Tsaka Ha Yehovha U Tlhela U Tsakisisa
SWA tsakisa minkarhi hinkwayo loko ntirho wa nkoka wu hetelela wu humelerile. Hakunene swi ve tano hi swichudeni swa 48 swa ntlawa wa vu-106 wa Xikolo xa Bibele xa Gilead xa Watchtower, enkhubyeni wa ku swi thwasisa lowu khomiweke hi March 13, 1999, eNtsindza wa Dyondzo wa Watchtower le Patterson, eNew York.
Marito yo pfula ya Theodore Jaracz, la nga xirho xa Huvo leyi Fumaka, thwasana ra ntlawa wa vunkombo wa xikolo xa Gilead, tlhelo mutshama-xitulu wa nongonoko wa mathwasana, ma kandziyise marito ya Pisalema 32:11, lama nge: “Tiṭakeleni ha Yehova, mi v̌a mi ṭakisisa, ṅwina v̌a ku lulama!” Loko a hlamusela leswaku ha yini swi fanela leswaku hinkwavo lava nga kona eka xiendlakalo lexi va tsaka, u te: “Ha tsaka eka swiendlakalo swo fana ni lexi hikwalaho ka leswi Yehovha a swi hetisisaka hi vanhu va timbilu to lulama, ku katsa ni swichudeni swa hina swa Gilead.” Hambiloko swichudeni swi kunguhate ku ta eXikolweni xa Gilead swi tlhela swi tirha hi matimba leswaku swi fanelekela ntirho wa vurhumiwa, i Yehovha la endleke leswaku swilo hinkwaswo swi endleka hilaha ku humelelaka. (Swivuriso 21:5; 27:1) Makwerhu Jaracz u kandziyise leswaku xexo i xivangelo xa ‘ku tsaka ha Yehovha.’
Eka lava a va ri eholweni ya le Patterson a ku ri ni swirho swa mindyangu ya swichudeni ni vaendzi va swona, lava humaka ematikweni ya 12 va ta vona xiendlakalo lexi lexi tsakisaka. Loko vanhu va 5 198 lava a va ri kona—ku katsa ni swirho swa ndyangu wa Bethele wa le Brooklyn, Patterson na Wallkill leswi a swi hlalele nongonoko hi ku languta ni ku yingisela vhidiyo—va ri karhi va langutele nongonoko lowu a wu ta landzela, a swi ri erivaleni leswaku ku ni moya wa ntsako.
Va Khutaziwa Ku Tshama Va Ri Ni Moya Wa Ntsako
Loko Makwerhu Jaracz a gimeta xingheniso xakwe, u vitane xivulavuri xo sungula eka swivulavuri swa ntlhanu leswi a swi lunghiselele switsundzuxo leswi khutazaka swa Matsalwa, ku nga ri eka mathwasana ya Gilead ntsena kambe ni le ka vanhu hinkwavo lava a va ri kona.
Xivulavuri xo sungula a ku ri William Malenfant, thwasana ra ntlawa wa vu-34 wa Gilead, loyi sweswi a tirhaka tanihi mupfuneti wa Komiti yo Dyondzisa ya Huvo leyi Fumaka. Malunghana ni xihloko xakwe lexi nge, “A Hi ‘Swilo Hinkwaswo’ Swi Nga Vuhava!” lexi sekeriweke eka Eklesiasta 1:2, u tlakuse xivutiso lexi nge: “Xana hakunene Solomoni a a vula leswaku swilo hinkwaswo i vuhava hi ku ya hi leswi rito leri ri vulaka swona?” Nhlamulo yi ri: “E-e. A a vula leswaku swilo leswi vanhu va swi endlaka kambe swi nga fambisani ni ku rhandza ka Xikwembu, swilo leswi nga riki xiphemu xa ku rhandza ka Xikwembu—swilo sweswo hinkwaswo i vuhava.” Kasi, ku gandzela Xikwembu xa ntiyiso, Yehovha, a hi vuhava; hambi ku ri ku dyondza Rito ra Xikwembu, Bibele, ni ku ri dyondzisa van’wana. Xikwembu a xi ma rivali matshalatshala wolawo lama endliwaka hi malandza ya xona. (Vaheveru 6:10) Entiyisweni, hambiloko vanhu lava tsakeriwaka hi Xikwembu vo weriwa hi khombo, va ta va va “tsondzeriwe enkwameni wa vutomi swin’we na Yehovha.” (1 Samuwele 25:29, NW) Wolawo i marito lama khutazaka swinene! Ku tsundzuka tinhla leti swi nga pfuna vagandzeri hinkwavo va Yehovha leswaku va tshama va ri ni moya wa ntsako.
John Barr, xirho xa Huvo leyi Fumaka, u khutaze ntlawa wa mathwasana hi nkulumo yakwe leyi nge “Kuma Ntsako eXiavelweni Xa Wena Xa Vurhumiwa.” U kombise leswaku ntirho wa vurhumiwa i ntirho lowu minkarhi hinkwayo wu rhandziwaka swinene hi Yehovha Xikwembu. “I nchumu lowu fambisanaka swinene ni ndlela leyi Yehovha a kombiseke rirhandzu emisaveni ha yona. U rhumele N’wana wakwe la tswariweke a ri yexe emisaveni. Yesu a a ri murhumiwa lonkulu eka hinkwavo, murhumiwa wa nkoka.” Hambiloko mathwasana ma anakanyisisa hi ku cinca loku Yesu a ku endleke leswaku a humelela entirhweni wakwe laha misaveni, vuyelo bya ntirho wa Yesu wa vurhumiwa bya ha tirha ni le ka hinkwavo lava nga ta byi amukela. Hilaha Makwerhu Barr a vuleke hakona, leswi swi vangiwa hileswi Yesu a a tsakela ku endla ntirho wa Xikwembu, naswona a a rhandza vana va vanhu. (Swivuriso 8:30, 31) Makwerhu Barr u khutaze mathwasana leswaku ma tshama eswiavelweni swa wona, ku nga ri ntsena hikwalaho ka ku tiyisela, kambe hi ku va ma swi tsakela ku endla tano. U khutaze ntlawa lowu a ku: “Titshegeni hi Yehovha; a nga ka a nga mi khomisi tingana.”—Pisalema 55:22.
“Ku Famba Hi Vito Ra Yehovha Hilaha Ku Nga Heriki” a ku ri xihloko lexi hlawuriweke hi xivulavuri lexi tlhandlamaka, ku nga Lloyd Barry, xirho xin’wana xa Huvo leyi Fumaka. Leswi a veke murhumiwa malembe ya 25 eJapani endzhaku ka ku va thwasana ra ntlawa wa vu-11 wa Gilead, Makwerhu Barry u vulavule hi yin’wana ya mintokoto ya varhumiwa vo sungula kutani a hlamusela swiphiqo leswi va langutaneke na swona. Xana hi yihi ndzayo leyi kongomeke leyi a yi nyikeke ntlawa lowu thwasaka? U te: “Eka hinkwaswo, hlayisa vumoya bya wena. Nakambe, dyondza ririmi ni ndhavuko. Tshama u ri munhu la tsakeke. Naswona namarhela ntirho lowu; u nga karhali kumbe u tshika.” Makwerhu Barry u byele mathwasana lawa leswaku eswiavelweni swa wona swa le matikweni mambe, ma ta hlangana ni vanhu lava fambaka hi vito ra swikwembu swo hambana-hambana, kutani a ma tsundzuxa marito ya Mikiya lama nge: “V̌a-matiko hikwawo v̌a famba uṅwana ni uṅwana hi v̌ito ra šikwembu ša yena, kambe hina, hi famba hi v̌ito ra Yehova, Šikwembu ša hina, hi mikari ni mikari.” (Mikiya 4:5) Hakunene xikombiso xa varhumiwa vo sungula i nsusumeto wa matimba eka malandza hinkwawo ya Xikwembu leswaku ma hambeta ma famba hi vito ra Yehovha naswona ma n’wi tirhela hi vutshembeki.
La landzeleke eka nongonoko a ku ri muleteri wa le Gilead, ku nga Lawrence Bowen. Xihloko xa nkulumo yakwe xi vutise xivutiso lexi nge “Xana U Ta Va Yini?” U kombise leswaku ku humelela entirhweni wa Xikwembu ku titshege hi ripfumelo ni ku tshemba Yehovha. Ku tshemba Yehovha hilaha ku heleleke ku pfune Hosi Asa leswaku a ri hlula hi ku helela vuthu ra valala ra vavanuna va miliyoni. Hambiswiritano, muprofeta Azariya u n’wi tsundzuxile leswaku a hambeta a tshemba Xikwembu a ku: “Yehova o na ṅwina loko mi ri na yena.” (2 Tikronika 14:9-12; 15:1, 2) Tanihi leswi vito ra Xikwembu, Yehovha, ri nyikaka mianakanyo ya leswaku yena u va nchumu wun’wana ni wun’wana lowu lavekaka leswaku ku hetiseka xikongomelo xakwe—ku nga khathariseki leswaku swi lava a va Muwundli, Musirheleri, kumbe Mudlayi—varhumiwa lava titshegaka hi Yehovha ni lava va tirhaka hi ku pfumelelana ni xikongomelo xakwe va ta humelela entirhweni wa vona. (Eksoda 3:14) Makwerhu Bowen u gimete hi ku vula a ku: “Mi nga tshuki mi rivala leswaku loko mi endla xikongomelo xa Yehovha xi va xa n’wina, u ta endla leswaku mi va nchumu wun’wana ni wun’wana lowu lavekaka leswaku ntirho wa n’wina wu humelela.”
Xivulavuri xo hetelela eka xiyenge lexi xa nongonoko a ku ri Wallace Liverance, khale ka murhumiwa loyi sweswi a nga mutsarisi wa xikolo lexi. Nkulumo yakwe leyi nga ni xihloko lexi nge “Hlayisa Rito Ra Xikwembu Ri Hanya Naswona Ri Tirha Eka Wena,” yi kokele nyingiso eka rungula kumbe xitshembiso xa Xikwembu lexi nga ta ka xi nga tsandzeki ku hetiseka, lexi hambetaka xi ya eku hetisekeni ka xona. (Vaheveru 4:12) Rito leri ri susumeta vutomi bya vanhu lava va ri pfumelelaka leswaku ri endla tano. (1 Vatesalonika 2:13) Xana rito leri ri nga hlayisiwa njhani ri hanya naswona ri tirha evuton’wini bya hina? Hi ku hisekela ku dyondza Bibele. Makwerhu Liverance u tsundzuxe mathwasana hi tindlela ta ku dyondza Bibele leti ma ti dyondzeke eGilead, leti katsaka ku hlaya ni ku hlamusela mongo ni matirhelo ya Rito ra Xikwembu. U tshahe marito ya Albert Schroeder, xirho xa Huvo leyi Fumaka, loyi a tirheke tanihi mutshama-xitulu wa komiti leyi sunguleke Xikolo xa Gilead malembe lama tlulaka 50 lama hundzeke, lama nge: “Hi ku tirhisa mongo, munhu u kota ku kuma matimba ya moya lama teleke ni lama kongomeke lama humaka eka Xikwembu hi Rito ra xona.” Ku hlaya Bibele hi ndlela leyi swi endla leswaku Rito ra Xikwembu ri hanya naswona ri tirha.
Mintokoto Leyi Tsakisaka Ni Mimbulavurisano
Endzhaku ka tinkulumo leti, vayingiseri va yingisele mintokoto leyi tsakisaka ya swichudeni. Ntlawa wa swichudeni, wu rhangeriwe hi Mark Noumair, khale ka murhumiwa loyi sweswi a nga muleteri wa le Gilead, wu vule wu tlhela wu kombisa ndlela leyi wu endleke matshalatshala ya ku nyikela vumbhoni eka swiyimo swo hambana-hambana. Van’wana va swi kotile ku sungula ni ku fambisa tidyondzo ta Bibele ni vanhu va ndhawu yoleyo, hi ku xiya swiyimo ni mavulavulelo ya vona ni hi ku kombisa ku va tsakela. Xisweswo swichudeni a swi ‘nyikela nyingiso lowu hambetaka eka swona ni le ku dyondziseni ka swona,’ naswona a swi swi tsakela hi xiviri ku pfuna van’wana leswaku va ponisiwa.—1 Timotiya 4:16.
Ku nyikeriwe swiringanyeto swo tala leswi tirhaka, naswona ntsako wa ntirho wa vurhumiwa wu vekiwe erivaleni hi vamakwerhu vo hlayanyana lava nga ni ntokoto, lava a va leteriwa exikolweni xa swirho swa rhavi, lexi a xi khomeriwe eNtsindza wa Dyondzo wa Watchtower. Makwerhu Samuel Herd na Makwerhu Robert Johnson, swirho swa yindlu-nkulu, va rhangele mimbulavurisano leyi tsakisaka ni vayimeri lava humaka eka tihofisi ta marhavi ya Sosayiti ta le Bolivia, Zimbabwe, Nicaragua, Riphabliki ra Afrika Xikarhi, Riphabliki ra Dominika, Papua New Guinea ni le Cameroon.
Endzhaku ka mintokoto ni mimbulavurisano, Gerrit Lösch, thwasana ra ntlawa wa vu-41 wa le Gilead, loyi sweswi a nga xirho xa Huvo leyi Fumaka, u nyikele nkulumo yo hetelela leyi nga ni xihloko lexi tlhontlhaka mianakanyo, lexi nge “Xana U Munhu ‘La Navelekaka’?” Makwerhu Lösch u rhange hi ku tsundzuxa mathwasana leswaku Yesu, N’wana wa Xikwembu la hetisekeke, a a nga tekiwi a ri la navelekaka hi vanhu kambe “a a languteriwa ehansi, a papalatiwa hi vanhu.” (Esaya 53:3, NW) Kutani a swi hlamarisi leswi eswiphen’wini swo tala swa misava, varhumiwa va nga tsakeriwiki. Hi tlhelo rin’wana, loko Daniyele a ri entirhweni wakwe lowu heteke malembe yo tala eBabilona, hi ku tirhisa ntsumi, Mutumbuluxi u vitane Daniyele kanharhu tanihi munhu “loyi a navelekaka swinene.” (Daniyele 9:23; 10:11, 19, NW) I yini lexi endleke leswaku Daniyele a naveleka? A a nga yi honisi misinya ya milawu ya Bibele loko a ri karhi a tolovelana ni ndhavuko wa le Babilona; a a tshembekile hi tindlela hinkwato, a a nga xi tirhisi xikhundla xakwe leswaku a vuyeriwa ha xona; nakambe a a ri xichudeni lexi hisekaka xa Rito ra Xikwembu. (Daniyele 1:8, 9; 6:4; 9:2) Naswona a a khongela nkarhi hinkwawo eka Yehovha kasi hi ku hatlisa loko a humelerile eku endleni ka xo karhi, a a dzunisa Xikwembu. (Daniyele 2:20) Loko malandza ya Xikwembu ma landzela xikombiso xa Daniyele, ma nga ti kuma ma ri lama navelekaka, ku nga ri eka misava, kambe eka Yehovha Xikwembu.
Ku gimeta nongonoko lowu a wu nyanyula hi tlhelo ra moya, mutshama-xitulu u hlaye tin’wana ta tithelegramu ni marungula lawa ma humaka etindhawini to hambana-hambana ta misava. Hiloko un’wana ni un’wana wa mimpatswa leyi ya 24 a amukela maphepha yakwe yo thwasa ku tlhela ku tivisiwa tiko leri a averiwaka eka rona. Eku heteleleni, muyimeri wa ntlawa u hlaye papila leri kongomisiweke eka Huvo leyi Fumaka ni le ka ndyangu wa Bethele, leri kombisaka ku nkhensa ka ntlawa lowu hikwalaho ka vuleteri ni malunghiselelo lama endleriweke wona eka tin’hweti ta ntlhanu leti hundzeke.
Loko nongonoko wu hela, a ku twala ‘ku tsaka hi ku nkhensa’ eka ntshungu lowu a wu ri karhi wu hangalaka.—Nehemiya 12:27.
[Bokisi leri nga eka tluka 27]
Tinhlayo Ta Ntlawa
Nhlayo ya matiko lama yimeriweke: 10
Nhlayo ya matiko lawa va averiweke eka wona: 19
Nhlayo ya swichudeni: 48
Nhlayo ya mimpatswa leyi tekaneke: 24
Xiringaniso xa malembe: 33
Xiringaniso xa malembe entiyisweni: 16
Xiringaniso xa malembe evutirhelini bya nkarhi hinkwawo: 13
[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]
Ntlawa Wa Vu-106 Lowu Thwasaka Wa Xikolo Xa Bibele Xa Gilead Xa Watchtower
Eka nxaxamelo lowu nga laha hansi, tilayini ti hlayeriwa ku sukela emahlweni ku ya endzhaku, naswona mavito ma xaxametiwe ku suka eximatsini ku ya exineneni eka layini yin’wana ni yin’wana.
(1) Deakin, D.; Puopolo, M.; Laguna, M.; Davault, S.; Dominguez, E.; Burke, J. (2) Gauter, S.; Vazquez, W.; Seabrook, A.; Mosca, A.; Helly, L.; Breward, L. (3) Brandon, T.; Olivares, N.; Coleman, D.; Scott, V.; Petersen, L.; McLeod, K. (4) McLeod, J.; Thompson, J.; Luberisse, F.; Speta, B.; Lehtimäki, M.; Laguna, J. (5) Gauter, U.; Dominguez, R.; Helly, F.; Smith, M.; Beyer, D.; Mosca, A. (6) Scott, K.; Seabrook, V.; Speta, R.; Coleman, R.; Breward, L.; Davault, W. (7) Smith, D.; Lehtimäki, T.; Petersen, P.; Thompson, G.; Vazquez, R.; Beyer, A. (8) Luberisse, M.; Deakin, C.; Brandon, D.; Puopolo, D.; Olivares, O.; Burke, S.