Ndzi Kume Nsirhelelo Wa Xiviri Hi Leswi Ndzi Tshembaka Yehovha

NDLELA LEYI NDZI SUNGULEKE KU TIVA YEHOVHA HAYONA NI KU TLHELA NDZI N’WI TSHEMBA

Ndzi velekiwe hi 1948 eximutanini lexitsongo xa le dzongavupeladyambu bya Nigeria. Hi nkarhi wolowo, bavatsongo wa mina Moustapha ni buti wa mina lonkulu Wahabi, va khuvuriwile va va Timbhoni ta Yehovha. Loko ndzi ri ni malembe ya kaye, bava wa mina u lovile. Ndzi twe ku vava swinene. Wahabi u ndzi byele leswaku hi nga swi kota ku vona bava nakambe loko vafi va pfuxiwa. Ku tiva sweswo swi ndzi susumetele ku dyondza Bibele. Ndzi khuvuriwe hi 1963. Endzhakunyana, vabuti va mina vanharhu na vona va khuvuriwile.

Hi 1965, ndzi ye ndzi ya tshama ni buti wa mina eLagos naswona ndzi tiphinile hi ku va ni xinghana ni maphayona ya nkarhi hinkwawo ya le Vandlheni ra le Igbobi. Ku hiseka ka vona ni ndlela leyi a va tsake hayona swi ndzi khutazile swinene naswona hi January 1968 na mina ndzi sungule ku phayona.

Makwerhu Albert Olugbebi loyi a a tirha eBethele, u hlele leswaku ku va ni nhlengeletano yo hlawuleka na hina vantshwa mayelana ni xilaveko xa maphayona yo hlawuleka en’walungwini wa Nigeria. Ndza ha ma tsundzuka kahle marito lama khutazaka ya makwerhu Olugbebi loko a ku: “Ma ha ri vantshwa naswona mi nga tirhisa nkarhi ni matimba ya n’wina leswaku mi tirhela Yehovha. Ntirho wu tele lowu mi nga wu endlaka!” Leswi a ndzi lava ku tekelela moya wa ku tinyiketela wa muprofeta Esaya wo ya kun’wana ni kun’wana laha Yehovha a ndzi rhumaka kona, ndzi tate fomo ya xikombelo xo tirha tanihi phayona ro hlawuleka.—Esa. 6:8.

Hi May 1968, ndzi hlawuriwe ku ya tirha tanihi phayona ro hlawuleka edorobeni ra Kano en’walungwini wa Nigeria. Leswi swi endleke hi nkarhi wa nyimpi ya Biafran leyi sunguleke hi 1967 ku ya eka 1970, leyi dlayeke vanhu vo tala swinene ni ku vangela vanhu ku xaniseka en’walungwini wa Nigeria naswona eku heteleleni nyimpi yi tlulele evuxeni bya Nigeria. Leswi makwerhu un’wana a a nga swi lavi leswaku ndzi vaviseka, u burisane na mina naswona u ringete ku cinca miehleketo ya mina leswaku ndzi nga yi en’walungwini wa Nigeria. Kambe ndzi n’wi byele leswi: “Ndza khensa hileswi u karhatekaka hi mina. Kambe loko Yehovha a lava leswaku ndzi hetisisa xiavelo lexi, a ndzi kanakani leswaku u ta va na mina mikarhi hinkwayo.”

NDZI TSHEMBELE EKA YEHOVHA ENDHAWINI LEYI ONHIWEKE SWINENE HI NYIMPI

Leswi endlekeke eKano hi nkarhi wa nyimpi a swi tsema nhlana. Nyimpi ya xin’wanamanana yi onhetele swinene edorobeni leri. Mikarhi yin’wana loko hi ri entirhweni wo chumayela, a hi pfa hi hlangana ni mintsumbu ya vanhu lava feke hi nkarhi wa nyimpi. Hambileswi a ku ri ni mavandlha yo hlayanyana eKano, vamakwerhu vo tala a va balekile. A ku lo sala vahuweleri va le hansi ka 15 naswona a va chuhile ni ku hela matimba. Loko vamakwerhu volavo va hi vona hi fika hi ri maphayona ya tsevu, va khapakhape swinene hi ntsako. Endzhaku ka loko hi va khutazile, va titwe va phyuphyile. Hi va pfune leswaku va tlhela va sungula ku hlela ku khoma tinhlengeletano ta vandlha ni ntirho wo chumayela ni ku tlhela va rhumela swiviko swa nsimu ni tibuku leti va ti odeke erhavini.

Tanihi maphayona yo hlawuleka, hi sungule ku dyondza ririmi lerintshwa ra Xihausa. Loko va twa mahungu lamanene hi ririmi ra manana, vo tala lava tshamaka kwalaho va hi yingiserile. Kambe a hi fanele hi va ni vuxiyaxiya hikuva swirho swa kereke leyikulu ya le Kano, a swi nga wu tsakeli ntirho wa hina wo chumayela. Siku rin’wana, mina ni loyi a ndzi tirha na yena hi hlongorisiwe hi wanuna loyi a a khome mukwana. Lexi tsakisaka hileswaku hi tsutsume hi n’wi siya! Hambileswi a hi langutane ni makhombo, Yehovha u endle leswaku hi ‘tshama hi sirhelelekile’ naswona nhlayo ya vahuweleri yi ye yi kula. (Ps. 4:8) Sweswi hi vulavulaka, eka mavandlha ya 11 ya le Kano, ku ni vahuweleri vo tlula 500.

KU LANGUTANA NI KU KANETIWA ENIGER

Hi ku famba ka nkarhi hi August 1968, endzhaku ko tshama tin’hwetinyana eKano, mina ni maphayona man’wana mambirhi yo hlawuleka, hi rhumeriwe eNiamey exifundzheni xa Republic of Niger. Swi nga si ya kwihi, hi kume leswaku Niger leyi nga eVupeladyambu bya Afrika, i yin’wana ya tindhawu leti dyambu ri vavulaka swinene eka tona. Ku engetela kwalaho, a hi fanele hi dyondza ku kuma tindlela letintshwa ta ku chumayela eka maxelo lama hisaka swinene ni ku dyondza ririmi ra kwalaho ra Xifurwa. Hambileswi sweswo a swi tika, hi tshembe Yehovha naswona hi sungule ku chumayela emadorobeni ni vahuweleri vatsongo lava a va tshama kwalaho. Swi nga si ya kwihi, vanhu hinkwavo lava kotaka ku hlaya lava tshamaka eNiamey, va kume nkandziyiso wa le Bibeleni wa buku leyi nge, The Truth That Leads to Eternal Life. Vanhu a va ta ta eka hina va lava nkandziyiso wolowo!

Swi nga si ya kwihi, hi kume leswaku valawuri va kwalaho a va nga ti lavi Timbhoni ta Yehovha. Hi July 1969, hi hlengeletane ro sungula eka nhlengeletano ya muganga leyi a yi ri ni vanhu va kwalomu ka 20. A hi swi langutele hi mahlongati ku vona vahuweleri vambirhi lavantshwa va khuvuriwa. Kambe hi siku ro sungula ra nhlengeletano, maphorisa ma fikile ma yimisa nhlengeletano. Ma fike ma teka hina maphayona yo hlawuleka ni mulanguteri wa muganga ma hi yisa exitichini xa maphorisa. Endzhaku ko hi konanisa, ma hi lerise leswaku hi vuya siku leri landzelaka. Loko hi xiya leswaku valawuri a va ta hi vangela hasahasa, hi hlele ku khoma mbulavulo wa nkhuvulo ekaya ka makwerhu un’wana naswona hi ve ni vuxiyaxiya leswaku hi nga voniwi hi munhu loko hi khuvula vamakwerhu volavo enambyeni.

Endzhaku ka mavhiki ma nga ri mangani lama landzeleke, mina ni maphayona laman’wana ya ntlhanu hi lerisiwe ku famba eNiger. Va hi nyike tiawara ta 48 leswaku hi famba etikweni rero naswona a hi fanele hi vona leswaku hi yi huma njhani. Hi yingisile ivi hi kongoma erhavini ra le Nigeria, laha hi fikeke hi kuma swiavelo leswintshwa.

Ndzi averiwe eximutanini lexitsongo xa Orisunbare eNageria, laha ndzi nga fika ndzi tiphina hi ntirho wo chumayela ni ku fambisa tidyondzo ta Bibele swin’we ni ntlawa lowutsongo wa vahuweleri va kwalaho. Kambe endzhaku ka tin’hweti ta tsevu, rhavi ri ndzi kombele leswaku ndzi tlhelela eNiger ndzi ri ndzexe. A ndzi chuhile kambe a ndzi swi langutele hi mahlongati ku tlhela ndzi vona vamakwerhu va le Niger!

Ndzi tlhelele eNiamey. Loko ndzi fikile, hi xamundzuku xa kona, n’wamabindzu un’wana wa le Nigeria u swi xiyile leswaku ndzi Mbhoni naswona u sungule ku ndzi vutisela swivutiso swa le Bibeleni. Hi dyondze swin’we Bibele naswona endzhaku u tshike ku dzaha ni ku va xilovekelo kutani a khuvuriwa. Ndzi tsakisiwe hi ku chumayela swin’we ni vamakwerhu etindhawini to hambana ta le Niger naswona ndzi tsakisiwe hi ndlela leyi vanhu va kwalaho va saleke va amukela ntiyiso hayona. Loko ndza ha ku fika a ku ri ni Timbhoni ta 31 kambe loko se ndzi fambile, ti sale ti va 69.

“A HI TIVI SWO TALA HI TA NTIRHO WO CHUMAYELA WA LAHA GUINEA”

Hi December 1977, ndzi tlhelele eNigeria leswaku ndzi ya leteriwa. Eku heleni ka ndzetelo wa mavhiki manharhu, Malcolm Vigo muhlanganisi wa Komiti ya Rhavi, u ndzi kombele leswaku ndzi hlaya papila leri humaka erhavini ra le Sierra Leone. A va lava makwerhu wa xinuna loyi a nga phayona ra nkarhi hinkwawo, a nga nghenelangiki vukati, a ri ni rihanyo lerinene ni ku tlhela a vulavula Xinghezi ni Xifurwa leswaku a ya va mulanguteri wa muganga eGuinea. Makwerhu Vigo u ndzi byele leswaku a ndzi leteriwa ku endla xiavelo xexo. U kandziyise hi ku vula leswaku xiavelo xexo a xi nga olovi. U ndzi tsundzuxe a ku: “Tinyike nkarhi wo ehleketa kahle hi xiavelo lexi u nga se xi amukela.” Hi ku hatlisa, ndzi n’wi hlamule ndzi ku: “Leswi ku nga Yehovha a ndzi rhumaka, ndzi ta ya.”

Ndzi khandziye xihahampfhuka lexi kongomaka eSierra Leone ivi ndzi fika ndzi hlangana ni vamakwerhu va le rhavini ra kwalaho. Xirho xin’wana xa Komiti ya Rhavi xi vule leswi eka mina: “A hi tivi swo tala hi ta ntirho wo chumayela wa le Guinea.” Hambileswi vamakwerhu va le rhavini ra le Sierra Leone a va averiwe ku khathalela ntirho wo chumayela wa le Guinea, a va nga swi koti ku burisana ni vahuweleri va kwalaho hileswi a ku ri ni mpfilumpfilu wa tipolitiki. Hambileswi va ringeteke mikarhi yo tala, rhavi ri tsandzekile ku kuma makwerhu loyi va nga n’wi rhumelaka ku endzela vamakwerhu va le Guinea. Hi ku hatlisa, ndzi rhumeriwe ku ya kombela eka mfumo wa le Conakry eGuinea leswaku va ndzi nyika mpfumelelo wa ku tshama.

Loko ndzi fika eConakry, ndzi ye ehofisini ya muyimeri wa tiko ra Nigeria ivi ndzi fika ndzi bula na yena. Ndzi n’wi byele hi ku navela ka mina ka ku chumayela eGuinea. U ndzi byele leswaku ndzi nga tshami eGuinea hikuva ndzi nga khomiwa kumbe ndzi vavisiwa. U te: “Tlhelela eNigeria u ya chumayela kona.” Kutani ndzi n’wi hlamule ndzi ku: “Ndzi tiyimisele ku tshama.” Hi loko a tsalela Nkulukumba wa tiko ra Guinea papila leswaku a ndzi pfuna naswona nkulukumba yoloye u ndzi pfunile.

Endzhaku ka sweswo ndzi tlhelele ehofisini ya rhavi ra le Sierra Leone ivi ndzi va byela hi xiboho lexi tekiweke hi nkulukumba wa tiko ra Guinea. A va tsake ngopfu loko va twa ndlela leyi Yehovha a ri katekiseke hayona riendzo ra mina. Ndzi nyikiwe mpfumelelo wa ku tshama eGuinea!

Ku sukela hi 1978 ku ya eka 1989, ndzi tirhe entirhweni wo langutela mavandlha eGuinea, eSierra Leone ni ku tlhela ndzi va mupfuneti wa mulanguteri wa muganga eLiberia. Loko ndza ha sungula, a ndzi tshamela ku vabya. Hakanyingi a swi endleka loko ndzi ri ekule ni vamakwerhu. Kambe vamakwerhu a va endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va ndzi yisa exibedlhele.

Siku rin’wana a ndzi vabya swinene hileswi a ndzi karhatiwa hi malariya ni ku twa ku vava swinene endzeni ka khwiri. Loko se ndzi horile ndzi kume leswaku vamakwerhu a va ehleketa leswaku ndzi ta fa naswona a va sungule malunghiselelo yo ndzi lahla! Hambileswi a ndzi langutane ni swiyimo leswi xungetaka vutomi, a ndzi se tshama ndzi ehleketa hi ku tshika swiavelo swa mina. A ndzi khorwiseka leswaku nsirhelelo wa xiviri wu huma eka Xikwembu lexi kotaka ku hi pfuxa hambiloko hi file.

MINA NA NKATANGA HI TSHEMBELE EKA YEHOVHA

Hi 1988 ndzi hlangane na Dorcas, phayona leri rhandzaka Yehovha naswona ri titsongahataka. Hi tekanile naswona hi tirhe swin’we eka ntirho wo langutela mavandlha. Dorcas u tirhe hi matimba exiavelweni xa hina naswona a a tiyimisele ku titsona swo tala leswaku a tirhela Yehovha. A hi famba tikhilomitara ta kwalomu ka 25 hi milenge hi rhwale mindzhwalo loko hi ya endzela mavandlha. Emavandlheni ya le kule, a hi tirhisa xin’wana ni xin’wana lexi a hi xi kuma xo famba hi xona emapatweni lama nga ni ndzhope ni swigojigoji.

Dorcas i wansati wa xivindzi. Hi xikombiso, mikarhi yin’wana a swi ta lava leswaku hi tsemakanya ematini lama nga ni tingwenya. Mikarhi yin’wana hi boheke ku famba masiku ya ntlhanu hi xikepe hikwalaho ka leswi buloho leri a ri endliwe hi timhandzi a ri tshovekile. Loko Dorcas a chika exikepeni, u wele endzeni ka mati yo enta. Hinkwerhu a hi nga swi koti ku hlambela naswona mati wolawo a ma ri ni tingwenya. Kambe nkateko wa kona, majaha man’wana ma tlulele endzeni ka mati ivi ma n’wi pfuna. Xiendlakalo xexo xi hi tseme nhlana ku ringana nkarhi wo leha kambe hi ye emahlweni ni xiavelo xa hina.

Eku sunguleni ka 1992, hi hlamarile loko hi kuma leswaku Dorcas a a tikile. Xana a swi vula leswaku swi herile hi hina entirhweni wa nkarhi hinkwawo? Hi tibyele leswi: “Yehovha u hi nyike nyiko!” Hikwalaho hi endle xiboho xo thya n’wana wa hina wa nhwanyana vito ra Jahgift, leswi vulaka nyiko leyi humaka eka Yehovha (hi xinghezi swi vula “Gift from Jah.”) Endzhaku ka malembe ya mune Jahgift a velekiwile, ku landzele Eric makwavo. Hakunene vana va hina havambirhi i tinyiko leti humaka eka Yehovha. Jahgift u tirhe nkarhi wo leha eka hofisi ya vuhundzuluxeri eConakry, kasi Eric u tirha tanihi nandza wa vutirheli.

Hambileswi Dorcas a bohekeke ku tshika ku va phayona ro hlawuleka, u ye emahlweni a tirha tanihi phayona ra nkarhi hinkwawo hambiloko hi ri karhi hi kurisa vana va hina. Hi mpfuno wa Yehovha, ndzi ye emahlweni ndzi tirha eka ntirho wa nkarhi hinkwawo wo hlawuleka. Loko vana va hina se va kurile, Dorcas u tlhele a kota ku tirha tanihi phayona ro hlawuleka. Sweswi hi tirha swin’we eka ntirho wa nkarhi hinkwawo eConakry.

YEHOVHA I XIHLOVO XA NSIRHELELO WA XIVIRI

Mikarhi hinkwayo ndzi ye hinkwako laha Yehovha a ndzi rhumaka kona. Hakanyingi mina na nkatanga a hi vona mikateko ya Yehovha ni ndlela leyi a hi sirhelelaka hayona. Ku tshembela eka Yehovha ku ri ni ku tshembela eka swilo swa misava leyi, swi hi pfunile leswaku hi nga karhateki hi swilo swo tala. Mina na Dorcas hi tivonele hi ya hina leswaku Xihlovo xa nsirhelelo wa xiviri, i Yehovha “Xikwembu xa ku ponisiwa ka hina.” (1 Tikr. 16:35) Ndza khorwiseka leswaku vutomi bya hinkwavo lava tshembelaka eka yena, “byi ta va byi tsondzeriwile swi tiya enkwameni wa vutomi swin’we na Yehovha.”—1 Sam. 25:29.