Ndlela Yo Hanya Hi Muholo Wutsongo
OBED i tatana la nga ni vana vambirhi va majaha. U hete malembe ya khume a ri karhi a tirha ehotela ya xiyimo xa le henhla leyi nga edorobeni lerikulu laha Afrika naswona a a nga ri na xona xiphiqo xo wundla ndyangu wakwe. Nkarhi na nkarhi a a teka riendzo ni ndyangu wakwe va ya entangeni wa swiharhi lowu nga etikweni ra ka vona. Kambe leswi swi xaxile loko a heleriwa hi ntirho hikwalaho ka leswi a ku nga ha ri na tikhasitama to tala ehotela.
Stephen u hete malembe yo tlula 22 a ri karhi a tirha ebangi leyikulu laha eku heteleleni a veke mininjhere. Ntirho wakwe a wu n’wi nyike yindlu leyikulu, movha, vatirhi endyangwini wakwe ni ku endla leswaku vana vakwe va nghena eswikolweni leswi dumeke. Loko bangi yi sungula ku cinca ndlela leyi a yi va hlela ha yona vatirhi va yona va le hofisini, hi xitshuketa u heleriwe hi ntirho wakwe. Stephen u ri: “Mina ni ndyangu wa mina a hi hele matimba. A ndzi ri ni gome, ndzi hlundzukile naswona ndzi karhatekile.”
Timhaka leti ti tolovelekile. Ku wa ka ikhonomi loku yaka emahlweni emisaveni hinkwayo ku endle leswaku vanhu va timiliyoni va heleriwa hi mintirho. Vanhu vo tala lava tlheleke va kuma mintirho yin’wana va kuma muholo wutsongo ku tlula lowu a va wu kuma loko hi hala tlhelo minxavo yi ri karhi yi tlakuka. Ku nga khathariseki leswaku tiko ri hluvukile kumbe a ri hluvukanga, ku hava tiko leri nga hlaseriwiki hi ku wa ka ikhonomi.
Xilaveko Xa Vutlhari Lebyi Pfunaka
Loko hi hola mali yitsongo entirhweni wa hina kumbe hi heleriwe hi ntirho, swi nga ha olova leswaku hi va ni miehleketo leyi hoxeke. Munhu a nge swi koti ku swi papalata hi ku helela ku karhateka. Hambiswiritano, wanuna wo tlhariha u tshame a vula marito lawa: “Xana u tikombise u hele matimba hi siku ra maxangu? Matimba ya wena ma ta va matsongo.” (Swivuriso 24:10) Ematshan’weni yo karhateka loko ikhonomi yi wa, hi fanele hi endla hilaha Rito ra Xikwembu ri hi khutazaka hakona loko ri ku: “Hlengeletela vutlhari lebyi pfunaka.”—Swivuriso 2:7.
Hambileswi Bibele yi nga riki buku ya swa timali, kambe ndzayo ya yona leyi pfunaka loko swi ta eka mhaka yoleyo yi pfune vanhu va timiliyoni emisaveni hinkwayo. A hi kambisiseni milawu yin’wana ya xisekelo leyi Bibele yi yi nyikelaka.
Hlayela ntsengo. Xiya marito ya Yesu lama kumekaka eka Luka 14:28 lama nge: “I mani eka n’wina loyi loko a lava ku aka xihondzo a nga rhangiki a tshama ehansi a hlayela ntsengo, a vona loko wu ringene ku xi heta?” Ku landzela nawu wolowo swi ta vula ku va u hlela ndlela leyi mali u nga ta yi tirhisa ha yona naswona u nga tirhisi yo tlula leyi u hleleke ku yi tirhisa. Kambe hilaha Obed a vulaka hakona, leswi swi nga ha tika. U ri: “Emahlweni ko va ndzi heleriwa hi ntirho, minkarhi hinkwayo a hi xava xin’wana ni xin’wana lexi hi xi lavaka exitolo lexikulu xa swakudya. A hi nga hleli mali hikuva a hi ri na mali leyi eneleke yo xava xin’wana ni xin’wana lexi a hi xi lava.” Ku hlela ka ha ri emahlweni swi ta tiyisekisa leswaku mali leyi hungutiweke leyi mi nga na yona yi tirhisiwa eka swilaveko swa nkoka swa ndyangu.
Olovisa vutomi bya wena. A swi kanakanisi leswaku swa tika ku tolovela ku hanya vutomi byo olova, kambe i swa nkoka. Xivuriso xa Bibele xi ri: “U tlharihile la voneke khombo kutani a tumbela.” (Swivuriso 22:3) Stephen u ri: “Leswaku ndzi hlayisa mali, ndyangu wa mina wu boheke ku rhurha endlwini leyi a ndzi nyikiwe hi bangi leyi a ndzi tirha eka yona, wu ya eka yindlu leyitsongo. Vana a va fanele va rhurhiseriwa eswikolweni leswi nga durhiki leswi na swona swi nga ni dyondzo leyinene.”
Ku vulavurisana i swa nkoka endyangwini loko mi lava ku kota ku hanya vutomi lebyintshwa hi ndlela leyi humelelaka. Austin loyi a tirheke ebangi ku ringana malembe ya kaye emahlweni ko va a heleriwa hi ntirho u ri: “Mina ni nsati wa mina hi tshame ehansi kutani hi swi tsala ehansi swilo leswi a hi swi lava hakunene. A hi fanele hi hunguta mali leyi a hi yi tirhisa eka swakudya, maendzo ni swiambalo. Ndza tsaka leswi ndyangu wa mina wu tirhisaneke na mina leswaku hi endla ku cinca loku hinkwako.” I ntiyiso leswaku swi nga ha endleka leswaku vana va nga swi twisisi hi ku helela leswaku ha yini ku cinca ko tano ku fanerile, kambe tanihi vatswari mi nga va pfuna va swi twisisa.
Tiyimisele ku amukela ntirho lowuntshwa. Loko u tolovele ntirho wa le hofisini, swi nga ha ku tikela ku tirha ntirho wa mavoko. Austin u ri: “A swi ndzi tikela ku amukela ntirho lowu nga nyawuriki, tanihi leswi a ndzi ri mininjhere wa khamphani leyikulu.” Leswi a swi hi hlamarisi loko hi xiya leswi Bibele yi swi vulaka eka Swivuriso 29:25 leyi nge: “Ku chava vanhu swi veka ntlhamu.” I yini lexi nga ku pfunaka ku hlula miehleketo yoleyo leyi hoxeke?
I ku titsongahata. Endzhaku ko heleriwa hi ntirho wakwe ehotela, Obed u thoriwe hi khale ka mutirhi-kulobye loyi a a ri ni ndhawu yo lunghisa timovha. Ntirho lowu a wu katsa ku famba mimpfhuka yo leha hi milenge eswitarateni leswi nga ni ritshuri leswaku va ya lava tipende ta timovha ni swilo swin’wana swo tirha ha swona. Obed u ri: “A ndzi nga wu rhandzi ntirho wa mina kambe a ku nga ri na wun’wana wo antswa. Ku titsongahata swi ndzi pfune ku antswisa eka ntirho lowu holelaka mali yitsongo ku tlula leyi a ndzi yi hola eku sunguleni kambe wu ringanaka swilaveko swa ndyangu wa mina.” Xana swi nga ku vuyerisa ku va ni langutelo ro tano?
Eneriseka. Xihlamusela-marito xin’wana xi hlamusela munhu loyi a enerisekeke tanihi munhu loyi “a tsakeke ni ku eneriseka hi ndlela leyi swilo swi nga ha yona.” Nhlamuselo yo tano yi nga vonaka yi nga twisiseki eka munhu loyi a nga ni swiphiqo leswikulu swa mali. Hambiswiritano, xiya marito ya muapostola Pawulo, ku nga murhumiwa loyi a a tiva ndlela leyi swi nga ha yona ku pfumala, lama nge: “Ndzi dyondzile, leswaku ndzi eneriseka eka xiyimo xin’wana ni xin’wana lexi ndzi nga eka xona. Kunene ndza swi tiva ku kayivela swilo, kunene ndza swi tiva ku va ni swo tala.”—Vafilipiya 4:11, 12.
Swi nga ha endleka leswaku xiyimo xa hina xa antswa, kambe eminkarhini leyi, leyi cincaka, na xona xi nga ha biha swinene. Entiyisweni hi nga vuyeriwa loko hi yi tekela enhlokweni ndzayo leyi huhuteriweke ya Pawulo leyi nge: “Hakunene, ku tinyiketela loku ku nga ni vukwembu swin’we ni ku eneriseka i ndlela leyi pindzurisaka swinene. Kutani, loko hi ri ni swakudya ni swifunengeto, hi ta eneriseka hi swilo leswi.” Handle ko khutaza vulolo, Pawulo a a kombisa ndlela yo veka swilaveko swa nyama endhawini ya swona leyi faneleke.—1 Timotiya 6:6, 8.
Xihlovo Xa Ntsako Wa Xiviri
Ntsako wa xiviri a wu tisiwi hi ku hlengeleta swilo hinkwaswo leswi hi swi lavaka kumbe ku hanya emafurheni. Yesu u te: “Ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.” Ntsako ni ku eneriseka swi tisiwa hi ku va hi tirhisa leswi hi nga na swona leswaku hi pfuna van’wana ni ku va xihlovo xa xikhutazo eka vona.—Mintirho 20:35.
Muvumbi wa hina, Yehovha Xikwembu, u swi xiya kahle swilaveko swa hina hinkwaswo. Hi ku tirhisa Rito rakwe, ku nga Bibele, u nyikele ndzayo leyi twisisekaka leyi pfuneke vanhu vo tala ku antswisa vutomi bya vona ni ku ka va nga ha karhateki swi nga fanelanga. I ntiyiso leswaku xiyimo xa munhu xa timali a xi nge antswi hi xitshuketa. Kambe Yesu u tiyisekise lava hambetaka va “lava mfumo ni ku lulama ka [Xikwembu] ku sungula” leswaku va ta nyikiwa swilaveko swa vona swa siku ni siku.—Matewu 6:33.