Yi Vula Yini 666?

Nhlamulo ya Bibele

Hi ku ya hi buku yo hetelela ya Bibele, 666 i nomboro kumbe vito ra xivandzana lexi nga ni tinhloko ta nkombo ni timhondzo ta khume lexi humaka elwandle. (Nhlavutelo 13:​1, 17, 18) Xivandzana xexo i xifanikiselo xa fambiselo ra misava hinkwayo ra tipolitiki, leri fumaka ehenhla ka “tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni tindzimi hinkwato ni matiko hinkwawo.” (Nhlavutelo 13:7) Vito leri nge 666 ri kombisa leswaku fambiselo ra tipolitiki ri tsandzeke ngopfu emahlweni ka Xikwembu. Hi ndlela yihi?

A ko va vito ntsena. Mavito lawa Xikwembu xi ma thyaka vanhu ma ni nhlamuselo. Hi xikombiso, Xikwembu xi thye Abrama, leswi vulaka leswaku “Tatana U Le Henhla,” vito leri nge Abrahama, leri vulaka leswaku “Tatana Wa Ntshungu,” loko xi n’wi tshembise leswaku xi ta n’wi endla “tata wa matiko yo tala.” (Genesa 17:5) Hilaha ku fanaka, Xikwembu xi thye xivandzana vito leri nge 666 tanihi xifanekiselo xa timfanelo leti xi nga na tona.

Nomboro ya tsevu yi vula ku nga hetiseki. Hakanyingi tinomboro ti tirhisiwa tanihi swifanekiselo eBibeleni. Hi xikombiso, nomboro ya nkombo yi fanekisela ku helela kumbe ku hetiseka. Leswi nomboro ya tsevu yi kayivelaka hi nomboro yin’we leswaku yi va nkombo, yi nga fanekisela nchumu lowu nga helelangiki kumbe lowu hoxeke emahlweni ka Xikwembu naswona wu nga fambisana ni valala va xona.​—1 Tikronika 20:6; Daniyele 3:1.

Yi phindhiwa kanharhu hi xikongomelo xo kandziyisa. Minkarhi yin’wana Bibele yi kandziyisa nchumu wo karhi hi ku wu phindha kanharhu. (Nhlavutelo 4:8; 8:​13) Kutani vito leri nge 666 ri kandziyisa swinene leswaku Xikwembu xi teka mafambiselo ya vanhu ya tipolitiki tanihi lama tsandzekaka swinene. Ma tsandzeka ku tisa ku rhula ni nsirhelelo lowu nga heriki​—ku nga swilo leswi nga ta tisiwa hi Mfumo wa Xikwembu ntsena.

Mfungho wa xivandzana

Bibele yi vula leswaku vanhu va amukela “mfungho wa xivandzana” hikuva va xi landzela hi ku “xi xixima,” lerova va kala va xi gandzela. (Nhlavutelo 13:​3, 4; 16:2) Va endla leswi hi ku gandzela tiko ra vona, mimfungho ya rona kumbe vuthu ra rona. Swi hilaha The Encyclopedia of Religion yi vulaka hakona: “Ku rhandza tiko ra rikwavo ku tlula mpimo swi hundzuke muxaka wa vukhongeri lebyi nga ni matimba swinene emisaveni namuntlha.”a

Mfungho wa xivandzana wu vekiwa njhani evokweni ra xinene ni le mombyeni wa munhu? (Nhlavutelo 13:16) Loko Xikwembu xi vulavula hi marito lawa xi leriseke Vaisrayele leswaku va ma hlayisa, xi te: “Mi wa boha ma va xikombiso evokweni ra n’wina, ma fanele ma va vamba ra le mombyeni exikarhi ka mahlo ya n’wina.” (Deteronoma 11:18) Leswi a swi nga vuli swona leswaku Vaisrayele a va fanele va tsala marito ya Xikwembu emavokweni ni le mimombyeni ya vona ya xiviri, kambe a swi vula leswaku a ma ta va kongomisa eka swiendlo ni le ka mianakanyo ya vona. Hilaha ku fanaka, mfungho wa xivandzana a hi nchumu wa xiviri wo tanihi lowu munhu a nga tlhaveriwaka wona emirini, kambe wu kombisa hi ndlela yo fanekisela vanhu lava pfumelelaka fambiselo ra tipolitiki leswaku ri va lawula. Lava nga ni mfungho va tiendla valala va Xikwembu.​—Nhlavutelo 14:​9, 10; 19:19-​21.