Ndzi Ve Murhumiwa Hambileswi A Ndzi Ri Na Tingana

Ndzi velekiwe hi 1951 eVienna, Austria, endyangwini lowu a wu ri Makhatoliki. A ndzi ri na tingana kambe a ndzi pfumela eka Xikwembu naswona a ndzi khongela nkarhi ni nkarhi. Loko ndzi ri ni malembe ya kaye, papa u sungule ku dyondza Bibele na Timbhoni ta Yehovha, mhani na yena u n’wi joyinile hi ku famba ka nkarhi.

A swi tekanga nkarhi leswaku hi sungula ku hlanganyela eVandlheni ra Döbling eVienna. Tanihi ndyangu, a hi endla swo tala swin’we. A hi hlaya ni ku dyondza Bibele swin’we, hi ya etinhlengeletanwini ta vandlha ni ku tlhela hi pfuneta etinhlengeletanwini ta muganga. Eka malembe wolawo, papa u ndzi pfunile leswaku ndzi ya ndzi n’wi rhandza swinene Yehovha. Ku vula ntiyiso, papa a a khongelela leswaku mina na ndzisana ya mina hi va maphayona. Kambe hi nkarhi wolowo, a ndzi nga swi lavi ku phayona.

NDZI SUNGULA NTIRHO WA NKARHI HINKWAWO

Ndzi khuvuriwe hi 1965, ndzi ri na malembe ya 14. Nilokoswiritano, a swi ndzi tikela ku vulavula na vanhu ensin’wini. A ndzi nga titshembi naswona a ndzi lava ku amukeriwa hi tintangha ta mina. Hikwalaho, endzhakunyana ko khuvuriwa ndzi sungule ku heta nkarhi wo tala ni vanhu lava nga gandzeriki Yehovha. Hambileswi a ndzi rhandza ku tshama na vona, a ndzi kingindziwa hi ripfalo hikwalaho ka leswi a ndzi heta nkarhi wo tala ni vanhu lava nga riki Timbhoni. Kambe a ndzi tshikanga ku tshama na vona. I yini leswi ndzi pfuneke?

Hi nkarhi wolowo, nhwanyana loyi a vuriwaka Dorothée loyi a a ri ni malembe ya 16 u joyine vandlha ra hina. A ndzi rhandza ndlela leyi a a hisekela ntirho wo chumayela wa yindlu ni yindlu hayona. A ndzi ri nkulu eka yena kambe a ndzi nga yi hisekeli nsimu. Ndzi tibyele leswi: ‘Vatswari va mina i Timbhoni kambe Dorothée wo va Mbhoni a ri yexe endyangwini wa ka vona. U tshama na mhani wa yena loyi a vabyaka kambe u tshama a ri kona ensin’wini!’ Xikombiso xa yena lexinene xi ndzi endle ndzi lava ku endlela Yehovha swo tala. Kutani endzhakunyana ka nkarhi, mina na Dorothée hi phayone swin’we. Hi sungule hi ku va maphayona ya nkarhinyana ivi hi ku famba ka nkarhi hi va maphayona ya nkarhi hinkwawo. Leswi Dorothée a a hisekela ntirho wo chumayela na mina ndzi sungule ku wu hisekela. U ndzi pfunile leswaku ndzi kuma munhu wo sungula wo dyondza na yena Bibele. Hi ku famba ka nkarhi, ndzi sungule ku vulavula na vanhu ndzi tshunxekile loko hi chumayela hi yindlu ni yindlu, eswitarateni ni le ka swiyimo swin’wana.

Eka lembe ro sungula loko ndzi ri karhi ndzi phayona, makwerhu wa xinuna wa le Austria loyi a vuriwaka Heinz u te evandlheni ra hina. U kume ntiyiso eCanada loko a endzele buti wakwe loyi a a ri Mbhoni. Heinz a a ri phayona ro hlawuleka naswona u averiwe evandlheni ra hina eVienna. Ndzi nambe ndzi tifela hi yena to ho suka. Kambe a a lava ku va murhumiwa naswona mina a ndzi nga si tshama ndzi ehleketa hi ku va murhumiwa. Eku sunguleni, ndzi tumbete ndlela leyi a ndzi titwa hayona hi yena. Kambe hi ku famba ka nkarhi, mina na Heinz hi sungule ku rhandzana ivi hi cata naswona hi sungule ku phayona swin’we eAustria.

NDZI SUNGULA KU NAVELA KU VA MURHUMIWA

Heinz a a tshamela ku vulavula na mina hi norho wakwe wa ku va murhumiwa. Hambileswi a a nga ndzi sindzisi leswaku ndzi va murhumiwa, a a endla ndzi ehleketa hi swona hi ku va a ndzi vutisa a ku, “Leswi hi nga riki na vana, xana hi nga endla leswi engetelekeke entirhweni wa Yehovha?” A ndzi chava ku va murhumiwa hileswi a ndzi ri na tingana. I ntiyiso leswaku a ndzi phayona kambe mhaka ya ku va murhumiwa a ndzi vona ku ri tlakula vaxurhe. Hambiswiritano, Heinz u ye emahlweni a ndzi lehisela mbilu ni ku ndzi pfuna leswaku ndzi ya emahlweni ndzi ehleketa hayona. U tlhele a ndzi khutaza leswaku ndzi anakanyisisa hi ndlela leyi ndzi nga va pfunaka hayona van’wana, ku ri na ku va ndzi vilela ngopfu hi mina. Xitsundzuxo xexo xi ndzi pfunile swinene.

Hakatsongotsongo ndzi sungule ku navela ku va murhumiwa, hikwalaho hi tate fomo yo ya eXikolweni xa Giliyadi. Hambiswiritano, nandza wa rhavi u ringanyete leswaku ndzi rhanga ndzi antswisa Xinghezi xa mina. Ku hundze malembe manharhu ndzi ri karhi ndzi antswisa Xinghezi xa mina kambe swi hi hlamarisile ku kuma xiavelo xo ya evandlheni ra Serbo-Croatia eSalzburg le Austria. Hi hete malembe ya nkombo eAustria laha hi chumayeleke malembe ya tsevu ni ku tlhela hi va eka ntirho wo endzela mavandlha lembe rin’we. Xiserbo-Croatia a xi tika kambe a hi ri ni tidyondzo to tala ta Bibele.

Hi 1979, rhavi ri hi kombele leswaku hi endzela eBulgaria swa xinkarhana. Leswi ntirho wo chumayela a wu yirisiwile kwalaho, rhavi ri hi kombele leswaku hi endla onge hi endze etikweni rero hileswi hi teke eku “wiseni.” Ri hi kombele leswaku hi nga chumayeli kambe hi ngungumerisa swibukwana leswi a hi fanele hi swi nyika vamakwerhu vaxisati va ntlhanu lava a va tshama eSofia entsindza wa Bulgaria. A ndzi chuhile kambe Yehovha u ndzi pfunile eka xiavelo xexo xo tsakisa. Ku vona xivindzi ni ntsako lowu vamakwerhu lava a va ri na wona hambileswi a va ri ekhombyeni ro khomiwa, swi ndzi pfune leswaku ndzi endla hinkwaswo leswi nhlangano wa Yehovha wu ndzi kombelaka leswaku ndzi swi endla.

Hi ku famba ka nkarhi, hi tlhele hi endla xikombelo xo ya eGiliyadi kambe enkarhini wa sweswi hi pfumeleriwile. A hi ehleketa leswaku hi ta ya exikolweni xa Xinghezi eUnited States. Kambe hi November 1981, rhavi ra le Wiesbaden eJarimani ri sungule ku khoma Xikolo xa Giliyadi. Hikwalaho, hi ye exikolweni lexi khomiweke hi Xijarimani naswona a swi ndzi olovela ku twisisa leswi a swi dyondziwa. Kambe a hi ta averiwa ku ya kwihi endzhaku ka sweswo?

HI VA VARHUMIWA ETIKWENI LERI NGA NI TINYIMPI

Hi averiwe ku ya eKenya! Nilokoswiritano, rhavi ra le Kenya ri hi vutise loko hi ta swi kota ku ya tirha eka tiko ra le kusuhi ra Uganda. Eka malembe ya khume lama hundzeke, Xikhulu xa masocha Idi Amin a a wutle mfumo eUganda. Loko a sungule ku fuma, vanhu va magidi va file naswona va timiliyoni a va xaniseka. Kutani hi 1979, ku tlhele ku va na presidente yin’wana eUganda. A swi kanakanisi leswaku a swi ndzi tikela ku rhurhela etikweni rero leri a ri ri ni tinyimpi. Kambe Xikolo xa Giliyadi xi hi pfunile leswaku hi tshemba Yehovha. Hikwalaho, hi pfumerile.

A ku ri ni hasahasa eUganda. Loko Heinz a hlamusela ndlela leyi xiyimo a xi ri hayona eUganda eka Buku Ya Lembe ya 2010 u te: ‘Swilo swo tala, swo fana ni mati a swi nga ha kumeki hambi ku ri tifoni a ti nga ha tirha. A swi tolovelekile leswaku vanhu va duvuriwa nileswaku va tekeriwa swilo swa vona hi swigevenga, ngopfu-ngopfu nivusiku. Vanhu hinkwavo a va tshama etindlwini va tshemba naswona minkarhi yo tala va khongela leswaku onge ri nga xa va nga kalanga va hlaseriwa.’ Vamakwerhu a va ri ni ripfumelo leri tiyeke hambileswi a va hanya eka swiyimo leswi swo tika.

Hi 1982, mina na Heinz hi fike eKampala ku nga ntsindza wa Uganda. Eka tin’hweti to sungula ta ntlhanu, hi tshame ekaya ra Sam na Christina Waiswa ku katsa ni vana va vona va ntlhanu ni maxaka ya vona ya mune. Ndyangu wa ka Waiswa mikarhi yo tala a wu dya kan’we hi siku kambe a wu tiyimisele ku avelana na hina switsongo leswi a wu ri na swona. Loko ha ha tshama ni va ka Waiswa, mina na Heinz hi dyondze swilo swo tala leswi hi pfuneke exiavelweni xa hina tanihi varhumiwa. Hi xikombiso, hi dyondze ku hlayisa mati hi ku va hi hlamba hi swimatana ivi hi tirhisa mati wolawo leswaku hi gwedla ha wona swihambukelo. Kambe hi 1983, hi kume ndhawu ya hina leyi a yi hlayisekile eKampala.

Hi tiphine swinene hi nsimu. Ndzi tsundzuka n’hweti yin’wana leyi hi fambiseke timagazini to tlula 4 000. Kambe nchumu wo tsakisa a ku ri ku vona ndlela leyi vanhu a va angula hayona loko hi va chumayela. A va xixima Xikwembu naswona a va lava ku vulavula hi Bibele. Heinz a a ri ni tidyondzo ta Bibele ta 10 ku ya eka 15 naswona na mina a swi ri tano. Nakambe hi dyondze swo tala eka swichudeni swa hina swa Bibele. Hi xikombiso, a hi tlangela leswi a va nga gunguli hambileswi vhiki rin’wana ni rin’wana a va famba ni ku tlhela va vuya hi milenge etinhlengeletanwini ta vandlha naswona a va tshama va tsakile.

Hi 1985 na 1986, ku tlhele ku tlhekeka tinyimpi tin’wana timbirhi eUganda. Mikarhi yo tala a hi vona swihlangi leswi a swi ri masocha swi khome swibamu leswikulu naswona a swi lawula laha vanhu a va hundza hi kona. Eka malembe wolawo, mikarhi hinkwayo a hi khongela eka Yehovha hi kombela leswaku a hi nyika vutlhari ni ku balekela khombo loko hi ri karhi hi chumayela leswaku hi nga chavi naswona Yehovha u swi hlamurile swikhongelo swa hina. Mikarhi yo tala ku chava ka hina a ku ku nkwee, loko hi hlangana na munhu loyi a tsakelaka rungula ra hina ra Mfumo.

Nakambe a hi swi rhandza ku chumayela vanhu lava humaka ematikweni man’wana. Hi xikombiso, hi hlangane na Murat na Dilbar Ibatullin ku nga vatekani lava humaka eTatarstan (Rhaxiya Xikarhi) lava hi sunguleke ku dyondza na vona Bibele. Murat a a ri dokodela. Vatekani volavo va khuvuriwile naswona va ha ya emahlweni va tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Hi ku famba ka nkarhi, ndzi tlhele ndzi hlangana na wansati un’wana loyi a humaka eUkraine, loyi a vuriwaka Tatjana Vileyska naswona a a lava ku tidlaya. Endzhaku ka loko Tatjana a khuvuriwile, u tlhelele eka rikwavo naswona hi ku famba ka nkarhi u ve muhundzuluxeri wa mikandziyiso ya hina.

HI LANGUTANA NA MITLHONTLHO LEYINTSHWA

Hi 1991 loko mina na Heinz ha ha ri eku wiseni eAustria, vamakwerhu va le rhavini ra kwalaho va hi fonerile va hi tivisa hi xiavelo xa hina lexintshwa xa le Bulgaria. Ku ringana malembe yo tala, ntirho wo chumayela a wu yirisiwile ematikweni man’wana ya Yuropa. Kambe sweswo swi cincile naswona Timbhoni ta Yehovha se a ti pfumeleriwa ku chumayela ematikweni wolawo, swi ve tano ni le Bulgaria. Hilaha ndzi hlamuseleke hakona eku sunguleni, mina na Heinz hi tshame hi ngungumerisa mikandziyiso etikweni rero loko ntirho wa ha yirisiwile. Kambe sweswi, se a hi rhumeriwa kona leswaku hi ya chumayela.

Hi nyikiwe nkongomiso wa leswaku hi nga tlheleli eUganda. Hikwalaho, ematshan’weni yo tlhelela ekaya ra hina ra varhumiwa leswaku hi ya longalonga swilo swa hina kumbe leswaku hi lela vanghana va hina, hi ye eBethele ya le Jarimani hi fika hi kuma movha ivi hi ya eBulgaria. Hi averiwe eka ntlawa lowu a wu ri ni vahuweleri va kwalomu ka 20 eSofia.

Hi hlangane ni mitlhontlho yo tala eBulgaria. Xo sungula, a hi nga ri tivi ririmi ra kwalaho. Nakambe a ko va ni tibuku leti nge, “The Truth That Leads to Eternal Life ni leyi nge, “Buku Yanga Ya Timhaka Ta Bibele” ntsena hi Xibulgaria. Ku engetela kwalaho, a swi hi tikela ku sungula tidyondzo ta Bibele. Hambileswi a ku ri ni mitlhontlho leyi, ntlawa lowutsongo wa vamakwerhu lava hisekaka a wu chumayela vanhu vo tala. Kereke ya Orthodox yi ku xiyile ku cinca loku naswona hilaha swiphiqo swi sunguleke kona.

Hi 1994, mfumo wu sungule ku teka Timbhoni ta Yehovha tanihi vukhongeri lebyi nga riki enawini naswona vamakwerhu van’wana va khomiwile. Eka mahungu a ku haxiwa mavunwa hi hina, va vula leswaku Timbhoni ta Yehovha ti dlaya vana ni ku kucetela Timbhoni tin’wana leswaku ti tidlaya. Mikarhi yo tala a hi hlangana ni vanhu lava hlundzukeke lava a va hi holovela, va hi vitanela maphorisa ni ku hi hoxetela hi swilo. Hikwalaho, mina na Heinz a swi hi tikela ku chumayela endhawini yoleyo. A swi nga koteki ku nghenisa mikandziyiso etikweni hambi ku ri ku hirha tiholo leti a hi ta khomela tinhlengeletano eka tona. Phela siku rin’wana maphorisa ma tshame ma kavanyeta yin’wana ya tinhlengeletano ta hina ta xifundzha. Mina na Heinz a hi nga swi tolovelanga ku khomiwa hi ndlela leyi. Nsimu leyi a yi hambanile ni ya le Uganda laha vanhu va kona a va ri na xinghana naswona a va rhandza ku dyondza Bibele. I yini leswi hi pfuneke leswaku hi langutana ni ku cinca loku?

Ku heta nkarhi ni vamakwerhu swi endle leswaku hi tsaka. A va wu rhandza ntiyiso naswona a va wu tlangela mpfuno wa hina. Hi tshame hi ri nyandza yin’we ni ku tlhela hi seketelana. Mina na Heinz hi dyondze leswaku hi nga tsaka eka xiavelo xin’wana ni xin’wana loko ntsena hi rhandza vanhu.

Hambiswiritano, hi ku famba ka nkarhi swilo swi sungule ku antswa. Nhlangano wa hina wu tlhele wu tsarisiwa ximfumo hi 1998 naswona mikandziyiso yo tala yi sungule ku kumeka hi Xibulgaria. Hi 2004, rhavi ri nyiketeriwile. Nakambe namuntlha ku ni mavandlha ya 57 eBulgaria ni vahuweleri va 2 953. Eka lembe ra ntirho leri nga hundza, ku ve ni vanhu va 6 475 eXitsundzuxweni. Ku engetela kwalaho, hambileswi ku tshameke ku va ni vamakwerhu va xisati va ntlhanu eSofia, sweswi hi ni mavandlha ya kaye! Hakunene hi swi vonile loko “lontsongo [a] va gidi.”—Esa. 60:22.

NDZI LANGUTANA NI SWIPHIQO SWA RIHANYO

Hi ku famba ka nkarhi, ndzi sungule ku vabya. Ndzi hume matshumba ya khensa naswona rin’wana a ri ri enhlokweni. Ndzi kume vutshunguri lebyi dlayaka tisele ta khensa (radiation therapy) ni ku tlhela ndzi endliwa vuhandzuri lebyi tekeke tiawara ta 12 eIndiya, leswaku ku susiwa yo tala ya matshumba wolawo. Endzhaku ko endliwa vuhandzuri, hi tshame nkarhinyana eBethele ya le Indiya leswaku ndzi hlakarhela naswona endzhaku ka sweswo hi tlhelele exiavelweni xa hina eBulgaria.

Hi ku famba ka nkarhi, Heinz na yena u khomiwe hi vuvabyi bya xitekela lebyi nga tolovelekangiki lebyi vuriwaka Huntington (ku nga vuvabyi lebyi dlayaka tisele ta byongo). A swi n’wi tikela ku famba, ku vulavula ni ku lawula miri wa yena. Loko byi ya byi n’wi hlasela, a nga ha koti ku tiendlela swilo lerova a ndzi fanele ndzi n’wi pfuna hi swo tala. Mikarhi yin’wana a swi ndzi karharisa lerova a ndzi tivutisa loko ndzi ta swi kota ku ya emahlweni ndzi n’wi khathalela. Hambiswiritano, makwerhu un’wana loyi a ha riki muntshwa loyi a vuriwaka Bobi, nkarhi ni nkarhi a a rhamba Heinz leswaku va famba swin’we ensin’wini. A swi nga n’wi khomisi tingana Bobi ku tirha nsimu na munhu loyi a swi n’wi tikela ku vulavula kumbe a a nga swi koti lawula miri wakwe. Mikarhi hinkwayo a ndzi swi tiva leswaku Bobi u ta ndzi pfuna loko ndzi nga swi koti ku pfuna Heinz. Hambileswi mina na Heinz hi endleke xiboho xa ku nga vi na vana, a hi twa onge Yehovha u hi nyike Bobi leswaku a va n’wana wa hina.—Mar. 10:​29, 30.

Heinz na yena u khomiwe hi khensa. Lexi twisaka ku vava, nuna wa mina loyi ndzi n’wi rhandzaka u love hi 2015. Ndzi sungule ku ka ndzi nga ha titshembi, a swi ndzi tikela ku amukela leswaku a nga ha ri kona. Kambe ndza n’wi tsundzuka swinene lerova swi fana niloko a ha hanya. (Luka 20:38) Mikarhi yo tala, loko ndzi ri karhi ndzi endla mitirho ya siku ni siku ndzi tsundzuka marito yakwe ya musa ni switsundzuxo leswinene leswi a a ndzi nyika swona. Ndzi ma tlangela swinene malembe lawa hi tirheleke Yehovha swin’we hi ku tshembeka.

NDZI KHENSA NSEKETELO WA YEHOVHA

Yehovha u ndzi tiyisile eka miringo ya mina hinkwayo. U ndzi pfunile leswaku ndzi nga ha vi na tingana ni ku tlhela ndzi va murhumiwa loyi a rhandzaka vanhu. (2 Tim. 1:7) Ndzi khensa Yehovha hileswi mina na ndzisana ya mina hi nga eka ntirho wa nkarhi hinkwawo. Sweswi hi vulavulaka, yena ni nuna wakwe va endzela mavandlha ya Xiserbia eYuropa. Yehovha u hlamule swikhongelo swa papa endzhaku ka malembe yo tala.

Ku hlaya Bibele swi ndzi nyika ku rhula. Loko ndzi langutane ni swiyimo swo tika, ndzi dyondze ku khongela hi “mbilu hinkwayo” hilaha Yesu a endleke hakona. (Luka 22:44) Ndlela yin’wana leyi Yehovha a hlamulaka swikhongelo swa mina hayona, i ku tirhisa vanghana va le vandlheni ra mina eNadezhda Sofia lava ndzi kombaka rirhandzu ni musa. Va ndzi rhamba leswaku ndzi heta nkarhi na vona naswona mikarhi yo tala va ndzi byela leswaku va swi tlangela ku va na mina, leswi endlaka ndzi tsaka swinene.

Mikarhi yo tala ndzi ehleketa hi ndlela leyi xiyimo xi nga ta va hayona loko vafi va pfuxiwile. Ndzi vona vatswari va mina va yime emahlweni ka yindlu ya vona, va saseke hi ndlela leyi a va ri hayona loko va cata. Ndzi vona ndzisana ya mina a ri karhi a sweka. Ndzi vona Heinz a yime ekusuhi ni hanci yakwe. Loko ndzi ehleketa hi swilo swo tano, swi ndzi pfuna leswaku ndzi tshika ku ehleketa hi swilo swo biha ivi ndzi tlangela swilo leswi Yehovha a nga ta ndzi endlela swona.

Loko ndzi ehleketa hi vutomi bya mina ni hi vumundzuku, ndzi pfumelelana ni marito ya Davhida lama nga eka Pisalema 27:​13, 14 lama nge: “A ndzi ta va ndzi ri kwihi loko a ndzi nga ri na ripfumelo ra leswaku ndzi ta vona vunene bya Yehovha ndza ha hanya? Tshemba Yehovha; vana ni xivindzi u tiya. Ina, tshemba Yehovha.”