Ndlela Yo Va ‘Vanhu Lavakulu Va Papalata Ku Dlaya Vukati’

Exikarhi ka 1990 na 2015, nhlayo ya vanhu lava dlayeke vukati lava nga ni malembe ya 50 kumbe ku tlula yi phindhiwe kambirhi eUnited States naswona yi andze kanharhu eka lava nga ni malembe yo tlula 65. Valavisisi va tirhise xiga lexi nge, “vanhu lavakulu lava dlayaka vukati” ku hlamusela nhlayo ya vanhu lavakulu lava dlayaka vukati. I yini lexi endlaka leswaku “vanhu lavakulu va dlaya vukati”? U nga endla yini leswaku leswi swi nga humeleli evukatini bya wena?

Eka nhlokomhaka leyi

• I yini lexi endlaka vanhu lavakulu va dlaya vukati?

• Leswi u nga swi endlaka

• Leswi mi nga bulaka hi swona

I yini lexi endlaka vanhu lavakulu va dlaya vukati?

• Hakanyingi, vatekani lava dyuhaleke va dlaya vukati hileswi va yaka va nga ha rhandzani ngopfu. Hi ku famba ka nkarhi vatekani van’wana va sungula ku tsakela swilo leswi nga faniki naswona ko va swilo switsongo leswi va tsakelaka ku swi endla swin’we. Loko vana va rhurhe ekaya, vatekani va nga ha xiya leswaku a va tolovele ku va vatswari ku ringana nkarhi wo leha lerova va rivale ku va nuna na nsati.

• Eka malembe ya sweswinyana, vanhu lava tivulaka leswaku i vativi eka swa vukati va byele vatekani leswaku va dzika eka swilaveko swa vona vini. ‘Xana vukati bya mina byi endla leswaku ndzi tsaka?’ ‘Xana byi ndzi endla munhu lonene?’ ‘Xana nkatanga u ndzi endla ndzi titwa ndzi rhandziwa ni ku va wa nkoka?’ Loko swi nga ri tano, vanhu namuntlha va ehleketa leswaku leswi nga swinene leswi u faneleke u swi endla i ku dlaya vukati ivi u sungula vutomi lebyintshwa.

• Vanhu a va swi teki ku ri nchumu wo biha ku dlaya vukati. Mutivi wa swa ntshamisano Eric Klinenberg u vule leswaku, “sweswinyana munhu loyi a nga tsakisiwiki hi nkatakwe naswona a lavaka ku dlaya vukati a a fanele a yimela xiboho xa yena. Leswi a swi tano namuntlha: Loko u nga tsakanga evukatini u fanele u nyikela xivangelo lexi twalaka leswaku hikwalahokayini u lava ku tshama, leswi swi vangiwa hi leswi vanhu namuntlha va tshembaka leswaku swa nkoka ngopfu i ku rhangisa swilaveko swa wena n’wini.”a

I ntiyiso leswaku loko munhu a dlaya vukati u va a balekela swiphiqo swo tala kambe a nga ha va a ti vangela swin’wana. Hi xikombiso, vulavisisi byin’wana byi vule leswaku “vanhu lavakulu lava dlayaka vukati va va ni swiphiqo swa timali ngopfungopfu vavasati.”

Ku ni nchumu wun’wana lowu hi faneleke hi wu kambisisa. Buku leyi nge, Don’t Divorce yi ri: “U nga ha sungula hi vuntshwa kambe ka ha ri wena yaluya wa khale. I yini leswi u swi endleke ku cinca ndlela leyi a mi vulavurisana hayona ni nkataku? I yini leswi u swi endleke ku cinca ndlela leyi a mi lulamisa swiphiqo hayona?”b

Leswi u nga swi endlaka

• Amukela ku cinca loku nga va ka kona. Ku nga ha va ni ku cinca evukatini. Vuxaka bya wena ni nkataku byi nga ha cinca hileswi vana va rhurheke kumbe hileswi mi sunguleke ku rhandza swilo leswi hambaneke. Ematshan’weni yo ehleketa hi ndlela leyi swilo a swi ri hayona khale, ehleketa hi ndlela leyi u nga swi antswisaka hayona sweswi.

  

  Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “U nga vuli u ku, ‘Hikwalaho ka yini mikarhi ya khale a yi antswa ku tlula ya sweswi?’ hikuva loko u vutisa sweswo a wu kombisi vutlhari.”—Eklesiasta 7:10.

• Yanani emahlweni mi tiyisa vunghana bya n’wina. Xana u nga sungula ku tsakela swilo swintshwa leswi nkataku a sunguleke ku swi tsakela kumbe u katseka loko a ku kombela leswaku mi swi endla swin’we? Xana u nga kuma nchumu wuntshwa lowu mi nga tsakelaka ku wu endla swin’we? Xikongomelo xa n’wina i ku va mi heta nkarhi swin’we leswaku wena ni nkataku mi ta titwa mi ri vatekani ku nga ri vanhu lava ngo tshama swin’we ntsena.

  

  Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Un’wana ni un’wana a a endle leswi pfunaka ni van’wana, ku nga ri leswi pfunaka yena ntsena.”—1 Vakorinto 10:24.

• Yanani emahlweni mi xiximana. Mi nga tshiki ku xiximana hileswi ku nga khale mi ri swin’we. Vulavula hi ndlela ya xichavo ni nkataku naswona ringeta ku n’wi khoma hi ndlela leyi a wu n’wi khoma hayona loko ma ha tivana. Vula u ku: “ndza kombela” ni leswaku “ndza khensa.” Nkarhi ni nkarhi kombisa leswaku wa n’wi rhandza naswona wa swi tlangela swilo leswi a ku endlelaka swona.

  

  Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Kombanani musa, mi twelana vusiwana.”—Vaefesa 4:32.

• Tsundzuka mikarhi yo tsakisa. Langutani albamu ya mucato wa n’wina kumbe swifaniso swa minkhuvo leyi mi yeke eka yona. Leswi swi ta mi pfuna leswaku mi ya emahlweni mi rhandzana ni ku xiximana evukatini bya n’wina.

  

  Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Un’wana ni un’wana wa n’wina u fanele a rhandza nsati wakwe hilaha a tirhandzaka hakona; hi hala tlhelo, wansati u fanele a va ni xichavo xo enta eka nuna wakwe.”—Vaefesa 5:33.