Bibele Yi Ri Yini Hi Ku Humesa Vukhume?

Nhlamulo ya Bibele

Vaisrayele va khale a va lerisiwe ku nyikela hi vukhumea bya swilo leswi a va swi kuma hi lembe leswaku va seketela vugandzeri bya ntiyiso. Xikwembu a xi va byele xi ku: ‘Mi fanele mi nyikela vukhume bya leswi mi swi tshovelaka emasin’wini lembe ni lembe.’—Deteronoma 14:22.

Nawu wa Muxe, ku nga nawu lowu Xikwembu a xi wu nyike tiko ra khale ra Israyele a wu lerisa vanhu ku humesa vukhume. Leswi Vakreste va nga riki ehansi ka Nawu wa Muxe a va boheki ku humesa vukhume. (Vakolosa 2:13, 14) Kambe, Mukreste un’wana ni un’wana u fanele a nyikela “hilaha a tiyimiseleke hakona embilwini yakwe, ku nga ri hi ku vilela kumbe hi ku sindzisiwa, hikuva Xikwembu xi rhandza munhu loyi a nyikaka a tsakile.”—2 Vakorinto 9:7.

• Ndlela Leyi Vukhume A Byi Humesiwa Ha Yona eMikarhini Ya Bibele​—“Testamente Ya Khale”

• Ndlela Leyi Vukhume A Byi Humesiwa Ha Yona eMikarhini Ya Bibele​—“Testamente Leyintshwa”

Ndlela Leyi Vukhume A Byi Humesiwa Ha Yona eMikarhini Ya Bibele​—“Testamente Ya Khale”

Vukhume byi boxiwa mikarhi yo hlayanyana eBibeleni eMatsalweni lama tivekaka tanihi Testamente ya Khale. Mikarhi yo tala loko ku boxiwa vukhume eBibeleni, a ku ri endzhaku ka loko Muxe a nyike Vaisrayele Nawu (lowu tivekaka tanihi Nawu wa Muxe.) Kambe ku ni matsalwa yo hlayanyana lama kombisaka leswaku vukhume a byi humesiwa Muxe a nga si nyika Vaisrayele Nawu.

Ku Nga Si Va Ni Nawu Wa Muxe

Abrama (Abrahama) i munhu wo sungula eBibeleni ku nyikela vukhume. (Genesa 14:18-20; Vaheveru 7:4) Swi vonaka onge loko Abrama a humesa vukhume lebyi, u byi humese kan’we tanihi nyiko a nyika hosi tlhelo muprista wa le Salema. A ku na vumbhoni eBibeleni lebyi kombisaka leswaku Abrahama kumbe vana vakwe va tlhele va humesa vukhume.

Munhu wa vumbirhi loyi a boxiwaka eBibeleni loyi a nyikeleke vukhume i Yakobo ntukulu wa Abrahama. U tshembise Xikwembu leswaku loko xo n’wi katekisa a a ta xi nyika “vukhume bya hinkwaswo” swa leswi a xi n’wi nyika swona. (Genesa 28:20-22) Swidyondzeki swin’wana swa Bibele swi vula leswaku swi nga endleka Yakobo u endle magandzelo hi swifuwo leswaku a humesa vukhume lebyi. Hambileswi Yakobo a endleke leswi a swi tshembiseke, a nga wu sindzisanga ndyangu wakwe leswaku na wona wu humesa vukhume.

Loko Se Nawu Wa Muxe Wu Ri Kona

Vaisrayele va khale a va lerisiwe ku humesa vukhume leswaku va seketela mitirho ya vukhongeri bya vona.

• Vukhume a byi humeseriwa ku pfuna Valevhi ni vaprista lava mikarhi hinkwayo a ku ri vona a va endla mitirho ya vukhongeri, lava a va nga nyikiwanga ndhawu yo rima. (Tinhlayo 18:20, 21) Vanhu a va nyika Valevhi lava nga riki vaprista vukhume naswona Valevhi volavo a va fanele va humesa “vukhume eka vukhume” lebyi va byi kumeke va byi nyika vaprista.—Tinhlayo 18:26-29.

• Swi vonanga onge a ku ri ni vukhume byin’wana lebyi vanhu a va fanele va byi humesa lembe ni lembe, lebyi a byi pfuna Valevhi ni lava nga riki Valevhi. (Deteronoma 14:22, 23) Mindyangu ya Vaisrayele a yi humesa vukhume loko ku fika malembe yo karhi hi nkarhi wa mikhuvo yo hlawuleka, yi byi nyika lava pfumalaka.—Deteronoma 14:28, 29; 26:12.

A va endlisa ku yini ku tiva mpimo wa vukhume lebyi munhu a faneleke a byi humesa? Lembe ni lembe Vaisrayele a va humesa 10 phesente ya swilo leswi a va swi tshovela emasin’wini ya vona. (Levhitika 27:30) Lava a va hlawula ku humesa vukhume hi ku tirhisa mali ematshan’weni ya swilo leswi va swi tshoveleke, a va fanele va yi engetela hi tiphesente ta 20. (Levhitika 27:31) A va tlhele va lerisiwa ku nyikela hi “xiphemu xin’wana ni xin’wana xa vukhume entlhambini wa tihomu ni wa tinyimpfu.”—Levhitika 27:32.

Leswaku Vaisrayele va tiva nhlayo ya swifuwo leswi a va fanele va swi nyikela, a va fanele va teka xifuwo xin’wana ni xin’wana xa vukhume entlhambini. Nawu a wu vula leswaku a va nga fanelanga va kambela kumbe va cincisa swifuwo leswi hlawuriweke naswona a va nga fanelanga va swi xavisa leswaku va nyikela hi mali ya kona. (Levhitika 27:32, 33) Kambe eka vukhume bya vumbirhi lebyi a va fanele va byi nyikela emikhubyeni ya lembe ni lembe, a va pfumeleriwa ku xavisa swilo leswi a va ta nyikela hi swona ivi va nyikela hi mali ya kona. Endlelo leri, a ri pfuna Vaisrayele lava a va boheka ku famba mpfhuka wo leha leswaku va ya emikhubyeni yoleyo.—Deteronoma 14:25, 26.

Vaisrayele a va byi humesa rini vukhume? A va byi humesa lembe ni lembe. (Deteronoma 14:22) Kambe hi lembe rin’wana ni rin’wana ra vunkombo a ku va ni ku cinca. Lembe ra vunkombo a ku ri savata kumbe lembe ra ku wisa, Vaisrayele a va nga rimi hi lembe leri. (Levhitika 25:4, 5) Hikwalaho ka leswi a va wisa, a va nga humesi vukhume hi nkarhi wa ntshovelo. Hi lembe rin’wana ni rin’wana ra vunharhu ni ra vutsevu ku nga si fika lembe ra vunkombo ra Savata, Vaisrayele a va humesa vukhume bya vumbirhi leswaku va pfuna lava pfumalaka ni Valevhi.—Deteronoma 14:28, 29.

A ku endleka yini loko Vaisrayele va nga humesi vukhume? Nawu wa Muxe a wu nga ri na xigwevo xa lava tsandzekaka ku humesa vukhume. Vaisrayele a va humesa vukhume hileswi a va swi tiva leswaku i nchumu lowunene lowu a va fanele va wu endla, ku nga ri hi leswi a va chava ku xupuriwa. A va fanele va byela Xikwembu leswaku va byi humesile ni ku tlhela va xi kombela xi va katekisa hikwalaho ka leswi va byi humeseke. (Deteronoma 26:12-15) Munhu loyi a nga lavi ku humesa vukhume, eka Xikwembu a a fana ni munhu la xi yivelaka.—Malakiya 3:8, 9.

Xana ku humesa vukhume a ku ri ndzhwalo? Doo! Xikwembu xi tshembise Vaisrayele leswaku loko va humesa vukhume, a xi ta va chululela mikateko naswona a va nga ta pfumala nchumu. (Malakiya 3:10) Kambe loko va ala ku humesa a va hlupheka. Xikwembu a xi nga ha va katekisi naswona mitirho leyi a yi endliwa hi vaprista ni Valevhi a yi nga ha va pfuni hileswi Vaisrayele va tshikeke ku va hlayisa.—Nehemiya 13:10; Malakiya 3:7.

Ndlela Leyi Vukhume A Byi Humesiwa Ha Yona eMikarhini Ya Bibele​—“Testamente Leyintshwa”

Hi nkarhi wa Yesu loko a ri laha misaveni, vagandzeri va Xikwembu a va ha boheka ku humesa vukhume. Kambe endzhaku ka rifu rakwe, a swi nga ha bohi ku humesa vukhume.

Hi nkarhi wa Yesu

EMatsalweni lama tivekaka tanihi Testamente Leyintshwa, Bibele yi kombisa leswaku Vaisrayele a va ha humesa vukhume loko Yesu a ri laha misaveni. A swi tiva leswaku a va swi teka swi ri swa nkoka ku humesa vukhume kambe u sole varhangeri va vukhongeri lava a va rhangisa mhaka ya ku hakela vukhume kambe va “honisa timhaka ta nkoka ta Nawu, ku nga vululami, tintswalo ni ku tshembeka.”—Matewu 23:23.

Endzhaku ka ku fa ka Yesu

A ku nga ha ri xikolokolo ku humesa vukhume endzhaku ka loko Yesu a file. Rifu ra Yesu ri herise Nawu wa Muxe ku katsa ni nawu wa ku “kuma vukhume eka vanhu.”—Vaheveru 7:5, 18; Vaefesa 2:13-15; Vakolosa 2:13, 14.