Xana Mahanyelo Lama Bumabumeriwaka Hi Bibele I Manene?

“TIKO ri lava tindlela ta mimpimanyeto ya xisekelo leti nga nyikaka swirho swa rona nsirhelelo ni nkongomiso.” Marito wolawo ma vuriwe hi mutsari la nga ni ntokoto wa le Jarimani tlhelo muhaxi wa le ka thelevhixini. Entiyisweni sweswo swa twala. Leswaku tiko ri kota ku tshamiseka ni ku humelela, vanhu va fanele ku va ni xisekelo lexi tiyeke xa mimpimanyeto leyi amukelekaka leyi hambanisaka swo lulama kumbe leswi hoxeke, leswinene kumbe swo biha. Xivutiso hi leswaku: Xana hi yihi mimpimanyeto leyi nga yinene eka tiko ni le ka vanhu va rona?

Loko mimpimanyeto ya mahanyelo leyi nga eBibeleni yi tekeleriwa, yi fanele yi pfuna vanhu ku hanya vutomi lebyinene lebyi tsakisaka. Hi ku famba ka nkarhi swi nga endla vanhu lava yingisaka mimpimanyeto yoleyo va tsaka ni ku sirheleleka swinene. Xana swi tano? A hi kambisiseni leswi Bibele yi swi vulaka eka timhaka timbirhi ta nkoka: ku tshembeka evukatini ni le vuton’wini bya siku ni siku.

Namarhela Munghana Wa Wena Wa Vukati

Muvumbi wa hina u vumbe Adamu kutani a endla Evha leswaku a va munghana wa yena. Ku hlanganisiwa ka vona a ku ri vukati byo sungula ematin’wini naswona a ku fanele ku va vuxaka lebyi tshamaka hi masiku. Xikwembu xi ku: “Wanuna u ta siya tata wakwe ni mana wakwe naswona u ta namarhela nsati wakwe.” Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 4 000, Yesu Kreste u phindhe mpimanyeto lowu wa vukati eka valandzeri va yena hinkwavo. Ku tlula kwalaho u lwisane ni ku va ni vuxaka bya rimbewu ni loyi u nga tekanangiki na yena.—Genesa 1:27, 28; 2:24; Matewu 5:27-30; 19:5.

Hi ku ya hi Bibele, swilotlelo swimbirhi swa nkoka swa vukati lebyi tsakisaka, i ku rhandzana ni ku xiximana ka vatekani. Wanuna, la nga nhloko ya ndyangu u fanele a kombisa rirhandzu leri nga riki na vutianakanyi hi ku tsakisa nsati wakwe. U fanele a hanya na yena “hi ku ya hi vutivi” naswona a nga fanelanga a n’wi “hlundzukela.” Wansati u fanele a hanyisana ni nuna wa yena hi “xichavo lexikulu.” Loko vatekani vo landzelela misinya leyi ya milawu swiphiqo swo tala swa vukati swi nga papalatiwa kumbe swi hluriwa. Wanuna u ta lava ku namarhela nsati wakwe na yena wansati u ta lava ku namarhela nuna wa yena.—1 Petro 3:1-7; Vakolosa 3:18, 19; Vaefesa 5:22-33.

Xana mpimanyeto wa Bibele wa ku namarhelana ka vatekani hi ku tshembeka wu endla vukati byi tsakisa? Wa nga xiya vuyelo bya nkambisiso lowu endliweke eJarimani. Vanhu va vutisiwile leswaku hi swihi swilo swa nkoka leswi endlaka vukati byi tsakisa. Nchumu wo sungula eka nxaxamelo lowu a ku ri ku tshembeka ka vatekani. Xana a wu nge pfumelelani na swona leswaku vatekani va tsaka ngopfu loko va tiva leswaku lava tekaneke na vona va tshembeka?

Ku Vuriwa Yini Loko Ku Pfuka Swiphiqo?

Kambe, ku vuriwa yini loko nuna ni nsati va holova swinene? Xana ku vuriwa yini hi loko rirhandzu ra vona ri hola? Xana a swi antswi ku dlaya vukati ehansi ka swiyimo swo tano? Xana mpimanyeto wa Bibele wa ku namarhela hi ku tshembeka eka loyi u nga tekana na yena wa ha tirha?

Vatsari va Bibele va swi xiyile leswaku vatekani hinkwavo a va ta va ni swiphiqo hikwalaho ka ku nga hetiseki ka vanhu. (1 Vakorinto 7:28) Hambiswiritano, vatekani lava yingisaka mimpimanyeto ya mahanyelo ya Bibele va ringeta ku rivalelana ni ku lulamisa swiphiqo swa vona swin’we. Ina, ku ni swiyimo—swo fana ni vuoswi kumbe ku himeteriwa—laha Mukreste a nga ehleketaka hi ku hambana kumbe ku dlaya vukati hilaha ku faneleke. (Matewu 5:32; 19:9) Kambe ku tsutsumela ku dlaya vukati handle ka xivangelo lexi twalaka kumbe hikwalaho ko lava ku tekana ni un’wana swi kombisa ku nga va anakanyeli vanhu van’wana. Kunene a swi tisi ku sirheleleka kumbe ntsako evuton’wini bya munhu yoloye. A hi xiyeni xikombiso lexi.

Peter u vone onge vukati bya vona a bya ha ri hi ndlela leyi a byi ri ha yona eku sunguleni.a Hikwalaho, u siye nsati wakwe a ya tshama na Monika, la siyeke nuna. Xana swilo swi n’wi fambele njhani? Ku nga si hela tinh’weti ti nga ri tingani, Peter u pfumerile leswaku ku tshama na Monika a swi “nga olovi hilaha a ndzi ehleketa leswaku swi ta va hakona.” Ha yini? Swihoxo swa munhu wa nyama a swi lo dla evuxakeni bya yena lebyintshwa hilaha a swi ri hakona eka lebya khale. Leswi nyanyiseke swilo, xiboho xa yena xa matlotlo ya vutianakanyi xi n’wi nghenise hi nhloko eswikweletini leswikulu. Ku tlula kwalaho, vana va Monika a va karhatekile emintlhavekweni hikwalaho ko cinca ka xihatla evuton’wini bya ka vona bya ndyangu.

Hilaha ntokoto lowu wu kombisaka hakona, loko vukati byi langutana ni swiyimo swo tika, ku dlaya vukati a hi ntlhantlho. Hi hala tlhelo, loko mi hanya hi mimpimanyeto ya mahanyelo leyi nga eRitweni ra Xikwembu, ku nga Bibele, loko mi ri ni swiphiqo, hakanyingi swi nga ponisa vukati byi va ni ku rhula. Swi ve tano hi Thomas na Doris.

Thomas and Doris se a va ri ni malembe ya 30 va tekanile loko Thomas a sungula ku nwa ku tlula mpimo. Doris u khomiwe hi ntshikilelo wa mianakanyo, kutani havambirhi ka vona va sungula ku bula hi ku dlaya vukati. Doris u phofule swa le mbilwini eka Mbhoni yin’wana ya Yehovha. Mbhoni leyi yi kombe Doris leswi Bibele yi swi vulaka hi vukati, yi n’wi khutaza ku nga tsutsumeli ku hambana na yena kambe a a sungula hi ku vulavurisana ni nuna wakwe va ringeta ku kuma ntlhantlho. Doris u endle tano. Ku nga si hela tin’hweti ti nga ri tingani a va nga ha vulavuli hi ku dlaya vukati. Thomas na Doris a va tirhisana eku tlhantlheni ka swiphiqo swa vona. Ku landzela ndzayo ya Bibele swi tiyise vukati bya vona swi tlhela swi va nyika nkarhi wo lulamisa swiphiqo swa vona.

Tshembeka eSwilweni Hinkwaswo

Ku tshama u tshembekile eka loyi u tekaneke na yena swi lava mahanyelo lamanene ni nsinya wa nawu wa rirhandzu. Timfanelo leti fanaka ta laveka leswaku hi tshama hi tshembekile eka misava leyi yi nga tshembekiki. Bibele yi ni swo tala swo swi vula mayelana ni ku tshembeka. Muapostola Pawulo u tsalele Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va le Yudiya a ku: “Hi [navela] ku tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo.” (Vaheveru 13:18) Xana swi vula yini sweswo?

Munhu la tshembekeke u ni ntiyiso naswona u hava vukanganyisi. A nga yi hi nghohe loko a tirhisana ni vanhu van’wana—wa kongoma, wa xiximeka, a nga na vuxisi. Tlhandlakambirhi, munhu la tshembekaka hi loyi a nga ni vutshembeki la nga xisiki van’wana. Vanhu vo tshembeka va endla leswaku ku va ni ku tshembana ni ntshembo leswi endlaka ku va ni langutelo lerinene naswona swi kondletela vuxaka lebyikulu ni vanhu van’wana.

Xana vanhu vo tshembeka va tsakile? Kahle-kahle va ni xivangelo xo tsaka. Ku nga khathariseki ku onhaka loku nga kona ni vuxisi—kumbe hikwalaho ka swona—vanhu vo tshembeka hi xitalo va xiximiwa. Hi ku ya hi nkambisiso lowu endliweke exikarhi ka vantshwa, ku tshembeka i nchumu lowu a wu tekiwa wu ri emahlweni hi vanhu va tiphesente ta 70 lava va hlamuleke. Ku tlula kwalaho, ku nga khathariseki malembe ya hina, ku tshembeka i xilaveko xo rhanga eka lava hi va tekaka va ri vanghana va hina.

Christine a a dyondzisiwe ku yiva ku sukela loko a ha ri ni malembe ya 12. Emalembeni lawa hinkwawo u ve muyivi lonkulu. U ri: “A ku ri ni masiku lawa a ndzi vuya ni DM 5 000 [R17 000] ekaya.” Kambe Christine u khomiwile ko hlayanyana naswona a a hanya hi ku chava leswaku a nga yisiwa ekhotsweni. Loko Timbhoni ta Yehovha ti n’wi hlamusele leswaku Bibele yi ri yini hi ku tshembeka, Christine u tsakele mimpimanyeto ya mahanyelo leyi kumekaka eBibeleni. U dyondze ku yingisa ndzayo leyi nge: “Muyivi a nga ha tlheli a yiva.”—Vaefesa 4:28.

Loko Christine a khuvuriwa a va Mbhoni ya Yehovha a a nga ha ri khamba. A lwela ku tshembeka eswilweni hinkwaswo tanihi leswi Timbhoni ti kandziyisaka ku tshembeka ni timfanelo tin’wana ta Vukreste. Phepha-hungu leri vitaniwaka Lausitzer Rundschau ra vika: “Mahanyelo yo tano yo fana ni ku tshembeka, ku ringanisela ni ku rhandza vaakelani swi tekiwa swi ri swa nkoka eripfumelweni ra Timbhoni.” Xana Christine u titwa njhani hi ku hundzuka loku a ku endleke evuton’wini bya yena? “Ndzi tsake ngopfu sweswi leswi ndzi nga tshika rintiho. Ndzi titwa ndzi ri xirho xa tiko lexi xiximekaka.”

Vanhu Hinkwavo Va Vuyeriwa

Vanhu lava tshembekaka eka lava tekaneke na vona, a ku tsaki vona ntsena kambe ku tsaka ni vanhu lavan’wana. Vathori va tsakela vanhu lava nga kanganyisiki. Hinkwerhu hi rhandza ku va ni vaakelani lava tshembekaka, naswona hi rhandza ku xava eswitolo leswi rhangeriwaka hi van’wamabindzu lava tshembekaka. Xana a hi va xiximi van’watipolitiki, maphorisa ni vaavanyisi lava papalataka vuxisi? Tiko ra vuyeriwa swinene loko vanhu va rona va tshembeka hi ku landzelela nsinya wa nawu, ku nga ri loko xiyimo xi va pfumelela ntsena.

Ku tlula kwalaho, vatekani lava tshembekaka i xisekelo xa mindyangu leyi tshamisaneke kahle. Naswona vanhu vo tala va ta pfumelelana ni n’watipolitiki wa le Yuropa la hlambanyeke a ku: “Ndyangu [wa ndhavuko] wa ha ri ndhawu ya nsirhelelo ni leyi nga ni xikongomelo eka vanhu.” Ndyangu lowu nga ni ku rhula, hi lowu vanhu lavakulu ni vana va nga ni lunghelo ro titwa va sirhelelekile emintlhavekweni loko va ri eka wona. Hikwalaho lava va tshembekaka evukatini va pfuneta eku akeni ka tiko leri tshamisekeke.

Ehleketa leswaku un’wana ni un’wana a ta vuyeriwa njhani loko a ku nga ri na vatekani lava tshikiweke, tihuvo to dlaya vukati kumbe milandzu yo wundla vana. Naswona xana a ku ta va njhani loko a ku nga ha ri na makhamba, vayivi va le switolo, vakanganyisi, vatirhela-mfumo lava onhakeke kumbe vativi va sayense lava kanganyisaka? Xana sweswo swi twala ku ri norho ntsena? Ku nga ri eka lava rhandzaka Bibele swinene swin’we ni leswi yi swi vulaka hi vumundzuku bya hina. Rito ra Xikwembu ri tshembisa leswaku Mfumo wa Yehovha wa Vumesiya ku nga ri khale wu nga ta siva vulawuri hinkwabyo bya tihulumendhe ta vanhu ta laha misaveni. Ehansi ka Mfumo wolowo vafumiwa hinkwavo va ta dyondzisiwa ku hanya hi ku pfumelelana ni mahanyelo lama kumekaka eBibeleni. Hi nkarhi wolowo, “lavo lulama va ta dya ndzhaka ya misava, va ta tshama eka yona hi masiku.”—Pisalema 37:29.

Mahanyelo Lama Hlamuseriweke eBibeleni Hi Lamanene Ngopfu

Timiliyoni ta vanhu lava kambisiseke Matsalwa layo Kwetsima va sungule ku swi twisisa leswaku ndzayo ya le Bibeleni yi sekeriwe eka vutlhari bya Xikwembu, lebyi yi tlulaka kule swinene mianakanyo ya munhu. Vanhu vo tano va teka Bibele yi ri leyi tshembekaka naswona yi ri leyi tirhaka emisaveni ya namuntlha. Va swi tiva leswaku loko va yingisa ndzayo ya Rito ra Xikwembu va ta vuyeriwa.

Hikwalaho, vanhu vo tano va yingisa ndzayo ya Bibele leyi nge: “Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo naswona u nga titshegi hi ku twisisa ka wena n’wini. N’wi tivise tindlela ta wena hinkwato, kutani yena u ta lulamisa tindlela ta wena.” (Swivuriso 3:5, 6) Hi ku endla tano va antswisa mahanyelo ya vona swinene swin’we ni ya lava va hanyaka na vona. Naswona va tlhela va va ni ntshembo ‘evuton’wini lebyi nga tata,’ laha mahanyelo lama hlamuseriweke eBibeleni ma nga ta landzeleriwa hi vanhu hinkwavo.—1 Timotiya 4:8.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 5]

Loko mi tirhisa mimpimanyeto ya Bibele loko mi ri ni swiphiqo evukatini, hakanyingi mi nga ponisa vukati byi va ni ku rhula

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 6]

Ku nga khathariseki ku onhaka loku nga kona ni vuxisi—kumbe hikwalaho ka swona—vanhu vo tshembeka hi xitalo va xiximiwa