka vona. Hi fanele hi kombisa rirhandzu leri erivaleni leswaku hinkwavo va kota ku ri vona, ri va mfungho wa vandlha ra Vukreste bya ntiyiso.—Yohane 13:34, 35.

3. Xana rirhandzu ra vumakwerhu i yini, naswona ku va ri yisiwa emahlweni swi vula yini?

³ Muapostola Pawulo u huhuteriwe ku lerisa a ku: “Yanani emahlweni mi rhandzana kukota vamakwavo.” (Vaheveru 13:1) Hi ku ya hi buku ya xidyondzi xin’wana, rito ra Xigriki leri laha ri hundzuluxeriweke ri va ‘rirhandzu ra vumakwerhu’ (phi·la·del·phiʹa) “ri vula ku va ni rirhandzu lerikulu, ku kombisa tintswalo, ntwela-vusiwana, ku pfuna.” Kutani Pawulo a a vula yini loko a ku hi fanele hi pfumelela rirhandzu ro tano ri ya emahlweni? Buku leyi yi ri: “A ri tsani.” Kutani a swi enelanga ku titwa hi ri ni rirhandzu eka vamakwerhu; hi fanele hi ri kombisa. Ku tlula kwalaho, hi fanele hi kurisa rirhandzu leri leswaku ri nga tsani. Xana swi tisa ntlhontlho? Ina, kambe moya wa Yehovha wu nga hi pfuna leswaku hi hlakulela rirhandzu ra vumakwerhu ni ku ri hlayisa. A hi kambisiseni tindlela tinharhu leti hi nga hlanganyetelaka rirhandzu leri ha tona etimbilwini ta hina.

Kombisa Ntwela-vusiwana

4. Xana ntwela-vusiwana i yini?

⁴ Loko u lava ku va ni rirhandzu leri engetelekeke hi vamakwerhu va xinuna ni va xisati va Vakreste, u fanele u rhanga u va twela vusiwana, u rila na vona emiringweni ni le ka swiphiqo leswi va hlangavetanaka na swona evuton’wini. Muapostola Petro u vule leswi: “N’wina hinkwenu mi fanele ku va ni moya wun’we, mi twelana vusiwana, mi va ni rirhandzu eka vamakwenu, mi va ni mbilu ya vumunhu ni miehleketo ya ku titsongahata.” (1 Petro 3:8) Rito ra Xigriki leri laha ri tirhiseriweke ku kombisa ‘ntwela-vusiwana’ ri vula “ku karhateka swin’we.” Buku yin’wana leyi hlamuselaka Bibele ya Xigriki yi vula leswi hi rito leri: “Ri vula xiyimo xa mianakanyo lexi hi vaka eka xona loko mintlhaveko ya van’wana yi twala onge hi loko yi ri ya hina.” Kutani, ku laveka ntwela-vusiwana. Nandza wo tshembeka wa Yehovha la dyuhaleke u tshame a ku: “Mbilu ya mina yi twa ku vava hikwalaho ka ntwela-vusiwana wa wena.”

5. Hi swi tivisa ku yini leswaku Yehovha u ni ntwela-vusiwana?

⁵ Xana Yehovha u na wona ntwela-vusiwana wo tano? Ina. Hi xikombiso, hi hlaya leswi hi ta ku xaniseka ka vanhu va yena va Israyele: “E ku karatekeni ka v̌ona, a a karateka na yena.” (Esaya 63:9) Yehovha a a nga voni maxangu ya vona ntsena; a a twela vanhu lava vusiwana. Ndlela leyi a karhatekaka swinene ha yona hi vanhu va yena yi kombisiwe hi marito ya Yehovha eka vanhu va yena, lama tsariweke eka Zakariya 2:8: “Loyi a mi khumbaka, o khumba nḍololo ya tihlo ra [mina].”a Malunghana ni ndzimana leyi muhlamuseri un’wana u ri: “Tihlo hi xin’wana xa swirho leswi rharhanganeke ni lexi nyenyelaka swinene emunhwini; naswona ndzololo ya tihlo—ku nga nchumu lowu pfulekeke lowu miseve ya dyambu yi nghenaka hi le ka wona leswaku munhu a kota ku vona—i xiphemu xa nkoka lexi nyenyelaka swinene etihlweni. Ku hava lexi nga hlamuselaka nkhathalelo lowukulu lowu Yehovha a nga na wona eka swivumbiwa swakwe leswi a swi rhandzaka.”

6. Xana Yesu Kreste u wu kombise ku yini ntwela-vusiwana?

⁶ Yesu na yena u kombise ntwela-vusiwana lowukulu. Hi ku phindha-phindha a a va “twela vusiwana” vanhu-kulobye lava a va xanisiwa hi mavabyi kumbe ku karhateka. (Marka 1:41; 6:34) U kombise leswaku un’wana ni un’wana la tsandzekaka ku khoma valandzeri va yena lava totiweke hi musa, u titwa onge hi loko ku khomiwa yena hi ndlela yoleyo. (Matewu 25:41-46) Naswona namuntlha tanihi leswi a nga ‘muprista wa hina lonkulu’ la nga etilweni, hi yena la nga ta “hi twela vusiwana emikarhalweni ya hina.”—Vaheveru 4:15.

7. Xana ntwela-vusiwana wu nga hi pfunisa ku yini loko makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati a hi hlundzukisa?

⁷ Ku “hi twela vusiwana emikarhalweni ya hina”—xana wolawo a hi marito lama chavelelaka? Kutani, hi lava ku endlela van’wana leswi fanaka. Ina, swi olova ngopfu ku vona ku tsana ka van’wana. (Matewu 7:3-5) Kambe enkarhini lowu taka loko makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati a ku khunguvanyisa, ha yini u nga ringeti leswi? Anakanya u ri eswiyin’weni leswi munhu yoloye a nga eka swona, u ri ni ndhavuko wolowo, vumunhu byebyo, u ri la tshamelaka ku lwisana ni swihoxo swa wena. Xana wa tiyiseka leswaku a wu nge swi endli swihoxo leswi fanaka—kumbe swo tlula sweswo? Ematshan’weni yo rindzela swilo leswikulu eka van’wana, hi fanele hi kombisa ntwela-vusiwana, lowu nga ta hi pfuna leswaku hi anakanyela kukotisa Yehovha loyi ‘a tsundzukaka leswaku hi ntshuri.’ (Pisalema 103:14; Yakobo 3:17) U tiva ku tsana ka hina. A nga languteli leswo tala eka hina ku tlula leswi hi kotaka ku swi endla hilaha ku faneleke. (Ringanisa 1 Tihosi 19:5-7.) Hinkwerhu a hi kombisaneni ntwela-vusiwana wolowo.

8. Xana hi fanele hi endlisa ku yini loko makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati a ri eku tikeriweni?

⁸ Pawulo u tsale leswaku vandlha ri kotisa miri lowu nga ni swirho swo hambana-hambana leswi faneleke swi tirha swin’we hi vun’we. U engeterile: “Loko xirho xin’wana xi twa ku vava, swirho hinkwaswo swi vaviseka na xona.” (1 Vakorinto 12:12-26) Hi fanele hi rila na vona lava nga emaxangwini, kumbe hi va khongotela. Vakulu va rhangela eku endleni ka leswi. Pawulo u tlhele a tsala: “Loko un’wana a tsanile, xana a ndzi tsananga na mina xana? Loko un’wana a wisiwa, xana na mina a ndzi twi ku vava ngopfu xana?” (2 Vakorinto 11:29) Vakulu ni valanguteri lava famba-fambaka va tekelela Pawulo emhakeni leyi. Hi tinkulumo ta vona, entirhweni wa vona wo risa, hambi ku ri eku tameleni ka timhaka ta vuavanyisi, va ringeta ku kombisa ntwela-vusiwana lowu fanaka. Pawulo u khutazile: “Mi rila ni lava rilaka.” (Varhoma 12:15) Loko tinyimpfu ti swi vona leswaku hakunene varisi va ti twela vusiwana, va twisisa ku tsana ka tona, naswona va rila na tona eku nonon’hweriweni loku ti langutanaka na kona, hakanyingi ti amukela xitsundzuxo, nkongomiso ni ndzayo hi mbilu yo basa. Ti hisekela ku va kona eminhlanganweni, ti ri karhi ti tiyiseka leswaku kwalaho ti ta kumela ‘mimoya-xiviri ya tona ku wisa.’—Matewu 11:29.

Ku Kombisa Ku Tlangela

9. Xana Yehovha u swi kombisa njhani leswaku wa swi tlangela leswinene leswi hi nga na swona?

⁹ Ndlela ya vumbirhi yo hlanganyetela rirhandzu ra vumakwerhu i ku kombisa ku tlangela. Leswaku hi kombisa ku tlangela van’wana, hi fanele hi languta ni ku vona nkoka wa timfanelo ta vona letinene ni matshalatshala ya vona. Loko hi endla tano, hi tekelela Yehovha hi yexe. (Vaefesa 5:1) U hi rivalela swidyoho leswitsongo siku na siku. U rivalela hambi ku ri swidyoho leswikulu ntsena loko ku ri ni ku hundzuka ka xiviri. Kutani loko a kala a hi rivalela swidyoho swa hina, a nga yi emahlweni a swi languta. (Ezekiyele 33:14-16) Mupisalema u vutisile a ku: “Loko ngi u hlayisa ku ṭunḍuka ka ŝidyoho, Yehova, ku ta hanya mani, wee Hosi?” (Pisalema 130:3) Leswi Yehovha a swi langutisaka ngopfu i swilo leswinene leswi hi swi endlaka loko hi ri karhi hi n’wi tirhela.—Vaheveru 6:10.

10. (a) Ha yini swi ri ni khombo ku va nuna ni nsati va nga kombisi ku tlangelana? (b) I yini leswi munhu a faneleke a swi endla loko a lahlekeriwa hi ku tlangela munghana wakwe wa vukati?

¹⁰ I swa nkoka swinene ku landzela xikombiso lexi endyangwini. Loko vatswari va swi kombisa leswaku va tlangelana, va vekela ndyangu xikombiso lexinene. Enguveni leyi ya ku hahluka ka vukati, swi olova ngopfu ku va vatekani va nga khathalelani kambe va kandziyisa swihoxo swa munghana wa vukati, mikhuva yakwe leyinene va yi langutela ehansi. Mianakanyo yoleyo leyi hoxeke yi onha vukati, yi byi endla ndzhwalo wo tika. Loko ndlela leyi u n’wi tlangelaka ha yona munghana wa wena wa vukati yi hunguteka, tivutise, ‘Xana hakunene munghana wa mina wa vukati u hava timfanelo letinene?’ Tsundzuka swivangelo leswi mi endleke mi rhandzana ni ku tekana. Xana swivangelo sweswo hinkwaswo leswi a swi ku endla u rhandza munhu loyi wo hlawuleka swi nyamalarile hakunene? Entiyisweni a swi tano; kutani tikarhatele ku tlangela swilo leswinene eka munghana wa wena, u phofula ku tlangela ka wena.—Swivuriso 31:28.

11. Leswaku rirhandzu ra vatekani ri ta pfumala vukanganyisi, hi yihi mikhuva leyi faneleke yi papalatiwa?

¹¹ Ku tlangelana swi tlhela swi pfuna vanghana va vukati leswaku rirhandzu ra vona ri nga vi ni vukanganyisi. (Ringanisa 2 Vakorinto 6:6; 1 Petro 1:22.) Rirhandzu ro tano, leri hlanganyetiwaka hi ku tlangela loku humaka embilwini, ri ta endla leswaku mi nga khomani hi tihanyi niloko mi ri vambirhi ntsena, marito lama vavisaka ni lama tsongahataka a ma nga vi kona, a ku nga vi na ku honisana hi vomu laha ku nga ta hundza masiku mi nga kalanga mi byelana marito ya tintswalo, naswona a ku nga vi na tinyimpi. (Vaefesa 5:28, 29) Nuna ni nsati lava hakunene va tlangelanaka va xiximana. Leswi a va swi endli ntsena loko va ri exikarhi ka vanhu, kambe kun’wana ni kun’wana laha Yehovha a va vonaka kona—hi marito man’wana, nkarhi hinkwawo.—Swivuriso 5:21.

12. Ha yini vatswari va fanele va kombisa ku tlangela swilo leswinene leswi vana va vona va kotaka ku swi endla?

¹² Vana na vona va lava ku titwa va tlangeriwa. Vatswari a va fanelanga va va tlhoma tinsiva, kambe va fanele va tlangela timfanelo ni swilo leswinene leswi vana va vona va swi endlaka. Tsundzuka xikombiso xa Yehovha loko a phofula ku amukela ka yena Yesu. (Marka 1:11) Nakambe, tsundzuka xikombiso xa Yesu tanihi “n’wini” exifanisweni. U bumabumele ‘malandza mambirhi lamanene ni yo tshembeka’ hi ndlela leyi fanaka, hambileswi a ma nyikiwe swo hambana nileswi ma bindzuleke swo hambana. (Matewu 25:20-23; ringanisa Matewu 13:23.) Hilaha ku fanaka vatswari lava tlhariheke va kuma tindlela to phofula ku tlangela timfanelo to karhi letinene, vuswikoti ni leswi n’wana un’wana ni un’wana a swi endlaka. Hi nkarhi lowu fanaka, a va ringeti ku vulavula ngopfu hi vuswikoti bya vana va vona nkarhi na nkarhi lerova va va vangela moya wa ku phikizana. A va swi lavi leswaku vana va vona va kula va ri karhi va dyisiwa mbitsi kumbe ku hela mbilu.—Vaefesa 6:4; Vakolosa 3:21.

13. I vamani lava rhangelaka eku kombiseni ku tlangela xirho xin’wana ni xin’wana xa vandlha?

¹³ Evandlheni ra Vukreste, vakulu ni valanguteri lava famba-fambaka va rhanga emahlweni eku kombiseni ka ku tlangela xirho xin’wana ni xin’wana entlhambini wa Xikwembu. Va ni vutihlamuleri byo tika, tanihi leswi va tlhelaka va byarha vutihlamuleri lebyikulu byo laya hi ku lulama, ku lulamisa lava dyohaka hi moya wo rhula, ni ku nyikela ndzayo ya matimba eka lava yi va faneleke. Xana vutihlamuleri lebyi byo hambana-hambana va byi byarha njhani hi ndlela leyi ringaniseriweke?—Vagalatiya 6:1; 2 Timotiya 3:16.

14, 15. (a) Xana Pawulo u ku kombise njhani ku ringanisela loko a nyikela ndzayo ya matimba? (b) Xana valanguteri va Vukreste va nga ringanisela njhani xilaveko xo lulamisa lava dyohaka ni xilaveko xo nyika xibumabumelo? Kombisa.

¹⁴ Xikombiso xa Pawulo xa pfuna swinene. A a ri mudyondzisi, nkulu ni murisi la xiyekaka. A a fanele a pfuna mavandlha lama nga ni swiphiqo leswikulu, naswona a nga chavanga ku nyikela ndzayo ya matimba loko swi fanerile. (2 Vakorinto 7:8-11) Loko hi kambisisa vutirheli bya Pawulo hi kuma leswaku a a nga tshameli ku tshinya—a swi endla ntsena loko xiyimo xi lava leswaku a endla tano kumbe loko swi fanerile. Hi ndlela leyi a a kombisa vutlhari bya Xikwembu.

¹⁵ Loko ntirho wa nkulu evandlheni wu nga fanisiwa ni vuyimbeleri, kutani ku tshinya ni ku holovela swi ta fana ni noti yin’we leyi fambelanaka ni letin’wana hinkwato. Noti yaleyo ya faneleka endhawini ya yona. (Luka 17:3; 2 Timotiya 4:2) Anakanya risimu leri nga ni noti yin’we ntsena, leyi phindha-phindhiwaka ko tala. Yi nga tungula tindleve ta hina hi ku hatlisa. Hilaha ku fanaka, vakulu va Vukreste va ringeta ku seketela ku dyondzisa ka vona ni ku ku antswisa hi tindlela to hambana-hambana. A va tikarhateli ku lulamisa swiphiqo ntsena. Ku ri ni sweswo, ndlela leyi va dyondzisaka ha yona ya aka. Kukotisa Yesu Kreste, vakulu lava nga ni rirhandzu va rhanga va languta leswinene leswi va nga bumabumelaka ha swona, ku nga ri ku xopaxopa leswaku va kuma swihoxo. Va tlangela matshalatshala lamakulu lawa Vakreste-kulobye va ma endlaka. Va swi tiva leswaku hakanyingi, un’wana ni un’wana u tirhela Yehovha hilaha a kotaka hakona. Kutani vakulu a swi va tikeli ku bumabumela lava endlaka tano.—Ringanisa 2 Vatesalonika 3:4.

16. Hi byihi vuyelo lebyi ku tlangela ni ntwela-vusiwana lowu Pawulo a wu kombiseke byi veke na wona eka Vakreste-kulobye?

¹⁶ Handle ko kanakana, vunyingi bya Vakreste lava Pawulo a va tirheleke a va swi vona leswaku wa va tlangela naswona a a va twela vusiwana. Xana hi swi tivisa ku yini leswi? Vona ndlela leyi a va titwa ha yona hi Pawulo. A va nga n’wi chavi, hambileswi a ri ni vutihlamuleri lebyikulu. E-e, a a rhandzeka naswona a a tshineleleka. Phela, loko a suka endhawini yin’wana, vakulu ‘a va n’wi vukarha ni ku n’wi ntswontswa hi rirhandzu’! (Mintirho 20:17, 37) Vona ndlela leyi vakulu—swin’we na hina hinkwerhu—hi faneleke hi nkhensa ha yona leswi hi nga ni xikombiso xa Pawulo xo xi tekelela! Ina, a hi tlangelaneni.

Swiendlo Swa Tintswalo

17. Hi byihi vuyelo lebyinene lebyi vaka kona evandlheni hikwalaho ko kombisa swiendlo swa tintswalo?

¹⁷ Rin’wana ra tihunyi leti pfurhisaka rirhandzu ra vumakwerhu i xiendlo xa tintswalo. Hilaha Yesu a vuleke hakona, “ku nyika i nkateko lowu tlulaka ku nyikiwa.” (Mintirho 20:35) Hambi hi nyika hi tlhelo ra moya, ra nyama, kumbe hi nkarhi wa hina ni ntamu wa hina, a hi tsakisi van’wana ntsena kambe na hina vini ha tsaka. Evandlheni, tintswalo i nchumu lowu khutazaka. Xiendlo xin’we xa tintswalo xi vanga swiendlo swin’wana leswi fanaka. Rirhandzu ra vumakwerhu ri kula hi ku hatlisa!—Luka 6:38.

18. Xana rito leri nge “tintŝalo” leri ku vulavuriwaka ha rona eka Mikiya 6:8 ri vula yini?

¹⁸ Yehovha u khutaze vanhu vakwe va Israyele leswaku va kombisa tintswalo. Eka Mikiya 6:8 ha hlaya: “Wena munhu u tiv̌isiwile le’ŝi lulameke, ni leŝi Yehova a ŝi lav̌aka e ka wena; hi leŝaku u endla le’ŝi lulameke, u ranḍa tintŝalo, ni ku famba hi ku tiṭongahata e mahlweni ka Šikwembu ša wena.” Xana ku “ranḍa tintŝalo” swi vula yini? Rito ra Xiheveru leri nge “tintŝalo” (cheʹsedh) ri tlhele ri hundzuluxeriwa hi Xitsonga ri va “musa.” Hi ku ya hi The Soncino Books of the Bible, rito leri “ri vula nchumu lowu nga ni matimba swinene ku tlula rito leri nga kongomangiki ra Xinghezi leri nge mercy [musa]. Ri vula ‘musa lowu kombisiwaka hi swiendlo,’ ku kombisa swiendlo swa tintswalo ta rirhandzu, ku nga ri eka swisiwana ni le ka lava pfumalaka ntsena, kambe eka vanhu-kulobye hinkwavo.” Xisweswo xidyondzi xin’wana xi vula leswaku cheʹsedh ri vula “rirhandzu leri kombisiwaka hi swiendlo.”

19. (a) Hi tihi tindlela leti ha tona hi nga tekaka goza ku sungula hi kombisa van’wana tintswalo evandlheni? (b) Nyika xikombiso xa ndlela leyi rirhandzu ra vumakwerhu ri kombisiweke ha yona eka wena.

¹⁹ Rirhandzu ra hina ra vumakwerhu a hi xianakanyiwa, kumbe nchumu lowu nga twisisekiki. I nchumu wa xiviri. Hikokwalaho, lava tindlela to endlela vamakwerhu va xinuna ni va xisati swilo leswi kombisaka tintswalo. Endla ku fana na Yesu, loyi nkarhi na nkarhi a a nga yimeli vanhu leswaku va n’wi tshinelela va kombela mpfuno, kambe a ku rhanga yena a va pfuna. (Luka 7:12-16) Anakanya ngopfu-ngopfu hi lava pfumalaka swinene. Xana mudyuhari kumbe munhu la lamaleke u lava ku endzeriwa kumbe ku pfuniwa hi ku endleriwa swintirhwana swo karhi? Xana ‘vana lava nga hava vatatana’ va lava nkarhi ni nyingiso? Xana munhu la nga ni gome u lava ndleve leyi nga ta n’wi yingisa kumbe marito yo n’wi chavelela? Loko hi swi kota, a hi laveni nkarhi wo kombisa swiendlo swo tano swa tintswalo. (Yobo 29:12; 1 Vatesalonika 5:14; Yakobo 1:27) U nga tshuki u rivala leswaku evandlheni leri nga ni vanhu lava nga hetisekangiki, xin’wana xa swiendlo swa nkoka swinene leswi kombisaka tintswalo i ku rivalela—ku tshika xikhomela hi ku helela, hambiloko ku ri ni xivangelo lexi twalaka xo vilela. (Vakolosa 3:13) Ku tiyimisela ku rivalela swi pfuna vandlha leswaku ri tshama ri nga avananga, ri nga vi na ku tshwukiselana mahlo ni timholovo, leswi fanaka ni xihangalasi, munhu la herisaka rirhandzu ra vumakwerhu.

20. Xana hina hinkwerhu hi nga hambeta hi tikambela hi ndlela yihi?

²⁰ Hinkwerhu ka hina a hi tiyimiseleni ku hlayisa ndzilo lowu wa nkoka wa rirhandzu wu ri karhi wu pfurha etimbilwini ta hina. A hi hambeteni hi tikambisisa. Xana hi kombisa van’wana ntwela-vusiwana? Xana ha va tlangela van’wana? Xana ha va endlela van’wana swiendlo swa tintswalo? Loko hi swi endla, ndzilo wa rirhandzu wu ta kufumeta vumakwerhu bya hina ku nga khathariseki mpimo lowu misava leyi yi pfumalaka ntwela-vusiwana ha wona. Kutani hilaha swi kotekaka hakona, “yanani emahlweni mi rhandzana kukota vamakwavo”—sweswi ni hilaha ku nga heriki!—Vaheveru 13:1.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Xana U Ehleketa Yini?

◻ Rirhandzu ra vumakwerhu i yini, naswona ha yini hi fanele hi ri pfumelela ri ya emahlweni?

◻ Xana ku va ni ntwela-vusiwana swi hi pfuna njhani leswaku hi hlayisa rirhandzu ra hina ra vumakwerhu?

◻ Hi xihi xiphemu lexi ku kombisa ku tlangela swi nga na xona eka rirhandzu ra hina ra vumakwerhu?

◻ Xana swiendlo swa tintswalo swi ri vangela njhani rirhandzu ra vumakwerhu leswaku ri kula hi matimba evandlheni ra Vukreste?

[Bokisi leri nga eka tluka 16]

Rirhandzu Ra Kombisiwa

Emalembeni ma nga ri mangani lama hundzeke, wanuna loyi a dyondzeke Bibele ni Timbhoni ta Yehovha a ha ri ni ku kanakana ko karhi hi rirhandzu ra vumakwerhu. A a swi tiva leswaku Yesu u te: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yohane 13:35) Kambe a a swi kuma swi n’wi tikela ku swi pfumela. Siku rin’wana u vone rirhandzu ra Vukreste ri ri karhi ri kombisiwa.

Hambileswi a a tirhisa xitulu xa swigulana, wanuna loyi a a famba mpfhuka wa le kule ni le kaya. U ve kona enhlanganweni wa vandlha eBetlehema, le Israyele. Kwalaho, Mbhoni yin’wana ya Muarabu yi kombele swinene leswaku Mbhoni yin’wana leyi nga muvalangi yi tshama yi xwa ni ndyangu wa yona vusiku byebyo, naswona xichudeni lexi xa Bibele xi rhambiwile na xona. Loko xi nga si ya eku etleleni, xichudeni lexi xi vutise muendzeriwa wa xona loko swi nga koteka leswaku xi ya tshama ehandle erikupakupeni nimixo leswaku xi hlalela ku huma ka dyambu. Muendzeriwa u xi laye swinene leswaku xi nga tshuki xi endla sweswo. Hi siku leri tlhandlamaka makwerhu loyi wa Muarabu u hlamusele xivangelo xa kona. Hi ku tirhisa mutoloki, u vule leswaku loko vaakelani va yena vo swi tiva leswaku u ni vaendzi lava nga Vayuda hi ndhavuko—hilaha xichudeni lexi xa Bibele a xi ri hakona—yena ni ndyangu wa yena a va ta va hisela endlwini va ku lohlo. Hi ku pfilunganyeka, xichudeni lexi xa Bibele xi vutisile, “Kutani, hikwalaho ka yini u endle nchumu lowu nga ni khombo swonghasi?” Handle ko tirhisa mutoloki, makwerhu loyi wa Muarabu u lo n’wi languta ematihlweni kutani a ku, “Yohane 13:35.”

Xichudeni lexi xa Bibele xi nyanyuriwe swinene hi ku kombisiwa loku ka xiviri ka rirhandzu ra vumakwerhu. Endzhakunyana ka sweswo xi khuvuriwile.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Xinghana xa muapostola Pawulo ni langutelo rakwe leri kombisaka ku tlangela swi n’wi endle a tshineleleka