Xana Hi Nga Swi Kota Ku Herisa Nyimpi Ni Madzolonga Ya Swa Tipolitiki?

KU HLUVUKA KA IKHONOMI

Leswi va lwelaka ku swi fikelela: Ku antswisa vutomi bya vanhu. Sweswo swi pfuneta ku herisa kumbe ku hunguta ku nga ringani eka swa ikhonomi, leswi ku nga swona swi vangaka tinyimpi.

Leswi endlaka swi va tikela: Mifumo yi fanele yi cinca ndlela leyi yi tirhisaka mali hayona. Ku ringanyetiwa leswaku hi lembe ra 2022, ku tirhisiwe 34.1 biliyoni wa tidolara eka ku kondletela ku rhula ni vun’we. Hambiswiritano, yoleyo a ku ri mali yitsongo loko yi pimanisiwa ni mali leyi tirhisiweke hi lembe rero eka swa tinyimpi.

“Hi tirhise mali ni nhundzu yo tala eka ku pfuna vanhu lava khumbiweke hi nyimpi, ku ri ni ku yi tirhisela ku sivela nyimpi ni ku kondletela ku rhula.”—António Guterres, matsalana jenerala wa Nhlangano wa Matiko.

Leswi Bibele yi swi vulaka: Mifumo ni mihlangano yo karhi yi nga swi kota ku pfuna swisiwana kambe a yi nge swi koti ku herisa vusweti hi ku helela.—Deteronoma 15:11; Matewu 26:11.

MIFUMO YI RINGETA KU KONDLETELA KU RHULA

Leswi va lwelaka ku swi fikelela: Ku sivela kumbe ku ringeta ku kondletela ku rhula hi ku vulavurisana ni ku fikelela xiboho lexi nga ta vuyerisa vanhu hinkwavo.

Leswi endlaka swi va tikela: Mavandlha man’wana ya tipolitiki ma nga ha va ma nga tiyimiselanga ku vulavurisana, ku titsona swo karhi kumbe ku amukela ntwanano lowu tekiweke hi mavandlha laman’wana. Ku engetela kwalaho, swa olova ku va mavandlha ya tipolitiki ma herisa mitwanano ya ku va ni ku rhula ni mavandlha laman’wana.

“A hi mikarhi hinkwayo matshalatshala yo kondletela ku rhula ma humelelaka. Ntwanano lowu endliweke wa ku herisa nyimpi, wu nga va wu nga vuyerisi mavandlha laman’wana ya swa tipolitiki lerova hi ku famba ka nkarhi ma tlhela ma lwa.”—Raymond F. Smith, American Diplomacy.

Leswi Bibele yi swi vulaka: Vanhu va fanele va ‘lava ku rhula.’ (Pisalema 34:14) Kambe vo tala namuntlha a va ‘tshembeki, . . . a va tiyimiselanga ku pfumelelana ni van’wana, . . . naswona i vaxengi.’ (2 Timotiya 3:​1-4) Sweswo swi nga sivela van’watipolitiki lava nga ni xikongomelo lexinene xo kondletela ku rhula.

MIFUMO YI PFUMELELANA KU HUNGUTA MATLHARI YA YONA

Leswi va lwelaka ku swi fikelela: Ku hunguta kumbe ku herisa matlhari ya nyutliya, ya tikhemikhali ni ya switsongwatsongwana leswi dlayaka vanhu vo tala hi nkarhi wun’we.

Leswi endlaka swi va tikela: Mifumo a yi tiyimiselanga ku hunguta matlhari ya yona hileswi yi chavaka ku lahlekeriwa hi matimba ni ku tsandzeka ku tisirhelela. Hambiloko matiko ma hunguta matlhari, vanhu a va nge tshiki ku lwa.

“Mitwanano yo tala yo hunguta matlhari ni switshembiso leswi endliweke hi matiko endzhaku ka nyimpi leyi veke kona hi 1991, a swi hetisekanga ku katsa nileswi endliweke ku hunguta makhombo ni ku nga twanani ka matiko hi xikongomelo xo endla misava yi va leyi hlayisekeke ni leyi sirhelelekeke.”—“Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament.”

Leswi Bibele yi swi vulaka: Vanhu va fanele va lahla matlhari ya vona ni ku “hundzula mabanga ya vona ma va swikomu.” (Esaya 2:4) Hambiswiritano, va fanele va endla swo tala leswaku va herisa nyimpi hikuva madzolonga ma sukela embilwini ya munhu.—Matewu 15:19.

MIFUMO YI HLANGANA LESWAKU YI SIVELA NYIMPI

Leswi va lwelaka ku swi fikelela: Matiko ma endla ntwanano wo sirhelelana eka valala. Sweswo swi vula leswaku tiko rin’wana a ri nge sunguli nyimpi hileswi ri tivaka ku matiko man’wana ma hlanganile leswaku ma sirhelelana.

Leswi endlaka swi va tikela: Nxungeto wo lwa ni matiko yo tala hi nkarhi wun’we, a wu nge endli leswaku ku va ni ku rhula. A hi mikarhi hinkwayo laha mifumo yi endlaka leswi yi pfumelelaneke ha swona kumbe ku pfumelelana ni ndlela leyi va nga ta lwisana ni valala hayona.

“Hambileswi Ntsombano wa Ntwanano wa Matiko ni Nhlangano wa Matiko yi tirheke hi matimba leswaku yi pfuna mifumo yi tirhisana swin’we, sweswo a swi ti sivelanga tinyimpi.”—“Encyclopedia Britannica.”

Leswi Bibele yi swi vulaka: Ku va ni vuyelo lebyinene loko vanhu va tirhisana. (Eklesiasta 4:12) Hambiswiritano, a hi fanelanga hi langutela leswaku mifumo ni mihlangano ya vanhu yi ta tisa ku rhula ni nsirhelelo hilaha ku nga heriki. “Mi nga veki ku tshemba ka n’wina eka vanhu va swiyimo swa le henhla, hikuva i va nyama ni ngati, va nge ponisi munhu! Siku va hlalaka, va tlhelela entshurini, kutani makungu ya vona ma lovisa sweswo, enkarhini wolowo!”—Pisalema 146:​3, 4, Bibele Ya Mahungu Lamanene.