Xana I Diyavulosi Loyi A Endlaka Leswaku Hi Vabya?

VUVABYI A BYI TA VA BYI NGA RI KONA. Xikwembu a xi hi vumbele leswaku hi hanya hilaha ku nga heriki hi ri ni rihanyo lerinene. Xivumbiwa xa moya, ku nga Sathana hi xona lexi vangeke leswaku vuvabyi, switlhavi ni rifu swi xanisa ndyangu wa vanhu, hi ku endla leswaku vatswari va hina vo sungula, Adamu na Evha va dyoha.—GENESA 3:1-5, 17-19; VARHOMA 5:12.

XANA leswi swi vula leswaku vuvabyi hinkwabyo byi vangiwa hi swivumbiwa swa moya? Vo tala namuntlha va anakanya tano, hilaha swi kombisiweke hakona exihlokweni lexi hundzeke. Kokwa wa xisati wa Owmadji lontsongo a anakanya tano. Kambe xana nchuluko wa Owmadji—ku nga vuvabyi lebyi minkarhi yin’wana byi dlayaka vana etindhawini leti hisaka—hakunene a wu vangiwa hi mimoya leyi nga vonakiki?

Leswi Endliwaka Hi Sathana

Bibele yi hlamula xivutiso lexi hi ndlela leyi nga erivaleni. Xo sungula, yi kombisa leswaku mimoya ya vakokwa wa hina a yi nge va karhati lava hanyaka. Loko vanhu va fa, “a v̌a [ha] tiv̌i ntšhumu.” A va na mimoya leyi ponaka rifu. Va etlele esirheni, laha “[ku nga riki] na ntiro, hambi makungu, ni ku tiv̌a, hambi v̌utlhari.” (Eklesiasta 9:5, 10) A swi nge koteki leswaku vafi va vangela lava hanyaka mavabyi!

Hambiswiritano, Bibele yi paluxa leswaku mimoya yo biha yi kona. Muxandzuki wo sungula evuakweni hinkwabyo a ku ri xivumbiwa xa moya lexi sweswi xi tiviwaka tanihi Sathana. Swivumbiwa swin’wana swi n’wi landzerile ivi swi vitaniwa madimona. Xana Sathana ni madimona va nga vanga vuvabyi? Va byi vangile. Masingita man’wana ya ku hanyisa ya Yesu a ma katsa ku hlongola madimona. (Luka 9:37-43; 13:10-16) Hambiswiritano, vanhu vo tala lava Yesu a va hanyiseke a va ri ni mavabyi lawa a ma nga vangiwi hi madimona hi ku kongoma. (Matewu 12:15; 14:14; 19:2) Hilaha ku fanaka namuntlha, hi ntolovelo vuvabyi byi vangiwa hi swilo swa ntumbuluko, ku nga ri matimba lama nga tolovelekangiki.

Ku vuriwa yini hi vuloyi? Swivuriso 18:10 ya hi tiyisekisa: “V̌ito ra Yehova i khokholo ro tiya, l’a lulameke o tšhav̌ela ka rona, o ṭhama e ku tlakukeni.” Yakobo 4:7 yi ri: “Mi kaneta Diyavulosi, kutani u ta mi balekela.” Ina, malandza ya Xikwembu lama tshembekaka xa ma sirhelela eka vuloyi ni le ka matimba lama nga tolovelekangiki. Sweswo hi swin’wana leswi vuriwaka hi marito ya Yesu lama nge: “Ntiyiso wu ta mi ntshunxa.”—Yohane 8:32.

Van’wana va nga ha vutisa, ‘Ku vuriwa yini hi Yobo? Xana a a nga vabyisiwi hi moya lowo biha?’ Ina, Bibele yi vula leswaku vuvabyi bya Yobo a byi vangiwa hi Sathana. Kambe mhaka ya Yobo a yi nga tolovelekanga. A ku ri khale Yobo a sirheleriwa hi Xikwembu leswaku a nga hlaseriwi hi ku kongoma hi madimona. Kutani Sathana u tlhontlhe Yehovha leswaku a hlasela Yobo, xisweswo tanihi leswi a ku katseka mimphikamakaneta leyikulu, Yehovha u tshike ku sirhelela mugandzeri wa yena emhakeni leyi swa xinkarhana.

Hambiswiritano, Xikwembu xi veke swipimelo. Loko xi pfumelele Sathana leswaku a hlasela Yobo, Sathana a ta vangela Yobo leswaku a vabya ku ringana nkarhi wo karhi, kambe a a nga ta n’wi dlaya. (Yobo 2:5, 6) Eku heteleleni, ku xaniseka ka Yobo ku herile naswona Yehovha u n’wi hakerile swinene hikwalaho ka vutshembeki byakwe. (Yobo 42:10-17) Misinya ya milawu leyi kombisiweke hi vutshembeki bya Yobo i khale yi tsariwile eBibeleni naswona a yi hi kanakanisi hinkwerhu. A ku laveki ku ringiwa kun’wana.

Xana Sathana U Tirha Njhani?

Etimhakeni to tala, Sathana u nghena emhakeni ya ku vabya ka vanhu hikwalaho ka leswi Sathana a ringeke mpatswa wo sungula wa vanhu, ivi va wela exidyohweni. Yena swin’we ni madimona yakwe a hi vona va vangaka vuvabyi byin’wana ni byin’wana hi ku kongoma. Hambiswiritano, Sathana u ringeta ku hi kucetela leswaku hi endla swiboho swa vuhunguki ni ku landzula ripfumelo ra hina, leswi nga ha vangaka ku hohloka ka rihanyo ra hina. A nga endlelanga Adamu na Evha migilo, a va dlaya, kumbe a va hlasela hi vuvabyi. U kucetele Evha leswaku a nga yingisi Xikwembu, ivi Adamu a landzela ndlela ya yena ya ku nga yingisi. Vuvabyi ni rifu ku ve byin’wana bya vuyelo bya kona.—Varhoma 5:19.

Muprofeta la nga tshembekiki la vuriwaka Balama u tshame a komberiwa hi hosi ya Mowabu leswaku a ya rhukana tiko ra Israyele, hileswi hosi leyi a yi nga dyi byi rhelela hikwalaho ka leswi tiko leri a ri dzime mixaxa endzilakanini wa Mowabu. Balama u ringete ku rhukana Vaisrayele, kambe u tsandzekile hikuva tiko leri a ri sirheleriwa hi Yehovha. Kutani Vamowabu va yenge Vaisrayele leswaku va gandzela swikwembu swa hava ni ku endla vuoswi. Rhengu leri ri tirhile, kutani Vaisrayele va lahlekeriwa hi nsirhelelo wa Yehovha.—Tinhlayo 22:5, 6, 12, 35; 24:10; 25:1-9; Nhlavutelo 2:14.

Hi nga dyondza mhaka ya nkoka eka xiendlakalo lexi xa le minkarhini ya khale. Xikwembu xi sirhelela vagandzeri va xona lava tshembekaka eka minhlaselo leyi kongomeke ya mimoya leyo biha. Hambiswiritano, Sathana a nga ha ringeta ku endla leswaku vanhu va landzula ripfumelo ra vona. A nga ha ringeta ku va yenga leswaku va tikhoma hi ndlela yo biha. Kumbe, ku fana ni nghala leyi bongaka, a nga ha ringeta ku va chavisa leswaku va endla leswi nga ta va vangela ku ka va nga ha sirheleriwi hi Xikwembu. (1 Petro 5:8) Hikokwalaho muapostola Pawulo a vitanaka Sathana leswaku hi “la nga ni tindlela to vanga rifu.”—Vaheveru 2:14.

Kokwa wa Owmadji u ringete ku kucetela Hawa leswaku a tirhisa switshungulo leswaku a tisirhelela eka vuvabyi. A ku ta va ku humelele yini loko Hawa a pfumerile? A ta va a kombise leswaku a nga n’wi tshembi hi ku helela Yehovha Xikwembu, naswona a nga ha ta ku tshemba ku sirheleriwa hi yena.—Eksoda 20:5; Matewu 4:10; 1 Vakorinto 10:21.

Sathana u ringete ku kucetela na Yobo. A nga enerisekanga hi ku n’wi tekela ndyangu wa yena, rifuwo ra yena ni hi ku hlasela rihanyo ra yena. Yobo u tlhele a kuciwa hi nsati wa yena loko a ku: “Rukana Šikwembu, u fa!” (Yobo 2:9) Endzhaku ka sweswo u endzeriwe hi ‘vanghana’ vanharhu lava endleke matshalatshala lamakulu ya ku n’wi khorwisa leswaku hi yena a nga tivangela vuvabyi. (Yobo 19:1-3) Hi ndlela yoleyo Sathana u tirhise ku tsana ka Yobo leswaku a ringeta ku n’wi heta matimba ni ku ninginisa ripfumelo ra yena eka ku lulama ka Yehovha. Kambe, Yobo u ye emahlweni a titshega hi Yehovha tanihi ntshembo wa yena lowu nga woxe.—Ringanisa Pisalema 55:22.

Loko hi vabya, na hina hi nga ha va ni gome. Exiyin’weni xo tano, Sathana u hatlisela ku ringeta ku hi hlohlotela leswaku hi endla swilo hi ndlela leyi nga ta hi landzurisa ripfumelo ra hina. Hikwalaho, loko hi hlaseriwa hi vuvabyi, i swa nkoka ku tsundzuka leswaku xivangelo-nkulu xa ku xaniseka ka hina swi nga ha endleka ku ri ku nga hetiseki loku hi tswariweke na kona, ku nga ri matimba yo karhi lama nga tolovelekangiki. Tsundzuka, Isaka wo tshembeka u ve bofu malembe yo hlayanyana loko a nga si fa. (Genesa 27:1) Lexi n’wi vangeleke ku va bofu a ku nga ri mimoya yo biha kambe a ku ri vudyuhari. Rahele u file loko a ri karhi a veleka, ku nga ri hikwalaho ka Sathana, kambe hikwalaho ka ku tsana ka vumunhu. (Genesa 35:17-19) Eku heteleleni, vanhu hinkwavo vo tshembeka va khale va file—ku nga ri hikwalaho ka vuloyi kumbe ku rhukaniwa, kambe hikwalaho ka ku nga hetiseki loku hi tswariweke na kona.

Ku anakanya hi leswaku mimoya leyi nga vonakiki hi yona yi hi vangelaka vuvabyi byin’wana ni byin’wana i ntlhamu. Ku nga hi vangela ku yi chava swinene mimoya. Kutani, loko hi vabya, hi nga ha ringeka leswaku hi ringeta ku rhurisa madimona ematshan’weni yo ma fularhela. Loko Sathana a hi chavisa leswaku hi tirhisana ni mimoya, swoleswo swi ta vula ku nga tshembeki eka Xikwembu xa ntiyiso, Yehovha. (2 Vakorinto 6:15) Hi fanele hi kongomisiwa hi ku chava Xikwembu hi ndlela leyi xiximekaka, ku nga ri hi ku chava ka vukholwa-hava ka Nala wa xona.—Nhlavutelo 14:7.

Owmadji lontsongo ana se u sirhelelekile swinene eka mimoya yo biha. Hi ku ya hi muapostola Pawulo, Xikwembu xi n’wi languta tanihi la ‘kwetsimaka’ hikuva u ni manana la pfumelaka, naswona mana wa yena a nga khongela leswaku Xikwembu xi va ni n’wana wa yena hi ku tirhisa moya lowo kwetsima. (1 Vakorinto 7:14) Hi ku katekisiwa hi vutivi byo tano lebyi kongomeke, Hawa u swi kotile ku lavela Owmadji vutshunguri lebyi humelelaka, ematshan’weni yo titshega hi switshungulo.

Swilo Swo Hambana-hambana Leswi Vangaka Vuvabyi

Vanhu vo tala a va pfumeli eka mimoya. Loko va vabya, va ya eka dokodela—loko va swi kota. Ina, munhu la vabyaka a nga ha ya eka dokodela kambe a nga hanyi. Madokodela a ma koti ku endla masingita. Kambe vanhu vo tala lava rhandzaka vukholwa-hava lava a va ta tshunguleka va ya eka dokodela loko se va vabya ngopfu. Va nga ha rhanga va tshunguriwa hi mirhi ya vangoma, ivi loko yi tsandzeka ku ri kona va yaka eka dokodela. Vanhu vo tala va fa swi nga fanelanga.

Van’wana va fa swi nga rindzeriwanga hi ku pfumala vutivi. A va swi voni swikombiso swa vuvabyi naswona a va ma tivi magoza lama tirhaka lawa va nga ma tekaka leswaku va byi sivela. Vutivi byi pfuna ku sivela ku xaniseka swi nga fanelanga. Ku xiyiwa leswaku vamanana lava dyondzeke a va tali ku feriwa hi vana, kasi lava nga dyondzangiki va feriwa swinene. Ina, ku pfumala vutivi swi nga va ni khombo.

Ku honisa swilo i xin’wana lexi vangaka vuvabyi. Hi xikombiso, vo tala va vabya hikwalaho ka ku tshika switsotswana swi famba-famba eswakudyeni swa vona loko va nga si swi dya kumbe hikwalaho ka leswi lava va lunghiselelaka swakudya va nga rhangangiki va hlamba mavoko. Ku etlela u nga ri na nchumu wo tisirhelela eka tinsuna laha u nga ngheniwaka hi dari na swona swi ni khombo.a Malunghana ni rihanyo, hakanyingi ku tirha marito lama nge “ku sivela mavabyi swi tlula ku yimela ku ma tshungula.”

Ku hanya hi ndlela ya vuhunguki ku vangele vanhu va timiliyoni leswaku va vabya ni ku fa swi nga rindzeriwanga. Vudakwa, ku tikhoma loko biha hi tlhelo ra rimbewu, ku tirhisiwa ka swidzidzirisi hi ndlela yo biha ni ku tirhisiwa ka fole ku onhe rihanyo ra vanhu vo tala. Loko munhu a tipeta eka mikhuva leyi yo biha ivi a vabya, xana swi vangiwa hi leswi un’wana a n’wi loyeke kumbe u lo hlaseriwa hi moya lowo biha? E-e. U lo tivangela vuvabyi bya yena. Ku vona mimoya yo biha nandzu ku ta va ku ala ku amukela vutihlamuleri bya ku hanya hi ndlela ya vuhunguki.

Ina, ku ni swilo swin’wana leswi hi nga ta ka hi nga swi lawuli. Hi xikombiso, hi nga ha va hi ri endhawini leyi nga ni switsongwatsongwana kumbe nthyakiso lowu vabyisaka. Leswi hi leswi humeleleke eka Owmadji. Mana wa yena a a nga xi tivi lexi a xi vanga nchuluko lowu. Vana va yena a va tshameli ku vabya ku fana ni vana van’wana hikuva yindlu ni rivala ra yena swi tshama swi basile naswona u hlamba mavoko minkarhi hinkwayo a nga si lunghiselela swakudya. Kambe vana va pfa va vabya. Ku ni swilo swa 25 leswi nga vangaka nchuluko. Swi nga endleka a nga vi kona loyi a nga swi tivaka leswaku hi xihi lexi vangeke nchuluko wa Owmadji.

Ntlhantlho Lowu Nga Heriki

Ku vabya a ku vangiwi hi Xikwembu. “Xikwembu xi nga ka xi nga ringiwi hi swilo swo biha naswona xona a xi ringi munhu.” (Yakobo 1:13) Loko un’wana wa vagandzeri va yena a vabya, Yehovha wa n’wi seketela hi tlhelo ra moya. “Yehova o ta ṅwi tiyisa e masangweni loko a v̌abya; wa hunḍuluša ŝinene byetlelo bya yena loko a v̌abya.” (Pisalema 41:3) Ina, Xikwembu xi ni ntwela-vusiwana. Xi lava ku hi pfuna, ku nga ri ku hi vavisa.

Hakunene, Yehovha u ni ntlhantlho lowu nga heriki wa vuvabyi—hikwalaho ka rifu ni ku pfuxiwa ka Yesu. Hi gandzelo ra nkutsulo ra Yesu, vanhu va timbilu letinene va ponisiwa eka xiyimo xa vona xa vudyoho naswona eku heteleleni va ta kuma rihanyo leri hetisekeke ni vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi. (Matewu 5:5; Yohane 3:16) Masingita ya Yesu a ma ri xikombiso xa ku hanyisa ka xiviri loku nga ta tisiwa hi Mfumo wa Xikwembu. Xikwembu xi ta tlhela xi susa Sathana ni madimona ya yena. (Varhoma 16:20) Hakunene, lava kombisaka ripfumelo eka Yehovha u ta va endlela swilo swo hlamarisa. Hi fanele hi lehisa mbilu hi tlhela hi tiyisela.

Sweswi, Xikwembu xi nyika vutlhari lebyi tirhaka ni nkongomiso wa moya hi ku tirhisa Bibele ni vamakwerhu va misava hinkwayo lava nga vagandzeri lava tshembekaka. Xi hi komba ndlela leyi hi nga yi papalataka ha yona mikhuva yo biha leyi vangaka swiphiqo swa rihanyo. Naswona xi hi nyika vanghana va ntiyiso lava nga ta hi pfuna loko hi va ni swiphiqo.

Tlhela u anakanya hi Yobo. Yobo a ta va a endle xihoxo lexikulu loko a lo ya en’angeni! A nga ha ta sirheleriwa hi Xikwembu, naswona a nga ha ta yi kuma mikateko hinkwayo leyi a yi kumeke endzhaku ka ndzingo lowuya lowukulu. Xikwembu a xi n’wi rivalanga Yobo, naswona a xi nge hi rivali. Mudyondzisiwa Yakobo u ri: “Mi twile hi ta ku tiyisela ka Yobo naswona mi byi vonile vuyelo bya kona lebyi Yehovha a byi nyikeleke.” (Yakobo 5:11) Loko hi nga lan’wi, na hina hi ta kuma mikateko leyi hlamarisaka hi nkarhi wa Xikwembu lowu faneleke.

Ku humelele yini hi Owmadji lontsongo? Mana wa yena u tsundzuke xihloko lexi a xi ri eka magazini lowu fambisanaka na Xihondzo xo Rindza, ku nga Xalamuka!, lexi vulavulaka hi vutshunguri bya ku heleriwa hi mati emirini.b U landzele swiletelo swa xona ivi a lunghisela Owmadji murhi leswaku a wu nwa. Sweswi xinhwanyetana lexi xi horile naswona xi hanye kahle.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]

Yehovha u lunghiselele ntlhantlho lowu nga heriki eka xiphiqo xa vuvabyi