Yehovha U Hetisisa Switshembiso Swa Yena Eka Lava Tshembekaka
“La tshembiseke wa tshembeka.”—VAHEVERU 10:23.
1, 2. Ha yini hi nga vaka ni ntshembo lowu heleleke eka switshembiso swa Yehovha?
YEHOVHA u lava leswaku malandza ya yena ma aka ni ku hlayisa ripfumelo leri tiyeke eka yena ni switshembiso swakwe. Loko a ri ni ripfumelo ro tano munhu a nga tshembela eka Yehovha hi ku helela leswaku u ta endla leswi a swi tshembiseke. Rito ra yena leri huhuteriweke ri ri: “Yehova wa tinyimpi o hlambanyile, a ku: kunene leši nḍi ši ehleketeke ši ta endlakala, ni leši nḍi ši kaneleke ši ta humelela.”—Esaya 14:24.
2 Marito lama nge, “Yehova wa tinyimpi o hlambanyile,” ma kombisa leswaku u endla xihlambanyo xo hetisisa switshembiso swakwe. Hi yona mhaka Rito ra yena ri nge: “Ṭhemba Yehova hi mbilu ya wena hikwayo, u nga tiṭhembi ku tlhariha ka wena. U ṅwi nghenisa e makungwini ya wena hikwawo, o ta lulamisa tindlela ta wena.” (Swivuriso 3:5, 6) Loko hi tshemba Yehovha naswona hi pfumela ku kongomisiwa hi vutlhari bya yena, tindlela ta hina ti ta yisa evuton’wini lebyi nga heriki handle ko tsandzeka, hikuva vutlhari bya Xikwembu i “muri [wa] v̌utomi e ka la’v̌a byi fuweke.”—Swivuriso 3:18; Yohane 17:3.
Ripfumelo Ra Ntiyiso eMinkarhini Ya Khale
3. Xana Nowa u ri kombisise ku yini ripfumelo eka Yehovha?
3 Rhekhodo ya swiendlo swa Yehovha eka lava va nga ni ripfumelo ra ntiyiso yi kombisa ku tshembeka ka yena. Hi xikombiso, emalembeni yo tlula 4400 lama hundzeke, Xikwembu xi byele Nowa leswaku misava ya le sikwini ra yena a yi ta lovisiwa hi Ndhambi ya misava hinkwayo. Xi lerise Nowa leswaku a aka ngalava leyikulu leswaku ku ta hlayiseka vutomi bya vanhu ni bya swiharhi. Xana Nowa u endle yini? Vaheveru 11:7 ya hi byela: “Hi ripfumelo Nowa, loko a nyikiwe xilemukiso xa Xikwembu xa swilo leswi nga si voniwaka, u kombise nchavo lowu nga ni vukwembu ivi a aka ngalava leswaku ku ponisiwa ndyangu wakwe.” Ha yini Nowa a ve ni ripfumelo eka nchumu lowu a wu nga si tshama wu endleka, nchumu lowu “nga si voniwaka”? Hikuva a a yi tiva kahle ndlela leyi Xikwembu xi tshameke xi tirhisana ni ndyangu wa vanhu ha yona, a a swi tiva leswaku xin’wana ni xin’wana lexi Xikwembu xi xi vulaka xa humelela. Hikwalaho Nowa a a tiyiseka leswaku Ndhambi yi ta va kona na yona.—Genesa 6:9-22.
4, 5. Ha yini Abrahama a tshembele eka Yehovha hi ku helela?
4 Xikombiso xin’wana xa ripfumelo ra ntiyiso i Abrahama. Kwalomu ka malembe ya 3900 lama hundzeke, Xikwembu xi n’wi byele leswaku a endla gandzelo hi Isaka, n’wana wakwe la nga swakwe la tswariweke hi Sara. (Genesa 22:1-10) Xana Abrahama u angule njhani? Vaheveru 11:17 yi ri: “Hi ripfumelo Abrahama, loko a ringiwa, u lave ku nyikela Isaka.” Hambiswiritano, ntsumi ya Yehovha yi sivele Abrahama a nga si n’wi dlaya. (Genesa 22:11, 12) Kambe, ha yini Abrahama a anakanye ku endla nchumu wo tano? Hikuva, hilaha Vaheveru 11:19 yi vulaka hakona, “a a anakanya leswaku Xikwembu a xi ta swi kota ku n’wi pfuxa [Isaka] hambi ku ri eka lava feke.” Kambe xana Abrahama a a ta pfumela njhani eku pfuxiweni ka vafi, loko a nga si tshama a vona munhu a pfuxiwa naswona ku nga si tshama ku pfuxiwa munhu?
5 Tsundzuka leswaku Sara a a ri ni malembe ya 89 hi vukhale loko Xikwembu xi va tshembisa n’wana. Mbeleko wa Sara a a wu hundzile enkarhini wo veleka n’wana—a swi fana ni loko wu file. (Genesa 18:9-14) Xikwembu xi kondletele mbeleko wa Sara, kutani u tswale Isaka. (Genesa 21:1-3) Abrahama a a swi tiva leswaku leswi Xikwembu xi swi koteke ku kondletela mbeleko wa Sara lowu a wu file, xi ta tlhela xi swi kota ku pfuxa Isaka loko xi swi lava. Varhoma 4:20, 21 yi vula leswi malunghana na Abrahama: “Hikwalaho ka xitshembiso xa Xikwembu, a nga tsekatsekanga hi ku pfumala ripfumelo, kambe u ve ni matimba hi ripfumelo ra yena, a vangamisa Xikwembu ni ku kholwa hi ku helela leswaku leswi xi swi tshembiseke a xi kota ni ku swi endla.”
6. Xana Yoxuwa u ku kombise njhani ku tshembela eka Yehovha?
6 Emalembeni yo tlula 3400 lama hundzeke loko Yoxuwa a ri ni malembe lama tlulaka dzana hi vukhale, naswona endzhaku ka ntokoto wakwe evuton’wini wo vona ndlela leyi Xikwembu xi tshembekeke ha yona, u vule xivangelo lexi xa ku tiyiseka ka yena: “Mi tiv̌a leŝaku a ku wanga na rito riṅwe ra marito hikwawo la’manene lawa Yehova, Šikwembu ša ṅwina, a ma v̌uleke henhla ka ṅwina. Kambe mi endleriwe hikwawo, a ku wanga na rito riṅwe.”—Yoxuwa 23:14.
7, 8. Xana Vakreste vo tshembeka va teke ndlela yihi leyi ponisaka eka lembe-xidzana ro sungula, naswona ha yini?
7 Emalembeni ya kwalomu ka 1900 lama hundzeke, vanhu vo tala lava titsongahataka va kombise ripfumelo ra ntiyiso. Va vone hi ku hetiseka ka vuprofeta bya Bibele leswaku Yesu a a ri Mesiya kutani va amukela leswi a swi dyondziseke. Hi ku va ni xisekelo lexi tiyeke eka mintiyiso ni Matsalwa ya Xiheveru, va kombise ripfumelo eka leswi Yesu a swi dyondziseke. Xisweswo, loko Yesu a vule leswaku ku avanyisa ka Xikwembu ku ta wela Yudiya na Yerusalema hikwalaho ka ku nga tshembeki, va n’wi tshembile. Naswona loko a va byele leswi va faneleke va swi endla ku ponisa vutomi bya vona, va swi endlile.
8 Yesu u byele lava pfumelaka leswaku loko Yerusalema wu rhendzeriwe hi mavuthu, va fanele va baleka. Mavuthu ya Varhoma ma tile eYerusalema hi lembe ra 66 C.E. Kambe enkarhini wolowo Varhoma va tlherile hi xivangelo lexi nga tiviwiki. Xexo a xi ri xikombiso eka Vakreste leswaku va fanele va baleka emutini, hikuva Yesu a a vurile a ku: “Loko mi vona Yerusalema wu rhendzeriwa hi mavuthu lama goveke, kutani swi tiveni leswaku ku lovisiwa ka wona ku tshinele. Kutani lava nga eYudiya a va balekele etintshaveni, lava nga exikarhi ka wona a va suke, lava nga etindhawini ta le handle va nga tshuki va nghena emutini.” (Luka 21:20, 21) Lava a va ri ni ripfumelo ra ntiyiso va humile eYerusalema ni le tindhawini ta le kusuhi, va ya laha ku hlayisekeke.
Vuyelo Lebyi Tisiwaka Hi Ku Pfumala Ripfumelo
9, 10. (a) Xana varhangeri va vukhongeri va kombise hi ndlela yihi leswaku va pfumala ripfumelo eka Yesu? (b) Xana vuyelo bya ku pfumala ripfumelo koloko byi ve byihi?
9 Xana lava pfumaleke ripfumelo ra ntiyiso va endle yini? A va wu tirhisanga nkarhi lowu a va ri na wona wo baleka. A va ehleketa leswaku varhangeri va vona va ta va sirhelela. Kambe, varhangeri volavo ni valandzeri va vona a va ri na byona vumbhoni bya Vumesiya bya Yesu. Kutani ha yini va nga swi amukelanga leswi a nga swi vula? Hikwalaho ka ku biha ka timbilu ta vona. Leswi swi tikombe eku sunguleni loko va vone vunyingi bya vanhu lava tolovelekeke va khitikanela eka Yesu loko a pfuxe Lazaro. Yohane 11:47, 48 ya hlamusela: “Vaprista lavakulu ni Vafarisi va hlengeleta Sanedri [huvo leyikulu ya Vayuda] va ku: ‘Xana hi ta endla yini, hikuva munhu loyi [Yesu] u endla masingita yo tala? Loko hi n’wi tshika hi ndlela leyi, hinkwavo va ta pfumela eka yena, kutani Varhoma va ta ta ivi va teka ndhawu ya hina ni tiko ra hina.’” Ndzimana 53 yi ri: “Hikokwalaho ku sukela siku rero va boha makungu ya ku n’wi dlaya.”
10 Vona singita ro hlamarisa swonghasi leri Yesu a ri endleke—hi ku pfuxa Lazaro eka lava feke! Kambe varhangeri va vukhongeri a va lava leswaku Yesu a dlayeriwa sweswo. Vuhomboloki bya vona lebyikulu byi tlhele byi tikomba loko “vaprista lavakulu va boha makungu ya ku dlaya na Lazaro, hikuva hikwalaho ka yena Vayuda vo tala a va ya kona, va pfumela eka Yesu.” (Yohane 12:10, 11) Lazaro a ha ku pfuxiwa eka lava feke, kambe vaprista volavo a va lava a tlhela a fa! A va nga ri na mhaka ni ku rhandza ka Xikwembu kumbe ku hlayiseka ka vanhu. A va ri ni vutianakanyi, a va karhatekela swikhundlha swa vona ni ku vuyeriwa ka vona. “Va rhandza ku vangama ka vanhu ku tlula ku vangama ka Xikwembu.” (Yohane 12:43) Kambe va yi kumile hakelo ya ku pfumala ka vona ripfumelo. Hi lembe ra 70 C.E., mavuthu ya Rhoma ma vuyile kutani ma lovisa ndhawu ya vona ni tiko ra vona, ni vanhu vo tala.
Ku Kombisiwa Ka Ripfumelo eNkarhini Wa Hina
11. Xana ripfumelo ra ntiyiso ri kombisiwe hi ndlela yihi eku sunguleni ka lembe-xidzana leri?
11 Eka lembe-xidzana leri ku ve ni vavanuna ni vavasati vo tala va ripfumelo ra ntiyiso. Hi xikombiso, eku sunguleni ka va-1900, vanhu hi ntolovelo a va langutele vumundzuku byo rhula, lebyi vangamaka. Enkarhini wolowo, lava kombiseke ripfumelo eka Yehovha a va twarisa leswaku vanhu va le kusuhi ni ku nghena eka nguva leyi a yi ta vona minkitsinkitsi ematin’wini. Sweswo hi leswi Rito ra Xikwembu ri swi vhumbheke eka Matewu ndzima 24, 2 Timotiya ndzima 3 ni kun’wana. Leswi swi vuriweke hi vanhu volavo va ripfumelo swi endlekile hakunene, ku sukela hi 1914 eka Nyimpi yo Sungula ya Misava. Kunene misava yi nghene “emasikwini yo hetelela” ya “minkarhi ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona.” (2 Timotiya 3:1) Ha yini malandza ya Yehovha ma tive ntiyiso wa swiyimo swa misava enkarhini wolowo kasi van’wana a va nga swi tivi? Hikuva, ku fana na Yoxuwa, a va pfumela leswaku ku hava rito ni rin’we ra Yehovha leri nga ta ka ri nga hetiseki.
12. Namuntlha, xana malandza ya Yehovha ma tshembela eka xitshembiso xihi xa yena?
12 Namuntlha, malandza ya Yehovha lawa ma n’wi tshembaka, nhlayo ya wona yi lava ku va timiliyoni ta tsevu emisaveni hinkwayo. Ma swi tiva hi ku landza vumbhoni bya ku hetiseka ka rito ra Xikwembu ra vuprofeta leswaku ku nga ri khale xi ta herisa mafambiselo lawa ya swilo yo homboloka, yo biha. Hikwalaho ma tiyiseka leswaku nkarhi wolowo wu kusuhi lowu ha wona ma nga ta vona ku hetiseka ka 1 Yohane 2:17, leyi nge: “Misava ya hundza ni ku navela ka yona, kambe loyi a endlaka ku rhandza ka Xikwembu u tshama hi masiku.” Malandza ya yena ma tshemba hi ku helela leswaku Yehovha u ta hetisisa xitshembiso lexi.
13. Xana u nga tshemba Yehovha ku fikela kwihi?
13 Xana u nga tshemba Yehovha ku fikela kwihi? U nga n’wi nyika vutomi bya wena! Hambiloko wo lahlekeriwa hi vutomi bya wena sweswi hi ku n’wi tirhela, u ta ku nyika vutomi lebyi tlulaka byebyo eku pfukeni ka lava feke. Yesu wa hi tiyisekisa: “Nkarhi wa ta lowu hinkwavo lava nga eka masirha-bako ya xitsundzuxo [hi leswaku, lava tsundzukiwaka hi Xikwembu] va nga ta twa rito ra yena kutani va huma.” (Yohane 5:28, 29) Xana u kona dokodela, murhangeri wa tipolitiki, mutivi wa sayense, n’wamabindzu, kumbe munhu un’wana loyi u n’wi tivaka la nga endlaka sweswo? Rhekhodo ya vona ya nkarhi lowu nga hundza yi kombisa leswaku a va nge swi koti. Yehovha a nga swi kota, naswona u ta swi endla!
Vumundzuku Lebyi Hlamarisaka Bya Lava Tshembekeke
14. Xana Rito ra Xikwembu ri tshembisa vumundzuku byihi lebyi hlamarisaka eka lava tshembekeke?
14 Yesu u kombise ku tiyiseka ka misava leyintshwa ehansi ka Mfumo wa Xikwembu wa le tilweni, a ku: “Va tsaka lava nga ni moya wo rhula, hikuva va ta dya ndzhaka ya misava.” (Matewu 5:5) Sweswo swi tiyise xitshembiso xa Xikwembu lexi kumekaka eka Pisalema 37:29: “La’v̌o lulama v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta ṭhama ka yona hi masiku.” Loko Yesu a nga si fa enkarhini lowu mudyohi a kombiseke ripfumelo eka yena, Yesu u byele munhu yoloye a ku: “U ta va na mina eParadeyisini.” (Luka 23:43) Ina, leswi a nga Hosi ya Mfumo wa Xikwembu, Yesu u ta endla leswaku munhu loyi a pfuxeriwa emisaveni a kota ku hanya hi masiku eParadeyisini yoleyo. Namuntlha, lava va pfumelaka eMfun’weni wa Yehovha na vona va nga langutela ku hanya eParadeyisini hikuva kwalaho “[Xikwembu] xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona.”—Nhlavutelo 21:4.
15, 16. Ha yini vutomi byi ta va ni ku rhula swinene emisaveni leyintshwa?
15 A hi yiseni mianakanyo ya hina emisaveni yoleyo leyintshwa. Anakanya hi ri karhi hi hanya eka yona. Hi ku hatlisa, hinkwako hi vona vanhu lava tsakeke lava tshamisanaka hi ku rhula. Va tsakela swiyimo swo fana ni leswi hlamuseriwaka eka Esaya 14:7: “Misav̌a hikwayo yi wisile, yi rula, v̌a endla huwa ya ku ṭaka.” Ha yini va endlisa sweswo? Xo sungula, xiya leswaku tinyangwa ta tindlu ti hava swikhweketo. A swi laveki, hikuva vugevenga kumbe madzolonga a swi kona. Hilaha Rito ra Xikwembu ri vuleke hakona: “V̌a ta ṭhama uṅwana ni uṅwana e hansi ka nkuwa, ni le hansi ka vinya ya yena, ku nga ri na loyi a v̌a pfušaka.”—Mikiya 4:4.
16 Hambi ku ri nyimpi a ya ha ri kona, hikuva emisaveni leyi leyintshwa, nyimpi yi yirisiwile. Matlhari hinkwawo ma hundzuriwe switirho swa ku rhula. Esaya 2:4 yi hetiseke hi ku helela: “Hi mabanga ya v̌ona v̌a ta fula ŝikomu, hi matlhari ya v̌ona v̌a ta fula masikeri; tiko ri nga ka ri nga ha lwi ni riṅwana, kutani a ku nga ha dyonḍisiwi ku lwa.” Kutani sweswo hi leswi hi swi languteleke! Ha yini? Hikuva vaaki vo tala va misava leyintshwa va dyondze ku endla sweswo loko va ri karhi va tirhela Xikwembu emisaveni leya khale.
17. Hi swihi swiyimo swa vutomi leswi nga ta va kona ehansi ka Mfumo wa Xikwembu?
17 Xin’wana lexi u xi vonaka hileswaku a ka ha ri na vusweti. A ka ha ri na munhu la tshamaka eswidakanini kumbe la ambalaka switlakati kumbe la nga riki na kaya. Un’wana ni un’wana u ni kaya lerinene ni ndhawu leyi hlayisiwaka swinene leyi nga ni mirhi ni swiluva leswo rhandzeka. (Esaya 35:1, 2; 65:21, 22; Ezekiyele 34:27) Naswona a ka ha ri na ndlala hikuva Xikwembu xi hetisise xitshembiso xa xona xa leswaku ku ta va ni ndzalo ya swakudya swa hinkwavo: “Ku ta v̌a ni nḍalo ya koro la misav̌eni ni le tihlohlorini ta tinṭhav̌a.” (Pisalema 72:16) Kunene, ehansi ka nkongomiso wa Mfumo wa Xikwembu, paradeyisi yo tsakisa yi funengeta misava hinkwayo, hilaha xikongomelo xa Xikwembu a xi ri hakona ku sukela aEdeni.—Genesa 2:8.
18. Emisaveni leyintshwa, hi swihi swilo leswi swi nga ta ka swi nga ha karhati vanhu?
18 Nakambe, u hlamarisiwa hi matimba lawa un’wana ni un’wana a nga na wona. Leswi swi vangiwa hi leswi sweswi va nga ni mimiri ni mianakanyo leyi hetisekeke. A ka ha ri na vuvabyi, ku vaviseka kumbe rifu. A ka ha ri na loyi a tirhisaka xitulu xa vavabyi kumbe loyi a etleleke exibedlhele. Swilo sweswo hinkwaswo swi hundze hi ku helela. (Esaya 33:24; 35:5, 6) Phela, a ka ha ri na swiharhi leswi xungetaka, hikuva swi endliwe swi va ni ku rhula hi matimba ya Xikwembu!—Esaya 11:6-8; 65:25; Ezekiyele 34:25.
19. Ha yini siku rin’wana ni rin’wana emisaveni leyintshwa ri ta va ‘leri tsakisaka swinene’?
19 Mawaku tiko leri hlamarisaka leri vumbiwaka hi vaaki lava lava tshembekaka va misava leyi leyintshwa! Ntamu wa vona ni vutshila, ni rifuwo leri misava yi nga na rona, swi tirhiseriwa swikongomelo leswinene, ku nga ri leswi vavisaka; swi tirhiseriwa ku tirhisana ni van’wana, ku nga ri ku phikizana na vona. Naswona mani na mani loyi u hlanganaka na yena wa n’wi tshemba hikuva, hilaha Xikwembu xi tshembiseke hakona, hinkwavo i “v̌adyonḍisiwa v̌a Yehova.” (Esaya 54:13) Tanihi leswi un’wana ni un’wana a lawuriwaka hi milawu ya Xikwembu, misava yi ‘tele hi ku tiva Yehova tanihi mati lama funengetaka vuento bya lwandle.’ (Esaya 11:9) Entiyisweni, siku rin’wana ni rin’wana emisaveni leyi leyintshwa ri hilaha Pisalema 37:11 yi vuleke leswaku ri ta va hakona, ri va leri ‘tsakisaka swinene.’
Ku Tiyisekisiwa Ka Vumundzuku Lebyi Tsakisaka
20. Xana hi fanele hi endla yini leswaku hi va ni vumundzuku byo rhula?
20 Xana hi fanele hi endla yini leswaku hi va xiphemu xa vumundzuku byebyo byo tsakisa? Esaya 55:6 ya hi byela: “Lav̌ani Yehova loko a ha kumeka; huwelelani ka yena, loko a ha ri kusuhi!” Loko hi ri karhi hi lavisisa, hi fanele hi va ni langutelo leri hlamuseriwaka eka Pisalema 143:10: “Nḍi letele ku endla le’ŝi ranḍiwaka hi wena! Hikuv̌a u Šikwembu ša mina.” Lava va endlaka sweswo va nga famba va nga ri na xisandzu emahlweni ka Yehovha emasikwini lawa ya makumu naswona va nga langutela vumundzuku lebyinene. “Šiya l’a tengeke, u languta l’a lulameke; hikuv̌a munhu wa ku rula o ni v̌atukulu; kambe v̌alanḍuri v̌a ta hela hikwav̌o, rišaka ra la’v̌o biha ri ta herisiwa.”—Pisalema 37:37, 38.
21, 22. Xana Xikwembu xi vumba yini namuntlha, naswona xana vuleteri byebyo byi endliwa njhani?
21 Sweswi eka tiko rin’wana ni rin’wana Yehovha u vitana lava va lavaka ku endla ku rhandza ka yena. U va endla va va masungulo ya vandla rakwe ra misava leyintshwa, hilaha vuprofeta bya Bibele byi vhumbheke hakona: “E mikarini ya makumo [nkarhi lowu hi hanyaka eka wona sweswi], . . . matiko la’yo tala ma ta ta kona, ma ku: Tanani, hi ta tlhandlukela nṭhav̌eni ya Yehova [evugandzerini byakwe bya ntiyiso], . . . [u] ta hi dyonḍisa tindlela ta [yena], kutani hi ta famba e mitileni ya [yena].”—Esaya 2:2, 3.
22 Nhlavutelo 7:9 yi va vula “ntshungu lowukulu . . . wu huma eka matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni tindzimi hinkwato.” Ndzimana 14 yi ri: “Lava hi lava humaka enhlomulweni lowukulu,” va pona makumu ya mafambiselo lawa. Masungulo lawa ya misava leyintshwa i ntshungu wa matimba lowu sweswi wu tshinelaka eka tsevu wa timiliyoni, kasi vanhu vo tala lavantshwa va va xiphemu xa wona lembe na lembe. Malandza lawa hinkwawo yo tshembeka ya Yehovha ma leteriwa ku hanya emisaveni ya yena leyintshwa. Ma dyondza vutshila bya moya ni byin’wana lebyi lavekaka leswaku va hundzula misava leyi yi va paradeyisi. Naswona ma pfumela hi ku hetiseka leswaku Paradeyisi yoleyo yi ta va kona hakunene hikuva “la tshembiseke wa tshembeka.”—Vaheveru 10:23.
Tinhla Ta Mpfuxeto
◻ Xana ku pfumala ripfumelo swi ve ni vuyelo byihi eka lembe-xidzana ro sungula?
◻ Xana malandza ya Xikwembu ma nga xi tshemba ku fikela kwihi?
◻ Xana lava tshembekeke va ta kuma vumundzuku byihi?
◻ Xana hi fanele hi endla yini leswaku hi va ni vumundzuku lebyi tsakisaka emisaveni leyintshwa ya Xikwembu?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]
Sweswi Yehovha u vumba masungulo ya vandla ra misava leyintshwa