Xana Ku Khongela Swa Vuyerisa?
KU NI nkarhi lowu un’wana ni un’wana a titwaka a lava ku khongela. Entiyisweni, kwalomu ka vanhu va vukhongeri hinkwabyo va khongela hi mbilu hinkwayo. Hi xikombiso, Mubudha hi siku a nga ha phindha-phindha xikhongelo lexi nge “ndzi veka ripfumelo ra mina eka Amida Buddha.”
Hikwalaho ka swiphiqo leswi hambetaka swi ri kona emisaveni hinkwayo, swa twala ku vutisa hi ku: Xana i yini lexi vanhu va xi lavaka loko va khongela? Xana swikhongelo leswi hinkwaswo swa va vuyerisa?
Hikwalaho Ka Yini Vanhu Va Khongela?
Vanhu vo tala va le Matikweni ya le Vuxeni va khongela vakokwa wa vona ni swikwembu swa Shinto kumbe Tao. Va endla leswi hi ntshembo wo pasa xikambelo exikolweni, ku kuma ntshovelo lowunene kumbe ku sivela mavabyi. Hi matshalatshala ya vona Mabudha ma tshemba leswaku ma ta kuma ku voningeriwa. Mahindhu ma khongela swi suka embilwini eka swikwembu swa wona leswi ma swi rhandzaka ni swikwembu-kati leswaku swi ma nyika vutivi, rifuwo ni nsirhelelo.
Makhatoliki man’wana ma ni ntshembo wo pfuna vanhu hi ku nyiketela vutomi bya vona tanihi tinghwendza kumbe tinani etindhawini leti ku tshamaka vona ntsena, va tshamela ku khongela. Timiliyoni ta Makhatoliki ti kombela ku kombisiwa musa hi Mariya hi ku endla swikhongelo leswi nhlokohatiweke, kumbexana ti pfuniwa hi ricindha ra vuhlalu. Ematikweni ya le Vuxeni vanhu vo tala va khongela hi ku phindha-phindha. Maprotestente ma phindha-phindha marito ya Xikhongelo xa Hosi hambileswi ma nga ha tiphofulaka eka Xikwembu nkarhi ni nkarhi. Vayuda vo tala va famba mimpfhuka yo leha va ya khongela eRirhangwini ra le Vupela-dyambu bya Yerusalema, va ri ni ntshembo wa leswaku tempele yi ta pfuxetiwa naswona ku ta va ni nguva leyintshwa ya ku tshamiseka ni ku rhula.
Hambileswi timiliyoni ti tinyiketelaka exikhongelweni, vanhu va hambeta va karhatiwa hi swiphiqo swa vusweti, ku godzomberiwa, mindyangu leyi avaneke, vugevenga ni nyimpi. Xana swi nga va swi vangiwa hi ku va vanhu lava va nga khongeli hi ndlela leyi faneleke? Hikwalaho ka sweswo xana u kona loyi a twaka swikhongelo swa vona hakunene?
Xana U Kona Munhu Loyi A Twaka Swikhongelo?
Swikhongelo swi nge pfuni nchumu handle ka loko swi twiwa. Loko munhu a khongela, swi le rivaleni leswaku u ni ntshembo wa leswaku un’wana exivandleni lexi nga vonakiki xa moya wa n’wi twa. Hambiswiritano, swikhongelo a swi hundziseriwi hi magandlati ya mpfumawulo. Vanhu vo tala va kholwa leswaku u kona loyi a nga kotaka ku tiva miehleketo ya loyi a khongelaka. Xana yoloye ku nga va ku ri mani?
Leswaku mianakanyo yi tumbuluke njhani eka tisele to twa ta magidi ya timiliyoni leti nga ebyongweni bya hina ka ha ri xihundla lexikulu eka vakambisisi. Kambe swi le rivaleni leswaku Loyi a endleke byongo a nga swi tiva leswi hi swi ehleketaka. A ku na un’wana handle ka Mutumbuluxi wa hina, Yehovha Xikwembu. (Pisalema 83:18; Nhlavutelo 4:11) Swikhongelo swi fanele swi kongomisiwa eka yena. Kambe, xana Yehovha wa swi yingisa swikhongelo sweswo hinkwaswo?
Xana Swikhongelo Swi Twiwa Hinkwaswo?
Hosi Davhida wa le Israyele wa khale a ri munhu la hanyaka hi ku khongela. Tanihi mupisalema la huhuteriweke hi Xikwembu, u yimbelerile: “Oho Mutwi wa xikhongelo, vanhu hinkwavo va ta ta eka wena.” (Pisalema 65:2) Yehovha wa swi kota ku twisisa swikhongelo leswi vuriwaka hi tindzimi ta madzana leti vulavuriwaka hi vanhu. Leswi ku nga riki na byongo bya munhu lebyi nga rhwalaka rungula ro tarisa xi leswi a swi vuli swona leswaku Xikwembu xi nga ka xi nga va yingisi hinkwavo lava khongelaka eka xona hi ndlela leyi amukelekaka.
Kambe, Yesu Kreste—loyi na yena a a ri munhu la hanyaka hi ku khongela—u paluxe leswaku a hi hinkwaswo swikhongelo leswi tsakisaka Xikwembu. Xiya leswi Yesu a swi vuleke hi mukhuva lowu se a wu tolovelekile wo phindha-phindha swikhongelo leswi nhlokohatiweke. Hi ku ya hi Jerusalem Bible ya Khatoliki, u te: “Eswikhongelweni swa n’wina, mi nga phyaphyarhi ku fana ni vahedeni, hikuva va anakanya leswaku va ta twiwa hi ku tirhisa marito yo tala.” (Matewu 6:7) A hi nge languteli leswaku Yehovha a yingisa swikhongelo leswi nga paluxiki ndlela leyi hi titwaka ha yona hi xiviri.
Xivuriso xa Bibele loko xi kombisa xivangelo xa ku va swikhongelo swin’wana swi nga tsakisi Xikwembu, xi ri: “Loyi a kendlusaka ndleve yakwe leswaku yi nga yingisi nawu—hambi ku ri xikhongelo xakwe i nchumu wo nyenyetsa.” (Swivuriso 28:9) Xivuriso xin’wana xi ri: “Yehovha u le kule swinene ni lavo homboloka, kambe xikhongelo xa lavo lulama wa xi yingisa.” (Swivuriso 15:29) Loko minkarhi yin’wana varhangeri va le Yuda wa khale va ri ni nandzu lowukulu, Yehovha u hlambanye a ku: “Loko mi pfula swandla swa n’wina, ndzi mi fihlela mahlo ya mina. Hambiloko mi endla swikhongelo swo tala, a ndzi yingisi; mavoko ya n’wina ma tele ku halata ngati.”—Esaya 1:1, 15.
Muapostola Petro u vule swin’wana leswi nga endlaka swikhongelo swi nga amukeleki eka Xikwembu. Petro u tsarile: “N’wina vavanuna lava tekeke, hambetani mi tshama na [vasati va n’wina] hi mukhuva lowu fanaka hi ku ya hi vutivi, mi va xixima leswi va nga xibya xo tsana swinene, xa xisati, tanihi leswi na n’wina mi nga vadyandzhaka va tintswalo leti nga faneriwiki ta vutomi swin’we na vona, leswaku swikhongelo swa n’wina swi nga siveriwi.” (1 Petro 3:7) Swikhongelo swa nuna wo tano la honisaka ndzayo leyi swi nga ka swi nga yi helo!
Swi le rivaleni leswaku ku ni swilaveko swo karhi leswi faneleke swi fikeleriwa loko swikhongelo swi ta twiwa. Hambiswiritano, vo tala lava khongelaka a va khathali hi ku endla leswi Xikwembu xi swi lavaka eka hina. Hi yona mhaka ku tikarhata ka vo tala va khongela ku nga yi tisangiki misava yo antswa.
Kutani Xikwembu xi lava yini leswaku swikhongelo swa hina swi ta twiwa? Nhlamulo yi fambisana ni xivangelo xa hina xo khongela. Entiyisweni loko hi lava ku tiva loko swikhongelo swa hina swi vuyerisa, hi fanele ku twisisa xikongomelo xa swona. Hikwalaho ka yini Yehovha a endle swi koteka leswaku hi kota ku vulavula na yena?
[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 3]
G.P.O., Jerusalem