Dyondza Eka Xifaniso Xa Titalenta
“Kutani a nyika rin’wana titalenta ta ntlhanu, rin’wana timbirhi, ni rin’wanyana yin’we.”—MATEWU 25:15.
1, 2. Ha yini Yesu a vule xifaniso xa titalenta?
YESU u vulavule hi xifaniso xa titalenta leswaku a swi veka erivaleni eka valandzeri vakwe lava totiweke leswaku hi byihi vutihlamuleri bya vona. Kambe xifaniso lexi xi khumba vadyondzisiwa va Yesu hinkwavo. Hikwalaho, ku nga khathariseki leswaku hi ni ntshembo wo ya hanya etilweni kumbe laha misaveni, hi fanele hi twisisa nhlamuselo ya xifaniso lexi.
2 Yesu u xi vule rini xifaniso lexi? U xi vule loko a byela vadyondzisiwa vakwe xikombiso lexi a xi ta kombisa leswaku se i Hosi ni leswaku nkarhi wa makumu wu sungurile. (Matewu 24:3) Hikwalaho xifaniso xa titalenta i xiphemu xa xikombiso xolexo naswona xa hetiseka enkarhini wa hina.
3. Hi dyondza yini eka swifaniso leswi nga eka Matewu tindzima 24 na 25?
3 Loko Yesu a ta vula xifaniso xa titalenta, u vule ni swifaniso swin’wana swinharhu leswi a swi ri xiphemu xa xikombiso xa nkarhi wa makumu. Swifaniso leswi hinkwaswo swi hlamusela timfanelo to karhi leti valandzeri vakwe va faneleke va va na tona. Hi nga hlaya hi swifaniso leswi eka Matewu 24:45 ku ya eka 25:46. Xifaniso xo sungula i xa hlonga ro tshembeka, ku nga ntlawa lowutsongo wa vatotiwa lowu nga ni vutihlamuleri bya ku dyondzisa vanhu va Yehovha. Va fanele va tshembeka va tlhela va tlhariha.a (Vona nhlamuselo ya le hansi.) Xa vumbirhi i xa vanhwana va khume. Eka xona, Yesu u lemuxe vatotiwa hinkwavo leswaku va fanele va va lava lunghekeke va tlhela va tshama va rindzile hikuva a va nga ta ri tiva siku kumbe nkarhi lowu a a ta ta ha wona.b (Vona nhlamuselo ya le hansi.) Endzhaku ka sweswo Yesu u vule xifaniso xa titalenta leswaku a dyondzisa vatotiwa hinkwavo leswaku a va fanele va tirha hi matimba leswaku va hetisisa vutihlamuleri bya vona bya Vukreste. Endzhaku Yesu u vule xifaniso xa tinyimpfu ni timbuti, lexi a xi vulavula hi lava a va ta va ni ntshembo wo hanya laha misaveni. U kandziyise leswaku va fanele va tshembeka kutani va endla leswi va nga swi kotaka leswaku va pfuna vamakwavo va vona lava totiweke.c (Vona nhlamuselo ya le hansi.) Xihloko lexi xi ta hlamusela leswi xifaniso xa titalenta xi vulaka swona.
WANUNA UN’WANA A NYIKA MAHLONGA MALI YO TALA
4, 5. I mani wanuna loyi ku vulavuriwaka ha yena exifanisweni, naswona talenta i yini?
4 Hlaya Matewu 25:14-30. Eka xifaniso xa titalenta, Yesu u vulavule hi wanuna loyi a tekeke riendzo. Eka xifaniso lexi fanaka, Yesu u vulavule hi wanuna la tekeke riendzo leswaku a ya va hosi.d (Vona nhlamuselo ya le hansi.) (Luka 19:12) Ku ringana malembe yo tala minkandziyiso ya hina a yi vula leswaku eka swifaniso haswimbirhi wanuna loyi i Yesu, loyi a yeke etilweni hi lembe ra 33. Kambe Yesu a nga fikanga a va Hosi loko a fika etilweni. U rindze ku fikela hi 1914, loko valala vakwe va “[ve] vunavelo bya milenge yakwe.”—Vaheveru 10:12, 13.
5 Yesu u vule leswaku wanuna wa le xifanisweni a a ri ni titalenta ta nhungu. Yoleyo a ku ri mali yo tala.e (Vona nhlamuselo ya le hansi.) Loko wanuna loyi a nga si famba, u nyike mahlonga yakwe mali yoleyo. U ma byele leswaku ma pindzula ha yona. Tanihi leswi mali yoleyo a yi ri ya nkoka swinene eka wanuna yoloye, a ku ri ni nchumu wun’wana lowu a wu ri wa nkoka swinene eka Yesu. A ku ri yini nchumu wa kona? A ku ri ntirho lowu a wu endleke loko a ha ri laha misaveni.
“Tlakusani mahlo ya n’wina mi languta masimu, ma basile leswaku ma tshoveriwa”
6, 7. Titalenta i yini?
6 Ntirho wo chumayela a wu ri wa nkoka swinene eka Yesu. Vanhu vo tala va ve vadyondzisiwa vakwe hikwalaho ka ku chumayela ka yena. (Hlaya Luka 4:43.) Kambe a a swi tiva leswaku a wu tele ntirho lowu a wu fanele wu endliwa ni leswaku vanhu vo tala a va ta amukela mahungu lamanene. Entiyisweni u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Tlakusani mahlo ya n’wina mi languta masimu, ma basile leswaku ma tshoveriwa.” (Yohane 4:35-38) Murimi lonene a a nga ta sukela nsimu leyi a yi lunghekele ku tshoveriwa. Yesu a a ri ni langutelo leri fanaka. Hikwalaho emahlweninyana ka ku va Yesu a tlhelela etilweni, u lerise valandzeri vakwe a ku: “Hikokwalaho fambani mi ya endla . . . vadyondzisiwa.” (Matewu 28:18-20) Hi ndlela yoleyo, Yesu u va nyike xuma xa risima, ku nga vutihlamuleri bya nkoka byo chumayela.—2 Vakorinto 4:7.
7 Ku fana ni wanuna loyi a nyikeke mahlonga yakwe mali yakwe, Yesu u nyike valandzeri vakwe lava totiweke ntirho wo endla vadyondzisiwa. (Matewu 25:14) Hikwalaho titalenta i vutihlamuleri byo chumayela ni byo endla vadyondzisiwa.
8. I yini leswi n’wini a a swi languterile hambileswi mahlonga a ma nga nyikiwanga mali leyi ringanaka?
8 Yesu u vule leswaku n’wini u nyike hlonga ro sungula titalenta ta ntlhanu, ra vumbirhi a ri nyika titalenta timbirhi ivi ra vunharhu a ri nyika talenta yin’we. (Matewu 25:15) N’wini a nga nyikanga mahlonga mali leyi ringanaka, kambe a a langutele leswaku hinkwawo ka wona ma endla leswi ma nga swi kotaka leswaku ma pindzula hi mali ya yena. Hilaha ku fanaka, Yesu u langutele leswaku valandzeri vakwe lava totiweke va endla leswi va nga swi kotaka entirhweni wo chumayela. (Matewu 22:37; Vakolosa 3:23) Hi Pentekosta hi lembe ra 33, valandzeri va Yesu va sungule ku endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa. Naswona loko hi hlaya ebukwini ya Bibele ya Mintirho, hi swi vona kahle leswaku va tirhe hi matimba.f (Vona nhlamuselo ya le hansi.)—Mintirho 6:7; 12:24; 19:20.
MAHLONGA MA TIRHISE TITALENTA ENKARHINI WA MAKUMU
9. (a) Mahlonga mambirhi yo tshembeka ma endle yini hi mali leyi ma nyikiweke yona, naswona hi dyondza yini eka mhaka yoleyo? (b) Lava nga ni ntshembo wo hanya laha misaveni va fanele va endla yini?
9 Mahlonga mambirhi yo sungula, lama pindzuriseke mali ya n’wini wa wona, i vamakwavo va xinuna ni va xisati vo tshembeka lava totiweke enkarhini wa makumu. Ngopfungopfu ku sukela hi 1919, a va endla leswi va nga swi kotaka entirhweni wo chumayela. Exifanisweni, un’wana ni un’wana eka mahlonga lamambirhi u nyikiwe mali leyi nga ringaniki, kambe leswi a swi vuli swona leswaku ku ni mintlawa yimbirhi ya vatotiwa vo tshembeka. Mahlonga hamambirhi ma tirhe hi matimba naswona ma pindzule hi mali leyi ma nyikiweke yona. Kambe xana i vatotiwa ntsena lava faneleke va tirha hi matimba entirhweni wo chumayela ni wo dyondzisa? Doo! Xifaniso xa Yesu xa tinyimpfu ni timbuti xi hi dyondzisa leswaku lava nga ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki laha misaveni va fanele va pfuna vamakwavo va yena lava totiweke hi ntirho wo chumayela va tlhela va tshembeka eka vona. Va swi teka ku ri lunghelo ku va pfuna. Vanhu va Yehovha i “ntlhambi wun’we,” naswona hinkwavo va tirha hi matimba leswaku va chumayela va tlhela va endla vadyondzisiwa.—Yohane 10:16.
10. Hi xihi xiphemu xin’wana xa xikombiso lexi kombisaka leswaku hi hanya enkarhini wa makumu?
10 Yesu u langutele leswaku valandzeri vakwe hinkwavo va tirha hi matimba leswaku va endla vadyondzisiwa lava engetelekeke. Vadyondzisiwa vakwe va endle tano enkarhini wa vaapostola. Xana valandzeri vakwe va wu endla ntirho lowu enkarhini lowu wa makumu lowu xifaniso xa Yesu xa titalenta xi hetisekaka eka wona? Ina, mahungu lamanene a ma si tshama ma twiwa hi vanhu vo tarisa xileswi va tlhela va va vadyondzisiwa! Vanhu va madzana ya magidi va khuvuriwa lembe ni lembe hikwalaho ka leswi valandzeri hinkwavo va Yesu va tirhaka hi matimba. Naswona vanhu volavo na vona va hlanganyela entirhweni lowu wo chumayela. Ntirho lowu hinkwawo ni vuyelo lebyinene lebyi vaka kona swi swi kombisa kahle leswaku ntirho wo chumayela i xiphemu xa nkoka xa xikombiso lexi Yesu a vuleke leswaku xi ta fungha nkarhi wa makumu. A swi kanakanisi leswaku vatirhi va Yesu va n’wi tsakisa!
N’WINI U TA TA RINI?
11. Hi swi tivisa ku yini leswaku Yesu u ta ta hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu?
11 Yesu u te: “Endzhaku ka nkarhi wo leha n’wini wa mahlonga wolawo a ta ivi a lulamisa timhaka na wona.” (Matewu 25:19) N’wini ku nga Yesu u ta endla sweswo loko nhlomulo lowukulu wu ya eku heleni. Hi swi tivisa ku yini sweswo? Eka vuprofeta byakwe lebyi kumekaka eka Matewu tindzima 24 na 25, Yesu u vule ko tala leswaku wa ta. Hi xikombiso, u vule leswaku vanhu va ta “vona N’wana wa munhu a ta a ri emapapeni ya tilo.” Wolowo i nkarhi lowu Yesu a nga ta avanyisa vanhu hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. U tlhele a lemuxa valandzeri vakwe lava hanyaka enkarhini wa makumu leswaku va tshama va rindzile. U te: “A mi ri tivi siku leri Hosi ya n’wina yi nga ta ta ha rona” a tlhela a ku, “N’wana wa munhu u ta ta hi nkarhi lowu mi nga wu ehleketiki.” (Matewu 24:30, 42, 44) Hikwalaho exifanisweni xa titalenta, Yesu nakambe a a vulavula hi nkarhi lowu a nga ta ta a ta avanyisa vanhu kutani a herisa misava ya Sathana.g—Vona nhlamuselo ya le hansi.
12, 13. (a) N’wini u te yini eka mahlonga mambirhi, naswona ha yini? (b) Vatotiwa va funghiwa rini ro hetelela? (Nakambe vona bokisi leri nge “Va Avanyisiwa Va Ri Lava Fanelekaka Loko Va Fa.”) (c) Hi yihi hakelo leyi nga ta kumiwa hi lava seketeleke vatotiwa?
12 Loko n’wini a vuya eriendzweni rakwe, u kume leswaku hlonga leri a ri ri ni titalenta ta ntlhanu ri pindzule tin’wana ta ntlhanu naswona hlonga leri a ri ri ni titalenta timbirhi ri pindzule tin’wana timbirhi. N’wini u byele hlonga ha rin’we a ku: “U endle kahle, hlonga lerinene, ro tshembeka! U tshembekile eka swilo leswitsongo. Ndzi ta ku veka u langutela swilo swo tala.” (Matewu 25:21, 23) N’wini ku nga Yesu u ta endla yini loko a ta enkarhini lowu taka?
13 Emahlweninyana ka leswaku ku sungula nhlomulo lowukulu, Xikwembu xi ta va amukela ro hetelela vatotiwa lava tirhaka hi matimba lava nga ta va va ha ri laha misaveni hi nkarhi wolowo. Loku i ku funghiwa ka vona ko hetelela. (Nhlavutelo 7:1-3) Endzhaku ka sweswo, Yesu u ta va hakela hi ku va pfuxela etilweni emahlweni ka Armagedoni. Kambe ku vuriwa yini hi lava nga ni ntshembo wo hanya laha misaveni lava seketeleke vatotiwa entirhweni wo chumayela? Va ta avanyisiwa tanihi tinyimpfu. Naswona va ta hakeriwa hi ku nyikiwa vutomi emisaveni ehansi ka Mfumo wa Xikwembu.—Matewu 25:34.
HLONGA RO HOMBOLOKA RI TLHELA RI LOLOHA
14, 15. Xana Yesu a a vula leswaku vatotiwa vo tala a va ta va lavo homboloka va tlhela va loloha? Hlamusela.
14 Exifanisweni lexi ku tlhela ku vulavuriwa hi hlonga leri a ri ri ni talenta yin’we. A ri pindzulanga ha yona kumbe ri yi veka ebangi leswaku yi ta va ni ntswalo. Ku ri na sweswo, ri celele mali yoleyo. N’wini u vule leswaku hlonga rolero a ri hombolokile ri tlhela ri loloha. U tekele hlonga rolero ro homboloka talenta yoleyo kutani a yi nyika hlonga ro sungula. Endzhaku ka sweswo u cukumetele hlonga ro homboloka “emunyameni,” kutani hlonga rolero ri rile ri ri ni gome.—Matewu 25:24-30; Luka 19:22, 23.
15 Loko Yesu a vula leswaku un’wana wa mahlonga lamanharhu a a hombolokile a tlhela a loloha, a a nga vuli swona leswaku n’we xa nharhu xa vatotiwa a va ta fana ni hlonga rolero. Sweswo hi swi vona loko hi ringanisa xifaniso lexi ni swin’wana swimbirhi. Eka xifaniso xa hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha, Yesu u vulavule hi hlonga lero biha leri xaniseke mahlonga laman’wana. Yesu a a nga vuli swona leswaku lava a va ri xiphemu xa hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha va ta endla leswo biha. Ku ri na sweswo, a a lemuxa vatotiwa volavo leswaku a va fanelanga va fana ni hlonga lero biha. Kutani eka xifaniso xa vanhwana va khume, Yesu u vulavule hi vanhwana va ntlhanu va swiphukuphuku. A a nga vuli swona leswaku hafu ya vatotiwa a va ta va swiphukuphuku. Ku ri na sweswo a a lemuxa hi leswi a swi ta endleka loko va nga lunghekanga naswona va nga rindzanga.h (Vona nhlamuselo ya le hansi.) Hilaha ku fanaka, exifanisweni xa titalenta, Yesu a a nga vuli leswaku vatotiwa vo tala va ta va lava hombolokeke va tlhela va loloha emasikwini ya makumu. A a lemuxa vatotiwa leswaku va nga fani ni hlonga lero homboloka kambe va ya emahlweni va tirha hi matimba entirhweni wo chumayela.—Matewu 25:16.
Yesu u ta hakela vadyondzisiwa vakwe hinkwavo lava tirhaka hi matimba entirhweni wo chumayela
16. (a) Hi tihi tidyondzo timbirhi leti hi ti dyondzaka eka xifaniso xa titalenta? (b) Xihloko lexi xi hi pfune njhani ku twisisa xifaniso xa titalenta? (Vona bokisi leri nge “Hi Fanele Hi Xi Twisisa Njhani Xifaniso Xa Titalenta?”)
16 Hi tihi tidyondzo timbirhi leti hi ti dyondzaka eka xifaniso xa titalenta? Yo sungula, Yesu u nyike vadyondzisiwa vakwe lava totiweke xuma xa risima, ku nga vutihlamuleri bya nkoka byo chumayela ni ku endla vadyondzisiwa. Ya vumbirhi, Yesu u langutele leswaku hinkwerhu ka hina hi tirha hi matimba entirhweni wo chumayela. Loko hi tiyisela hi ku tshembeka entirhweni lowu naswona hi tshama hi ri karhi hi yingisa hi tlhela hi tshembeka eka Yesu, hi nga tiyiseka leswaku u ta hi hakela.—Matewu 25:21, 23, 34.
a Xihondzo xo Rindza xa July 15, 2013, matluka 21-22, tindzimana 8-10, xi hlamusela leswaku i mani hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha.
b Xihloko lexi hundzeke eka magazini lowu xi hlamusela leswaku i vamani vanhwana.
c Xifaniso xa tinyimpfu ni timbuti xi hlamuseriwe eka Xihondzo xo Rindza xa October 15, 1995, matluka 23-28, ni le ka xihloko lexi landzelaka eka magazini lowu.
d Vona bokisi leri nge “Xifaniso Xa Titalenta Xi Yelana Njhani Ni Xifaniso Xa Timayina?”
e Enkarhini wa Yesu, talenta yin’we a yi ringana ni mali leyi mutirhi a a yi hola endzhaku ka loko a tirhe malembe ya 20.
f Endzhakunyana ka loko vaapostola va file, vugwinehi byi hangalake emavandlheni hinkwawo. Ntirho wo chumayela a wu endliwa katsongo ku ringana madzana ya malembe. Kambe hi nkarhi wa “ntshovelo,” kumbe hi nkarhi wa makumu, ntirho wo chumayela a wu ta tlhela wu sungula ku endliwa. (Matewu 13:24-30, 36-43) Vona Xihondzo xo Rindza xa July 15, 2013, matluka 9-12.
h Vona ndzimana 13 eka xihloko lexi nge, “Xana U Ta ‘Tshama U Rindzile’?” eka magazini lowu.