Yehovha U Yingise Swikhongelo Swa Mina

RIENDZO LERI CINCEKE VUTOMI BYA MINA

Ndzi velekiwe hi ti 22 ta December, 1929 eNoville ku nga muganga lowutsongo wu tlhela wu va ni mapurasi ya kaye ekusuhi na Bastogne eBelgian Ardennes. A swi tsakisa ku kulela epurasini ni vatswari va mina. Mina na ndzisana ya mina Raymond a hi senga tihomu siku rin’wana ni rin’wana ni ku tlhela hi pfuneta hi nkarhi wa ntshovelo. A hi ri nyandza yin’we emugangeni wa hina hikuva hinkwerhu a hi pfunana.

Vatswari va mina ku nga Emile na Alice, a va ri Makhatoliki lama tinyiketeleke. A va ya eka Masa Sonto yin’wana ni yin’wana. Hambiswiritano, hi va 1939, emugangeni wa hina ku te maphayona lama a ma huma eNghilandhi ma fika ma tsarisa bava leswaku a hamba a kuma magazini wa Consolation (lowu sweswi wu vuriwaka Xalamuka!). Bava u hatle a swi xiya leswaku leswi a a swi hlaya eka timagazini teto a ku ri ntiyiso kutani u nambe a sungula ku hlaya Bibele. Loko a tshika ku ya eka Masa, vaakelani va hina lava a va hi rhandza va sungule ku bava va khalakhasa. A va sindzisa bava leswaku a nga tshiki ku va Mukhatoliki leswi a swi endla leswaku mikarhi yo tala va n’wi holovisa.

A swi ndzi twisa ku vava swinene ku vona bava a ri eka xiyimo lexi xo tika. Sweswo swi endle ndzi khongela hi mbilu ya mina hinkwayo ndzi kombela leswaku Xikwembu xi n’wi pfuna, hilaha swi boxiweke hakona emasungulweni ya nhlokomhaka leyi. A ndzi tsake swinene loko vaakelani va hina va tshika ku kaneta bava. Sweswo swi ndzi tiyisekisile leswaku Yehovha i “Mutwi wa xikhongelo.”

VUTOMI HI NKARHI WA NYIMPI

Mfumo wa Manazi eJarimani wu hlasele tiko ra Belgium hi ti 10 ta May, 1940 leswi endleke leswaku vaakatiko va baleka. Ndyangu wa ka hina wu balekele edzongeni wa Furwa. Loko hi ri karhi famba, hi tikume hi ri etindhawini leti masocha ya le Jarimani ni ya le Furwa a ma lwela eka tona.

Loko hi tlhelela epurasini ra hina, hi kume swilo swo tala swa hina swi tekiwile. A ku lo sala ntsena mbyana ya hina Bobbie leyi hi hoyozeleke. Swilo leswi hinkwaswo swi endle ndzi tivutisa leswi, ‘Hikwalahokayini ku ri na tinyimpi ni ku xaniseka?’

Hi nkarhi wolowo, hi tiyisiwile swinene loko hi endzeriwa hi Makwerhu Emile Schrantz,a loyi a a ri nkulu tlhelo phayona. U tirhise Bibele ku hlamusela leswaku hikwalahokayini ku ri na ku xaniseka ni ku tlhela a hlamula swivutiso swin’wana leswi a ndzi tivutisa swona evuton’wini. Ndzi ve na vuxaka lebyikulu na Yehovha naswona ndzi khorwisekile leswaku i Xikwembu lexi nga ni rirhandzu.

Hambi hi nkarhi wa nyimpi, ndyangu wa ka hina a wu tiphina hi ku vulavurisana na vamakwerhu. Hi August 1943, Makwerhu José-Nicolas Minet u vhakele purasi ra hina leswaku a ta nyikela mbulavulo. U vutise a ku, “I mani loyi a lavaka ku khuvuriwa?” Mina na bava hi yimise mavoko naswona hi khuvuriwile enambyeni lowu nga ekusuhi na purasi ra hina.

Hi December 1944, masocha ya le Jarimani ma sungule ku hlasela vupeladyambu bya le Yuropa ro hetelela hi ndlela leyikulu naswona nyimpi yoleyo a yi vitaniwa the Battle of the Bulge. A hi tshama ekusuhi ni laha nyimpi a yi lweriwa kona naswona a hi pfaleleke eka xithezi xa le hansi xa yindlu ya hina ku ringana n’hweti. Siku rin’wana loko ndzi humile ku ya phamela swifuwo swakudya, tibomo ti wele ekusuhi na purasi laha ku hahlukeke lwangu ra muako lowu a ku tshama swifuwo ni swakudya. Socha ra le Amerika leri a ri ri etshangeni leri a ri ri ekusuhi na mina ri ndzi huwelele ri ku, “Badama!” Ndzi tsutsume ndzi fika ndzi badama ekusuhi na rona hiloko ri ndzi ambexa xigqoko leswaku xi ndzi sirhelela nhloko.

NDZI ENDLA NHLUVUKO TANIHI MUKRESTE

Endzhaku ka nyimpi, hi kote ku tihlanganisa ni vamakwerhu va le vandlheni ra le Liège nkarhi na nkarhi, laha swi tekaka tikhilomitara ta 90 ku ya kona ku suka ekaya. Hi ku famba ka nkarhi, hi sungule ntlawa lowutsongo wo dyondza Bibele eBastogne. Ndzi sungule ku tirha ehofisini ya swibalo laha ndzi nga kuma njombo yo dyondzela swa nawu. Endzhaku, ndzi tirhe etihofisini ta mfumo. Hi 1951 hi khome nhlengeletano leyitsongo ya muganga eBastogne. Ku ve ni vanhu va kwalomu ka 100 ku katsa na Elly Reuter makwerhu waxisati loyi a a ri phayona leri hisekaka swinene. A a fambe tikhilomitara ta 50 hi xikanyakanya leswaku a va kona enhlengeletanweni. A swi tekanga nkarhi leswaku hi sungula ku rhandzana kutani endzhaku ka sweswo hi vutanile. Elly u kume xirhambo xo ya eXikolweni xa Giliyadi eUnited States. U tsalele ntsindza wa misava hinkwayo a hlamusela leswaku hikwalahokayini a ala xirhambo xo ya exikolweni. Makwerhu Knorr loyi hi nkarhi wolowo a a rhangela vanhu va Yehovha, hi musa u vule leswaku siku rin’wana u ta swi kota ku ya exikolweni xa Giliyadi swin’we ni nuna wakwe. Hi cate hi February 1953.

Hi lembe rero, mina na Elly hi ye enhlengeletanweni leyi a yi ri ni nhlokomhaka leyi nge, New World Society eXitediyamu xa Yankee eNew York. Loko hi ri kwalaho, ndzi hlangane na makwerhu loyi a ndzi byeleke leswaku u lava ku ndzi nyika ntirho naswona u tlhele a ndzi byela leswaku hi rhurhela eUnited States. Endzhaku ko byela Yehovha hi mhaka leyi hi xikhongelo, mina na Elly hi endle xiboho xo ala ntirho wolowo ivi hi tlhelela eBelgium leswaku hi ya seketela ntlawa lowutsongo lowu a wu ri ni vahuweleri va kwalomu ka khume eBastogne. Hi lembe leri landzeleke, hi kume n’wana wa mufana loyi hi n’wi thyeke vito ra Serge. Lexi twisaka ku vava, endzhaku ka tin’hweti ta nkombo, Serge u sungule ku vabya ivi a lova. Hi khongele eka Yehovha hi n’wi byela hi ndlela leyi a hi twa ku vava hayona naswona ntshembo wa leswaku vafi va ta pfuxiwa wu hi tiyisile swinene.

NTIRHO WA NKARHI HINKWAWO

Hi October 1961, ndzi kume xikoropo lexi a xi ta ndzi pfumelela ku phayona. Hambiswiritano, hi siku rolero ndzi fowuneriwile hi mulanguteri wa rhavi ra le Belgium. U ndzi vutisile loko ndzi ta swi kota ku va nandza wa muganga (loyi sweswi a vitaniwaka mulanguteri wa muganga). Ndzi vutise ndzi ku, “Xana swi nga koteka leswaku hi rhanga hi va maphayona hi nga si amukela xiavelo lexi?” Ndzi pfumeleriwile. Endzhaku ko va maphayona ku ringana tin’hweti ta nhungu, ndzi sungule ku va mulanguteri wa muganga hi September 1962.

Loko se ndzi ve mulanguteri wa muganga ku ringana malembe mambirhi, hi rhambiwe leswaku hi ya tirha eBethele ya le Brussels. Hi sungule ku tirhela kona hi October 1964. Hi kume mikateko yo tala hikwalaho ka xiavelo lexi lexintshwa. Endzhaku ka loko Makwerhu Knorr a endzele Bethele ya hina hi 1965, swi ndzi hlamarisile ku hlawuriwa ku va mulanguteri wa rhavi. Hi ku famba ka nkarhi, mina na Elly hi rhambiwile leswaku hi va eka tlilasi ya vu-41 ya Xikolo xa Giliyadi. Marito ya Makwerhu Knorr lawa a ma vuleke eka malembe ya 13 lama hundzeke ma hetisekile! Endzhaku ko thwasa, hi tlhelele eBethele ya le Belgium.

KU LWELA TIMFANELO TA VANHU VA YEHOVHA TA LE NAWINI

Eka malembe lama hundzeke, ndzi ve ni nkateko wo tirhisa ntokoto lowu ndzi wu kumeke eka swa nawu leswaku ndzi lwela tshunxeko wa vamakwerhu wo gandzela eYuropa ni le matikweni man’wana. (Filp. 1:7) Ntirho lowu wu endle leswaku ndzi hlangana ni varhangeri va le matikweni yo tlula 55 laha ntirho wa hina wu yirisiweke. Ematshan’weni yo va byela hi ntokoto lowu ndzi nga na wona hi swa nawu, a ndzi va byela leswaku ndzi “munhu wa Xikwembu.” Mikarhi hinkwayo a ndzi khongela eka Yehovha leswaku a ndzi kongomisa hikuva a ndzi swi tiva leswaku “mbilu ya hosi [kumbe ya muavanyisi] yi fana ni swinambyana swa mati evokweni ra Yehovha. U yi kongomisa laha A lavaka yi ya kona.”—Swiv. 21:1.

A ndzi ri rivali bulo leri ndzi veke na rona na xirho xa Palamendhe ya le Yuropa. Ndzi n’wi kombele ko tala leswaku hi ta vulavurisana naswona eku heteleleni u pfumerile. U te, “Ndzi ta ku nyika ntlhanu wa timinete, u nga hundzi kwalaho.” Hiloko ndzi korhamisa nhloko ivi ndzi sungula ku khongela. Hi ku chuha, wanuna yoloye u ndzi vutisile leswaku ndzi endla yini. Ndzi pfuxe nhloko ivi ndzi ku, “Ndzi khense Xikwembu hileswi u nga wun’wana wa vagandzeri va xona.” U vutise a ku, “U vula yini?” Ndzi n’wi kombe Varhoma 13:4. A a ri Muprotestente kutani hikwalaho ka sweswo ndzimana leyi ya Bibele yi n’wi khumbile. Sweswo swi endle a ndzi nyika timinete ta 30 naswona hi ve ni bulo lerinene. U kale a vula leswaku wa wu xixima ntirho wa hina.

Emalembeni lama hundzeke, vanhu va Yehovha va lwele timfanelo ta vona ko tala etihubyeni eYuropa leti khumbaka ku nga seketeli swa tipolitiki, ku kuma mfanelo ya mutswari yo tikurisela n’wana, swibalo ni swin’wana. Ku ve nkateko ku katseka eka to tala ta tona ni ku vona ndlela leyi Yehovha a hi hluleleke hayona. Timbhoni ta Yehovha ti hlule milandzu yo tlula 140 eHubyeni ya le Yuropa ya Timfanelo ta Vanhu!

VAMAKWERHU ECUBA VA SUNGULA KU KUMA TSHUNXEKO WO GANDZELA

Hi va 1990, ndzi tirhe na Makwerhu Philip Brumley wo huma entsindza wa misava hinkwayo na Makwerhu Valter Farneti wo huma eItaly leswaku hi pfuna vamakwerhu va le Cuba va kota ku tirhela Yehovha va tshunxekile hikuva ntirho wa hina a wu yirisiwile. Ndzi tsalele hofisi ya vayimeri va Cuba eBelgium naswona ndzi hlangane na muchaviseki wa kwalaho loyi a a hlawuriwe ku tirhisana na hina. Loko hi hlangana ro sungula, a hi swi kotanga ku lulamisa mhaka leyi endleke vamakwerhu va yirisiwa.

Endzhaku ko kombela Yehovha hi xikhongelo leswaku a hi kongomisa, hi kombele ku rhumela Tibibele ta 5 000 eCuba naswona hi pfumeleriwile. Tibibele ti fike eka vamakwerhu ti ri exiyin’weni lexinene naswona sweswo swi hi tiyisekise leswaku Yehovha a a katekisa matshalatshala ya hina. Hi tlhele hi kombela mpfumelelo wun’wana wo rhumela Tibibele ta 27 500. Va tlhele va pfumela. Swi ndzi tsakise ngopfu ku pfuna vamakwerhu lava rhandzekaka va le Cuba leswaku va kuma Tibibele.

Ndzi endzele eCuba mikarhi yo hlayanyana leswaku ndzi ya pfuna vamakwerhu va kuma tshunxeko lowu heleleke. Hikwalaho ka sweswo, ndzi kote ku aka vuxaka lebyinene ni vatirhelamfumo vo tala.

KU PFUNA VAMAKWERHU ERWANDA

Hi 1994 ku dlayiwe vanhu vo tlula 1 000 000 loko ku dlayiwa rixaka ra Matutsi eRwanda. Lexi twisaka ku vava, van’wana va vamakwerhu va dlayiwile. Hi ku hatlisa, ku ve ni ntlawa wa vamakwerhu lowu komberiweke ku yisa swilo swo phalala vamakwerhu etikweni.

Loko ntlawa wa hina wu fika eKigali ntsindza wa Rwanda, hi kume leswaku hofisi ya vuhundzuluxeri ni ndhawu leyi ku vekiwaka mikandziyiso, makhumbi ya kona a ya hlakatiwe hi maqulu. Hi twe switori swo tala leswi tsemaka nhlana swa vamakwerhu lava dlayiweke hi ku tsemeleriwa hi mabanga. Kambe, hi tlhele hi twa hi ndlela leyi vamakwerhu va kombisaneke rirhandzu hayona. Hi xikombiso, hi hlangane na makwerhu wa Mututsi loyi a a tumbele egojini masiku ya 28, a sirheleriwe hi ndyangu wa Timbhoni wa Mahutu. Loko hi hlangana ni vamakwerhu eKigali, hi chavelele ni ku khutaza vamakwerhu vo tlula 900.

Endzhaku ka sweswo, hi ye eZaire (laha sweswi ku nga Democratic Republic of the Congo) leswaku hi ya lava vamakwerhu vo tala vo huma eRwanda lava balekeleke etikampeni ta vahlapfa ekusuhi na doroba ra Goma. A hi va kumanga kutani hi khongele eka Yehovha leswaku a hi yisa eka vona. Endzhaku ka sweswo, hi vone un’wana a ta a hi kongomile kutani hi n’wi vutisile loko a tiva vanhu vo karhi lava nga Timbhoni ta Yehovha. U te, “Ina, ndzi un’wana wa vona. Ndzi nga swi tsakela ku ya mi komba laha ku nga na komiti yo phalala.” Endzhaku ko khutaza vamakwerhu lava nga eka komiti yo phalala, hi hlangane ni vamakwerhu va kwalomu ka 1 600 lava nga vahlapfa leswaku hi va khutaza ni ku va chavelela. Hi tlhele hi va hlayela papila leri humaka eka Huvo leyi Fumaka. Vamakwerhu va khumbeke swinene loko hi va hlayela marito lawa: “Ha mi katsa eswikhongelweni swa hina mikarhi hinkwayo. Ha swi tiva leswaku Yehovha a nge mi lahli.” Marito wolawo ya Huvo leyi Fumaka ma hetisekile. Namuntlha, Timbhoni to tlula 30 000 eRwanda ti tirhela Yehovha swin’we ti tsakile!

NDZI TIYIMISELE KU TSHAMA NDZI TSHEMBEKILE

Endzhaku ko va hi tekane malembe ya kwalomu ka 58, Elly nsati wa mina loyi a rhandzekaka u lovile hi 2011. Ndzi khongele eka Yehovha ndzi n’wi byela gome ra mina naswona u ndzi chavelerile. Ku va ndzi byela vaakelani va mina mahungu ya mfumo wa Xikwembu i swin’wana leswi ndzi chaveleleke.

Hambileswi se ndzi nga ni malembe yo tlula 90, ndza ha ya emahlweni ndzi chumayela vhiki na vhiki. Swi ndzi tisela ntsako ku va ndzi pfuna eka Ndzawulo ya swa Nawu laha rhavini ra Belgium ni ku avela van’wana ntokoto lowu ndzi nga na wona ni ku tlhela ndzi khutaza vantshwa laha ndyangwini wa Bethele.

Ndzi khongele ro sungula eka Yehovha eka malembe ya 84 lama hundzeke. Wolawo a ku ri masungulo ya riendzo ro tsakisa leri ndzi tshineteke ekusuhi na yena. Ndza swi tlangela leswi Yehovha a yingiseke swikhongelo swa mina evuton’wini bya mina hinkwabyo.—Ps. 66:19.b