Ha Yini Hi Fanele Hi Ringanisela Eka Leswi Hi Swi Languteleke?

HI TITWA hi enerisekile loko hi vona ku hetiseka ka leswi hi swi languteleke ni ku kuma leswi hi swi navelaka. Kambe, i ntiyiso leswaku swilo swo tala leswi hi swi lavaka ni leswi hi swi languteleke a swi hetiseki hi ndlela leyi hi swi lavaka ha yona. Loko hi tshamela ku anakanya hi leswi hi tsandzekeke ku swi fikelela, swi nga hi endla hi hlundzukisa ni ku hi endla hi hlundzukela van’wana. Wanuna wa vutlhari a a tiyisile loko a ku: “Ku langutela loku tlheriseriwaka endzhaku ku vabyisa mbilu.”—Swivuriso 13:12.

Hi swihi swilo swin’wana leswi nga endlaka leswaku hi titwa hi hele matimba? Xana hi nga endla yini leswaku hi ringanisela eka leswi hi swi languteleke? Tlhandlakambirhi, ha yini swi ta hi vuyerisa ku endla tano?

Ku Langutela Ni Ku Hela Matimba

Leswi n’wana a an’waka hi tsheve eka vutomi bya namuntlha, loko hi ringeta hi matimba ku fambisana na byona hi kona hi salelaka endzhaku. Ku nga ha va ni swo tala leswi hi faneleke ku swi endla kutani loko hi nga swi fikeleli hakanyingi hi nga ha tisola. Hi nga sungula ku titwa onge hi khomisa van’wana tingana. Cynthia la nga nsati wa munhu tlhelo manana, naswona a tivaka mintshikilelo ya ku va mutswari, u ri: “Swi ndzi dyisa mbitsi ku vona leswaku vana va mina ndzi va laya ni ku va letela hi ndlela leyi nga fanelangiki.” Malunghana ni dyondzo yakwe, Stephanie, la nga n’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi u ri: “A ndzi na nkarhi lowu ringaneke wa ku endla swilo hinkwaswo leswi ndzi lavaka ku swi endla kutani sweswo swi endla leswaku ndzi hela mbilu.”

Ku langutela ku endla swilo leswi nga fikelelekiki, hi ku olova swi nga ku hundzula munhu la tiendlaka la hetisekeke, kutani sweswo swi nga ku heta matimba ngopfu. Ben, jaha leri tekeke, ri ri: “Loko ndzi kambela swiendlo, mianakanyo kumbe mintlhaveko ya mina, minkarhi hinkwayo ndzi vona onge a ndzi fanele ndzi antswise swo karhi. Minkarhi hinkwayo ndzi lava ku endla swilo hi ndlela leyi hetisekeke kutani sweswo swi endla leswaku ndzi hela mbilu, ndzi karhateka ni ku khomiwa hi tingana.” Gail, wansati la nga Mukreste u ri: “Ku anakanya tanihi munhu la hetisekeke a swi ku pfumeleli ku endla xihoxo. Hi lava ku va vamanana ni vavasati lava hetisekeke. Leswaku hi tshama hi tsakile hi fanele hi endla swilo swo tala, kutani loko hi tshame hi nga endli nchumu swa hi siringa.”

Kambe mhaka yin’wana leyi nga hi hetaka matimba i rihanyo leri yaka ri tsana ni ku dyuhala. Ku va hi nga ha swi koti ku endla swilo swo karhi swi paluxa ku tsana ka hina ivi swi tlhandlekela eka ku titwa hi hele matimba. Elizabeth u ri: “Ndzi titwe ndzi hele mbilu hikwalaho ka leswi a ndzi tsandzeka ku endla swilo leswi hi ntolovelo a swi ndzi olovela swinene, loko ndzi nga si sungula ku vabya.”

Swilo leswi nga boxiwa laha henhla i xikombiso xa leswi nga tlhontlhaka mintlhaveko ya ku titwa u hele matimba. Loko mintlhaveko yo tano yi nga lawuriwi yi nga hi endla hi titwa onge vanhu van’wana a va na mhaka na hina. Kutani ke, i magoza wahi lamanene lawa hi nga ma tekaka leswaku hi kota ku langutana ni ku hela matimba ivi hi hlakulela ku va ni langutelo lerinene eka leswi hi swi languteleke?

Tindlela Ta Ku Hlakulela Ku Va Ni Langutelo Lerinene Hi Leswi Hi Swi Languteleke

Xo sungula, tsundzuka leswaku Yehovha u ni langutelo lerinene naswona wa twisisa. Pisalema 103:14 ya hi tsundzuxa: “Yena u ku tiva kahle ku vumbeka ka hina, wa tsundzuka leswaku hi ntshuri.” Leswi Yehovha a tivaka vuswikoti ni ku tsana ka hina, u langutele leswaku hi n’wi nyika leswi hi nga swi kotaka ntsena. Kutani nchumu wun’we lowu a wu lavaka eka hina i “ku titsongahata loko [hi] famba ni Xikwembu xa [hina].”—Mikiya 6:8.

Yehovha u tlhela a hi khongotela ku ya eka yena hi xikhongelo. (Varhoma 12:12; 1 Vatesalonika 5:17) Kambe, xana sweswo swi hi pfuna njhani? Xikhongelo xa hi tiyisa xi tlhela xi endla leswaku hi anakanya hi ndlela leyinene. Xikhongelo xa mbilu hinkwayo xi kombisa leswaku hi lava mpfuno—xi kombisa xichavo ni ku titsongahata. Yehovha u tiyimiserile ku hlamula swikhongelo swa hina hi ku hi nyika moya wakwe wo kwetsima, lowu mihandzu ya wona yi katsaka rirhandzu, musa, vunene ni ku tikhoma. (Luka 11:13; Vagalatiya 5:22, 23) Nakambe xikhongelo xi hunguta ku karhateka ni ku hela matimba. Elizabeth u vula leswaku hi xikhongelo “u kota ku kuma nchavelelo lowu nga taka wu nga kumeki hambi ku ri eka xihlovo xihi.” Kevin u pfumelelana ni mhaka leyi, u ri: “Ndzi khongelela ku va ni mbilu leyi rhuleke ni mianakanyo leyi xalamukeke leswaku ndzi kota ku langutana ni xiphiqo xo karhi. Yehovha a nga si tshama a ndzi khomisa tingana.” Muapostola Pawulo a a wu tiva nkoka wa risima wa xikhongelo. Hi yona mhaka leyi a nga te: “Tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina . . . ; kutani ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina ya mianakanyo ha Kreste Yesu.” (Vafilipiya 4:6, 7) Ina, ku vulavula na Yehovha ka hi pfuna hakunene leswaku hi hlakulela ku va ni langutelo lerinene eka leswi hi swi languteleke eka hina ni le ka van’wana.

Kambe, minkarhi yin’wana hi lava ku bumabumeriwa hi nkarhi wolowo. Rito leri vuriwaka hi nkarhi lowu faneleke i rinene. Ku vula timhaka leti nga ta xihundla eka munghana loyi hi n’wi tshembaka naswona a wupfeke ku nga hi pfuna leswaku hi tlhela hi vona lexi hi vangelaka ku titwa hi hela matimba kumbe hi karhateka. (Swivuriso 15:23; 17:17; 27:9) Vantshwa lava karhatiwaka hi ku tshoveka mbilu va kuma leswaku ndzayo ya vatswari yi va pfuna leswaku va kota ku va ni langutelo lerinene. Kandi u vula hi ku tlangela a ku: “Nkongomiso wa rirhandzu lowu humaka eka vatswari va mina wu endle leswaku ndzi va ni langutelo lerinene ni ku va la ringaniselaka naswona van’wana va tsakela ku va na mina.” Ina, xitsundzuxo lexi kumekaka eka Swivuriso 1:8, 9 xa faneleka hakunene: “N’wananga, yingisa ndzayo ya tata wa wena, naswona u nga wu fularheli nawu wa mana wa wena. Hikuva swona i harhi leyi kokaka mahlo enhlokweni ya wena ni sindza ra risima enhan’wini ya wena.”

Vuyelo bya ku va ni mianakanyo ya ku tiendla la hetisekeke byi katsakanyiwe hi xivuriso lexi nge: “Ku langutela leswaku vutomi byi pfumelelana ni leswi hi swi languteleke i ku tivitanela maxangu.” Ndlela ya ku papalata sweswo i ku lulamisa ndlela leyi hi anakanyaka ha yona. Ku titsongahata ni xichavo—ku va ni langutelo lerinene hi swipimelo swa hina—swi ta hi pfuna ku hlakulela ku va lava ringaniselaka ni ku va ni langutelo lerinene hi leswi hi swi languteleke. Varhoma 12:3 yi hi lemukisa hilaha ku faneleke leswaku hi “nga tiehleketeleli ku tlula mpimo lowu [hi] faneleke [hi] tiehleketelela ha wona.” Ku engetela kwalaho, Vafilipiya 2:3 yi hi khutaza ku va ni mianakanyo yo titsongahata ni ku teka van’wana va ri lava tlakukeke eka hina.

Elizabeth loyi hi vulavuleke ha yena eku sunguleni, a a hela mbilu hikwalaho ka vuvabyi byakwe. Eka yena, a swi lava leswaku a va ni vonelo ra Yehovha etimhakeni to tano ni ku chaveleleka hi ku tiva leswaku a nga wu rivali ntirho lowu hi n’wi endlelaka wona. Colin a nga koti ku endla swo tala hikwalaho ka vuvabyi lebyi hetaka matimba. Eku sunguleni, a a vona onge vutirheli bya yena a byi pfuni nchumu loko a byi pimanisa ni leswi a a swi endla loko a ha hanye kahle. U swi kotile ku hlula mintlhaveko yoleyo hi ku anakanyisisa hi matsalwa yo fana na 2 Vakorinto 8:12. Ndzimana leyi yi ri: “Loko ku lungheka ku ri kona ku sungula, swi amukeleka hi ku hlawuleka hi ku ya hi leswi munhu a nga na swona, ku nga ri hi leswi a nga riki na swona.” Colin u ri: “Hambileswi ndzi nga ha kotiki ku endla swo tala, ndza ha swi kota ku nyika, kutani swoleswo swa amukeleka eka Yehovha.” Eka Vaheveru 6:10 ha tsundzuxiwa: “Xikwembu a xi pfumali ku lulama lerova xi nga rivala ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona.”

Kutani ke, xana hi nga swi tivisa ku yini leswaku hi ni langutelo lerinene hi leswi hi swi languteleke? Tivutise, ‘Xana leswi ndzi swi languteleke swa fambisana ni leswi Xikwembu xi swi languteleke?’ Vagalatiya 6:4 yi ri: “Un’wana ni un’wana a a kombise leswi ntirho wa yena wu nga swona, kutani u ta va ni xivangelo xo khana malunghana na yena hi yexe, naswona ku nga ri hi ku tiringanisa ni munhu un’wana.” Tsundzuka, Yesu u te: “Joko ra mina ra olova ni ndzhwalo wa mina wa vevuka.” Ina, leswi hi nga Vakreste hi ni joko leri hi faneleke ku ri rhwala, kambe ra “olova” ri tlhela ri “vevuka,” naswona Yesu u tshembise leswaku ri ta hi vevukela loko hi dyondza ku ri rhwala hi ndlela leyi faneleke.—Matewu 11:28-30.

Ku Va Ni Langutelo Lerinene Hi Leswi Hi Swi Languteleke Swa Vuyerisa

Loko hi ri karhi hi lwela ku hlakulela ku va ni langutelo lerinene hi leswi hi swi languteleke, hi kuma vuyelo bya xihatla ni lebyi tshamaka hi masiku, loko hi yingisa ni ku tirhisa ndzayo ya Rito ra Xikwembu. Xa nkoka, sweswo swi wu vuyerisa ngopfu miri wa hina. Jennifer, loyi a vuyeriweke eka switsundzuxo swa Yehovha, u ri: “Ndzi kume matimba lama engetelekeke naswona ndza byi hisekela vutomi.” Hilaha ku faneleke, Swivuriso 4:21, 22 yi hi khutaza leswaku hi yisa nyingiso eka marito ya Yehovha hi mahlo ni mbilu ya hina, “hikuva i vutomi eka lava va swi kumaka ni rihanyo enyameni ya vona hinkwayo.”

Vuyelo byin’wana i ku hlayiseka emiehleketweni ni le mintlhavekweni. Theresa u ri: “Loko ndzi toloveta mianakanyo ni mbilu ya mina hi leswi nga eRitweni ra Xikwembu, ndzi kuma leswaku ndzi tshama ndzi ri munhu la tsakeke.” I ntiyiso leswaku hi ta tshama hi ri karhi hi khomisiwa tingana evuton’wini. Kambe, hi ta va hi swi lunghekele kahle ku langutana na kona. Yakobo 4:8 ya hi khongotela: “Tshinelani eka Xikwembu, kutani xi ta tshinela eka n’wina.” Yehovha u tlhela a hi tshembisa leswaku u ta hi tiyisa loko hi langutana ni swiphiqo swa vutomi naswona u ta hi katekisa hi ku rhula.—Pisalema 29:11.

Ku va ni langutelo lerinene hi leswi hi swi languteleke swi endla leswaku hi kota ku tshama hi tiyile hi tlhelo ra moya. Lowu na wona i nkateko. Hi nga kota ku swi xalamukela kahle swilo leswi nga swa nkoka swinene evuton’wini. (Vafilipiya 1:10) Xisweswo tipakani ta hina ti va ta xiviri ni leti hi kotaka ku ti fikelela kutani swi hi tisela ntsako lowukulu ni ku eneriseka. Hi ta va lava ntshunxekeke ku tshembela eka Yehovha, hi tiva leswaku u ta kongomisa swilo hi ndlela leyi nga ta hi vuyerisa. Petro u ri: “Hikokwalaho, titsongahateni ehansi ka voko ra matimba ra Xikwembu, leswaku xi ta mi tlakusa hi nkarhi lowu faneleke.” (1 Petro 5:6) Xana xi kona lexi nga hi vuyerisaka ngopfu ku tlula ku fundzhiwa hi Yehovha?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 31]

Ku hlakulela ku va ni langutelo lerinene hi leswi hi swi languteleke swi nga hi pfuna ku langutana ni ku hela matimba ni ku khomisiwa tingana