Yi Namarhele Swinene Dyondzo Ya Xikwembu

“Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo naswona u nga titshegi hi ku twisisa ka wena n’wini. N’wi tivise tindlela ta wena hinkwato, kutani yena u ta lulamisa tindlela ta wena.”—SWIVURISO 3:5, 6.

1. Ha yini swi olova ku kuma vutivi bya vanhu sweswi ku tlula rini na rini?

SWESWI ku ni maphepha-hungu ya kwalomu ka 9 000, lama ngo na kunene siku na siku emisaveni hinkwayo. Lembe na lembe ku kandziyisiwa tibuku letintshwa ta kwalomu ka 200 000 eUnited States ntsena. Ku ringanyetiwa leswaku hi March 1998 a ku ri ni marungula ya Web ya 275 wa timiliyoni lama gandlaneke eka Internet. Ku vuriwa leswaku n’hweti na n’hweti ku tangunuka marungula man’wana ya 20 wa timiliyoni. Namuntlha rungula leri vanhu va nga ri kumiki, ro hlayiwa hi tintiho. Hambileswi rungula ro tano ro tala swinene ri pfunaka eka swin’wana, minkarhi yin’wana ri pfindlusa swiphiqo.

2. Hi swihi swiphiqo leswi nga vangiwaka hi ku kuma rungula ro tala ku tlula mpimo?

² Eka vanhu van’wana, ku kuma rungula se swo va engatini, minkarhi hinkwayo va tshwekatshweka va lava ku tiva leswi humelelaka, kambe va nga ri na mhaka ni swilo swa nkoka. Van’wana va kuma rungula leri nga tatiki ni xandla malunghana ni dyondzo yo karhi leyi rharhanganeke, kutani va namba va titeka va ri vatshila. Tanihi leswi vutivi bya vona byi nga nyawuliki, va nga endla swiboho leswikulu leswi va siyaka va khome nyarhi hi timhondzo, kumbe va nghenisa van’wana ekhombyeni. Khombo leri swi nga kotekiki ku ri balekela i ra ku kuma rungula ra mavunwa kumbe leri hoxeke. Hakanyingi a yi kona ndlela leyinene yo kumisisa loko rungula ra kona ri ri ntiyiso naswona ri fanerile.

3. Bibele yi tamele switsundzuxo swihi malunghana ni ku hisekela vutivi bya vanhu?

³ Vanhu i khale va hisekela ku tiva swilo. Makhombo ya ku va munhu a peta dyambu a hlaya rungula leri nga pfuniki nchumu kumbe leri nga ni khombo ma lemukiwe khale eminkarhini ya Hosi Solomoni. U te: “Amukela xitsundzuxo: Ku endliwa ka tibuku to tala a ku heli, naswona ku tinyiketela swinene eka tona swi karhalisa nyama.” (Eklesiasta 12:12) Endzhaku ka malembe-xidzana yo tala, muapostola Pawulo u tsalele Timotiya a ku: “Wena Timotiya, hlayisa leswi u tamerisiweke swona, u fularhela ku vulavula ka hava loku lwisanaka ni leswo kwetsima ni ku kanetana hi leswi vuriwaka ‘vutivi’ hi mavunwa. Hi ku bombisa vutivi byo tano van’wana va hambukile eripfumelweni.” (1 Timotiya 6:20, 21) Ina, Vakreste namuntlha va fanele va papalata rungula leri nga ni khombo.

4. Hi yihi ndlela yin’wana leyi hi nga kombisaka ha yona leswaku hi tshemba Yehovha ni tidyondzo ta yena?

⁴ Nakambe swi ta va swinene loko vanhu va Yehovha va yingisa marito ya Swivuriso 3:5, 6, lama nge: “Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo naswona u nga titshegi hi ku twisisa ka wena n’wini. N’wi tivise tindlela ta wena hinkwato, kutani yena u ta lulamisa tindlela ta wena.” Ku tshemba Yehovha swi katsa ku fularhela mianakanyo yihi ni yihi leyi himpfilitanaka ni Rito ra Xikwembu, hambi i ya hina kumbe i ya vanhu van’wana. Leswaku hi sirhelela vumoya bya hina, hi fanele hi letela matimba ya hina ya ku twisisa, leswaku hi kota ku lemuka rungula leri nga ni khombo, ivi hi ri bakanyela etlhelo. (Vaheveru 5:14) A hi kambisiseni swin’wana swa swihlovo swa rungula ro tano.

Misava Leyi Lawuriwaka Hi Sathana

5. Hi xihi xin’wana xa swihlovo swa mianakanyo leyi nga ni khombo, naswona xi pfelerisiwa hi mani?

⁵ Misava i xihlovo lexi khapaka hi mianakanyo leyi nga ni khombo. (1 Vakorinto 3:19) Yesu Kreste u khongelele vadyondzisiwa vakwe eka Xikwembu a ku: “Ndza ku kombela leswaku u nga va susi emisaveni, kambe u va rindza hikwalaho ka lowo homboloka.” (Yohane 17:15) Xikombelo xa Yesu xa leswaku vadyondzisiwa vakwe va sirheleriwa eka “lowo homboloka,” xi kombisa leswaku Sathana u ni nkucetelo emisaveni. Loko hi va Vakreste a swi vuli swona leswaku hi namba hi sirheleriwa eka minkucetelo yo biha ya misava leyi. Yohane u tsarile: “Ha swi tiva leswaku hi huma eka Xikwembu, kambe misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.” (1 Yohane 5:19) Ngopfu-ngopfu emasikwini lawa ya makumu, hi fanele hi langutela leswaku Sathana ni madimona yakwe va pomela misava hinkwayo hi rungula leri nga ni khombo.

6. Vuhungasi bya misava byi nga yi dlaya njhani mintlhaveko ya munhu?

⁶ Nakambe hi fanele hi langutela leswaku swin’wana eka rungula ro tano swi nga vonaka swi nga ri na khombo. (2 Vakorinto 11:14) Hi xikombiso, xiya mhaka ya vuhungasi, hambi i bya minkombiso ya TV, tifilimi, vuyimbeleri ni tibuku. Vo tala va pfumela leswaku mixaka yo karhi ya vuhungasi hi xitalo yi khutaza swiendlo swa manyala, swo tanihi ku tikhoma hi ndlela yo biha, madzolonga ni ku tirhisa swidzidzirisi hi ndlela yo biha. Loko vahlaleri va sungula ku vona muxaka wo karhi wa vuhungasi lebyi nga ni manyala yo chavisa, va nga sala va tsemeke nhlana. Kambe loko va tshamela ku byi hlalela byi nga kala byi va nghena engatini. Vuhungasi lebyi khutazaka mianakanyo leyi nga ni khombo a hi fanelanga hi byi teka byi ri lebyi amukelekaka naswona byi nga bihanga.—Pisalema 119:37.

7. I vutlhari byihi bya vanhu lebyi nga endlaka hi nga ha yi tshembi Bibele?

⁷ Xiya xihlovo xin’wana xa rungula leri nga vaka ni khombo—ku nga tidyondzo to tala leti hangalasiwaka hi vativi van’wana va sayense ni swidyondzi swin’wana leswi kanetaka leswaku Bibele yi tamele ntiyiso. (Ringanisa Yakobo 3:15.) Tidyondzo to tano ti lo vuya eka timagazini ni tibuku leti tolovelekeke, naswona ti nga endla munhu a nga ha yi tshembi Bibele. Vanhu van’wana swa va tsakisa ku hlekula matimba ya Rito ra Xikwembu hi ku tirhisa tinhlamuselo to tala ta ku mbambela-mbambela. A ku ri ni khombo leri fanaka ni rero eminkarhini ya vaapostola, hilaha swi kombisiwaka kahle hakona hi marito ya muapostola Pawulo lama nge: “Tivoneleni: swi nga ha endleka ku va ni un’wana loyi a nga ta mi phasa hi filosofi ni vuxisi bya hava hi ku ya hi ndhavuko wa vanhu, hi ku ya hi swilo swa masungulo swa misava, ku nga ri hi ku ya hi Kreste.”—Vakolosa 2:8.

Valala Lava Lwaka Ni Ntiyiso

8, 9. Vugwinehi byi haxiwa hi tindlela tihi namuntlha?

⁸ Vagwinehi va nga hi vangela khombo rin’wana ra moya. Muapostola Pawulo u profete leswaku vugwinehi a byi ta tangunuka eka lava va tivulaka Vakreste. (Mintirho 20:29, 30; 2 Vatesalonika 2:3) Marito yakwe ma hetiseke endzhaku ka ku fa ka vaapostola, loko vugwinehi lebyikulu byi tswale Vujagana. Namuntlha, a ku na vugwinehi lebyikulu exikarhi ka vanhu va Xikwembu. Hambiswiritano, va kona vanhu lava va hi siyeke, naswona van’wana exikarhi ka vona a va khondlanga mavoko loko swi ta eku onheni ka vito ra Timbhoni ta Yehovha, hi ku hangalasa timhaka ta mavunwa. Van’wanyana va tirhisana ni mintlawa yo karhi, va luka mano yo lwisana ni vugandzeri lebyi tengeke. Sweswo swi endla leswaku va yima ni mugwinehi wo sungula, ku nga Sathana.

⁹ Vagwinehi van’wana va hambeta va tirhisa swihangalasa-mahungu swo hambana-hambana, ku katsa ni Internet, va hangalasa timhaka ta mavunwa malunghana ni Timbhoni ta Yehovha. Hikwalaho, loko vanhu va timbilu letinene va endla ndzavisiso hi tidyondzo ta hina, va nga hlangana ni timhaka ta vagwinehi leti nga riki ntiyiso. Hambi ti ri Timbhoni tin’wana ti tikume ti ri karhi ti hlaya rungula ro tano leri nga ni khombo. Tlhandlakambirhi, minkarhi yin’wana vagwinehi va vulavula eka minongonoko ya thelevhixini kumbe ya xiya-ni-moya. Hi yihi ndlela ya vutlhari leyi hi faneleke hi landzela yona emhakeni leyi?

10. Hi yihi ndlela ya vutlhari ya ku angula ha yona eka vunwa lebyi hangalasiwaka hi vagwinehi?

¹⁰ Muapostola Yohane u tivise Vakreste leswaku va nga va amukeli vagwinehi emakaya ya vona. U tsarile: “Loko un’wana a ta eka n’wina a nga tisi dyondzo leyi, mi nga tshuki mi n’wi amukela emakaya ya n’wina kumbe ku n’wi xeweta. Hikuva loyi a n’wi xewetaka u hlanganyela na yena emintirhweni yakwe yo homboloka.” (2 Yohane 10, 11) Ku swi papalata hi ku helela ku tihlanganisa ni valala lava swi ta hi sirhelela eka miehleketo ya vona yo bola. Khombo ra ku tihlanganisa ni tidyondzo ta vagwinehi hi tindlela to hambana-hambana ta manguva lawa, ri fana ni ra ku amukela mugwinehi hi xiviri emakaya ya hina. Ku navela ka hina ku tiva ku nga tshuki ku hi yengela endleleni yo tano leyi nga ni khombo!—Swivuriso 22:3.

EVandlheni

11, 12. A xi ri xihi xihlovo xa mianakanyo leyi nga ni khombo eka vandlha ra lembe-xidzana ro sungula? (b) Vakreste van’wana va tsandzekise ku yini ku ti namarhela swinene tidyondzo ta Xikwembu?

¹¹ Xiya xihlovo xin’wanyana xa mianakanyo leyi nga ni khombo. Mukreste la tinyiketeleke a nga ngheniwa hi mukhuva wa ku vulavula a nga rhanganga hi ku ehleketa, kambe a nga tiyimiselanga ku dyondzisa mavunwa. (Swivuriso 12:18) Leswi hi nga hetisekangiki, hinkwerhu ka hina ha hoxisa hi ririmi ra hina minkarhi yin’wana. (Swivuriso 10:19; Yakobo 3:8) Swi tikomba onge enkarhini wa muapostola Pawulo a ku ri ni van’wana evandlheni lava a va nga swi koti ku lawula ririmi ra vona, kutani va tshamela ku kanetana hi marito. (1 Timotiya 2:8) Van’wana a va tivona ngopfu, va kala va teka Pawulo a nga ri munhu wa nchumu. (2 Vakorinto 10:10-12) Moya wo tano wu lumeke timholovo swi nga fanelanga.

¹² Minkarhi yin’wana timholovo leti ti vange ritshwa lerikulu ra “ku kanetana ka vukarhi hi swilo leswi nga nyawuriki,” ti pfindlusa ku rhula evandlheni. (1 Timotiya 6:5; Vagalatiya 5:15) Malunghana ni lava va lumekeke timholovo to tano, Pawulo u tsarile: “Loko munhu hambi a ri wihi a dyondzisa dyondzo yin’wana naswona a nga ma amukeli marito lama nga ni rihanyo ya Hosi ya hina Yesu Kreste, hambi ku ri dyondzo leyi fambisanaka ni ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, wa tikukumuxa hi ku tinyungubyisa, a nga twisisi nchumu, kambe wa vabya emiehleketweni hi swivutiso ni minjhekanjhekisano mayelana ni marito. Eka swilo leswi ku huma mona, madzolonga, ku vulavula nhlambha, ku ehleketelela loku hombolokeke.”—1 Timotiya 6:3, 4.

13. Vakreste vo tala a va tikhome njhani eka lembe-xidzana ro sungula?

¹³ Lexi tsakisaka, eminkarhini ya vaapostola, Vakreste vo tala va tshame va tshembekile ni ku tinyiketela entirhweni wa ku twarisa mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. A va khathalela “lava nga riki na vatswari ni tinoni enhlomulweni wa tona,” naswona a va tshama va “nga ri na xivati xa misava,” va nga peti dyambu va kanetana hi marito. (Yakobo 1:27) A va papalata ku va ni “vunakulobye byo biha” hambi ku ri evandlheni ra Vukreste, leswaku va sirhelela vumoya bya vona.—1 Vakorinto 15:33; 2 Timotiya 2:20, 21.

14. Loko hi nga tivoneli, mabulo lama tolovelekeke ma nga lumeka timholovo leti nga ni khombo hi ndlela yihi?

¹⁴ Hilaha ku fanaka, swiendlo leswi hlamuseriweke eka ndzimana 11 a swi tolovelekanga emavandlheni ya Timbhoni ta Yehovha namuntlha. Kambe hi ta va hi endla kahle loko hi lemuka leswaku ku kanetana ko tano ku nga ha va kona. Ina, swi tolovelekile ku bula hi timhaka ta Bibele kumbe ku tivutisa hi swin’wana leswi nga si paluxiwaka leswi khumbaka misava leyintshwa leyi tshembisiweke. Naswona a swi hoxanga ku bula hi timhaka ta munhu hi xiyexe, to tanihi maambalelo ni ku tilunghisa kumbe vuhungasi lebyi munhu a byi hlawulaka. Hambiswiritano, loko hi sindzisa van’wana leswaku va amukela mianakanyo ya hina kumbe hi hlundzuka loko va nga pfumelelani na hina, vandlha ri nga avana hikwalaho ka timhaka leti nga nyawuliki. Bulo leri loko ra ha sungula ri nga vonakaka ri nga bihanga, endzhaku ri nga va ni khombo hakunene.

Ku Hlayisa Leswi Hi Tamerisiweke Swona

15. “Tidyondzo ta madimona” ti nga hi vavisa ku fikela kwihi hi tlhelo ra moya, naswona Matsalwa ma nyikela ndzayo yihi?

¹⁵ Muapostola Pawulo wa tsundzuxa: “Marito lama huhuteriweke ma vula hilaha ku tiyeke leswaku eminkarhini yo hetelela van’wana va ta wa eripfumelweni, va nyikela nyingiso eka marito yo hambukisa lama huhuteriweke ni le tidyondzweni ta madimona.” (1 Timotiya 4:1) Ina, mianakanyo yo biha yi ni khombo hakunene. Hikwalaho, Pawulo u khutaze Timotiya, munghana wakwe la rhandzekaka, a ku: “Wena Timotiya, hlayisa leswi u tamerisiweke swona, u fularhela ku vulavula ka hava loku lwisanaka ni leswo kwetsima ni ku kanetana hi leswi vuriwaka ‘vutivi’ hi mavunwa. Hi ku bombisa vutivi byo tano van’wana va hambukile eripfumelweni.”—1 Timotiya 6:20, 21.

16, 17. Xikwembu xi hi tamerise yini, naswona nchumu wa kona hi fanele hi wu sirhelela njhani?

¹⁶ Xana xitsundzuxo lexi xa rirhandzu xi nga hi pfuna njhani namuntlha? Timotiya a a tamerisiwe xo karhi—nchumu wa nkoka swinene, leswaku a wu khathalela ni ku wu sirhelela. A ku ri yini? Pawulo wa hlamusela: “Tshama u namarhele ntila wa marito lama nga ni rihanyo lawa u ma tweke eka mina hi ripfumelo ni rirhandzu leswi nga mayelana na Kreste Yesu. Hlayisa swilo leswi leswinene, leswi u tamerisiweke swona hi moya lowo kwetsima lowu tshamaka eka hina.” (2 Timotiya 1:13, 14) Ina, leswi Timotiya a a tamerisiwe swona a swi katsa “marito lama nga ni rihanyo,” “dyondzo leyi fambisanaka ni ku tinyiketela loku nga ni vukwembu.” (1 Timotiya 6:3) Ku pfumelelana ni marito lawa, Vakreste namuntlha va tiyimisele ku sirhelela ripfumelo ra vona ni ntiyiso lowu va tamerisiweke wona.

¹⁷ Ku hlayisa nchumu lowu hi tamerisiweke wona swi katsa ku hlakulela swilo swo tanihi mikhuva leyinene ya ku dyondza Bibele ni ku phikelela eku khongeleni, hi ri karhi hi endlela “hinkwavo leswi nga swinene, kambe ngopfu-ngopfu lava nga swin’we na hina eripfumelweni.” (Vagalatiya 6:10; Varhoma 12:11-17) Nakambe Pawulo wa hi tsundzuxa: “Lavisisa ku lulama, ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, ripfumelo, rirhandzu, ku tiyisela, moya wo rhula. Lwana nyimpi leyinene ya ripfumelo, khomelela swinene evuton’wini lebyi nga heriki lebyi u vitaneriweke byona naswona u nyikeleke xitiviso lexinene xa le rivaleni emahlweni ka timbhoni to tala ha byona.” (1 Timotiya 6:11, 12) Leswi Pawulo a tirhiseke xiga lexi nge “lwana nyimpi leyinene ya ripfumelo,” ni lexi nge “khomelela swinene,” swi swi veka erivaleni leswaku hi fanele hi tiyimisela ku lwisana hi matimba ni minhlohlotelo leyi nga ni khombo hi tlhelo ra moya.

Xilaveko Xa Ku Twisisa

18. Hi nga ri kombisa njhani langutelo leri faneleke ra Vukreste malunghana ni rungula ra vanhu va misava.

¹⁸ Ina, munhu u fanele a va ni mianakanyo leyi hlutekeke loko a ta kota ku lwa nyimpi leyinene ya ripfumelo. (Swivuriso 2:11; Vafilipiya 1:9) Hi xikombiso, a swi twali ku bakanya rungula rin’wana ni rin’wana ra misava. (Vafilipiya 4:5; Yakobo 3:17) Mianakanyo yin’wana ya vanhu a yi lwisani ni Rito ra Xikwembu. Yesu u vulavule hi xilaveko xa ku va vavabyi va ya eka dokodela loyi a fanelekaka—loyi a endlaka ntirho wa vutshila wa laha misaveni. (Luka 5:31) Hambileswi matshungulelo ya le nkarhini wa Yesu a ma ri ya xikhale hi ndlela yo karhi, u pfumerile leswaku dokodela a nga ku pfuna hi ndlela yo karhi. Vakreste namuntlha va ni langutelo leri faneleke hi rungula ra misava, kambe va papalata rungula rihi na rihi leri nga va vangelaka khombo ra moya.

19, 20. (a) Vakulu va tirhisa mianakanyo leyi hlutekeke hi ndlela yihi loko va pfuna lava va nga vulavuliki hi vutlhari? (b) Vandlha ri endla yini hi lava va hambetaka va hangalasa tidyondzo ta mavunwa?

¹⁹ Nakambe i swa nkoka leswaku vakulu va va ni mianakanyo leyi hlutekeke loko va fanele ku ya pfuna lava nga vulavuliki hi vutlhari. (2 Timotiya 2:7) Minkarhi yin’wana, swirho swa vandlha swi nga kwetlembetana hi timhaka leti nga nyawuliki ni ta ku mbambela ntsena. Leswaku vakulu va sirhelela vun’we bya vandlha, va fanele va tamela timhaka to tano hi xihatla. Hi nkarhi lowu fanaka, va papalata moya wa ku anakanyela vamakwavo swo biha, naswona va nga hatliseli ku va languta tanihi vagwinehi.

²⁰ Pawulo u hlamusele hi ta ndlela leyi mpfuno wu faneleke wu nyikeriwa ha yona. U te: “Vamakwerhu, hambiloko munhu a teka goza leri hoxeke a nga si swi lemuka, n’wina lava nga ni timfanelo ta moya ringetani ku ololoxa munhu wo tano hi moya wo rhula.” (Vagalatiya 6:1) Loko Yudha a vulavula hi ku kongoma hi Vakreste lava kanakanaka, u tsarile: “Hambetani mi kombisa tintswalo eka lava kanakanaka; va poniseni hi ku va phula endzilweni.” (Yudha 22, 23) Ina, loko munhu a hambeta a hangalasa tidyondzo ta mavunwa kasi u tsundzuxiwe ha swona hi ku phindha-phindha, vakulu va fanele va teka goza leri tiyeke leswaku va sirhelela vandlha.—1 Timotiya 1:20; Tito 3:10, 11.

Ku Tata Mianakanyo Ya Hina Hi Swilo Leswi Dzunekaka

21, 22. Hi fanele hi va ni vuxiyaxiya loko hi hlawula yini, naswona hi fanele hi tata mianakanyo ya hina hi yini?

²¹ Vandlha ra Vukreste ri papalata marito yo biha lama “hangalaka[ka] ku fana ni xilondza lexi hlakataka miri.” (2 Timotiya 2:16, 17; Tito 3:9) Leswi swi tano, ni loko marito yo tano ma kombisa “vutlhari” bya misava lebyi kanganyisaka, vuxisi bya vagwinehi kumbe ku vula marito lama nga akiki evandlheni. Hambileswi ku navela lokunene ka ku tiva swilo leswintshwa ku nga pfunaka, ku rhandza ku tiva swilo hi ndlela leyi nga lawulekiki ku nga endla leswaku hi kala hi ya tipeta etidyondzweni leti nga ni khombo. Marhengu ya Sathana ha ma tiva. (2 Vakorinto 2:11) Ha swi tiva leswaku u ya ehenhla ni le hansi a lava tindlela ta ku hi hambukisa ni ku hi tshikisa ntirho wa Xikwembu hakatsongo-tsongo.

²² Tanihi vatirheli lavanene, a hi yi namarheleni swinene dyondzo ya Xikwembu. (1 Timotiya 4:6) Onge hi nga wu tirhisa hi vutlhari nkarhi wa hina hi ku va ni vuxiyaxiya eka rungula leri hi ri hlawulaka. Kutani vuxisi lebyi pfaka eka Sathana a byi nge hi tsekatsekisi. Ina, a hi hambeteni hi kambisisa “swilo swin’wana ni swin’wana swa ntiyiso, swilo swin’wana ni swin’wana swa ntikelo lowukulu, swilo swin’wana ni swin’wana swo lulama, swilo swin’wana ni swin’wana swo tenga, swilo swin’wana ni swin’wana leswi rhandzekaka, swilo swin’wana ni swin’wana leswi ku vulavuriwaka kahle ha swona, hinkwaswo leswi nga kona swa vunene ni hinkwaswo leswi nga kona leswi dzunekaka.” Loko hi tata mianakanyo ni timbilu ta hina hi swilo swo tano, Xikwembu xa ku rhula xi ta va na hina.—Vafilipiya 4:8, 9.

Hi Dyondze Yini?

• Vutlhari bya misava byi nga va ni khombo rihi eka vumoya bya hina?

• Hi nga endla yini leswaku hi tisirhelela eka rungula ra vagwinehi leri nga ni khombo?

• I mavulavulelo ya muxaka muni lawa ma faneleke ma papalatiwa evandlheni?

• Mukreste u swi kombisa njhani leswaku u ni langutelo leri faneleke hi rungula ro tala leri nga kona namuntlha?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]

Timagazini ni tibuku to tala leti dumeke ti lwisana ni misinya ya milawu ya Vukreste leyi hi hanyaka ha yona

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Vakreste va nga pfunana hi mianakanyo yo karhi handle ko sindzisa langutelo ra vona