Ntshikilelo Wa Tintangha—Xana Wu Nga Ku Vuyerisa?

Hinkwerhu hi velekiwe hi ri ni ku navela lokukulu ka ku amukeriwa hi tintangha ta hina. A nga kona loyi a lavaka ku vengiwa, ku papalatiwa. Xisweswo, tintangha ta hina ta hi kucetela hi mimpimo yo hambana-hambana.

NTANGHA yi hlamuseriwa tanihi “munhu loyi a ringanaka ni un’wana; . . . munhu la nga wa xiyimo lexi fanaka, [ngopfu-ngopfu] swi sekeriwe eka malembe, xiyimo, kumbe xikhundlha.” Hilaha ku fanaka, ntshikilelo wa tintangha i matimba lama tirhisiwaka eka hina hi tintangha ta hina, leswaku hi pfumelelana ni ndlela leyi ti anakanyaka kumbe ku endla swilo ha yona, hi ri karhi hi swi xiya kumbe hi nga swi xiyi. Hakanyingi ntshikilelo wa tintangha wu langutiwa tanihi lowu nga vuyerisiki. Kambe, hilaha hi nga ta swi vona hakona, hi nga wu endla wu hi vuyerisa.

Nkucetelo Lowu Nga Kona Eka Vanhu Hinkwavo

Ntshikilelo wa tintangha a wu le ka vantshwa ntsena; wu kona eka vanhu hinkwavo. Nkucetelo wa wona wu vonaka loko hi tikuma hi vutisa swivutiso swo tanihi leswi nge: “Van’wana va swi endla, ha yini mina ndzi nga swi endli?” “Ha yini minkarhi hinkwayo ndzi fanele ku va la hambaneke?” “Xana vanhu van’wana va ta anakanya yini kumbe va ta ku yini?” “Vanghana va mina hinkwavo va gangisana naswona va nghenela vukati, kambe mina a ndzi swi endli sweswo. Xana ku ni lexi hoxeke ha mina?”

Hambileswi ntshikilelo wa ku amukeleka wu nga kona eka vanhu hinkwavo, swi tikomba wu ri wukulu swinene hi nkarhi wa malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi. The World Book Encyclopedia yi vula leswaku “vana vo tala va kondlo-a-ndzi-dyi va va va nghene hi nhloko eka ntlawa wa tintangha ta vona—hi leswaku, ntlawa wa vanghana va vona ni lava va va toloveleke. Vana lava va kondlo-a-ndzi-dyi va lava ku amukeriwa hi ntlawa wa tintangha ta vona, ematshan’weni ya vatswari va vona, naswona va nga ha hundzula mahanyelo ya vona leswaku va ta kota ku amukeriwa.” Ya engetela yi ku, vana va kondlo-a-ndzi-dyi “va ehleketa leswaku va kula kahle loko tintangha ta vona ti va amukela ni ku va rhandza.” Hikwalaho va “kokiwa hi timhaka leti va ehleketaka leswaku ti khumba ndhuma ya vona, to tanihi ndlela leyi va ambalaka ha yona, vuswikoti bya ku rhangela ni ku humelela eku gangisaneni.”

Mimpatswa leyi tekaneke yi nga ha kuma leswaku swiboho swa yona malunghana ni muxaka wa yindlu leyi yi nga yi xavaka kumbe ku yi hirha, muxaka wa movha lowu yi nga wu xavaka, leswaku yi fanele yi va ni vana kumbe yi nga vi na vona, ni timhaka tin’wana to tala yi kuceteriwa hi ntshikilelo wa tintangha—leswi amukelekaka endhawini ya ka vona, exikarhi ka vanghana va vona kumbe rixaka ra vona. Mindyangu yin’wana yi nghena hi nhloko eswikweletini leswaku yi ta fana ni vaakelani ni tintangha hi swilo leswi vonakaka. Ina, tipakani ta hina, mianakanyo ni swiboho swa hina hakanyingi swi kombisa matimba lama tumbeleke ya ntshikilelo wa tintangha. Hikwalaho ka matimba ya ntshikilelo wa tintangha, xana hi nga langutana na wona hi ndlela leyi vuyerisaka, leswaku wu hi pfuna ku hi komba tlhelo leri hi lavaka ku ya eka rona? Hi nga swi kota hakunene!

Ku Tirhisa Nkucetelo Wa Tintangha Hi Ndlela Leyinene

Madokodela ni vativi van’wana va swa rihanyo va wu tiva nkoka wa ku va vavabyi va vona va tshama ni vanhu lava nga ni langutelo lerinene, ni ku va ekusuhi ni swilo swin’wana leswi pfunaka hi tlhelo ra rihanyo. Xiyimo xo tano xi nga endla leswaku va hlakarhela hi ku hatlisa. Hi xikombiso, vanhu lava tsemiweke swirho hakanyingi va pfuneka eka endlelo leri tekaka nkarhi wo leha ra ku hlakarherisa miri ni mintlhaveko, hi xikombiso lexinene ni ku khutaziwa hi van’wana lava na vona va nga tshama va tsemiwa swirho. Handle ko kanakana, ku va endhawini leyi rhuleke laha ku nga ni vanhu lava nga swikombiso leswinene lava tsakeke ni lava nga ni langutelo lerinene, i ndlela yo tirhisa ntshikilelo wa tintangha hi ndlela leyinene.

Nsinya lowu wa nawu wu tirha hi ndlela leyi fanaka evandlheni ra Vukreste, hikuva nkucetelo lowunene wa tintangha i xin’wana xa swivangelo swa ku va Yehovha a kongomise vanhu vakwe leswaku va hlengeletana swin’we nkarhi na nkarhi. Xikwembu xi hi tsundzuxa ku ‘khutazana erirhandzwini ni le mintirhweni leyinene ni ku tiyisana nhlana.’ (Vaheveru 10:24, 25) Xikhutazo xo tano i xa nkoka hikwalaho ka mintshikilelo yo tala leyi hetaka matimba ni leyi vavisaka emisaveni ya namuntlha. Hikwalaho ka mintshikilelo leyi, Vakreste va fanele va ‘tikarhata hi matimba’ leswaku va tshama va tiyile emoyeni. (Luka 13:24) Xisweswo, ha wu lava nseketelo wa rirhandzu lowu humaka eka vapfumeri-kulorhi naswona ha wu tlangela. Ku engetela kwalaho, van’wana va nga ha boheka ku tiyisela ‘mitwa enyameni,’ kumbexana ku nga ha va vuvabyi kumbe ku lamala. (2 Vakorinto 12:7) Van’wana va nga ha va va tikarhatela ku hlula mikhuva yo biha kumbe ntshikilelo wa mianakanyo, kumbe swi nga ha va swi va tikela ku langutana ni swilaveko swa vutomi. Hikwalaho, hi ta va hi endla hi vutlhari loko hi tolovelana ni vanhu lava nga ni vunghana lebyikulu na Yehovha Xikwembu ni lava tsakelaka ku n’wi tirhela. Tintangha to tano ti ta hi nyika matimba ni ku hi pfuna ku ‘tiyisela hi ku tshembeka ku ya fika emakumu.’—Matewu 24:13.

Kutani, hi ku hlawula tintangha letinene hi nga lawula nkucetelo wa tona eka hina. Ku engetela kwalaho, swakudya leswinene swa moya ni nkongomiso lowu tirhaka lowu hi wu kumaka eminhlanganweni ya Vukreste swi tiyisa xikhutazo lexi hi xi kumaka eka tintangha ta hina.

Ina, ku ya eminhlanganweni ya Vukreste a swi olovi minkarhi hinkwayo. Van’wana a va kumi nseketelo eka vanghana va vona va vukati, van’wana va nga ha va va ri ni vana lava va faneleke va va hlambisa, naswona van’wana swi nga ha endleka va ri ni xiphiqo xa swofamba. Kambe anakanya: Loko u alela swihinga leswi leswaku swi ku sivela, xikombiso xa wena xi nga ha khutaza van’wana lava va nga ha vaka va langutane ni swiyimo leswi fanaka. Hi marito man’wana, wena ni lava fanaka na wena a mi veki xikombiso lexinene ntsena kambe mi kombisa ni nkucetelo lowunene wa tintangha—ku nga ri hi ku sindzisiwa.

Kahle-kahle, muapostola Pawulo, loyi a a boheka ku lwisana ni maxangu ni swihinga swo tala, u khutaze Vakreste ku tekelela xikombiso xa yena lexinene ni xa Vakreste van’wana lava wupfeke. U te: “Hi vun’we vanani vatekeleri va mina, vamakwerhu, kutani mi veka tihlo eka lava va fambaka endleleni leyi fambisanaka ni xikombiso lexi hina hi mi vekelaka xona.” (Vafilipiya 3:17; 4:9) Vakreste vo sungula va le Tesalonika va tekelele xikombiso lexinene xa Pawulo. Pawulo u tsale leswi malunghana na vona: “Mi ve vatekeleri va hina ni va Hosi, hileswi mi amukeleke rito ehansi ka nhlomulo lowukulu hi ntsako wa moya lowo kwetsima, lerova mi ve xikombiso eka vapfumeri hinkwavo eMakedoniya ni le Akaya.” (1 Vatesalonika 1:6, 7) Langutelo ra hina ni xikombiso lexinene swi nga va ni vuyelo lebyi fanaka eka vanghana va hina.

Papalata Minkucetelo Leyo Biha

Loko hi lava ku papalata ntshikilelo wa tintangha lowo biha, hi fanele hi ala nkucetelo wa “lava va fambaka hi ku pfumelelana ni nyama.” (Varhoma 8:4, 5; 1 Yohane 2:15-17) Handle ka sweswo, ntshikilelo wa tintangha lowu vavisaka wu ta hi hambukisa eka Yehovha ni ndzayo ya yena ya vutlhari. Swivuriso 13:20 yi ri: “L’a fambaka ni tintlhari o ta tlhariha, kambe l’a tolov̌elaka ŝihunguki o ta onhaka.” Xana u kona munhu loyi u n’wi anakanyaka loyi swi nga n’wi fambelangiki kahle hikwalaho ka ntshikilelo lowo biha wa tintangha? Hi xikombiso, Vakreste van’wana va hlongorise swilo leswi vonakaka, va va ni mahanyelo yo biha, kumbe va tirhisa swidzidzirisi ni xihoko hi ndlela yo biha hikwalaho ka nkucetelo wa tintangha ta vona.

Hambi ku ri evandlheni ra Vukreste, hi nga va ehansi ka nkucetelo wa ntshikilelo lowo biha wa tintangha loko hi hlawula vanghana lava tsaneke hi tlhelo ra moya. (1 Vakorinto 15:33; 2 Vatesalonika 3:14) Hakanyingi vanhu vo tano a va tali ku vulavula hi swilo swa moya; va nga ha hlekula ni vanhu lava tsakelaka mabulo layo tano. Loko hi hlawula vanhu lavo tano leswaku va va vanghana va hina lavakulu, nsusumeto wa vona wu nga endla leswaku hi fana na vona, naswona ku nga ri khale hi nga ha tikuma hi anakanya ni ku va ni langutelo leri fanaka ni ra vona. Hi nga ha sungula ni ku va langutela ehansi lava nga ni ripfumelo ra xiviri ni lava ringetaka ku endla nhluvuko wa moya.—1 Timotiya 4:15.

Wa nga vona ndlela leyi swi nga vutlhari ha yona ku hlakulela xinghana ni lava lwelaka ku tsakisa Yehovha, lava tsakelaka timhaka ta moya! Vanghana vo tano va ta hi pfuna leswaku hi kombisa “vutlhari lebyi humaka ehenhla.” “Xo sungula byi tengile, byi tlhela byi va ni ku rhula, ku anakanyela, ku tiyimisela ku yingisa, ku tala tintswalo ni mihandzu leyinene, . . . a byi na vukanganyisi.” (Yakobo 3:17) Leswi a swi vuli swona leswaku vanhu lava anakanyaka hi swilo swa moya a va swi koti ku vulavula hi swilo swin’wana handle ka swilo swa moya. Nikatsongo! Wa nga anakanya hi timhaka to hambana-hambana leti tsakisaka leti ku vulavuriwaka ha tona eka minkandziyiso ya Watch Tower yo tanihi magazini wa Xalamuka! Timhaka letinene leti ku nga vulavuriwaka ha tona entiyisweni ti tele ngopfu, naswona loko hi tsakela timhaka to tano to hambana-hambana, hi kombisa ku rhandza vutomi ni mintirho ya Yehovha.

Tanihi leswi mutlangi lonene wa thenisi a antswisaka vutshila bya yena hi ku tlanga ni vatlangi van’wana lavanene, vanghana lavanene va hi nyika matimba emianakanyweni, emintlhavekweni ni hi tlhelo ra moya. Hi hala tlhelo, vanghana vo biha va nga hi yisa endleleni ya vukanganyisi hi ku hi khutaza ku hanya vutomi bya mikoka mimbirhi. Wa nga vona ndlela leyi swi antswaka ha yona ku va ni ripfalo leri baseke swin’we ni ku tixixima!

Van’wana Lava Vuyeriweke

Vanhu vo tala va kuma leswaku ku dyondza tidyondzo ta Bibele ni swilaveko swa yona swa mahanyelo ni swa moya a swi nonon’hwi ngopfu. Hambiswiritano, lexi nga nonon’hwaka i ku endla leswi va swi dyondzeke. Nkucetelo lowunene wa tintangha wu nga hi pfuna ku tirhela Yehovha hi moya-xiviri hinkwawo, hilaha swikombiso leswi landzelaka swi kombaka hakona.

Mbhoni yin’wana leyi nga evutirhelini bya nkarhi hinkwawo swin’we ni nsati wa yona yi vule leswaku tintangha ta yona leti a ti ri swikombiso leswinene ti khumbe tipakani ta yona evuton’wini. Loko ya ha kula, a yi boheka ku langutana ni minkucetelo leyi nga riki yinene. Kambe yi hlawule vanghana lava a va yi khutaza ku va kona nkarhi hinkwawo evutirhelini ni le minhlanganweni ya Vukreste. Ku namarhela vanghana lava swi yi pfune ku kula hi tlhelo ra moya.

Mbhoni yin’wana ya tsala: “Loko mina na nsati wa mina hi tekanile, hi rhurhele evandlheni leri a ku ri ni mpatswa lowu a wu ri tintangha ta hina lowu a wu ri maphayona ya nkarhi hinkwawo. Xikombiso xa vona xi hi susumetele ku nghenela vutirheli bya nkarhi hinkwawo. Kutani na hina hi tikarhatele ku khutaza moya wa vuphayona evandlheni. Hikwalaho ka sweswo, vo tala va hi joyinile va va maphayona.”

Ku va ni xinghana ni lava va nga ni tipakani ta swa le tilweni swi nga endla leswaku swi olova ku yingisa Yehovha. Lebyi i vuyelo byin’wana bya nkucetelo lowunene wa tintangha. Mbhoni leyi sunguleke vutirheli bya nkarhi hinkwawo loko ya ha ri jaha ivi endzhaku yi va mulanguteri la famba-fambaka, sweswi yi tirha eka yin’wana ya tihofisi ta rhavi ta Sosayiti ya Watch Tower. Ya tsala: “Swin’wana leswi ndzi swi tsundzukaka leswi a ndzi swi rhandza loko ndza ha ri n’wana i ku va malandza ya nkarhi hinkwawo ma hi endzela ekaya. Nkarhi hinkwawo a ku ri ni ndhawu ya muendzi loyi a nga ta dya na hina swakudya. Mulanguteri un’wana wa xifundzha u ndzi nyike nkwama wo ya hi wona ensin’wini loko ndza ha ri ni malembe ya khume. Nkwama wolowo ndza ha wu rhandza ni namuntlha.”

Loko yi anakanya hi malembe ya yona ya kondlo-a-ndzi-dyi, Mbhoni leyi ya engetela: “Majaha yo tala ya le vandlheni a ya lava ku endla mintirho ya vandlha, kutani xikombiso xa vona xi khutaze van’wana va hina ku navela leswi fanaka.” Tintangha letinene ti pfune muntshwa loyi leswaku a kula ku fana ni hluke a va wanuna la nga Mukreste la fanaka ni nsinya. Vatswari, xana ma va rhamba emakaya ya n’wina vanhu lava nga vaka ni nkucetelo lowunene, lowu akaka eka vana va n’wina?—Malakiya 3:16.

Ina, a hi hinkwerhu hi nga hlanganyelaka evutirhelini bya nkarhi hinkwawo ku fana ni vanhu lava ha ku boxiwaka. Kambe hinkwerhu hi nga dyondza ku rhandza Yehovha ‘hi timbilu, mimoya-xiviri ni mianakanyo ya hina hinkwayo.’ (Matewu 22:37) Xisweswo, tintangha ta hina leti hi ti hlawulaka ti endla xiphemu lexikulu eku kuriseni ka rirhandzu rolero ni ntshembo wa hina wa vutomi lebyi nga heriki.

Mupisalema u nyikele ndlela yo olova kambe leyi pfunaka ya ku humelela ka ntiyiso evuton’wini: “Ku katekile munhu l’a nga fambiki hi ku letela ka la’ v̌o homboloka, l’a nga yimiki e ndleleni ya v̌adyohi, l’a nga ṭhamisiki e šiṭhaṅweni ša v̌asanḍi, kambe a tiṭakela e nawini wa Yehova, a wu anakanya nhlekanhi ni v̌usiku o fana ni muri lo’wu simekiweke kusuhi ni milambu ya mati, lo’wu tŝalaka mihanḍu ya wona hi nkari wa wona, lowu matluka ya wona ma nga omiki: hikwaŝo leŝi a ŝi endlaka ŝi ta kateka.”—Pisalema 1:1-3.

Mawaku xitiyisekiso lexi tsakisaka swonghasi! Hambileswi hi nga hetisekangiki naswona hi endlaka swihoxo, vutomi bya hina byi ta humelela loko hi pfumelela Yehovha a hi kongomisa ni loko hi xi tirhisa hi ndlela leyinene xihlovo xa Xikwembu xa nkucetelo lowunene wa tintangha—‘nhlengeletano hinkwayo ya vamakwerhu emisaveni.’—1 Petro 5:9.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]

Vandlha ri na nkucetelo lowunene wa tintangha

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Vatswari, khutazani vana va n’wina leswaku va tolovelana ni tintangha leti akaka