Yehovha U Nyika La Karhaleke Matimba

“Loyi a karhaleke [Yehovha] u n’wi nyika matimba; kasi loyi a nga riki na wona matimba lamakulu u n’wi engetelela matimba.”—ESAYA 40:29.

1. Hlamusela matimba lama nga eka swilo leswi Xikwembu xi swi vumbeke.

MATIMBA ya Yehovha a ma pimeki. Naswona swilo leswi a swi vumbeke swi ni matimba lamakulu! Atomo leyi nga nyawuriki—nchumu lowu swilo hinkwaswo swi endliweke ha wona—i yitsongo swinene lerova thonsi rin’we ra mati ri ni dzana ra titriliyoni ta tiatomo.a Swilo hinkwaswo leswi hanyaka emisaveni swi titshege hi matimba lama humesiwaka hi ku hundzuka ka tiatomo edyambyini. Kambe ku laveka matimba yo tanihi kwihi ya dyambu leswaku vutomi bya laha misaveni byi kota ku ya emahlweni? Misava yi kuma magidi ma nga ri mangani ya timiliyoni ya matimba lama humesiwaka hi dyambu. Nilokoswiritano, xiphemu lexi nga nyawuriki xa matimba ya Dyambu lexi fikaka eMisaveni i xikulu ku tlula matimba hinkwawo lama tirhisiwaka etifemeni ta misava hinkwayo.”

2. Xana Esaya 40:26 yi ri yini malunghana ni matimba ya Yehovha?

² Loko hi anakanya hi atomo kumbe hi nyikela nyingiso wa hina eka vuako lebyikulu, hi nyanyuriwa hi matimba ya Yehovha lama chavisaka. A swi hlamarisi leswi a nga te: “Tlakuselani mahlo ehenhla mi vona. I mani loyi a tumbuluxeke swilo leswi? Hi Loyi a humesaka vuthu ra swona hi nhlayo ya swona, hinkwaswo u swi vitana hi vito. Hikwalaho ka ku tala ka matimba lamakulu, nileswi a nga ni ntamu lowukulu, ku hava ni xin’we xa swona lexi pfumalekaka”! (Esaya 40:26) Ina, Yehovha u ni “ntamu lowukulu,” naswona i Xihlovo xa “matimba lamakulu” lama tirhisiweke ku vumba vuako lebyi hinkwabyo.

Ku Laveka Matimba Lama Tlulaka Lama Tolovelekeke

3, 4. (a) Hi swihi swilo swin’wana leswi nga ha hi karharisaka? (b) I xivutiso xihi lexi hi faneleke hi xi kambisisa?

³ Hambileswi matimba ya Xikwembu ma nga heriki, vanhu va karhala. Hinkwako laha hi yaka kona, hi vona vanhu lava karhaleke. Va pfuka va karhele, va ya entirhweni kumbe exikolweni va karhele, va vuya ekaya va karhele, ivi va ya etlela va hlakarile. Van’wana va navela onge va nga ya kun’wana leswaku va ya kuma ku wisa lokukulu loku va ku lavaka. Leswi hi nga malandza ya Yehovha, na hina ha karhala, hikuva leswi hi hanyaka hi ku tinyiketela eka Xikwembu ku laveka matimba lamakulu. (Marka 6:30, 31; Luka 13:24; 1 Timotiya 4:8) Nakambe ku ni swilo swin’wana swo tala leswi hetaka ntamu wa hina.

⁴ Hambileswi hi nga Vakreste, na hina hi va na swona swiphiqo leswi vanhu van’wana va vaka na swona. (Yobo 14:1) Vuvabyi, swiphiqo swa timali, kumbe ku nonon’hweriwa kun’wana loku tolovelekeke evuton’wini ku nga ha hi heta matimba. Ku tlhandlekela eka mintlhontlho leyi ku ni miringo leyi welaka lava va xaniseriwaka vululami. (2 Timotiya 3:12; 1 Petro 3:14) Hikwalaho ka mintshikilelo ya siku ni siku ya misava ni ku kanetiwa ka ntirho wa hina wo chumayela hi Mfumo, van’wana va hina va nga ha titwa va karhele lerova va lava ku hunguta rivilo ra vona entirhweni wa Yehovha. Ku tlula kwalaho, Sathana Diyavulosi u tirhisa leswi a nga swi kotaka leswaku a tshova vutshembeki bya hina eka Xikwembu. Kutani, xana hi nga ma kuma njhani matimba ya moya lama lavekaka leswaku hi nga karhali ivi hi lan’wa?

5. Ha yini ku laveka matimba lama tlulaka ya munhu leswaku hi endla vutirheli bya Vukreste?

⁵ Leswaku hi kuma matimba ya moya, hi fanele hi titshega hi Yehovha, Muvumbi la nga ni matimba hinkwawo. Muapostola Pawulo u kombise leswaku vutirheli bya Vukreste a byi ta lava matimba lama tlulaka ya vanhu lava nga hetisekangiki. U tsarile: “Hi ni xuma lexi eswibyeni swa vumba, leswaku matimba lama tlulaka lama tolovelekeke ma va ya Xikwembu, ku nga vi ya hina.” (2 Vakorinto 4:7) Vakreste lava totiweke va endla “vutirheli bya ku vuyelelana” va ri karhi va seketeriwa hi vanakulobye va vona lava nga ni ntshembo wa laha misaveni. (2 Vakorinto 5:18; Yohane 10:16; Nhlavutelo 7:9) Tanihi leswi hina vanhu lava nga hetisekangiki hi endlaka ntirho wa Xikwembu hi ri karhi hi xanisiwa, a hi nge wu endli hi matimba ya hina. Yehovha wa hi pfuna hi ku tirhisa moya wa yena lowo kwetsima, xisweswo hi tsanile kambe hi dzunisa matimba ya yena. Naswona xa hi chavelela swinene xitiyisekiso xa leswaku “Yehovha u ta seketela lavo lulama”!—Pisalema 37:17.

‘Yehovha I Ntamu Wa Hina Lowukulu’

6. Xana Matsalwa ma hi tiyisekisa njhani leswaku Yehovha i Xihlovo xa ntamu wa hina?

⁶ Tata wa hina wa le tilweni u ni “ntamu lowukulu” naswona a nga hi nyika matimba hi ku olova. Entiyisweni hi byeriwa leswi: “Loyi a karhaleke [Yehovha] u n’wi nyika matimba; kasi loyi a nga riki na wona matimba lamakulu u n’wi engetelela matimba. Vafana va ta karhala, va hela matimba, ni majaha ma ta khunguvanyeka hakunene, kambe lava tshembaka Yehovha va ta tlhela va kuma matimba. Va ta tlakuka hi timpapa ku fana ni magama. Va ta tsutsuma va nga heli matimba; va ta famba va nga karhali.” (Esaya 40:29-31) Hikwalaho ka mintshikilelo leyi andzaka, minkarhi yin’wana hi nga ha titwa hi fana ni xitsutsumi lexi hlakaleke lexi milenge ya xona yi nga ha laviki no twa nchumu. Kambe hi le kusuhi swinene ni makumu ya mphikizano wa vutomi, kutani a hi fanelanga hi lan’wa. (2 Tikronika 29:11) Nala wa hina Diyavulosi wa tsendzeleka “ku fana ni nghala leyi vombaka,” kutani u lava ku hi tshikisa. (1 Petro 5:8) A hi tsundzukeni leswaku ‘Yehovha i ntamu wa hina ni xitlhangu xa hina,’ naswona u endle malunghiselelo yo tala ‘leswaku a nyika la karhaleke matimba.’—Pisalema 28:7.

7, 8. Hi byihi vumbhoni lebyi nga kona bya leswaku Yehovha u va nyike matimba, Davhida, Habakuku na Pawulo?

⁷ Yehovha u nyike Davhida ntamu lowu lavekaka leswaku a ya emahlweni, hambiloko a langutane ni swihinga leswikulu. Hikwalaho Davhida u tsale hi ripfumelo ni hi ku tiyiseka lokukulu, a ku: “Hi ta kuma ntamu lowukulu eka Xikwembu, naswona xona xi ta kandziyela swirha swa hina.” (Pisalema 60:12) Yehovha u tlhele a nyika Habakuku matimba leswaku a ta heta xiavelo xa yena xa ku va muprofeta. Habakuku 3:19 yi ri: “Yehovha, Hosi leyi Lawulaka, i ntamu wa mina lowukulu; u ta endla milenge ya mina yi fana ni ya timbavala, naswona u ta ndzi endla ndzi famba etindhawini ta mina leti tlakukeke.” Xikombiso xin’wana lexi xiyekaka i xa Pawulo, loyi a tsaleke a ku: “Eka swilo hinkwaswo ndzi ni ntamu hikwalaho ka [Xikwembu lexi] ndzi nyikaka matimba.”—Vafilipiya 4:13.

⁸ Ku fana na Davhida, Habakuku na Pawulo, hi fanele hi kombisa ripfumelo eka vuswikoti bya Xikwembu byo hi tiyisa swin’we ni le ka matimba ya xona yo hi ponisa. Leswi se hi swi voneke leswaku Hosi Leyikulu Yehovha i Xihlovo xa “ntamu lowukulu” wa hina, sweswi a hi kambisiseni tindlela to kuma ntamu wa moya eka malunghiselelo lawa Xikwembu xi hi nyikaka wona hi xitalo.

Malunghiselelo Ya Swa Moya Lama Hi Nyikaka Matimba

9. Xana tibuku ta Vukreste ti hi pfuna njhani ku hi wundla?

⁹ Ku dyondza Matsalwa hi ku hiseka hi ku tirhisa tibuku ta Vukreste swi nga hi nyika matimba swi tlhela swi hi tiyisa. Mupisalema u yimbelerile: “Wa tsaka munhu la . . . [tsakelaka] nawu wa Yehovha, naswona nawu wakwe u wu hlaya hi rito ra le hansi vusiku ni nhlikanhi. Kunene u ta fana ni murhi lowu byariweke etlhelo ka swinambyana swa mati, lowu humesaka mbhandzu wa wona hi nguva ya kona, lowu switluka swa wona swi nga vuniki, hinkwaswo leswi a swi endlaka swi ta humelela.” (Pisalema 1:1-3) Tanihi leswi hi faneleke hi dya leswaku hi ta tshama hi ri ni matimba emirini, hi fanele hi dya swakudya swa moya leswi hi lunghiseleriweke swona hi Xikwembu hi ku tirhisa Rito ra xona ni tibuku ta Vukreste leswaku hi ta tshama hi ri ni matimba ya moya. Hikwalaho, ku dyondza u ri ni xikongomelo ni ku anakanyisisa i swa nkoka.

10. Xana hi nga wu kuma rini nkarhi wa ku dyondza ni ku anakanyisisa?

¹⁰ Swa vuyerisa hakunene ku anakanyisisa hi “swilo leswi enteke swa Xikwembu.” (1 Vakorinto 2:10) Kambe hi nga wu kuma rini nkarhi wo anakanyisisa? Isaka n’wana wa Abrahama “a a humile a famba-famba leswaku a ta anakanyisisa a ri enhoveni hi nkarhi wa madyambu.” (Genesa 24:63-67) Mupisalema Davhida ‘u anakanyisise hi Xikwembu exikarhi ka ku rindza ka nivusiku.’ (Pisalema 63:6) Hi nga dyondza Rito ra Xikwembu ivi hi anakanyisisa ha rona nimixo, nimadyambu, nivusiku—ina, nkarhi wun’wana ni wun’wana. Ku dyondza ni ku anakanyisisa ko tano ku nga hi yisa eka lunghiselelo rin’wana ra Yehovha ra moya leri tiyisaka—ku nga xikhongelo.

11. Ha yini hi fanele hi teka ku khongela nkarhi ni nkarhi ku ri ka nkoka?

¹¹ Ku khongela nkarhi ni nkarhi eka Xikwembu swi hi nyika matimba. Hikwalaho onge hi nga “phikelela exikhongelweni.” (Varhoma 12:12) Minkarhi yin’wana, hi fanele hi kombela vutlhari ni ntamu lowu lavekaka hi ku kongoma leswaku hi langutana ni ndzingo. (Yakobo 1:5-8) Hi fanele hi tlhela hi nkhensa ni ku dzunisa Xikwembu loko hi vona ku hetiseka ka swikongomelo swa xona, kumbe loko hi vona leswaku xi hi tiyisile leswaku hi ya emahlweni ni ntirho wa xona. (Vafilipiya 4:6, 7) Loko hi tshama hi ri ekusuhi na Yehovha hi xikhongelo, a nge pfuki a hi fularherile. Davhida u yimbelerile: “Waswivo! Xikwembu i mupfuni wa mina.”—Pisalema 54:4.

12. Ha yini hi fanele hi kombela moya lowo kwetsima wa Xikwembu?

¹² Tata wa hina wa le tilweni u hi nyika ntamu a tlhela a hi tiyisa hi ku tirhisa moya wa yena lowo kwetsima, kumbe matimba ya yena lama tirhaka. Pawulo u tsarile: “Ndzi nkhinsama eka Tatana . . . leswaku a mi pfumelela hi ku ya hi ku fuwa ka ku vangama kakwe leswaku mi endliwa lava nga ni matimba eka munhu loyi mi nga yena endzeni hi matimba ya moya wa yena.” (Vaefesa 3:14-16) Hi fanele hi khongelela moya lowo kwetsima, hi tiyiseka leswaku Yehovha u ta hi katekisa hi wona. Yesu u te: Loko n’wana a kombela nhlampfi, xana tatana la nga ni rirhandzu a nga n’wi nyika nyoka? Nikatsongo. Hikwalaho, u gimete hi ku: “Loko n’wina, hambiloko mi [ri na xidyoho xisweswo mi] hombolokile [hi ndlela yo karhi] mi tiva ndlela ya ku nyika vana va n’wina tinyiko letinene, Tatana la nge tilweni u ta nyika moya lowo kwetsima hilaha ku tlurisaka swinene eka lava n’wi kombelaka!” (Luka 11:11-13) A hi khongeleni hi ri ni ntshembo wo tano, naswona minkarhi hinkwayo a hi tsundzukeni leswaku malandza lama tshembekaka ya Xikwembu ‘ma nga endliwa ma va ni matimba’ hi ntamu wa moya wa xona.

Vandlha I Mpfuno Lowu Tiyisaka

13. Hi fanele hi yi teka njhani minhlangano ya Vukreste?

¹³ Yehovha u hi nyika ntamu hi ku tirhisa minhlangano ya vandlha ra Vukreste. Yesu u te: “Laha ku nga na vambirhi kumbe vanharhu lava hlengeletaneke swin’we hi vito ra mina, ndzi kona exikarhi ka vona.” (Matewu 18:20) Loko Yesu a endla xitshembiso xexo, a a bula hi timhaka leti a ti lava nyingiso wa lava rhangelaka evandlheni. (Matewu 18:15-19) Hambiswiritano, marito ya yena ma tirha eka minhlangano ya hina hinkwayo, tinhlengeletano ni mintsombano, leyi pfuriwaka yi tlhela yi pfariwa hi xikhongelo hi vito ra yena. (Yohane 14:14) Hikwalaho i lunghelo ku va eminhlanganweni yo tano ya Vukreste, hambiloko ku ri ni vanhu lava nga tatiki xandla kumbe ku ri ni magidi. Hikokwalaho a hi kombiseni ku tlangela swiendlakalo leswi swi endleriweke ku hi tiyisa hi tlhelo ra moya ni ku hi khutaza erirhandzwini ni le mintirhweni leyinene.—Vaheveru 10:24, 25.

14. Hi byihi vuyelo lebyi hi byi kumaka eka matshalatshala ya vakulu lava nga Vakreste?

¹⁴ Vakulu lava nga Vakreste va nyikela mpfuno ni xikhutazo xa moya. (1 Petro 5:2, 3) Pawulo u pfune mavandlha lawa a a fambela eka wona a tlhela a ma khutaza, hilaha valanguteri lava famba-fambaka va endlaka hakona namuntlha. Kahle-kahle, a a navela ku va ni vapfumeri-kulobye leswaku va ta khutazana hi ndlela leyi akaka. (Mintirho 14:19-22; Varhoma 1:11, 12) Onge minkarhi hinkwayo hi nga kombisa ku tlangela vakulu va vandlha ra ka hina ni valanguteri van’wana lava nga Vakreste, lava hetisisaka xiphemu xa nkoka eku hi tiyiseni hi tlhelo ra moya.

15. Xana vapfumeri-kulorhi evandlheni ra ka hina va tikombisa va ri “mpfuno lowu tiyisaka” hi ndlela yihi?

¹⁵ Vapfumeri-kulorhi lava vumbaka vandlha ra ka hina va nga va “mpfuno lowu tiyisaka.” (Vakolosa 4:10, 11) Leswi va nga ‘vanakulorhi va ntiyiso’ va nga hi pfuna eminkarhini ya nhlomulo. (Swivuriso 17:17) Hi xikombiso, loko malandza ya Xikwembu ya 220 ma humesiwile ekampeni ya nxaniso ya Sachsenhausen ma ri karhi ma rindziwile hi Manazi hi 1945, a ma fanele ma famba mpfhuka wa 200 wa tikhilomitara. A ma famba hi mintlawa, naswona lava va ha riki ni matimba a va koka lava heleriweke hi ntamu hi swigolonyana swi nga ri swingani. Vuyelo byi ve byihi? Eka ku machela rifu loku dlayeke vanhu vo tlula 10 000 lava a va ri etikampeni ta nxaniso, ku hava ni Mbhoni ni yin’we ya Yehovha leyi feke. Marungula yo tano lama kumekaka etibukwini ta Watch Tower, leti katsaka Buku Ya Lembe Ya Timbhoni Ta Yehovha, na leyi nge Timbhoni Ta Yehovha I Vahuweleri Va Mfumo Wa Xikwembu, ma swi tiyisekisa leswaku Xikwembu xi nyika vanhu va xona matimba, leswaku va nga lan’wi.—Vagalatiya 6:9.b

Ku Tiyisiwa Hi Vutirheli Bya Hina Bya Nsimu

16. Xana ku hlanganyela nkarhi ni nkarhi evutirhelini swi hi tiyisa njhani hi tlhelo ra moya?

¹⁶ Ku hlanganyela nkarhi ni nkarhi entirhweni wo chumayela hi Mfumo swa hi tiyisa hi tlhelo ra moya. Ntirho wolowo wa hi pfuna leswaku hi tshama hi kongomise mianakanyo ya hina eMfun’weni wa Xikwembu, ni ku tshama hi anakanya hi vutomi lebyi nga heriki ni mintshembo ya byona leyi katekisiweke leyi hi yi languteleke. (Yudha 20, 21) Switshembiso leswi nga eMatsalweni leswi hi vulavulaka ha swona ensin’wini swi hi nyika ntshembo, naswona swi nga hi endla hi tiyimisela ku fana na muprofeta Mikiya, loyi a nga te: “Hina, hi ta famba hi vito ra Yehovha Xikwembu xa hina hilaha ku nga riki na makumu, hi masiku.”—Mikiya 4:5.

17. Hi swihi swiringanyeto leswi nyikeriwaka malunghana ni tidyondzo ta le kaya ta Bibele?

¹⁷ Vuxaka bya hina na Yehovha bya tiyisiwa loko hi ri karhi hi ma tirhisa swinene Matsalwa loko hi dyondzisa van’wana. Hi xikombiso, loko hi fambisa tidyondzo ta Bibele hi buku leyi nge Vutivi Lebyi Yisaka eVuton’wini Lebyi Nga Heriki, hi ta va hi endla kahle loko hi hlaya hi tlhela hi bula hi matsalwa yo hlayanyana lama nga tshahiwangiki. Leswi swi pfuna xichudeni naswona swi tiyisa ku twisisa ka hina ka moya. Loko xichudeni xi nga yi twisisi dyondzo yo karhi kumbe xifaniso xa le Bibeleni, ndzima yin’we ya buku ya Vutivi yi nga ha aviwa hi swiyenge. Swi hi tisela ntsako swinene loko hi lunghiselela kahle hi tlhela hi endla matshalatshala lama engetelekeke ya ku pfuna van’wana va tshinela ekusuhi ni Xikwembu!

18. Kombisa ndlela leyi buku leyi nge Vutivi yi tirhisiwaka ha yona hi ndlela leyi humelelaka.

¹⁸ Lembe na lembe, buku leyi nge Vutivi yi tirhisiwa hi ndlela leyi humelelaka leswaku ku pfuniwa vanhu va magidi leswaku va va malandza lama tinyiketeleke ya Yehovha, naswona leswi swi katsa vo tala lava nga kulangiki va tirhisa Bibele. Hi xikombiso, loko a ha ri xihlangi, wanuna wa Muhindu wa le Sri Lanka u twe Mbhoni yi vulavula hi Paradeyisi. Endzhaku ka malembe yo hlayanyana u ye eka yona, ivi hi ku hatlisa nuna wa yona a sungula ku dyondza ni wanuna loyi Bibele. Entiyisweni, jaha leri a ri ta siku ni siku ri ta dyondza, kutani buku ya Vutivi yi hetiwe hi nkarhi wo koma swinene. Jaha leri ri sungule ku va kona eminhlanganweni, ri tshika vukhongeri bya rona bya khale, ivi ri va muhuweleri wa Mfumo. Loko ri ta khuvuriwa, ana se a ri fambisa dyondzo ya le kaya ya Bibele ni munhu loyi a ri n’wi toloverile.

19. Loko hi ri karhi hi lava Mfumo ku sungula, hi nga tiyiseka hi yini?

¹⁹ Ku lava Mfumo ku sungula swi hi tisela ntsako lowu hi tiyisaka. (Matewu 6:33) Hambileswi hi hlangavetanaka ni miringo yo hambana-hambana, hi hambeta hi twarisa mahungu lamanene hi ntsako na hi ku hiseka. (Tito 2:14) Vo tala va hina va va maphayona ya nkarhi hinkwawo, naswona van’wana va tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu xa vavuri va evhangeli. Hambi hi yisa timhaka ta Mfumo hi ntsako hi ndlela leyi kumbe hi tindlela tin’wana, ha tiyiseka leswaku Yehovha a nge wu rivali ntirho wa hina ni rirhandzu leri hi ri kombisaka evitweni ra yena.—Vaheveru 6:10-12.

Yanani eMahlweni Hi Matimba Ya Yehovha

20. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi tshembele eka Yehovha leswaku a hi nyika matimba?

²⁰ A hi swi kombiseni hi mbilu hinkwayo leswaku hi tshemba Yehovha naswona hi lava matimba eka yena. Sweswo hi nga swi endla hi ku tiendla hi kumeka hi xitalo eka malunghiselelo ya moya lawa a hi lunghiselelaka wona hi ku tirhisa ‘nandza wo tshembeka.’ (Matewu 24:45) Ku dyondza Rito ra Xikwembu u ri wexe kumbe evandlheni u ri karhi u tirhisa tibuku ta Vukreste, ku khongela swi huma embilwini, ku pfuniwa hi vakulu hi tlhelo ra moya, swikombiso leswinene swa vapfumeri-kulorhi lava tshembekaka ni ku hlanganyela nkarhi ni nkarhi evutirhelini i man’wana ya malunghiselelo lama tiyisaka vuxaka bya hina na Yehovha naswona ma hi nyika matimba ya ku ya emahlweni entirhweni wa yena wo kwetsima.

21. Xana muapostola Petro na muapostola Pawulo va xi kombise njhani xilaveko xa matimba lama humaka eka Xikwembu?

²¹ Hambiloko hi tsanile enyameni, Yehovha u ta hi tiyisa leswaku hi endla ku rhandza ka yena loko hi titshega hi mpfuno wa yena. Hi ku xiya xilaveko xa mpfuno wo tano, muapostola Petro u tsarile: “Loko mani na mani a tirhela van’wana, a a va tirhele a titshege hi ntamu lowu Xikwembu xi wu nyikaka.” (1 Petro 4:11) Na Pawulo u kombise ku titshega ka yena hi matimba lama humaka eka Xikwembu loko a ku: “Ndza tsaka eku tsaneni, eku rhukaniweni, eswiyin’weni swa ku pfumala, eku xanisiweni ni le ku nonon’hweriweni, hikwalaho ka Kreste. Hikuva loko ndzi tsanile, hi kona ndzi vaka ni matimba.” (2 Vakorinto 12:10) Onge hi nga kombisa ripfumelo leri fanaka ivi hi tisa ku dzuneka eka Yehovha Hosi Leyikulu, leyi nyikaka la karhaleke matimba.—Esaya 12:2.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

• Ha yini vanhu va Yehovha va lava matimba lama tlulaka ya ntolovelo?

• Hi byihi vumbhoni lebyi nga kona eMatsalweni lebyi kombisaka leswaku Xikwembu xi nyika malandza ya xona matimba?

• Hi wahi malunghiselelo man’wana ya swilo swa moya lawa Yehovha a ma lunghiseleleke leswaku a hi tiyisa?

• Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi lava matimba eka Xikwembu?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]

Vuxaka bya hina na Yehovha bya tiyisiwa loko hi ri karhi hi dyondzisa van’wana hi Bibele