Rito Ra Xikwembu Ra Vuprofeta Ri Nyika Ntshembo Wa Vumundzuku
HIKWALAHO ka Rito ra Xikwembu, Bibele yo Kwetsima, Vakreste va ntiyiso va languta vumundzuku hi ripfumelo, ntshembo ni ntsako. Leswi va nga ni vuxaka lebyi tiyeke na Yehovha Xikwembu, va langutele vumundzuku hi mahlo-ngati. Hilaha nkulumo yo sungula eMintsombanweni ya Muganga ya “Rito Ra Xikwembu Ra Vuprofeta” yi hlamuseleke hakona, Timbhoni ta Yehovha ti ve swichudeni leswi hisekaka swa vuprofeta bya Bibele hi malembe yo tala. Kutani, xana Yehovha a a ta va phamela yini vanhu va yena emintsombanweni leyi? Leswi a va khome Tibibele ta vona, hinkwavo lava a va ri kona a va rhiye ndleve va lava ku twa. Siku rin’wana ni rin’wana a ri ri ni nhloko-mhaka ya rona.
SIKU RO SUNGULA: Ku Famba Eku Vonakaleni Ka Rito Ra Xikwembu
Nkulumo leyi nge “Rito Ra Xikwembu Ra Hi Kongomisa” yi hlamusele leswaku vanhu va Yehovha va fana ni munhu la sungulaka riendzo ra yena emunyameni wa vusiku. Loko dyambu ra ha huma, u vona mindzhuti, kambe loko dyambu se ri tlhavile u vona swilo kahle. Hilaha swi vuriweke hakona ka ha ri emahlweni eka Swivuriso 4:18, vanhu va Yehovha va yi vona kahle ndlela ya vona ehansi ka dyambu leri vangamaka ra ntiyiso lowu humaka eka rito ra Xikwembu ra vuprofeta. A va tshikiwanga leswaku va khunguvanyeka emunyameni wa moya.
Nkulumo-nkulu leyi nge “Nyikela Nyingiso eRitweni Ra Xikwembu Ra Vuprofeta,” yi tsundzuxe vayingiseri leswaku lava va rindzelaka Yehovha a va khomisiwi tingana ni ku pfilunganyeka ku fana ni vanhu lava landzelelaka vamesiya va mavunwa ni vaprofeta va mavunwa. Ku hambana swinene na vona, mfungho wa Mesiya wa ntiyiso, Yesu Kreste wu le rivaleni! Hi xikombiso, ku hundzuriwa ka Yesu hi singita ku nyikele xikombiso xa ku vekiwa ka yena exiluvelweni a va Hosi ya Mfumo wa Xikwembu. Tanihi leswi a nyikiweke matimba ya Mfumo hi 1914, Yesu tlhelo i “nyeleti ya nimixo” leyi boxiweke eka 2 Petro 1:19. Xivulavuri xi te: “Tanihi Nyeleti ya Nimixo ya Vumesiya, u vula ku sungula ka siku lerintshwa, kumbe nguva, leri xelaka vanhu hinkwavo lava yingisaka.”
Eku sunguleni ka nongonoko wa nindzhenga, nkulumo leyi nge, “Ku Vangama Kukota Mavoningo” yi dzike swinene eka Vaefesa 5:8, laha muapostola Pawulo a hi tsundzuxaka leswaku hi ‘hambeta hi famba tanihi vana va ku vonakala.’ Vakreste i mavoningo, ku nga ri hileswi va byelaka van’wana Rito ra Xikwembu ntsena kambe ni hileswi va tekelelaka Yesu hi ku tirhisa leswi Bibele yi swi vulaka evuton’wini bya vona.
Leswaku hi va mavoningo ya muxaka lowu, hi fanele hi “[Tiphina] Hi Ku Hlaya Rito Ra Xikwembu.” Nhloko-mhaka leyi ku buriwe ha yona eka nxaxamelo wa tinkulumo tinharhu. Endzhaku ko vulavula hi Abraham Lincoln, loyi a vitaneke Bibele leswaku i “nyiko leyinene ngopfu leyi Xikwembu xi tshameke xi yi nyika vanhu,” xivulavuri xo sungula xi vutise vayingiseri leswi mukhuva wa vona wo hlaya wu swi paluxeke malunghana ni vuenti bya ku tlangela ka vona Rito ra Yehovha. Vayingiseri va khutaziwe ku hlaya Bibele hi vukheta, va tinyika nkarhi wa ku vona swiendlakalo swa Matsalwa hi mahlo ya mianakanyo ni ku hlanganisa tinhla letintshwa ni swilo leswi ana se va swi dyondzeke.
Nkulumo leyi landzeleke enxaxamelweni yi kandziyise xilaveko xo dyondza leswaku hi kota ku tswonga “swakudya leswi tiyeke,” ku nga ri ku hlayela nawu ntsena. (Vaheveru 5:13, 14) Xivulavuri xi vule leswaku ku dyondza ka aka swinene loko hi ‘lunghisa timbilu ta hina’ ka ha ri emahlweni, hilaha ku endleke muprista wa Muisrayele, ku nga Ezra. (Ezra 7:10) Kambe ha yini ku dyondza ku ri ka nkoka swinene? Hikuva ku byi khumba swinene vuxaka bya hina na Yehovha. Hikwalaho, dyondzo ya Bibele yi fanele yi va ya risima, yi tsakisa ni ku phyuphyisa, hambileswi yi lavaka ku tiyimisela emianakanyweni ni matshalatshala. Xana hi wu kuma njhani nkarhi wa dyondzo leyi nga ni xikongomelo? Xivulavuri xo hetelela eka nxaxamelo lowu xi vule leswaku hi wu kuma hi ku “tixavela nkarhi lowunene” eka swilo leswi nga riki swa nkoka. (Vaefesa 5:16) Ina, xilotlelo xa ku kuma nkarhi i ku wu tirhisa hi ndlela leyinene nkarhi lowu hi nga na wona.
Nkulumo leyi nge “Xikwembu Xi Tiyisa Loyi A Karhaleke” yi hlamuserile leswaku vanhu vo tala va tshama va karhele masiku lawa. Leswaku hi va ni “matimba lama tlulaka lama tolovelekeke” evutirhelini bya Vukreste, hi fanele hi titshega hi Yehovha, loyi ‘a nyikaka la karhaleke matimba.’ (2 Vakorinto 4:7; Esaya 40:29) Swipfuneto leswi tiyisaka swi katsa Rito ra Xikwembu, xikhongelo, vandlha ra Vukreste, ku hlanganyela nkarhi na nkarhi evutirhelini, valanguteri va Vakreste ni xikombiso xa van’wana lava tshembekaka. Nhloko-mhaka leyi nge “Vanani Vadyondzisi Hikwalaho Ka Nkarhi” yi kandziyise xilaveko xa leswaku Vakreste va va vadyondzisi tlhelo vahuweleri ni ku lwela ku hlakulela “vutshila byo dyondzisa.”—2 Timotiya 4:2.
Nkulumo yo hetelela ya siku rolero leyi a yi ku, “Lava Va Lwaka Ni Xikwembu A Va Nge Hluli,” yi boxe matshalatshala lama hoxeke lawa ma ha ku endliwaka ematikweni man’wana, ya leswaku Timbhoni ta Yehovha ti tiviwa tanihi mpambukwa lowu nga ni khombo. Kambe a hi fanelanga hi chava, hikuva Esaya 54:17 yi ri: “‘Tlhari rihi ni rihi leri nga ta endleriwa ku ku hlasela a ri nge humeleli, ni ririmi rihi ni rihi leri nga ta kanetana na wena ehubyeni u ta ri gweva. Leyi i ndzhaka ya malandza ya Yehovha, naswona ku lulama ka wona ku huma eka mina,’ ku vula Yehovha.”
SIKU RA VUMBIRHI: Swilo Leswi Tivisiweke Hi Matsalwa Ya Vuprofeta
Endzhaku ko kambisisa ndzimana ya Bibele ya siku, lava hlengeletaneke va tiphine hi nxaxamelo wa vumbirhi wa ntsombano, lowu nge, “Ku Vangamisa Yehovha Tanihi Vabyarhi Va Ku Vonakala.” Nkulumo yo sungula yi kombise leswaku pakani ya Vakreste i ku vangamisa Yehovha hi ku chumayela endhawini yin’wana ni yin’wana. Xiyenge lexi landzeleke xi boxe xilaveko xo kongomisa lava angulaka kahle enhlengeletanweni ya Xikwembu. Njhani? Hi ku heta ntlhanu kumbe khume ra timinete emahlweni kumbe endzhaku ka dyondzo ya Bibele ya le kaya hi kombisa ndlela leyi nhlengeletano ya Xikwembu yi tirhaka ha yona. Nkulumo ya vunharhu eka nxaxamelo lowu yi kandziyise xilaveko xo dzunisa Xikwembu hi mintirho leyinene.
Nkulumo leyi nge, “Rhandza Switsundzuxo Swa Yehovha Swinene” yi kandziyise tindzimana to karhi ta Pisalema 119. Hakunene, ha swi lava switsundzuxo hikuva hi ni mboyamelo wo rivala. Kutani, i swa nkoka swinene ku rhandza switsundzuxo swa Yehovha, hilaha mupisalema a endleke hakona!
Kutani ku landzele nkulumo ya nkoka—nkulumo ya nkhuvulo leyi a yi ku “Ku Yingisa Rito Ra Vuprofeta Swi Yisa Eku Khuvuriweni.” Lava yaka eku khuvuriweni va tsundzuxiwe leswaku va fanele va tekelela Kreste ku nga ri hi ku khuvuriwa ntsena kambe na hi ku landzelerisisa mikondzo ya yena. (1 Petro 2:21) Mawaku lunghelo ronghasi leri lava va ha ku khuvuriwaka va nga na rona ra ku hlanganyela eku hetisiseni ka Yohane 10:16, laha Yesu a vuleke ka ha ri emahlweni leswaku u ta hlengeleta “tinyimpfu tin’wana” leswaku ti ta tirha swin’we ni vadyondzisiwa va yena lava totiweke hi moya!
Nkulumo leyi sunguleke nongonoko wa nindzhenga leyi a yi ku, “Yingisa Leswi Moya Wu Swi Vulaka” yi hlamusele leswaku moya wa Yehovha wu vulavula na hina hi ku tirhisa Bibele, “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ni ripfalo ra hina leri leteriweke hi Bibele. (Matewu 24:45) Hikwalaho, Vakreste a va boheki ku twa rito ra xiviri leri humaka etilweni leswaku va ta tiva ndlela yo tsakisa Xikwembu. Nkulumo leyi landzeleke leyi a yi ku, “A Hi Namarheleni Dyondzo Leyi Fambisanaka Ni Ku Tinyiketela Loku Nga Ni Vukwembu,” yi khutaze Vakreste leswaku va nga vi na mhaka ni mianakanyo leyi onhaka mahanyelo leyi hangalasiwaka hi misava leyi. Hakunene, ku navela ngopfu ku tiva ku nga hi endla hi hlaya rungula leri nga ni khombo leri humesiwaka hi vagwinehi ni vayimeri van’wana va Sathana. I swa nkoka swinene ku hlaya Bibele nkarhi na nkarhi swin’we ni swihloko hinkwaswo leswi nga eka Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka!
Nkulumo leyi landzeleke leyi a yi ku, “Tshama U Namarhele Ntila Wa Marito Lama Nga Ni Rihanyo,” yi kandziyise nkoka wa ku tolovelana swinene ni “ntila” wa Matsalwa kumbe xivumbeko xa ntiyiso. (2 Timotiya 1:13) Ku twisisa ntila lowu i xilotlelo, hayi xa ku tinyiketela eka Xikwembu ntsena kambe ni xa ku vona leswi nga fambisaniki ni ntiyiso.
Anakanya leswaku swi njhani ku langutiwa hi Yehovha u ri la navelekaka. Kunene i lunghelo lerikulu! Nkulumo leyi nge, “‘Swilo Leswi Navelekaka’ Swi Tata Yindlu Ya Yehovha” leyi a yi sekeriwe eka vuprofeta bya Hagayi, a yi khutaza swinene hikuva yi tiyisekise vayingiseri leswaku xirho xin’wana ni xin’wana xa “ntshungu lowukulu” xa naveleka hakunene eka Yehovha. (Nhlavutelo 7:9) Hikwalaho, Yehovha u ta va tsetselela loko a “ninginisa” matiko ro hetelela eka “nhlomulo lowukulu” lowu taka. (Hagayi 2:7, 21, 22; Matewu 24:21) Hambiswiritano, hi nkarhi lowu fanaka vanhu va Yehovha va fanele va tshama va xalamukile hi tlhelo ra moya, hilaha swi hlamuseriweke hakona hi nkulumo leyi a yi ku, “Matsalwa Ya Vuprofeta Ma Hi Xalamukisa Leswaku Hi Tshama Hi Rindzile.” Xivulavuri xi tshahe marito ya Yesu lama nge: “Hikokwalaho tshamani mi rindzile, hikuva a mi ri tivi siku leri Hosi ya n’wina yi nga ta ta ha rona.” (Matewu 24:42) Xana hi nga tshama njhani hi hitekile hi tlhelo ra moya? Hi ku tshama hi khomekile entirhweni wa Yehovha, hi khongela nkarhi na nkarhi ni ku tshama hi langutele siku lerikulu ra Yehovha.
Nkulumo yo hetelela ya siku rolero a yi ri ni xihloko lexi nge, “Rito Ra Vuprofeta eNkarhini Wa Makumu.” Yona yi ta tshama yi ri karhi yi tsundzukiwa. Ha yini? Hikuva xivulavuri xi tivise ku humesiwa ka buku leyintshwa leyi nge—Nyikela Nyingiso Eka Vuprofeta Bya Daniyele! Xivulavuri xi te: “Buku leyi yi nga ni swifaniso swo xonga ya matluka ya 320 yi hlamusela xiyenge xin’wana ni xin’wana xa buku ya Daniyele.” Wa nga vona vumbhoni lebyi tiyisaka ripfumelo bya leswaku Yehovha wa hi voningela eka Rito ra yena ra vuprofeta!
SIKU RA VUNHARHU: Rito Ra Xikwembu Ra Vuprofeta Ri Ta Hetiseka
Siku ro hetelela ra ntsombano ri sungule hi nxaxamelo lowu nge, “Marito Ya Vuprofeta Ya Nkarhi Lowu Vekiweke.” Tinkulumo leti tinharhu ti kambisise switiviso swinharhu swa muprofeta Habakuku swa ku avanyisa ka Yehovha. Xo sungula a xi ri malunghana na Yuda la hambukeke kasi xa vumbirhi a xi ri malunghana na Babilona la tshikilelaka. Ku avanyisa ko hetelela, loku ka ha ta hetisekaka, ku vulavula hi ku lovisiwa loku tshineleke ka vanhu hinkwavo vo homboloka. Loko a vulavula hi Armagedoni, makwerhu la nyikeleke nkulumo yo hetelela enxaxamelweni lowu u susumetele vayingiseri leswaku va va ni xichavo lexikulu eka Xikwembu loko a te: “Entiyisweni, swi ta chavisa swinene loko Yehovha a pfulela ntamu lowukulu wa matimba yakwe.”
Nhloko-mhaka ya drama ya Bibele leyi nyanyulaka a yi ku, “Ku Tlangela Ndzhaka Ya Hina Ya Moya.” Rungula leri leri tlhontlhaka mianakanyo ri kombise ku hambana exikarhi ka langutelo ra Yakobe na Esawu eka swilo swa moya. Esawu u tsan’we ndzhaka ya yena ya moya, lerova yi nyikiwa Yakobe, loyi a yi tlangeleke swinene. Vanhu lava a va ri entsombanweni va vutisiwile: “Hi yihi [ndzhaka ya moya] leyi Yehovha a hi nyikeke yona?” Xivulavuri xi hlamurile xi ku: “I ntiyiso wa Rito ra yena, ku nga Bibele; ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki; ni lunghelo ra ku n’wi yimela tanihi vachumayeri va mahungu lamanene.”
Nkulumo leyi landzeleke a yi ri ni xihloko lexi nge, “Xana Ndzhaka Ya Hina Ya Risima Yi Vula Yini Eka Wena?” Hi kombisa langutelo lerinene eka ndzhaka ya hina ya moya hi ku rhangisa ntirho wa Yehovha ni malunghelo ya moya eka swilaveko swa hina kumbe eka swilo leswi vonakaka. Hi ndlela yoleyo hi ta hanya hi ku pfumelelana ni vuxaka bya hina na Yehovha, ku hambana swinene na Adamu, Esawu ni Vaisrayele lava nga tshembekangiki.
Nkulumo ya le rivaleni leyi a yi ku, “Swilo Hinkwaswo Swi Endliwa Leswintshwa—Hilaha Ku Vuriweke Hakona Ka Ha Ri eMahlweni,” yi hlanganise vuprofeta bya mune lebyi vulavulaka hi “matilo lamantshwa” ni “misava leyintshwa.” (Esaya 65:17-25; 66:22-24; 2 Petro 3:13; Nhlavutelo 21:1, 3-5) Entiyisweni, Yehovha a a anakanya hi ku hetiseka lokukulu ka vuprofeta lebyi ku tlula lebyiya bya vanhu va yena lava vuyeteriweke hi 537 B.C.E. Ina, a a anakanya hi hulumendhe ya Mfumo wa yena (“matilo lamantshwa”) swin’we ni vafumiwa va yona va laha misaveni (“misava leyintshwa”) lava nga ta tshama emisaveni leyi nga ta va paradeyisi yo saseka.
Nkulumo leyi gimeteke ntsombano hi ndlela leyi nyanyulaka ni leyi khutazaka a yi ri ni xihloko lexi nge, “Leswi Hi Swi Languteleke Loko Hi Ri Karhi Hi Kongomisiwa Hi Rito Ra Xikwembu.” Yi tsundzuxe hinkwavo leswaku “nkarhi lowu seleke wu komile” wa ku hetisa ntirho wa ku huwelela hi Mfumo. (1 Vakorinto 7:29) Ina, hi le kusuhi swinene ni ku hetiseka ka xileriso xa Yehovha malunghana na Sathana swin’we ni mafambiselo ya yena hinkwawo yo homboloka. Onge na hina hi nga vula marito yo fana ni ya mupisalema loyi a yimbeleleke a ku: “Moya-xiviri wa hina a wu langutele Yehovha. I mupfuni wa hina ni xitlhangu xa hina.” (Pisalema 33:20) Mawaku ntshembo lowu tsakisaka lowu nga emahlweni ka lava ku langutela ka vona ku sekeriweke eka rito ra Xikwembu ra vuprofeta!
[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]
Drama leyi nyanyulaka yi kurise ku tlangela ka malandza ya Yehovha ndzhaka ya moya
[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]
Vo tala lava yingiseke rito ra Xikwembu ra vuprofeta va khuvuriwile