Hi Dyondza Yini Eka Leswi Yesu A Swi Endleke Eka Masiku Yakwe Ya 40 Yo Hetelela A Ri eMisaveni?

1-2. Ku endleke yini loko vadyondzisiwa vambirhi va Yesu va ri karhi va ya eEmawusi?

I NISANI 16 ya 33 C.E. Vadyondzisiwa va Yesu va ni gome va tlhela va chava. Vambirhi va vona va suke eYerusalema va ya eEmawusi, ku nga muti lowu swi tekaka tikhilomitara ta kwalomu ka 11 ku ya kona ku suka eYerusalema. Vavanuna lava a va tshikilelekile hikuva Yesu loyi a va ri valandzeri vakwe a a dlayiwile. Leswi a va ehleketa leswaku Mesiya u ta va endlela swona, a swi vonaka swi nga ha ta koteka. Kambe ku endleke nchumu lowu va hlamariseke.

² Hiloko ku humelela wanuna wo karhi ivi a sungula ku longoloka na vona. Vadyondzisiwa va n’wi byela swilo swo vava leswi endlekeleke Yesu. Wanuna yoloye u sungula ku va hlamusela timhaka to karhi leti a ti ta cinca vutomi bya vona. U va byele leswaku hikwalahokayini Mesiya a a fanele a xaniseka ni ku tlhela a fa “ku sukela eka leswi tsariweke hi Muxe ni hi Vaprofeta hinkwavo.” Loko vavanuna volavo vanharhu va fika eEmawusi, wanuna yoloye wa tipaluxa eka vona, a vula leswaku hi yena Yesu loyi a pfuxiweke! Ehleketa ntsako lowu vadyondzisiwa a va ri na wona loko va vona leswaku Mesiya wa hanya!—Luka 24:​13-35.

3-4. Ku endleke yini eka vadyondzisiwa va Yesu naswona hi ta dyondza yini eka nhlokomhaka leyi? (Mitirho 1:3)

³ Yesu u humelele eka vadyondzisiwa vakwe ko tala eka masiku yakwe yo hetelela ya 40 a ri laha misaveni. (Hlaya Mitirho 1:3.) Hi nkarhi wolowo, gome ni ku chava leswi valandzeri va Yesu a va ri na swona swi hundzuke ntsako naswona va ve vuthu leri nga ni xivindzi ra vachumayeri ni vadyondzisi va Mfumo.a

⁴ Hi ta vuyeriwa loko hi dyondza hi nkarhi lowu wo tsakisa wa vutomi bya Yesu. Eka nhlokomhaka leyi, hi ta vona ndlela leyi Yesu a wu tirhiseke hayona nkarhi wolowo (1) ku khutaza vadyondzisiwa vakwe, (2) ku va pfuna va ma twisisa kahle Matsalwa ni (3) ku va letela leswaku va endla mitirho yo tala. Eka yinhla ha yin’we, hi ta vona ndlela leyi hi nga n’wi tekelelaka hayona Yesu.

KHUTAZA VAN’WANA

5. Hikwalahokayini vadyondzisiwa va Yesu a va lava ku tiyisiwa?

⁵ Vadyondzisiwa va Yesu a va lava ku tiyisiwa. Hikwalahokayini? Van’wana a va siye makaya, mindyangu ni mabindzu ya vona leswaku va landzela Yesu nkarhi hinkwawo. (Mat. 19:27) Van’wana a va nga khomiwi kahle hileswi va veke vadyondzisiwa vakwe. (Yoh. 9:22) A va tiyimisele ku xanisiwa hileswi a va tshemba leswaku Yesu hi yena Mesiya loyi a ta ta. (Mat. 16:16) Loko Yesu a dlayiwa, va hele matimba hikuva a va ehleketa leswaku leswi a va swi languterile a swi nga ta endleka.

6. Yesu u endle yini endzhaku ka loko a pfuxiwile?

⁶ Yesu a a swi twisisa leswaku vadyondzisiwa vakwe va ni gome hikwalaho ka leswi va lahlekeriweke ku nga ri hileswi va nga ni ripfumelo leri tsaneke. Hi siku leri a pfuxiweke ha rona u nambe a tiyisa vanghana vakwe. Hi xikombiso, u humelele eka Mariya Magadala loyi a a ri karhi a rila esirheni rakwe. (Yoh. 20:​11, 16) U tlhele a humelela eka vadyondzisiwa vambirhi lava ku vulavuriweke ha vona eku sunguleni. Nakambe u humelele ni le ka muapostola Petro. (Luka 24:34) Hi dyondza yini eka xikombiso xa Yesu? Twana leswi endlekeke loko a humelela ro sungula.

7. Hi ku ya hi Yohane 20:​11-16, Yesu u vone Mariya a endla yini hi mixo wa Nisani 16 naswona Yesu u n’wi endlele yini? (Nakambe vona xifaniso.)

⁷ Hlaya Yohane 20:​11-16. Hi mixo wa Nisani 16, vavasati vo hlayanyana vo tshembeka va ye esirheni ra Yesu. (Luka 24:​1, 10) Sweswi a hi buleni hi swin’wana leswi endlekeleke un’wana wa vavasati volavo ku nga Mariya Magadala. Loko Mariya a fika esirheni, u kume ku nga ri na nchumu. U ye a ya byela Petro na Yohane lava tsutsumeleke esirheni ivi yena a va sala endzhaku. Loko va fika va kuma leswaku hakunene ntsumbu a wu nga ri kona esirheni, vavanuna volavo va mukile. Kambe Mariya a nga endlanga tano. U tshame kwalaho a rila. Kambe a a nga swi tivi leswaku Yesu a a n’wi langutile. U vone wansati yoloye wo tshembeka loko a ri karhi a rila naswona swi n’wi khumbile. Kutani u humelele eka Mariya ivi a endla nchumu wo karhi lowu n’wi tiyiseke swinene. U vulavule na yena a tlhela a n’wi nyika ntirho wa nkoka wo ya byela vamakwavo hi ta ku pfuxiwa ka yena.—Yoh. 20:​17, 18.

8. Hi nga n’wi tekelela njhani Yesu?

⁸ Hi nga n’wi tekelela njhani Yesu? Ku fana na Yesu, loko hi tiva maxangu ya vamakwerhu naswona hi va twela vusiwana, hi nga kota ku va endlela swo tala leswaku va nga tshiki ku tirhela Yehovha. Xiya ntokoto wa makwerhu wa xisati loyi a vuriwaka Jocelyn loyi sesi wakwe a loveke eka nghozi leyi tsemaka nhlana. U ri: “Ku hundze tin’hweti to tala ndzi ri ni gome lerikulu.” Hambiswiritano, vatekani vo karhi va n’wi rhambe ekaya ra vona, va n’wi yingisela ni ku n’wi tiyisekisa leswaku i wa nkoka eka Xikwembu. Jocelyn u ri: “A swi fana ni loko Yehovha a tirhise vona ku ndzi tsavula elwandle leri nga ni xidzedze ivi a ndzi yisa endhawini leyi sirhelelekeke. Va ndzi pfunile leswaku ndzi tlhela ndzi swi navela ku ya emahlweni ndzi tirhela Yehovha.” Na hina hi nga khutaza van’wana hi ku rhiya ndleve loko va ri karhi va ti phofula ivi hi va tiyisa hi xikongomelo xa leswaku va nga tshiki ku tirhela Xikwembu.—Rhom. 12:15.

PFUNA VAN’WANA VA TWISISA MATSALWA

9. I yini leswi a swi karhata vadyondzisiwa va Yesu naswona u va pfune njhani?

⁹ Vadyondzisiwa va Yesu va amukele Rito ra Xikwembu ni ku tikarhatela ku hanya hi rona. (Yoh. 17:6) Kambe leswi Yesu a dlayiweke ku fana ni xigevenga emhandzini ya nxaniso swi va pfilunganyile. Yesu u swi xiyile leswaku ku kanakana loku a va ri na kona a ku nga vangiwi hileswi a va ri ni timbilu to biha kambe hikwalaho ka leswi a ku ri ni swilo swo karhi leswi a va nga swi twisisi. (Luka 9:​44, 45; Yoh. 20:9) Kutani u va pfune ku twisisa Matsalwa. Xiya ndlela leyi sweswo a swi endleke hayona eka vadyondzisiwa vambirhi lava a va ya eEmawusi.

10. Yesu u va tiyisekise njhani vadyondzisiwa vakwe leswaku hakunene a ku ri yena Mesiya? (Luka 24:​18-27)

¹⁰ Hlaya Luka 24:​18-27. Yesu a nga nambanga a byela vadyondzisiwa vakwe leswaku hi yena mani. Ku ri na sweswo, u va vutise swivutiso. Hikwalahokayini? Kumbexana hileswi a a lava leswaku va n’wi byela leswi a va swi ehleketa naswona va endle tano. Va n’wi byele leswaku a va langutele leswaku Yesu a a ta kutsula Vaisrayele eka Varhoma lava a va va tshikilela. Endzhaku ko n’wi byela leswi a swi va karhata, Yesu u tirhise Matsalwa ku va pfuna va twisisa leswi endlekeke.b Hi madyambu wolawo, Yesu u humelele eka vadyondzisiwa lavan’wana a va byela nhlamuselo ya vuprofeta lebyi. (Luka 24:​33-48) Hi dyondza yini eka mhaka leyi?

11-12. (a) Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Yesu a dyondziseke ntiyiso lowu humaka eBibeleni? (Nakambe vona swifaniso.) (b) Makwerhu loyi a a dyondza na Nortey Bibele u n’wi pfune njhani?

¹¹ Hi nga n’wi tekelela njhani Yesu? Loko u dyondzisa swichudeni swa Bibele, rhanga hi ku swi vutisa swivutiso leswi nga ta endla swi ku phofulela ta le mbilwini. (Swiv. 20:5) Loko se u twisisa ndlela leyi swi titwaka hayona, swi kombe ndlela yo kuma matsalwa lama tirhaka hi ku kongoma eka swiyimo swa swona. Endzhaku ka sweswo papalata ku swi byela leswi faneleke swi swi endla. Ku ri na sweswo, swi pfune swi twisisa Matsalwa ni ku vona ndlela leyi swi nga ma tirhisaka hayona evuton’wini bya swona. Xiya leswi endlekeleke makwerhu Nortey wa le Ghana.

¹² Loko Nortey a ri ni malembe ya 16, u sungule ku dyondza Bibele. Endzhaku ka sweswo, ndyangu wa ka vona wu sungule ku n’wi kaneta. I yini leswi n’wi pfuneke leswaku a nga tshiki ku dyondza? Makwerhu loyi a a dyondza na yena Bibele u n’wi hlayele Matewu ndzima 10 kutani a n’wi hlamusela leswaku Vakreste hinkwavo va ntiyiso va ta xanisiwa. Nortey u ri: “Loko ndzi sungula ku xanisiwa, a ndzi tiyiseka leswaku se ndzi kume ntiyiso.” Mudyondzisi wakwe u tlhele a n’wi pfuna ku twisisa Matewu 10:16 leswaku a kota ku va ni vuxiyaxiya ni xichavo loko a vulavula hi swa vukhongeri ni va le kaya. Endzhaku ka loko a khuvuriwile, Nortey a a lava ku phayona kambe bava wakwe a a lava leswaku a ya eyunivhesiti. Ematshan’weni yo byela Nortey leswi a a fanele a swi endla, mudyondzisi vakwe u n’wi vutise swivutiso ni ku n’wi pfuna a vona ndlela leyi Matsalwa ma tirhaka hayona eka xiyimo xakwe. Xana ku endleke yini? Nortey u nghenele ntirho wa nkarhi hinkwawo. Bava wakwe u n’wi hlongole ekaya. Xana Nortey u titwa njhani hileswi n’wi endlekeleke? U ri: “A ndzi kanakani leswaku ndzi endle xiboho lexinene.” Na hina loko hi pfuna van’wana va anakanyisisa hi Matsalwa, hi nga va pfuna leswaku va va Vakreste lava wupfeke.—Efe. 3:​16-19.

PFUNA VAMAKWERHU VA XINUNA LESWAKU VA FANELEKELA KU VA “TINYIKO LETI KU NGA VAVANUNA”

13. Yesu u endle yini ku tiyisekisa leswaku ntirho wa Tata wakwe wu ya emahlweni? (Vaefesa 4:8)

¹³ Loko Yesu a ha ri emisaveni, u wu endle kahle ntirho lowu a a nyikiwe hi Tata wakwe. (Yoh. 17:4) Kambe Yesu a a nga ri na wona moya wa ku, ‘Loko u lava nchumu wo karhi wu endliwa kahle, tiendlele hi wexe.’ Eka malembe manharhu lawa a ma heteke a ri karhi a chumayela, u letele van’wana leswaku na vona va endla ntirho wolowo. Loko a nga si tlhelela etilweni, Yesu u nyike vadyondzisiwa vakwe, lava van’wana va vona a va ri emalembeni ya 20 ntirho wo khathalela tinyimpfu ta risima ta Yehovha ni ku va dyondzisa ku rhangela entirhweni wo chumayela ni ku dyondzisa. (Hlaya Vaefesa 4:8.) Xana Yesu u ma tirhise njhani masiku yakwe yo hetelela ya 40 leswaku a pfuna vadyondzisiwa vakwe lava tinyiketeleke, va tshembekeke naswona va tirhaka hi matimba leswaku va fanelekela ku va “tinyiko leti ku nga vavanuna”?

14. Yesu u va pfune njhani vadyondzisiwa vakwe eka masiku yakwe yo hetelela ya 40 a ri laha emisaveni? (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁴ Yesu u tsundzuxe vadyondzisiwa vakwe hi ndlela ya rirhandzu kambe a nga va bambatelanga. Hi xikombiso, u swi xiyile leswaku van’wana va vona a va ri ni mukhuva wa ku kanakana swilo, kutani u va tshinyile. (Luka 24:​25-27; Yoh. 20:27) U va byele leswaku va rhangisa ntirho wo khathalela vanhu va Yehovha ku nga ri ntirho wa ku tihanyisa. (Yoh. 21:15) U va tsundzuxe leswaku a va fanelanga va karhateka loko van’wana va kuma swiavelo entirhweni wa Yehovha. (Yoh. 21:​20-22) U tlhele a lulamisa langutelo leri hoxeke leri a va ri na rona hi Mfumo ni ku va pfuna va rhangisa ku chumayela mahungu lamanene. (Mit. 1:​6-8) Vakulu va dyondza yini eka Yesu?

15-16. (a) Vakulu va nga n’wi tekelela njhani Yesu? Hlamusela. (b) Ndzayo yi n’wi pfune njhani Patrick?

¹⁵ Vakulu va nga n’wi tekelela njhani Yesu? Va fanele va letela ni ku pfuna vavanuna, ku katsa ni lava ha riki vantshwa leswaku va fanelekela ku endla vutihlamuleri lebyi engetelekeke.c Vakulu a va langutelanga leswaku lava va va letelaka va va tintsumi. Va fanele va va pfuna hi ndlela ya rirhandzu leswaku vamakwerhu lava, lava ha riki majaha va va ni ntokoto, va dyondza ku titsongahata, va tshembeka ni ku tiyimisela ku tirhela vamakwerhu.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pet. 5:5.

¹⁶ Xiya ndlela leyi Makwerhu la vuriwaka Patrick yi n’wi pfuneke hayona ndzayo. Loko a ha ri jaha, a a ri ni mukhuva wo tlhava van’wana hi marito ni ku nga va khomi kahle naswona leswi a a swi endla ni le ka vamakwerhu va xisati. Nkulu un’wana u xiye mukhuva wa Patrick ivi a n’wi tsundzuxa hi ndlela ya musa kambe a nga n’wi jikajikanga. Patrick u ri: “Ndza tsaka leswi a ndzi pfuneke. A swi ndzi heta matimba loko ndzi vona van’wana va nyikiwa swiavelo leswi na mina ndzi swi lavaka. Kambe nkulu yoloye u ndzi pfune ku vona ndlela leyi swi nga swa nkoka hayona ku titsongahata loko ndzi ri karhi ndzi tirhela vamakwerhu ematshan’weni yo vilela hi ku kuma swikhundlha kumbe swiavelo.” Hikwalaho ka sweswo, Patrick u hlawuriwe ku va nkulu loko a ri ni malembe ya 23.—Swiv. 27:9.

17. Yesu u swi kombise njhani leswaku a a va tshemba vadyondzisiwa vakwe?

¹⁷ Yesu u nyike vadyondzisiwa vakwe ntirho wo chumayela ni ku dyondzisa. Kumbexana vadyondzisiwa va titwe va nga faneleki ku endla ntirho wolowo. Hambiswiritano, Yesu a a tiyiseka leswaku a va ta swi kota ku wu endla naswona u va byele leswaku va ta swi kota. Leswi a a va tshemba, Yesu u te: “Ndza mi rhuma tanihi leswi na mina ndzi rhumiweke hi Tatana.”—Yoh. 20:21.

18. Vakulu va nga n’wi tekelela njhani Yesu?

¹⁸ Vakulu va nga n’wi tekelela njhani Yesu? Vakulu lava nga ni ntokoto va avela van’wana mitirho. (Filp. 2:​19-22) Hi xikombiso, vakulu va nga tirha ni vantshwa loko ku basisiwa Holo ya Mfumo ni loko yi lunghisiwa. Loko va va nyike mitirho, va nga kombisa leswaku va va tshemba lava nyikiweke mitirho yoleyo hi ku va letela ni ku tiyiseka leswaku va ta yi endla kahle. Matthew loyi a ha ku hlawuriwaka ku va nkulu, u vula leswaku wa va khensa vakulu lava nga ni ntokoto lava n’wi leteleke kahle ku endla swiavelo ni ku tlhela va n’wi tshemba leswaku u ta swi endla. U ri, “Swi ndzi pfunile ku va va teka swihoxo swa mina ku ri ndlela leyi a ndzi dyondza hayona ni ku tlhela va ndzi pfuna leswaku ndzi antswisa.”d

19. Hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?

¹⁹ Yesu u tirhise masiku yakwe yo hetelela ya 40 a ri laha misaveni leswaku a tiyisa, a dyondzisa ni ku letela van’wana. Onge hi nga tiyimisela ku n’wi tekelela. (1 Pet. 2:21) U ta hi pfuna leswaku na hina hi endla tano. Phela u tshembise a ku: “Ndzi na n’wina mikarhi hinkwayo kukondza makumu ma fika.”—Mat. 28:20.