Ndzima 7

Ku Tengisana Hi Ku Tirhisiwa Ka Xuma Xa Kriste

1. I hulumendhe yihi leyi nga hava swirhalanganya swa ikhonomi, naswona i vamani lava sweswi va faneleke ku tengisana ni hulumendhe leyi?

HANDLE ka yin’we, ku hava hulumendhe leyi pfumalaka swirhalanganya swa ikhonomi. Tihulumendhe to tala ti le xikweletini lexikulu. Hulumendhe yin’we leyi nga hlanganyeriki kwalaho i “Mfumo wa matilo” lowu sweswi wu huweleriwaka hi ku anama. (Matewu 25:1) Emisaveni ka ha ri ni lava nga ta va swirho swa Mfumo wolowo wa le tilweni lava va tirhelaka hulumendhe yoleyo. Enkarhini lowu wo nonon’hwa wa matimu hinkwawo ya vanhu, malandza wolawo ya “Mfumo wa matilo” ya karhi ku vutisiwa. Ma fanele ku tengisana ni hulumendhe leswaku ya swi tirhisise ku yini swilo swa nkoka leswi ma swi nyikiweke.

2. Hikwalaho ka yini hi fanerile ku xi tsakela swinene xifaniso xin’wana lexi hlamuseriweke hi “Hosana ya ku Rhula”?

² Ku kombisa mhaka leyi, muyimeri lonkulu wa ‘Mfumo wolowo wa matilo’ khale u hlamuserile xikombiso, kumbe xifaniso. Leswi swi fanele ku hi tsakisa namuntlha, hikuva “Hosana ya ku Rhula” yi xi katsile eka vuprofeta bya yona bya nkarhi wo leha mayelana ni “xikombiso” lexi a xi ta fungha “vukona” bya yona eMfun’weni ni matimba lama taleke ya ku fuma. (Matewu 24:3, NW) Hina namuntlha hi khumbeka swinene-nene hi mimbuyelo leyi landzeleke ku hetiseka ka vuprofeta bya xikombiso lexi, tanihi leswi vukona bya hina lebyi yaka emahlweni, vutomi bya hina hi byoxe, byi katsekaka. Kutani hi leyi ndlela leyi “Hosana ya ku Rhula” yi hlamuseleke xikombiso ha yona eka vaapostola va yona masiku ma nga ri mangani emahlweni ka rifu rakwe ra gandzelo eMhandzini ya nxaniso.

Xifaniso Xa Titalenta

3. Xana malandza lama amukeleke titalenta eka n’wini wa vona a nga si suka ma ti endlise ku yini loko a nga ri kona?

³ “Hitekani ke, hikuva siku a mi ri tivi na wona nkarhi a mi wu tivi. Swi fana ni munhu la lavaka ku khoma riendzo. Ú vitana malandza ya yena, a veka xuma xa yena emavokweni ya vona. A nyika un’wana titalenta ta ntlhanu,a un’wana titalenta timbirhi, un’wana talenta yin’we; un’wana ni un’wana a nyikiwa hi ku ringana matimba ya yena; kutani n’wini a endzela kule. Loyi a a nyikiwile titalenta ta ntlhanu, a hatla a ya bindzula ha tona, kutani a kuma tin’wana ta ntlhanu. Na yena loyi a a nyikiwile titalenta timbirhi, a ya bindzula ha tona, kutani a kuma tin’wana timbirhi. Kambe loyi a a nyikiwile talenta yin’we a ya cela ehansi, a yimbela mali ya n’wini wa yena.

4. N’wini wa malandza u te yini eka malandza lawaya ma andziseke nhlayo ya titalenta?

⁴ “Endzhaku ka masiku layo tala, n’wini wa malandza walawo a fika, kutani a ma kambela. Loyi a a nyikiwile titalenta ta ntlhanu, a tisa tin’wana ta ntlhanu a ku: ‘Hosi, u ndzi nyikile titalenta ta ntlhanu; vona, ndzi ti bindzurisile ndzi kuma tin’wana ta ntlhanu.’ N’wini wa yena a ku ka yena: ‘Hi swona nandza lonene, la tshembekeke; u tshembekile eswilweni swi nga ri swingani, ndzi ta ku veka ku va mulanguteri wa leswo tala; nghena eku tsakeni ka n’wini wa wena.’ Ku ta ni loyi a a nyikiwile titalenta timbirhi, a ku: ‘Hosi, u ndzi nyikile titalenta timbirhi; vona, ndzi ti bindzurisile ndzi kuma tin’wana timbirhi.’ N’wini wa yena a ku: ‘Hi swona nandza lonene, la tshembekeke; u tshembekile eswilweni swi nga ri swingani, ndzi ta ku veka ku va mulanguteri wa leswo tala; nghena eku tsakeni ka n’wini wa wena.’

5, 6. I ku tiyimelela kwihi loku nandza wa vunharhu a ku nyikeke ko tumbeta talenta, naswona n’wini wa yena u endle yini ha yena?

⁵ “Loyi a a nyikiwile talenta yin’we, na yena a ta, a ku: ‘Hosi, ndzi tivile leswaku u munhu wa ku nonon’hwa; u tshovela laha u nga byalangiki kona, u hlengeleta laha u nga haxangiki mbewu kona; hikokwalaho ndzi chavile, kutani ndzi yile ndzi ya yimbela talenta ya wena emisaveni; vona, xa ha ri xolexi xilo xa wena.’ N’wini wa yena a n’wi hlamula a ku: ‘Nandza lowa lunya, wo loloha, a wu ri karhi u tiva leswaku ndzi tshovela laha ndzi nga byalangiki kona, ni leswaku ndzi hlengeleta laha ndzi nga haxangiki mbewu kona! Xana a hi swona xana? Loko swi ri tano, a wu fanerile ku veka mali ya mina eka vabindzurisi, kutani loko ndzi fika, a ndzi ta teka xilo xa mina swin’we ni bindzu ra xona.

⁶ “‘Sweswi ke, n’wi tekeleni talenta, mi nyika loyi a nga ni titalenta ta khume. Hikuva ku ta nyikiwa un’wana ni un’wana la nga ni xa nchumu, kutani a va ni leswo tala; kambe loyi a nga riki na nchumu, ú ta tekeriwa ni lexi a nga na xona. Loko a ri nandza loyi la nga pfuniki nchumu, n’wi cukumeteni ehandle emunyameni; kona ku ta va ni minkosi, ni ku getsela ka meno.’”—Matewu 25:13-30.

7. Xana titalenta ti yimela yini?

⁷ Eka xifaniso lexi, xana titalenta ti yimela yini ke? Nchumu wa nkoka lowu tlakukeke, hayi hi tlhelo ra timali kambe hi tlhelo ra moya. Titalenta ti yimela ntirho wo endla vadyondzisiwa va Kriste. Ntirho lowu wu fambisana ni nkarhi lowu katekisiweke swinene wo tirha tanihi vayimeri va Kriste, Hosi, vo yimela Mfumo wa matiko hinkwawo ya misava.—Vaefesa 6:19, 20; 2 Vakorinto 5:20.

8. (a) Hi le munyameni wihi laha ntlawa wa nandza lowo “loloha” wu cukumetiweke kona enkarhini wa ‘ku hela loku ka mafambiselo ya swilo’? (b) Hikwalaho ka yini misava ya vanhu yi nga tikhorisi hi ku vonakala ka tintswalo ni mikateko ya Xikwembu?

⁸ Handle ko tipfinyinga, hina namuntlha hi fike eku chaputeni ka ku hetiseka ka xifaniso lexi xa vuprofeta! Eka rixaka leri ku ehlile nguva ya munyama lowu tlurisaka evurungurwini hinkwabyo bya vanhu! Kunene, ku ni munyama lowukulu ehandle ka xiphemu lexi vonekaka xa nhlengeletano ya Yehova lexi ntlawa wa nandza wo “loloha” ni la nga “pfuniki nchumu” a nga hoxiwaka kona hi ku landza xileriso xa N’wini wa malandza. ‘Munyama wo tano ehandle’ wu fanekisela xiyimo lexi nga emunyameni xa misava ya vanhu, ngopfu-ngopfu etlhelweni ra vukhongeri. Misava ya vanhu a yi tikhorwisi hi ku vonakala ka tintswalo ta Xikwembu ni mikateko. A yi le ku vonakaleni ka vutivi bya Mfumo wa Xikwembu. Yi le hansi ka “xikwembu xa misava leyi,” lexi ‘pfaleke miehleketo ya vanhu lava nga pfumeriki; xi va sive mahlo leswaku va nga voni ku vangama ka Mahungu Lamanene lama twarisaka ku kwetsima ka Kriste, yena loyi a nga xifaniso xa Xikwembu.’—2 Vakorinto 4:4.

9. (a) Eku hetisekeni ka xifaniso, i mani la fanekiseriwaka hi “munhu,” naswona u fambe ku fika kwihi? (b) I vumbhoni byihi byi nga kona byo komba ku vuya kakwe?

⁹ Namuntlha vumbhoni byi le rivaleni leswaku loyi a fanekiseriweke hi “munhu,” la nga ni titalenta ta silver ta nhungu, u vuyile hi le riendzweni rakwe. “Munhu” yoloye i Kriste Yesu. Ku endza kakwe a ya ekule ku n’wi yisile emahlweni ka Muvumbi wa dyambu, n’weti ni tinyeleti ta vuako bya hina. Ku fungha ku vuya ka yena, tinyimpi timbirhi ta swiringaniso swa misava, leti sweswi ti fambisanaka ni tinyimpi to tala ta swiringaniso swintsongo, ti chela-cherile ngati emisaveni ya hina. Hi laha swi vhumbiweke ha kona, leswi swi fambisanile ni tindlala, mintungu ni ku tsekatseka ka misava, ni ku andza ka ku homboloka ni ku chumayeriwa ka “Evangeli leyi ya Mfumo” emisaveni hinkwayo leyi akiweke. Leswi swi hetisisile vuxokoxoko bya leswi Yesu a vuleke leswaku a ku ta va “xikombiso xa vukona [byakwe] ni xa ku hela ka mafambiselo ya swilo.”—Matewu 24:3-15, NW.

10. (a) Hikwalaho ka yini munhu loyi a ye ekule? (b) Hikwalaho ka yini misava ya vanhu yi nga ku vonanga hi xiviri ku vuya ka yena?

¹⁰ Hambi leswi swi nga kombisiwangiki hi ku kongoma exifanisweni xa Yesu, munhu loyi u teke riendzo a ya ekule, a nga vi kona hi nkarhi wo leha, hi xiviri u tekile riendzo ro ya kuma “Mfumo wa matilo,” lowu ku vulavuriweke ha wona eku sunguleni eka Matewu 25:1. Ku nga khathariseki ku tlhekeka ka Nyimpi yo Sungula ya Misava, Yehova Xikwembu, loyi mfumo wakwe wa Israyele wu wisiweke hi 607 B.C.E., u vekile Mudyandzhaka wa Mfumo la nga ni mfanelo exiluvelweni hi 1914 C.E., hi nkarhi lowu faneleke wa leswaku ku kandziyeriwa ku yimisiwa. E-e, Vamatiko a va ku vonanga hi xivono xa vona xa ntumbuluko ku vekiwa exiluvelweni ka Loyi Hosi Davhida a n’wi vuleke “hosi yanga.” (Psalma 110:1) A va nga ta swi kota ku endla tano hikuva munhu wa xifaniso, Yesu Kriste, u byele vadyondzisiwa va yena a nga si teka riendzo a ku: “Endzhaku ka nkarhinyana misava a yi nga ndzi voni.”—Yohane 14:19.

11. (a) A xi ta va xihi xiyenge xa xikombiso xo fungha ku vuya ni vukona byakwe? (b) Leswi a swi ta endleka rihi xana?

¹¹ Leswi ku ta ka matimba ya le tilweni ya Mfumo ha Kriste a ku nga vonaki ematilweni ya vanhu, a a fanele ku endla leswaku vukona byakwe eMfun’weni wa le matilweni byi vonaka hi xikombiso lexi vaapostola va xi kombeleke eka yena masiku manharhu emahlweni ka maxangu yakwe. Xiyenge xa xifaniso xexo lexi tshembisaka a ku ri leswaku munhu wa kona a a ta vuya hi le kule ivi a tengisana ni malandza ya yena lawa a ma nyikeke titalenta ta nkoka lowu tlakukeke, leswi vulaka leswaku, ku tengisiwa koloko ka lava kombisiweke tintswalo hi ku tirhisa titalenta a ku fanele ku endleka endzhaku ka 1914.

12. (a) I vamani lava rhwexiweke ndzhwalo wo veka xikombiso eku nyikeleni ka vumbhoni bya Mfumo? (b) Ku hlayiseka ka vona hinkwako ku tiseketela ha yini?

¹² Leswi a swi ta vula ku tengisana ni lava a va ri vadyandzhaka va “Mfumo wa matilo.” Leswi a swi ta vula ku tengisana ni masalela ya huvo yoleyo ya Vukriste, leyi tswariweke hi moya wa Xikwembu ku sukela hi siku ra Pentekosta ya lembe ra 33 C.E. (Mintirho, ndzima 2) A ku ta va ni masalela ya vanhu lava emisaveni enkarhini wa ‘ku hela loku ka mafambiselo ya swilo’ ku sukela hi 1914 ku ya emahlweni. Lava a ku ta va vona lava ndzhwalo a wu ta wela eka vona wo rhangela eku hetisekeni ka vuprofeta bya Yesu bya nkarhi wolowo bya leswaku: “Evangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” (Matewu 24:14; Marka 13:10) Eka vona ku ni vutihlamuleri bya ku va lava tshembekaka ku fika emakumu, leswaku va ta poniseriwa eMfun’weni wa matilo. (Matewu 24:13) Hi ku va ni ku hlayiseka ka vona emianakanyweni, Xikwembu xa Matimba Hinkwawo xi va tiyisile marhambu leswaku va tiyisela ku ta fika sweswi, hambi ku ri ni nxaniso wa misava hinkwayo. Mhaka leyi yi tiyisa leswaku xa va tsakela!

Lava Hi Vunwa Va Vulaka Leswaku Va Ni Mfanelo Ya Titalenta

13. (a) I mani la tivulaka ku va a amukerile titalenta? (b) Xana hi ri yini ha yena?

¹³ Vujagani byi vula leswaku hi ku xiximiwa byi nyikiwile titalenta ta munhu la fuweke exifanisweni xa Yesu. Kambe loko hi languta ndlela leyi byi endleke ha yona ku sukela hi 1914, xana hi heta hi ku yini? Hi ri: A byi hanyanga hi ku pfumelelana ni leswi byi swi vulaka. Hi ku pfumala ku tshembeka eka munhu wa xifaniso, byi tixaxametile ni mimfumo ya misava leyi; van’wa-tipolitiki va tihulumendhe teto ta misava i swirhandzwa swa byona. Bya ha seketela Nhlangano wa Matiko, musivi wa Ntwanano wa Matiko lowu sweswi wu feke.

14. Hi byi kuma kwihi Vujagani namuntlha?

¹⁴ A byi fambisani na yena hambi a ri nandza wa talenta yin’we, la tikombiseke a loloha ni loyi a nga andzisangiki swilo swa n’wini wakwe. Kutani enkarhini lowu ku sukela eku chaputeni ka Nyimpi yo Sungula ya Misava hi 1918, Vujagani hakunene byi paluxiwile byi ri lebyi minkarhi hinkwayo byi veke emunyameni ehandle ka yindlu leyi lumekiweke kahle ya N’wini wa malandza. Evusikwini lebyikulu ehandle emisaveni hi laha, hi ku fanekisela, ku rila kakwe ni ku getsela ka meno yakwe ana se swi sunguleke ku endleka. Swo tala swa swona swi ta endleka loko varhandziwa va byona va politiki va byi pfukela ni ku byi hluvula tanihi xiphemu lexi nyenyetsaka xa Babilona Lonkulu hi vululwa bya yena, mfumo wa misava wa vukhongeri byo hemba.

Ntlawa Wa “Nandza Lowa Lunya” A Cukumeteriwa eHandle

15. I vamani lava hetisiseke xifaniso xa nandza lowo loloha, naswona sweswi va tikuma va ri kwihi?

¹⁵ Lava hakunene va veke xiphemu xa masalela lama totiweke hi moya ni lava nyikiweke swilo swa nkoka swa Mfumo, kambe lava tshikeke ku endla matshalatshala yo andzisa swilo swa N’wini wa malandza la vuyeke, va cukumeteriwile ehandle ka ntirho wa vuhosi wa N’wini wa malandza. (Matewu 24:48-51) A ha ha kumi ntlawa wa “nandza lowa lunya” wa vulolo wu ri karhi wu chumayela “Evangeli leyi ya Mfumo.” Kambe, va talela ngopfu eku hlayisekeni ka vona vini ematshan’wini ya timhaka ta Mfumo wa Xikwembu. Sweswi va tikuma va ri “ehandle emunyameni,” laha misava ya vanhu yi nga kona. Talenta ya vona yo fanekisela yi tekiwile eka vona ivi yi nyikiwa ntlawa lowu kombeke ku swi rhandza ku tirhisa talenta yoleyo eka xiphemu lexi saleke xa ‘makumu lawa ya mafambiselo ya swilo.’

16. (a) Lowu i nkarhi lowunene ngopfu wo ti tirhisa tihi titalenta to fanekisela? (b) I ndzhwalo wihi lowu sweswi wu welaka eka “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana”?

¹⁶ A ku si tshama ku va ni nkarhi lowu fanelaka swinene wo huwelela “Evangeli leyi ya Mfumo” hi ku tirhisa “titalenta,” hi leswaku, lunghelo leri nga tolovelekangiki, nkarhi, wo tirha tanihi “vayimeri va Kriste,” Hosi leyi fumaka, ni ku n’wi endlela vadyondzisiwa. (2 Vakorinto 5:20) Naswona leswi makumu ma tshinelaka, swi fanela “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana” ku pfuna vayimeri lava saleke lava tswariweke hi moya loko hi ku hiseka va ri karhi va tirhisa “talenta” ya nkoka leyi va yi nyikiweke hi xitalo.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 59]

Lava va kombisaka mikhuva ya nandza lowo biha va cukumeteriwa ehandle ka ntirho wa N’wini wa malandza ni le munyameni