Ndzi nga endla yini loko ndzi xanisiwa hi timhaka ta masangu?

Swi vula yini ku xanisiwa hi timhaka ta masangu?

Ku xanisiwa hi timhaka ta masangu swi katsa swiendlo swin’wana ni swin’wana leswi munhu a endliwaka swona a nga swi lavi mayelana na timhaka ta masangu—ku khoma-khomiwa kumbe ku vulavula hi timhaka ta masangu. Kambe minkarhi yin’wana swi nga ha tika ku vona loko munhu a ku tlangisa, loko a tlanga hi rirhandzu ni loko a ku xanisa hi timhaka ta masangu.

Xana wa ku tiva ku hambana exikarhi ka swilo leswi? Xiya leswi nga ku pfunaka ku tiva loko u xanisiwa hi timhaka ta masangu.

Lexi twisaka ku vava hileswaku u nga xanisiwa hi timhaka ta masangu himbiloko se u hete xikolo. Loko sweswi u tiva leswi u faneleke u swi endla loko u xanisiwa hi timhaka ta masangu, u ta swi kota ku langutana na swona hambiloko se u tirha. Nakambe u nga ha swi kota ku pfuna ni van’wana leswaku muxanisi yoloye a nga va xanisi.

Ndzi nga endla yini loko ndzi xanisiwa hi timhaka masangu?

Loko u tiva leswaku ku xanisiwa hi timhaka ta masangu swi vula yini nileswaku u fanele u endla yini, u nga ha swi kota ku swi sivela leswaku swi nga endleki. Xiya swiyimo swinharhu u tlhela u vona ndlela leyi u nga langutanaka na swona.

XIYIMO:

“Vavanuna lava a ndzi tirha na vona a va tshamela ku ndzi byela leswaku ndzi sasekile naswona va navela onge a va ringana na mina hi malembe. Un’wana wa vona u kale a ta hi le ndzhaku kutani a nun’hwetela misisi ya mina.”​—Tabitha, nhwanyana la nga ni malembe ya 20.

Tabitha a nga ha anakanya leswi: ‘Loko ndzo swi ba hi makatla ni ku swi tiyiselela, kumbexana u ta swi tshika.’

Ha yini sweswo a swi nga ta pfuna: Vatshila va vula leswaku loko munhu a xanisiwa hi timhaka ta masangu naswona a swi ba hi makatla, hakanyingi swi hambeta swi endleka kumbe swi nyanya.

Ringeta leswi: Byela munhu loyi a ku xanisaka—hi moya wo rhula kambe u nga gegagegi, vula leswaku a wu nge pfuki u ma tsakerile mavulavulelo kumbe swiendlo swa yena. Taryn, nhwanyana la nga ni malembe ya 22 u ri: “Loko munhu a ndzi khoma hi ndlela leyi nga riki yinene, ndzi namba ndzi n’wi byela leswaku a nga ha pfuki a endla sweswo. Sweswo swi endla leswaku jaha ra kona ri chava.” Loko munhu yoloye a phikelela, vana ni xivindzi naswona u nga heli matimba. Loko swi ta eka mahanyelo lamanene, xitsundzuxo xa Bibele xi ri: “Yimani mi tiya, mi va lava wupfeke naswona mi va ni xivindzi.”—Vakolosa 4:12, The New Testament in Contemporary Language.

U nga endla yini loko muxanisi a ku tshembisa ku ku vavisa? Eka xiyimo xo tano, fambela ekule na yena. Hatla u ya lava mpfuno eka munhu lonkulu.

XIYIMO:

“Loko ndza ha ri eka ntanga ya mune, vanhwanyana vambirhi va ndzi sivile endleleni. Un’wana wa vona a a ri musodoma naswona a a lava leswaku ndzi rhandzana na yena. Ndzi arile kambe a a tshamela ku ndzi xanisa etlilasini. Siku rin’wana va tshame va ndzi susumetela ekhumbini.”—Victoria la nga ni malembe ya 18.

Victoria a a ta anakanya leswi: ‘Loko ndzo byela vanhu hi mhaka leyi, va ta anakanya leswaku ndzi toya naswona va ta ku ndza hemba.’

Ha yini ku anakanya hi ndlela yoleyo a swi nga ta pfuna: Loko u nga byeli munhu, loyi a ku xanisaka a nga hambeta a ku xanisa a tlhela a xanisa van’wana.—Eklesiasta 8:11.

Ringeta leswi: Kuma mpfuno. Vatswari ni vadyondzisi va ta ku seketela leswaku munhu yoloye a tshika mikhuva ya yena. U nga endla yini loko vanhu lava u va byelaka va nga ku tekeli enhlokweni? Ringeta leswi: Minkarhi hinkwayo, loko u xanisiwa tsala vuxokoxoko hinkwabyo. Tsala siku, nkarhi, ndhawu ni leswi munhu yoloye a swi vuleke. Endla kopi kutani u yi nyika mutswari kumbe mudyondzisi wa wena. Vanhu vo tala va xi tekela enhlokweni xivilelo loko xi tsariwe ehansi ku tlula loko xi vuriwa ntsena hi nomu.

XIYIMO:

“A ku ri ni mufana loyi a ndzi n’wi chava swinene loyi a a tlangela xipano xa rugby. A a lehe timitara timbirhi naswona ntiko wa yena a wu ri kwalomu ka tikhilogiramu ta 135. A a tibyerile leswaku mina na yena hi fanele hi rhandzana. A a ndzi karhata siku ni siku ku ringana lembe hinkwaro. Siku rin’wana a hi sele hi ri vambirhi ntsena etlilasini hiloko a ndzi tshinelela. Kutani ndzi tlula ivi ndzi humela ehandle.”—Julieta, la nga ni malembe ya 18.

Julieta a a ta anakanya leswi: ‘I ndlela leyi vafana va endlaka swilo ha yona.’

Ha yini sweswo a swi nga ta pfuna: Munhu loyi a ku xanisaka a nge cinci ndlela leyi a endlaka swilo ha yona loko vanhu va anakanya leswaku leswi a swi endlaka swa pfumeleleka.

Ringeta leswi: U nga swi bi hi makatla kumbe u n’wayitela. Kambe tiyiseka leswaku swiendlo swa wena ku katsa ni xikandza xa wena, swi kombisa munhu loyi a ku xanisaka leswaku a wu nge pfuki u swi pfumerile leswi a swi endlaka.

Ndzi nga endla yini?

MHAKA YA XIVIRI 1:

“A ndzi swi rhandzi ku twisa van’wana ku vava. Loko vafana va hambeta va ndzi xanisa, a ndzi va byela leswaku a ndzi swi lavi sweswo kambe a ndzi nga tiyisi voko ngopfu naswona a ndzi n’wayitela loko ndzi vulavula na vona. A va anakanya leswaku ndza va tsakela.”—Tabitha.

• Loko a wu ri Tabitha, xana a wu ta endla yini eka vanhu lava ku xanisaka? Ha yini?

• I yini leswi nga endlaka leswaku munhu loyi a ku xanisaka a anakanya leswaku wa n’wi tsakela?

MHAKA YA XIVIRI 2:

“Swi sungule hi mabulo ma nga ri mangani ya vafana van’wana loko hi ri etlilasini. Ku hundze mavhiki ma nga ri mangani ndzi swi ba hi makatla leswi a va swi vula, kambe swi ye swi nyanya. Vafana volavo va sungule ku tshama etlhelo ka mina ni ku ndzi angarha. A ndzi va susumeta kambe a va tshikanga ku endla sweswo. Eku heteleleni, un’wana wa vona u ndzi nyike xiphephana lexi a xi tsariwe rungula leri nga basangiki. Hiloko ndzi xi nyika mudyondzisi wa mina. Mufana yoloye u hlongoriwe swa xinkarhana exikolweni. Ndzi swi xiyile leswaku a ndzi fanele ndzi ye eka mudyondzisi loko swa ha sungula.”—Sabina.

• U ehleketa leswaku ha yini Sabina a nga yanga eka mudyondzisi eku sunguleni? Xana u hleketa leswaku u teke xiboho lexinene? Ha yini?

MHAKA YA XIVIRI 3:

“Buti wa mina Greg u tshineleriwe hi mufana un’wana loko a ri exiyindlwanini. Hiloko mufana yoloye a n’wi tshinelela swinene ivi a ku: ‘Ndzi ntswontswe.’ Greg u arile kambe mufana yoloye a nga n’wi yingisanga. Entiyisweni a a fanele a n’wi susumetele ekule na yena.”—Suzanne.

• Xana u anakanya leswaku Greg u xanisiwile hi timhaka ta masangu? Ha yini?

• U anakanya leswaku ha yini vafana van’wana va nga vuli loko mufana wo karhi a va xanisa hi timhaka ta masangu?

• Xana u pfumelelana na yona ndlela leyi Greg a endleke ha yona loko a langutane ni xiyimo lexi? Xana wena a wu ta endla yini?