Pfuna Van’wana Leswaku Va Amukela Rungula Ra Mfumo

“Agripa a ku eka Pawulo: ‘Hi nkarhi wo koma a wu ta ndzi kucetela leswaku ndzi va Mukreste.’”—MINTIRHO 26:28.

1, 2. Swi tise ku yini leswaku muapostola Pawulo a tikuma a ri emahlweni ka Ndhuna-nkulu Festo na Hosi Heroda Agripa wa Vumbirhi?

HI 58 C.E., Ndhuna-nkulu ya Murhoma Porkiyo Festo loyi a a ri eKhezariya u endzeriwe hi Hosi Heroda Agripa wa Vumbirhi a ri na makwavo wa xisati Bernike. Va ye eka Ndhuna-nkulu Festo loyi a va rhambeke va fika “hi ku tinyungubyisa lokukulu kutani va nghena endhawini ya vayingiseri ni tindhuna ta nyimpi swin’we ni vavanuna lava tlakukeke emutini.” Festo u lerise leswaku ku tisiwa Pawulo loyi a a ri muapostola la nga Mukreste. Xana a swi tise ku yini leswaku mulandzeri loyi wa Yesu Kreste a tikuma a yime emahlweni ka xiluvelo xa vuavanyisi xa Ndhuna-nkulu Festo?—Mintirho 25:13-23.

² Leswi Festo a swi byeleke vaendzi vakwe swi hlamula xivutiso xexo. U te: “Hosi Agripa na n’wina hinkwenu vavanuna lava nga kona swin’we na hina, ma n’wi vona wanuna loyi, loyi vunyingi hinkwabyo bya Vayuda byi endleke xirilo ha yena eka mina eYerusalema ni laha, byi huwelela leswaku a nga fanelanga ku ya emahlweni a hanya. Kambe ndzi xiye leswaku a nga endlanga nchumu lexi lulameriwaka hi rifu. Loko munhu loyi a endla xikombelo eka Muchaviseki, ndzi bohe ku n’wi yisa eka yena. Kambe malunghana na yena a ndzi na nchumu lexi tiyeke lexi ndzi nga xi tsalelaka Hosi ya mina. Hikokwalaho ndzi n’wi tise emahlweni ka n’wina, ngopfu-ngopfu emahlweni ka wena, Hosi Agripa, leswaku, endzhaku ka loko ku endliwe nkonaniso wa vuavanyisi, ndzi kuma xo xi tsala. Hikuva swi vonaka swi nga twali eka mina ku rhuma mukhotsiwa kambe ndzi nga kombisi leswi a hehliwaka hi swona.”—Mintirho 25:24-27.

3. Ha yini varhangeri va vukhongeri va hehle Pawulo?

³ Marito ya Festo ma kombisa leswaku Pawulo a a langutane ni swihehlo swa mavunwa swa ku susumetela vanhu leswaku va pfukela vuhosi—ku nga nandzu lowu xigwevo xa kona a ku ri rifu. (Mintirho 25:11) Kambe Pawulo a a nga ri na nandzu. Swihehlo sweswo swi lumekiwe hi mavondzo ya varhangeri va vukhongeri eYerusalema. A va lwisana ni ntirho wa Pawulo loyi a a ri muchumayeri wa timhaka ta Mfumo, naswona a swi va tsona vurhongo loko a pfuna van’wana leswaku va va valandzeri va Yesu Kreste. Pawulo u suke eYerusalema a vekiwe tihlo hi varindzi lava hlomeke swinene a yisiwa ehlalukweni ra muti wa Khezariya, laha a kombeleke leswaku nandzu wakwe wu hundziseriwa eka Khezari. Ku suka kwalaho a a ta yisiwa eRhoma.

4. Hi wahi marito yo hlamarisa lama vuriweke hi Hosi Agripa?

⁴ Anakanya Pawulo a ri exigodlhweni xa ndhuna-nkulu emahlweni ka ntlawa lowu katsaka murhangeri wa xiphemu xa nkoka xa Mfumo wa Rhoma. Hosi Agripa u hundzulukele eka Pawulo kutani a ku: “U pfumeleriwile ku tivulavulela.” Loko Pawulo a ri karhi a vulavula, ku humelele nchumu wo hlamarisa. Marito ya Pawulo ma sungule ku khumba hosi. Entiyisweni Hosi Agripa u te: “Hi nkarhi wo koma a wu ta ndzi kucetela leswaku ndzi va Mukreste.”—Mintirho 26:1-28.

5. Ha yini marito ya Pawulo ma tirhe kahle eka Agripa?

⁵ Anakanya ha swona! Pawulo u tihlamulele hi ndlela ya vutshila, kutani mbilu ya mufumi yi khumbiwa hi ntamu wa Rito ra Xikwembu. (Vaheveru 4:12) I yini lexi endleke leswaku ku tihlamulela ka Pawulo ku humelela swonghasi? Naswona, xana hi nga dyondza yini eka Pawulo leswi nga hi pfunaka entirhweni wa hina wa ku endla vadyondzisiwa? Loko hi kambisisa ku tihlamulela kakwe, hi kuma tinhla-nkulu timbirhi leti xiyekaka: (1) Pawulo a a vulavula hi ndlela leyi khorwisaka. (2) U byi tirhise khwatsi vutivi lebyi a a ri na byona hi Rito ra Xikwembu, ku fana ni mutshila la swi kotaka kahle ku tirhisa xitirho xa yena.

Tirhisa Vutshila Bya Ku Khorwisa

6, 7. (a) “Ku khorwisa” swi vula yini hi ku ya hi matirhiselo ya Bibele? (b) Ku khorwisa swi nghenisa ku yini emhakeni ya ku pfuna van’wana leswaku va amukela dyondzo yo karhi ya le Bibeleni?

⁶ Ebukwini ya Mintirho, marito ya Xigriki lama vulaka ku khorwisa ma tirhisiwa ko tala etimhakeni leti khumbaka Pawulo. Xana ku khorwisa swi wu khumba njhani ntirho wa hina wa ku endla vadyondzisiwa?

⁷ Hi ku vula ka Expository Dictionary of New Testament Words ya Vine, eka ririmi ro sungula ra Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki, “ku khorwisa” swi vula ku “hlula” kumbe ku endla leswaku munhu “a cinca mianakanyo endzhaku ko kombisana na yena kumbe endzhaku ko kambisisa timhaka ta vutomi.” Ku kambisisa nhlamuselo-nkulu ya rito leri swi nga hi voningela swinene. Ri vula ku tshemba. Hikwalaho, loko u khorwisa munhu leswaku a amukela dyondzo ya Bibele, u ta va u endle leswaku a ku tshemba lerova a pfumela leswaku dyondzo leyi u n’wi dyondzisaka yona i ntiyiso. Swi le rivaleni leswaku a swi enelanga ku byela munhu leswi Bibele yi swi vulaka leswaku a swi pfumela kutani a endla hi ku pfumelelana na swona. Muyingiseri wa wena u fanele a khorwiseka leswaku leswi u swi vulaka i ntiyiso, ku nga khathariseki leswaku i n’wana, muakelani, mutirhi-kuloni, loyi u dyondzaka na yena xikolo kumbe xaka.—2 Timotiya 3:14, 15.

8. I yini leswi katsekaka loko u ta endla leswaku munhu a pfumela ntiyiso wa Matsalwa?

⁸ U nga n’wi khorwisa njhani munhu leswaku leswi u swi chumayelaka hi ku tirhisa Rito ra Xikwembu i ntiyiso? Pawulo u ringete ku pfuna vanhu lava a vulavuleke na vona leswaku va cinca mianakanyo ya vona hi ku kombisana na vona kahle, a tirhisa tinhlamuselo leti twisisekaka a tlhela a va khutaza hi matimba.a Hikwalaho, ematshan’weni yo vula ntsena leswaku mhaka yo karhi i ntiyiso, u fanele u yi tiyisekisa hi vumbhoni lebyi enerisaka. Xana u nga swi endlisa ku yini sweswo? Tiyiseka leswaku nhlamuselo ya wena yi sekeriwe hi ku helela eRitweni ra Xikwembu, ku nga ri emianakanyweni ya wena. Nakambe tirhisa vumbhoni lebyi engetelekeke byo seketela tinhlamuselo ta wena leti sekeriweke eMatsalweni. (Swivuriso 16:23) Hi xikombiso, loko u kombisa leswaku vanhu lava yingisaka va ta hanya emisaveni leyi endliweke paradeyisi, tiyisekisa mhaka yoleyo hi nhlamuselo ya Matsalwa, yo tanihi Luka 23:43 kumbe Esaya 65:21-25. U nga byi nyikela njhani vumbhoni lebyi engetelekeke bya yinhla ya wena leyi sekeriweke eMatsalweni? U nga tirhisa swikombiso leswi khumbaka muyingiseri wa wena. U nga n’wi tsundzuxa hi ntsako lowu a wu kumaka hi ku olova hi ku hlalela dyambu loko ri pela, hi ku twa nun’hwelo lowunene wa xiluva, hi ku twa nantswo lowunene wa mbhandzu, kumbe hi ku hlalela xinyenyana loko xi wundla mavondlo ya xona. N’wi pfune ku vona leswaku ntsako wo tano wu tiyisekisa leswaku Muvumbi u lava leswaku hi tsakela vutomi emisaveni.—Eklesiasta 3:11, 12.

9. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi pfumelelana ni swiyimo entirhweni wa hina wo chumayela?

⁹ Loko u ringeta ku khorwisa munhu leswaku a amukela dyondzo yo karhi ya le Bibeleni, tivonele leswaku u nga hisekeli etlhelo lerova muyingiseri wa wena a kala a anakanya leswaku u le ku n’wi sindziseni, ivi a namba a pfala mianakanyo ni mbilu yakwe. Buku leyi nge Xikolo Xa Vutirheli yi nyika xitsundzuxo lexi: “Rungula ra ntiyiso leri paluxaka mavunwa ya dyondzo leyi rhandzekaka eka munhu un’wana, hambiloko ro kandzeriwa hi Matsalwa yo tala, hi xitalo a ri amukeleki loko ri tlhava. Hi xikombiso, loko ku tlangela minkhuvo yin’wana leyi tolovelekeke ku vuriwa leswaku ku huma evuhedenini, sweswo a swi nge cinci langutelo ra vanhu mayelana na yona. Hi xitalo munhu la pfumelelanaka ni swiyimo wa humelela.” Ha yini hi fanele hi ringeta ku pfumelelana ni swiyimo? Buku leyi yi ri: “Ku pfuna van’wana hi ndlela leyinene swi endla leswaku ku va ni ku vulavurisana, swi nyika vanhu nchumu wo anakanyisisa ha wona endzhaku ka nkarhi, naswona swi endla leswaku u amukeleka enkarhini lowu taka. Ku nga va nchumu lowu pfunaka.”—Vakolosa 4:6.

Ku Khorwisa Hi Ndlela Leyi Fikelelaka Mbilu

10. Pawulo u xi sungule njhani xingheniso xakwe xa ku tihlamulela loko a ri emahlweni ka Agripa?

¹⁰ A hi kambisiseni marito lawa Pawulo a tihlamuleleke ha wona eka Mintirho ndzima 26. Xiya ndlela leyi a sunguleke nhlamuselo yakwe ha yona. Loko a sungula mhaka yakwe, Pawulo u kume xisekelo lexinene xa ku bumabumela Agripa, hambileswi hosi leyi a yi ri ni vuxaka lebyi nyameke ni makwavo wa yona Bernike. Pawulo u te: “Malunghana ni swilo hinkwaswo leswi ndzi hehliwaka ha swona hi Vayuda, Hosi Agripa, ndzi tihlaya la tsakeke leswi ndzi tihlamulelaka emahlweni ka wena namuntlha, ngopfu-ngopfu leswi u yi tivaka khwatsi mikhuva hinkwayo swin’we ni minjhekanjhekisano leyi nga kona exikarhi ka Vayuda. Hikokwalaho ndzi kombela leswaku u ndzi yingisa hi ku lehisa mbilu.”—Mintirho 26:2, 3.

11. Marito lawa Pawulo a ma byeleke Agripa ma swi kombisa njhani leswaku a a ri na xichavo, naswona ku ve ni vuyelo byihi lebyinene?

¹¹ Xana wa swi xiya leswaku Pawulo u kombise leswaku u amukela xikhundlha lexi tlakukeke xa Agripa hi ku n’wi vitana hi xithopo xakwe, ku nga Hosi? Sweswo swi kombisa leswaku Pawulo a a xixima Agripa, naswona marito ya vutlhari lawa a ma hlawuleke ma kombisa leswaku a a ri ni xichavo eka hosi leyi. (1 Petro 2:17) Muapostola loyi a a teka Agripa a ri mutivi-nkulu wa mikhuva ni milawu leyi rharhanganeke ya Vayuda lava a va ri ehansi ka yena, kutani a vula leswaku a a tsakile leswi a a tihlamulela emahlweni ka mufumi la nga ni vutivi lebyikulu. Pawulo, loyi a a ri Mukreste, a nga titekanga a ri la tlakukeke ku tlula Agripa, loyi a a nga ri Mukreste. (Vafilipiya 2:3) Ku ri na sweswo, Pawulo u kombele hosi leswaku yi n’wi yingisela hi ku lehisa mbilu. Kutani Pawulo u endle leswaku xiyimo xi va lexi holeke kahle leswaku Agripa ni vayingiseri van’wana va lunghekela ku amukela leswi a a lava ku swi vula. A a veka xisekelo lexinene xa tinhlamuselo ta yena.

12. Loko hi ri entirhweni wo chumayela hi timhaka ta Mfumo, hi nga swi kotisa ku yini ku fikelela timbilu ta vayingiseri va hina?

¹² Ku fana na Pawulo loko a ri emahlweni ka Agripa, na hina loko hi sungula ku vulavula hi Mfumo ku fikela loko hi heta, a hi ringeteni ku fikelela timbilu ta vanhu. Sweswo hi nga swi endla hi ku kombisa xichavo xa xiviri eka munhu loyi hi n’wi chumayelaka ni ku kombisa leswaku ha khathala hakunene hi xiyimo xa yena ni vonelo rakwe.—1 Vakorinto 9:20-23.

Tirhisa Rito Ra Xikwembu Hi Vutshila

13. U nga va khutaza njhani vayingiseri va wena, hilaha Pawulo a endleke hakona?

¹³ Pawulo a a navela ku khutaza vayingiseri vakwe leswaku va amukela mahungu lamanene. (1 Vatesalonika 1:5-7) Hikwalaho, u fikelele timbilu ta vona to fanekisela, leti ku nga tona ti susumetelaka ku teka goza. Malunghana ni ku tihlamulela ka Pawulo loko a ri emahlweni ka Agripa, xiya ndlela leyi a ‘ri tameleke khwatsi ha yona rito ra Xikwembu’ hi ku kombetela eka timhaka leti vuriweke hi Muxe ni vaprofeta.—2 Timotiya 2:15.

14. Hlamusela ndlela leyi Pawulo a tirhiseke marito yo khorwisa ha yona loko a ri emahlweni ka Agripa.

¹⁴ Pawulo a a swi tiva leswaku Agripa a a ri Muyuda hi vito ntsena. Pawulo u kandziyise mhaka ya ku va Agripa a tiva Xiyuda, a kombisa leswaku entiyisweni eku chumayeleni ka yena a a nga “vuli swin’wana handle ka swilo leswi Vaprofeta swin’we na Muxe va vuleke leswaku swi ta endleka,” mayelana ni ku fa ka Mesiya ni ku pfuxiwa ka yena. (Mintirho 26:22, 23) Pawulo u vutise Agripa hi ku kongoma a ku: “Xana wena, Hosi Agripa, wa va kholwa Vaprofeta?” Agripa a a fanele a humela erivaleni. Loko a vula leswaku a a nga va kholwi vaprofeta, a a ta tionhela ndhuma leyi a a ri na yona ya ku pfumela eka Xiyuda. Kambe loko a pfumelelana na Pawulo, a a ta va a tivika erivaleni leswaku u fambisana na muapostola loyi, kutani a a ta tikuma a vuriwa Mukreste. Pawulo u hlamule xivutiso xa yena n’wini hi vutlhari a ku: “Ndza swi tiva leswaku wa kholwa.” Xana Agripa u hlamurise ku yini? U te: “Hi nkarhi wo koma a wu ta ndzi kucetela leswaku ndzi va Mukreste.” (Mintirho 26:27, 28) Hambileswi Agripa a nga kalangiki a va Mukreste, leswi Pawulo a swi vuleke swi fanele swi khumbe mbilu yakwe hi ndlela yo karhi.—Vaheveru 4:12.

15. Pawulo u swi kotise ku yini ku simeka vandlha eTesalonika?

¹⁵ Xana u swi xiyile leswaku Pawulo u chumayele mahungu lamanene hi ku aneka mhaka erivaleni ni hi ku khorwisa? Leswi Pawulo a ‘tameleke rito ra Xikwembu khwatsi’ hi ndlela yoleyo, van’wana lava a va n’wi yingiserile va ve vapfumeri. Swi ve tano le Tesalonika, laha Pawulo a lavisiseke Vayuda ni Vamatiko lava chavaka Xikwembu esinagogeni. Eka Mintirho 17:2-4 hi kuma xiviko lexi nge: “Hi ku ya hi ntolovelo wa Pawulo a nghena eka vona, kutani hi tisavata tinharhu a kanerisana na vona hi Matsalwa, a hlamusela ni ku kombisa hi tinhlamuselo leswaku a swi fanela leswaku Kreste a xaniseka ni ku pfuka eka lava feke . . . Hikwalaho van’wana va vona va ve vapfumeri.” Pawulo a a vulavula hi ndlela leyi khorwisaka. A a kanerisana ni vanhu, a va hlamusela ni ku va kombisa hi Matsalwa leswaku Yesu a a ri yena Mesiya la tshembisiweke khale. Vuyelo byi ve byihi? Ku simekiwe vandlha ra vapfumeri.

16. U nga wu kuma njhani ntsako lowu engetelekeke eku twariseni ka timhaka ta Mfumo?

¹⁶ Xana u nga antswisa vutshila bya wena bya ku khorwisa vanhu loko u va hlamusela Rito ra Xikwembu? Loko swi ri tano, u ta wu tsakela swinene ntirho wa wena wa ku chumayela ni wa ku dyondzisa vanhu hi ta Mfumo wa Xikwembu. Swi ve tano eka vahuweleri va mahungu lamanene lava tirhiseke swiringanyeto swa ku tirhisa Bibele hi xitalo entirhweni wa ku chumayela.

17. Kombisa ndlela leyi ku tirhisa Bibele evutirhelini bya hina swi vuyerisaka ha yona, hi ku hlamusela ntokoto lowu wena u veke na wona kumbe hi ku hlamusela yinhla-nkulu ya ntokoto lowu nga eka ndzimana leyi.

¹⁷ Hi xikombiso, un’wana wa Timbhoni ta Yehovha loyi a nga mulanguteri la famba-fambaka u te: “Vamakwerhu vo tala se va famba va khome Bibele hi voko loko va ri karhi va chumayela hi yindlu ni yindlu. Sweswo swi endle leswaku vahuweleri va kota ku hlayela vanhu vo tala tsalwa ro karhi loko va vulavula na vona. Nakambe swi pfune vini va miti ni vahuweleri leswaku va nga hlanganisi ntirho wa nsimu ni timagazini ni tibuku ntsena, kambe ngopfu-ngopfu va wu hlanganisa ni Bibele.” Kambe leswaku Bibele hi yi khoma kunene hi voko kumbe hi yi nghenisa enkwameni loko hi ri entirhweni wa nsimu swi titshege hi swilo swo hambana-hambana, ku katsa ni ntolovelo wa laha hi chumayelaka kona. Hambiswiritano, nchumu lowukulu hileswaku hi fanele hi tiviwa hi ri vanhu lava nga ni vutshila bya ku tirhisa Rito ra Xikwembu hi ndlela leyi nga ta khorwisa van’wana leswaku va amukela rungula ra Mfumo.

Languta Vutirheli Hilaha Xikwembu Xi Byi Langutaka Hakona

18, 19. (a) Xikwembu xi byi languta njhani vutirheli bya hina, naswona ha yini hi fanele hi hlakulela langutelo ra xona? (b) I yini lexi nga ta hi pfuna leswaku hi endla maendzo yo vuyela lama humelelaka? (Vona bokisi leri nge “Ndlela Leyi Hi Nga Humelelaka Ha Yona Eku Endleni Ka Maendzo Yo Vuyela,” eka tluka 16.)

¹⁸ Ndlela yin’wana yo fikelela timbilu ta vayingiseri va hina ha yona yi katsa ku languta vutirheli hilaha Xikwembu xi byi langutaka hakona hi tlhela hi lehisa mbilu. Xikwembu xi rhandza leswaku vanhu va mixaka hinkwayo va “fikelela vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso.” (1 Timotiya 2:3, 4) Xana hina a hi swi naveli sweswo? Nakambe Yehovha u lehisa mbilu, kutani sweswo swi nyika vo tala nkarhi wa ku hundzuka. (2 Petro 3:9) Kutani loko hi kuma munhu loyi a tiyimiseleke ku yingisela rungula ra Mfumo, swi nga lava leswaku hi tlhelela eka yena hi ku phindha-phindha leswaku hi hlakulela ku tsakela loku a nga na kona. Leswaku mbewu ya ntiyiso yi kula swi lava nkarhi ni ku lehisa mbilu. (1 Vakorinto 3:6) Bokisi leri nga laha tlhelo leri nge “Ndlela Leyi Hi Nga Humelelaka Ha Yona Eku Endleni Ka Maendzo Yo Vuyela” ri kombisa tindlela leti ku tsakela ko tano ku nga hlakuleriwaka ha tona. Tsundzuka leswaku vutomi bya vanhu—swiphiqo ni swiyimo swa vona—swi tshama swi ri eku cinceni. Ku va kuma ekaya swi nga lava leswaku hi phikelela swinene, kambe ku phikelela ko tano ku fanerile. Hi lava leswaku na vona va twa rungula ra Xikwembu ra ku ponisa. Hikwalaho, khongela eka Yehovha Xikwembu leswaku a ku nyika vutlhari bya ku antswisa vutshila bya ku khorwisa entirhweni wa wena wa ku pfuna van’wana leswaku va amukela rungula ra Mfumo.

¹⁹ Loko hi kuma munhu loyi a tsakelaka ku twa leswi engetelekeke hi timhaka ta Mfumo, i yini swin’wana leswi hi nga swi endlaka tanihi vatirhi lava nga Vakreste? Xihloko lexi landzelaka xi ta pfuna emhakeni leyi.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• I yini lexi endleke leswaku Pawulo a kota ku tihlamulela kahle emahlweni ka Hosi Agripa?

• Rungula ra hina ri nga ti fikelela njhani timbilu ta vanhu?

• I yini lexi nga ta hi pfuna ku tirhisa Rito ra Xikwembu hilaha ku humelelaka leswaku hi fikelela timbilu ta vanhu?

• Hi nga endla yini leswaku hi languta vutirheli hilaha Xikwembu xi byi langutaka hakona?

[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 16]

Ndlela Leyi Hi Nga Humelelaka Ha Yona Eku Endleni Ka Maendzo Yo Vuyela

• Kombisa leswaku wa khathala swinene hi vanhu.

• Hlawula mhaka ya Bibele leyi nga ta koka munhu rinoko.

• Minkarhi hinkwayo loko u siya munhu endla xisekelo xa riendzo ro vuyela.

• Loko se u fambile tshama u ri karhi u anakanya ha yena.

• Hatlisa u tlhelela eka yena, kumbexana endzhaku ka siku rin’we kumbe mambirhi, leswaku u hlakulela ku tsakela loku a ku kombiseke.

• U nga rivali leswaku xikongomelo xa wena i ku sungula dyondzo ya le kaya ya Bibele.

• Kombela Yehovha hi xikhongelo leswaku a kurisa ku tsakela loku munhu a ku kombiseke.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Pawulo u tirhise tinhlamuselo leti khorwisaka loko a ri emahlweni ka Ndhuna-nkulu Festo kun’we na Hosi Agripa