Hi Fanele Hi Tshemba Yehovha

“Yehova o ta v̌a [ntshembo wa] wena.”—SWIVURISO 3:26.

1. Hambiloko vo tala va vula leswaku va xi tshemba Xikwembu, i yini lexi kombisaka leswaku minkarhi yin’wana a va xi tshembi?

XIHLAMBANYO lexi nge “Hi Tshemba Xikwembu” xi humelela emalini ya United States of America. Kambe xana hinkwavo lava tirhisaka mali leyi, etikweni rero kumbe kun’wana, va xi tshemba Xikwembu hakunene? Kumbe, xana lexi va xi tshembaka ngopfu i mali hi yoxe ke? Ku tshemba mali ya tiko ro karhi hi ndlela yo tano a ku hlangani ni ku tshemba Xikwembu xa matimba hinkwawo lexi nga ni rirhandzu, lexi xi nga ma tirhisiki nikatsongo matimba ya xona hi ndlela yo biha ni lexi nga riki na makwanga hi ku helela. Kahle-kahle, xi sola makwanga hi ku kongoma.—Vaefesa 5:5.

2. Vakreste va ntiyiso va ni langutelo rihi hi matimba ya rifuwo?

² Vakreste va ntiyiso va tshemba Xikwembu, ku nga ri rifuwo leri nga ni “matimba ya vuxisi.” (Matewu 13:22) Va swi lemuka leswaku matimba ya mali yo tisa ntsako ni ku hlayisa vutomi ma hikiwile swinene. Matimba ya Xikwembu xa Matimba Hinkwawo a ma tano. (Sofoniya 1:18) Hikwalaho, xi ni vutlhari swonghasi xitsundzuxo lexi nge: “Mukhuva wa n’wina wa vutomi a wu pfumale rirhandzu ra mali, mi ri karhi mi eneriseka hi swilo leswi nga kona. Hikuva xi te: ‘Ndzi nga ka ndzi nga ku tshiki naswona ndzi nga ka ndzi nga mi fularheli’”!—Vaheveru 13:5.

3. Mongo wa Deteronoma 31:6 wu xi kombisa njhani xivangelo xa Pawulo xo tshaha ndzimana leyi?

³ Loko muapostola Pawulo a tsalela Vakreste va Vaheveru marito lama nga laha henhla, u tshahe swileriso leswi Muxe a swi nyikeke Vaisrayele emahlweninyana ka ku fa kakwe: “Tiyisani mbilu, mi tiya! Mi nga tšhav̌eni, kambe mi nga tšhav̌isiwi hi v̌ona, hikuv̌a Yehova, Šikwembu ša wena, a famba e mahlweni ka wena; a nga ka a nga ku siyi, a nga ka a nga ku ṭhiki.” (Deteronoma 31:6) Mongo wu kombisa leswaku Muxe a a va khutaza ku tshemba Yehovha, hayi malunghana ni ku va wundla hi swilo leswi vonakaka ntsena. Njhani?

4. Xikwembu xi va kombise njhani Vaisrayele leswaku xa tshembeka?

⁴ Hi malembe ya 40 lawa Vaisrayele va bohekeke ku ma heta va ri karhi va tsendzeleka emananga, Xikwembu xi va wundle hi ku tshembeka hi swilo leswi lavekaka evuton’wini. (Deteronoma 2:7; 29:5) Nakambe xi va rhangerile. Xikombiso xin’wana xa ku va rhangela ka yena a ku ri papa ninhlikanhi ni ndzilo nivusiku, leswi kongomiseke Vaisrayele “e tikweni ra nṭwamba ni v̌ulombe.” (Eksoda 3:8; 40:36-38) Loko ku fika nkarhi wa ku nghena hi xiviri eTikweni leri Tshembisiweke, Yehovha u hlawule Yoxuwa leswaku a va mutlhandlami wa Muxe. A swi languteriwile leswaku vaaki va tiko va ta lwela tiko ra vona. Kambe Yehovha a a fambe ni vanhu va yena hi makume ya malembe, kutani a va nga fanelanga va chava. Vaisrayele a va ri ni xivangelo lexi twalaka xo tiva Yehovha a ri Xikwembu lexi nga tshembiwaka!

5. Xiyimo xa Vakreste namuntlha xi fana njhani ni xa Vaisrayele emahlweni ko va va nghena eTikweni leri Tshembisiweke?

⁵ Vakreste namuntlha va famba emananga ya mafambiselo lawa yo biha ya swilo va kongome emisaveni leyintshwa ya Xikwembu. Van’wana va vona va ni malembe lama tlulaka 40 va ri karhi va famba endleleni leyi. Sweswi va yime endzilakaneni wa misava leyintshwa ya Xikwembu. Kambe valala va ha hingakanye ndlela, xikongomelo xa vona ku ri ku sivela mani na mani leswaku a nga ngheni endhawini leyi nga ta fana ni Tiko leri Tshembisiweke, leyi vangamaka swinene ku tlula tiko lera khale leri a ri khuluka ntswamba ni vulombe. Kutani marito ya Muxe ma fanerile swinene eka Vakreste namuntlha, hilaha ma phindhiweke hakona hi Pawulo loko a ku: “Ndzi nga ka ndzi nga ku tshiki naswona ndzi nga ka ndzi nga mi fularheli”! Hinkwavo lava tshamaka va tiyile ni ku va ni xivindzi, va ri ni ripfumelo leri teleke, va tshemba Yehovha, va tiyiseka leswaku va ta kuma hakelo.

Ntshembo Lowu Sekeriweke eVutivini Ni Le Vunghaneni

6, 7. (a) I yini lexi ringeke ntshembo lowu Abrahama a ri na wona eka Yehovha? (b) Abrahama u fanele a titwe njhani loko a ri karhi a ya endhawini leyi a a fanele a ya endla gandzelo ha Isaka eka yona?

⁶ Siku rin’wana Abrahama tata wa Vaisrayele u lerisiwe ku nyikela n’wana wakwe Isaka a va gandzelo leri hisiweke. (Genesa 22:2) I yini lexi pfuneke tatana loyi wa rirhandzu leswaku a va ni ntshembo wo tiya swonghasi eka Yehovha lerova a hatlisa a endla leswi a lerisiweke swona? Vaheveru 11:17-19 ya hlamula: “Hi ripfumelo Abrahama, loko a ringiwa, u lave ku nyikela Isaka, kutani munhu la amukeleke switshembiso hi ku tsaka u ringete ku nyikela n’wana wakwe wa jaha la tswariweke a ri swakwe, hambileswi a a byeriwe leswi: ‘Leswi nga ta vuriwa “mbewu ya wena” swi ta ta hi Isaka.’ Kambe a a anakanya leswaku Xikwembu a xi ta swi kota ku n’wi pfuxa hambi ku ri eka lava feke; naswona ku sukela kwalaho u tlhele a n’wi amukela hi ndlela yo fanekisela.”

⁷ Tsundzuka leswaku Abrahama na Isaka swi va tekele masiku manharhu ku fika laha gandzelo a ri fanele ri endleriwa kona. (Genesa 22:4) Abrahama a a ri ni nkarhi wo tala wo anakanyisisa hi leswi a komberiweke ku swi endla. Xana ha swi vona hi mahlo ya mianakanyo leswi a titwiseke swona ni minsusumeto leyi a a ri na yona? Ku velekiwa ka Isaka ku tise ntsako swi nga languteriwanga. Vumbhoni byebyo bya ku nghenelela ka Xikwembu byi kurise vuxaka lebyi Abrahama ni nsati wakwe Sara loyi a a ri mhika a va ri na byona na Xikwembu. Handle ko kanakana, endzhaku ka kwalaho va hanye va langutele leswi vumundzuku a byi swi khomele Isaka ni vatukulu va yena. Xana ntshembo wa vona a wu vonaka wu fike emakumu hikwalaho ka leswi Xikwembu a xi swi lava sweswi?

8. Ha yini ntshembo lowu Abrahama a ri na wona eka Xikwembu a wu nga ri wa ku tiyiseka leswaku xi ta pfuxa Isaka ntsena?

⁸ Hambiswiritano, Abrahama a a ri ni ntshembo lowu sekeriweke eka vutivi lebyi vanghana lavakulu va tivanaka ha byona. Tanihi “nakulobye wa Yehovha,” Abrahama “u ve ni ripfumelo eka Yehovha, kutani hikwalaho ka sweswo a hlayiwa la lulameke.” (Yakobo 2:23) Ntshembo lowu Abrahama a a ri na wona eka Yehovha a wu nga ri wa ku kholwa leswaku Xikwembu xi nga pfuxa Isaka ntsena. Abrahama a a tiyiseka swinene leswaku leswi Yehovha a n’wi kombela ku swi endla a swi fanerile, hambileswi Abrahama a a nga tivi vuxokoxoko hinkwabyo. A a nga ri na xona xivangelo xo kanakana leswaku leswi Yehovha a a swi kombela a swi lulamile. Kutani ntshembo wa Abrahama wu tiyisiwile loko ntsumi ya Yehovha yi nghenelela yi sivela leswaku Isaka a nga dlayiwi a va gandzelo.—Genesa 22:9-14.

9, 10. (a) Eku sunguleni Abrahama a a swi kombise rini leswaku u tshemba Yehovha? (b) Hi yihi dyondzo ya nkoka leyi hi nga yi dyondzaka eka Abrahama?

⁹ Abrahama u kombise langutelo leri fanaka ro tshemba ku lulama ka Yehovha malembe ya kwalomu ka 25 emahlweni ka kwalaho. Loko a tivisiwe leswaku miti ya Sodoma na Gomora a yi ta lovisiwa, hilaha ku twisisekaka a a khathala hi vuhlayiseki bya vanhu vahi ni vahi vo lulama lava a va tshama kwalaho, ku katsa na Lota n’wana wa makwavo wakwe. Abrahama u kombele Xikwembu hi marito lama nge: “A ŝi v̌e kule na wena e ku lov̌isa l’a lulameke ŝiṅwe ni l’a hombolokeke, ŝi v̌a leŝaku l’a lulameke a endliwa le’ŝo nge o hombolokile! A ŝi v̌e kule na wena! Loyi a av̌anyisaka misav̌a hikwayo, a nga ka a nga av̌anyisi hi ku lulama šana?”—Genesa 18:25.

¹⁰ Mupatriyaka Abrahama a a tiyiseka leswaku Yehovha a nga endli leswi nga lulamangiki. Endzhaku mupisalema u yimbelele a ku: “Yehova o lulamile tindleleni ta yena hikwato, o [tshembekile] e mitirweni ya yena hikwayo.” (Pisalema 145:17) Hi endla kahle loko hi tivutisa swivutiso leswi landzelaka: ‘Xana ndza swi amukela leswi Yehovha a pfumelaka leswaku ndzi swi tokota handle ko kanakana vululami byakwe? Xana ndza tiyiseka leswaku xin’wana ni xin’wana lexi a xi pfumelelaka xi ta pfuna mina ni van’wana?’ Loko nhlamulo yi ri ina, hi dyondze dyondzo ya nkoka eka Abrahama.

Ku Kombisa Ntshembo Eka Leswi Hlawuriwaka Hi Yehovha

11, 12. (a) I mhaka yihi ya ntshembo leyi a yi laveka eka malandza ya Xikwembu? (b) Xiphiqo xa hina xi nga va xihi minkarhi yin’wana?

¹¹ Lava tshembaka Yehovha va tshemba ni vanhu lava Yehovha a va hlawulaka leswaku a va tirhisa ku hetisisa swikongomelo swakwe. Eka Vaisrayele, leswi a swi vula ku tshemba Muxe ni mutlhandlami wakwe Yoxuwa endzhaku. Eka Vakreste vo sungula, a swi vula ku tshemba vaapostola ni vakulukumba va vandlha ra le Yerusalema. Eka hina namuntlha, swi vula ku tshemba “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” leri vekiweke leswaku ri hi phamela ‘swakudya swa hina swa moya hi nkarhi lowu faneleke,’ kun’we ni ku tshemba swirho swa rona leswi vumbaka Huvo leyi Fumaka.—Matewu 24:45.

¹² Kahle-kahle, ku tshemba lava rhangelaka evandlheni ra Vukreste swi pfuna hina. Hi byeriwa leswi: “Yingisani lava rhangelaka exikarhi ka n’wina naswona mi titsongahata, hikuva va tshama va rindze mimoya-xiviri ya n’wina hikuva hi vona va nga ta hlamusela; leswaku va endla leswi hi ntsako ku nga ri hi ku n’unun’uta, hikuva leswi swi nga mi vavisa.”—Vaheveru 13:17.

Papalata Ku Kanakana Leswi Yehovha A Swi Hlawuleke

13. Hi ni xivangelo xihi xo tshemba lava va vekiweke leswaku va rhangela?

¹³ Bibele yi hi pfuna leswaku hi va lava ringaniselaka malunghana ni ku tshemba lava rhangelaka exikarhi ka vanhu va Yehovha. Hi nga tivutisa: ‘Xana Muxe a a swi endla swihoxo? Xana vaapostola minkarhi hinkwayo a va kombisa langutelo ro fana ni ra Kreste leri Yesu a a lava leswaku va va na rona?’ Tinhlamulo ti le rivaleni. Yehovha u hlawule ku tirhisa vanhu lava tshembekaka ni lava tinyiketeleke leswaku va kongomisa vanhu vakwe, hambiloko va ri vanhu lava nga hetisekangiki. Hikwalaho, hambileswi vakulu namuntlha va nga hetisekangiki, hi fanele hi va teka tanihi lava ‘moya lowo kwetsima wu va vekeke ku va valanguteri, leswaku va risa vandlha ra Xikwembu.’ Hi fanele hi va seketela ni ku va xixima.—Mintirho 20:28.

14. I yini lexi faneleke ku xiyiwa malunghana ni ku va Yehovha a hlawule Muxe ku ri na Aroni kumbe Meriyamu leswaku a va murhangeri?

¹⁴ Aroni a a hundza Muxe hi malembe manharhu, kambe havambirhi a va ri vatsongo eka makwavo wa xisati Meriyamu. (Eksoda 2:3, 4; 7:7) Naswona leswi Aroni a a vulavula hi ku rhelela swinene ku tlula Muxe, u hlawuriwe ku va muvulavuleri wa makwavo. (Eksoda 6:29–7:2) Kambe loko swi ta eku rhangeleni ka Vaisrayele, Yehovha a nga hlawulanga lonkulu, Meriyamu, kumbe loyi a vulavulaka hi ku rhelela swinene, Aroni. U hlawule Muxe a ri karhi a tiva vuxokoxoko hinkwabyo ni swilaveko swa nkarhi wolowo. Loko nkarhi wun’wana va rivale mhaka leyi yi nga erivaleni, Aroni na Meriyamu va vilerile va ku: “Šana Yehova o v̌ulav̌urile ha Moše ntsena? Šana a nga v̌uli ntšhumu ha hina šana?” Meriyamu loyi kumbexana a veke muhlohloteri lonkulu, u xupuriwile hikwalaho ka langutelo leri ri kombisaka ku delela muhlawuriwa wa Yehovha, loyi yena na Aroni a va fanele va n’wi teke tanihi munhu wa “tintŝalo ŝinene ku tlula munhu uṅwana ni uṅwana l’a nge misav̌eni.”—Tinhlayo 12:1-3, 9-15.

15, 16. Kalebe u swi kombise njhani leswaku a a tshemba Yehovha?

¹⁵ Loko tinhlori ta 12 ti rhumiwile leswaku ti ya kambela Tiko leri Tshembisiweke, 10 wa tona ti vuye ni xiviko lexi nga tsakisiki. Ti vangele Vaisrayele ku chava hi ku vulavula hi Vakanana ‘lavo leha ngopfu.’ Leswi swi vangele Vaisrayele ku “ḍumaḍumela Moše na Arone.” Kambe a hi tinhlori hinkwato leti nga kombisangiki ntshembo eka Muxe na Yehovha. Ha hlaya: “Kutani Kaleb a miyeta tiko, hikuv̌a a ri karihela Moše; kambe a ku: A hi fambeni, hi ya teka tiko, hikuv̌a kunene hi ta v̌a hlula.” (Tinhlayo 13:2, 25-33; 14:2) Xiyimo lexi tiyeke xa Kalebe xi seketeriwe hi nhlori-kulobye Yoxuwa. Havambirhi va kombise leswaku va tshemba Yehovha loko va ku: “Loko Yehova a tiṭakele ha hina, o ta hi nghenisa e tikweni leri, o ta hi nyika rona, ri nga tiko le’ri pfelelaka hi nṭwamba ni v̌ulombe. Ntsena . . . mi nga tšhav̌eni v̌anhu va tiko leri . . . Yehova o na hina; mi nga ṭhuki mi v̌a tšhav̌a.” (Tinhlayo 14:6-9) Ku tshemba Yehovha hi ndlela leyi ku hakeriwile. Eka vanhu lavakulu etikweni lava a va hanya hi nkarhi wolowo, i Kalebe na Yoxuwa ntsena, kun’we ni Valevhi van’wana, lava veke ni lunghelo ro nghena eTikweni leri Tshembisiweke.

¹⁶ Endzhaku ka malembe, Kalebe u te: “Mina nḍi lanḍele ŝinene Yehova, Šikwembu ša mina. . . . ŝeŝi, waŝivo, Yehova o nḍi hanyisile hi laha a nga v̌ula ha kona, hi malembe lawa ya 45 la’ma hunḍeke, e ku suka nkarini lowu Yehova a byeleke Moše rito lero, loko Israel a a ri kari a famba mananga; kutani ŝeŝi nḍi munhu wa malembe ya 85. Ni namuntlha, nḍa ha tiyile kukota siku leri nḍi rumiweke i Moše; matimba ya mina ya ŝeŝi ma fana ni matimba ya khale.” (Yoxuwa 14:6-11) Xiya langutelo lerinene ra Kalebe, ku tshembeka ka yena ni vuswikoti byakwe. Kambe Yehovha a nga hlawulanga Kalebe leswaku a va mutlhandlami wa Muxe. Lunghelo leri ri nyikiwe Yoxuwa. Hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a a ri ni swivangelo swa ku hlawula kakwe, naswona a a hlawule kahle.

17. I yini leswi a swi vonaka swi endla leswaku Petro a nga fanelekeli vutihlamuleri?

¹⁷ Muapostola Petro u landzule N’wini wakwe kanharhu. Naswona u ve ni magugu a endla swilo leswi a swi nga fanelanga ku endliwa hi yena, a tsema ndleve ya hlonga ra muprista lonkulu. (Matewu 26:47-55, 69-75; Yohane 18:10, 11) Van’wana va nga vula leswaku Petro a a ri munhu wa vutoya loyi a nga kotiki ku tikhoma, loyi a a nga faneleki ku va ni malunghelo yo hlawuleka. Kambe, xana ku nyikiwe mani swilotlelo swa Mfumo, a va ni lunghelo ro pfulela mintlawa yinharhu xirhambo xo ya etilweni? A ku ri Petro.—Mintirho 2:1-41; 8:14-17; 10:1-48.

18. I xihoxo xihi lexi vuriweke hi Yudha lexi hi faneleke hi xi papalata?

¹⁸ Swikombiso leswi swi komba leswaku hi fanele hi tivonela leswaku hi nga avanyisi van’wana hi ku ya hi leswi va langutekisaka swona. Loko hi tshemba Yehovha, a hi nge swi kanakani leswi a swi hlawuleke. Hambileswi swirho swa vandlha rakwe ra laha misaveni swi nga vanhu lava nga hetisekangiki, lava nga tivuliki lava pfumalaka swihoxo, u va tirhisa swinene. Yudha, makwavo wa Yesu hi manana, u tsundzuxe Vakreste va lembe-xidzana ro sungula hi vanhu lava ‘honisaka vuhosi ni ku tseketsela lava vangamaka.’ (Yudha 8-10) Hi nga tshuki hi fana na vona.

19. Ha yini hi nga ri na xivangelo xo kanakana leswi Yehovha a swi hlawuleke?

¹⁹ Handle ko kanakana Yehovha u hlawula vanhu a va nyika vutihlamuleri byo karhi loko va ri ni timfanelo to karhi leti lavekaka leswaku va kongomisa vanhu vakwe hi ndlela leyi a lavaka leswaku va famba ha yona hi nkarhi wolowo. Hi fanele hi lwela ku amukela mhaka leyi, hi nga kanakani leswi Xikwembu xi swi hlawuleke, kambe swi hi enerisa hi ku titsongahata ku tirha laha Yehovha a vekeke un’wana ni un’wana wa hina kona. Xisweswo hi ta va hi kombisa leswaku hi tshemba Yehovha.—Vaefesa 4:11-16; Vafilipiya 2:3.

Ku Tshemba Ku Lulama Ka Yehovha

20, 21. Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Xikwembu xi khomeke Muxe ha yona?

²⁰ Loko minkarhi yin’wana hi tikuma hi titshemba ngopfu ivi Yehovha hi nga n’wi tshembi ngopfu, a hi dyondzeni eka Muxe. Loko a ri ni malembe ya 40 hi vukhale, u tinyiketele hi yexe ku ntshunxa Vaisrayele evukhumbini le Egipta. Handle ko kanakana leswi u swi endle hi mbilu yo basa, kambe a swi endlanga leswaku Vaisrayele va hatla va ntshunxiwa, naswona a swi antswisanga xiyimo xakwe. Kahle-kahle u boheke ku baleka. U fanelekele ku hlawuriwa leswaku a endla leswi a a tiyimisele ku swi endla eku sunguleni, loko se a leteriwe swinene hi malembe ya 40 etikweni rimbe. Enkarhini lowu a a tiyiseka leswaku Yehovha wa n’wi seketela hikuva swilo se a swi endliwa hi ku ya hi ndlela ya Yehovha hi nkarhi lowu a wu fambisana ni xiyimiso xa Yena xa nkarhi.—Eksoda 2:11–3:10.

²¹ Un’wana ni un’wana wa hina a nga tivutisa: ‘Xana minkarhi yin’wana ndzi rhangela Yehovha ni vakulu lava a va vekeke evandlheni, ndzi ringeta ku hatlisisa swilo kumbe ndzi endla swilo hi ndlela ya mina? Ematshan’weni yo vona onge ndzi tsoniwa malunghelo yo karhi, xana ndzi ku amukela hi ku swi rhandza ku leteriwa ka mina loku yaka emahlweni?’ Hi ku kongoma, xana hi dyondze dyondzo ya nkoka eka Muxe?

22. Hambileswi Muxe a lahlekeriweke hi lunghelo lerikulu, u titwise ku yini hi Yehovha?

²² Nakambe hi nga dyondza dyondzo yin’wana eka Muxe. Buku ya Tinhlayo 20:7-13 yi hi byela hi xihoxo lexi a xi endleke, lexi endleke leswaku a lahlekeriwa hi nchumu wa nkoka swinene. U lahlekeriwe hi lunghelo ro rhangela Vaisrayele va ya nghena eTikweni leri Tshembisiweke. Xana endzhaku u vule leswaku xiboho xa Yehovha emhakeni leyi a xi nga lulamanga? Xana u lan’wile, a khondla mavoko a vula leswaku Xikwembu a xi n’wi khomanga kahle? Xana Muxe a a nga ku tshembi ku lulama ka Yehovha? Tinhlamulo hi nga ti kuma emaritweni lawa Muxe hi byakwe a ma byeleke Vaisrayele emahlweninyana ka ku fa kakwe. Malunghana na Yehovha, Muxe u te: “Mitiro ya yena yi hetisekile; hikuv̌a tindlela hikwato ta yena ti lulamile; i Šikwembu šo ṭhembeka, ši nga ri na nanḍu; ši ni v̌unene, ši lulamile.” (Deteronoma 32:4) Hakunene Muxe u hambete a tshemba Yehovha ku fikela emakumu. Ku vuriwa yini hi hina? Xana un’wana ni un’wana wa hina u tikarhatela ku tiyisa ntshembo lowu a nga na wona eka Yehovha ni ku lulama ka yena hilaha ku engetelekeke? Xana hi nga swi endlisa ku yini sweswo? A hi voneni.

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

◻ Vaisrayele a va ri ni swivangelo swihi swo tshemba Yehovha?

◻ Mayelana ni ntshembo, i yini leswi hi nga swi dyondzaka eka Abrahama?

◻ Ha yini hi fanele hi papalata ku kanakana leswi Yehovha a hlawuleke swona?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Ku tshemba Yehovha swi katsa ku xixima lava rhangelaka evandlheni