“A Swi Nge Koteki!”—Xana Marito Lawa Ma Vula Yini?

XIKEPE xa Titanic, lexi sunguleke ku famba hi 1912 a ku ri xikepe lexikulu ni xa manyunyu ku tlula hinkwaswo swa le nkarhini wolowo. Leswi a xi endliwe hi ndlela ya sayense ya xiyimo xa le henhla, xikepe xexo a xi tekiwa tanihi lexi “nga mbombomeliki.” I ntiyiso leswaku leswi humeleleke i matimu. Eriendzweni ra xona ro sungula, xi chayise ayisi elwandle ra N’walungu wa Atlantic kutani xi mbombomela swin’we ni vakhandziyi va xona va kwalomu ka 1 500. Xikepe lexi a ku vuriwa leswaku a xi nge pfuki xi mbombomerile xi helele endzeni ka lwandle hi tiawara ti nga ri tingani ntsena.

Marito lama nge “a swi nge koteki” ma nga vula swilo swo hlayanyana. Hi nga ha vula leswaku nchumu wo karhi a wu nge koteki hileswi hi vonaka onge vuswikoti bya hina i byitsongo lerova a hi nge swi koti ku wu tiyisela, ku wu hetisisa kumbe ku wu twisisa. Swilo swo tala namuntlha swa thekinoloji leswi fikeleriweke a swi voniwa onge a swi nge koteki ku swi fikelela enkarhini lowu hundzeke hikuva eminkarhini yoleyo vanhu a va nga ri ni vuswikoti bya ku swi endla hambi ku ri ku swi ehleketa. Ku ya ka vanhu en’wetini, ku rhumela xibamubamu epulaneteni ya Mars kutani xi lawuriwa hi vanhu lava nga laha Misaveni, ku tiva swiphemu hinkwaswo swa fambiselo ra xitekela ra vanhu ni ku vona mahungu hi nkarhi lowu ma nga le ku humeleleni edorobeni rin’wana kumbe exiphen’wini xin’wana xa misava—leswi hinkwaswo i swilo leswi humelelaka namuntlha leswi kumbexana a swi nga koteki emalembeni ya 50 lama hundzeke. Mhaka leyi yi hlamuseriwe kahle hi khale ka Presidente wa tiko ra U.S. Ronald Reagan, loyi loko a ri karhi a vulavula na ntlawa wa vativi va sayense lava tlakukeke a nga te: “Loko thekinoloji yi ri karhi yi tinyika matimba, n’wina ana se a mi endle swilo leswi a swi tekiwa onge a swi nge koteki ku swi endla.”

Malunghana ni swiendlo swo tala swa nhluvuko leswi humelelaka namuntlha, Profesa John Brobeck u te: “N’wasayense a nge vuli a tiyisile leswaku xilo xo karhi a xi nge koteki ku xi endla. A nga ha vula leswaku a hi na vumbhoni leswaku xi nga endleka. Kambe a nga swi kota ku vula leswaku swin’wana a swi nge koteki ku va swi hlamuseriwa hi ku ya hi vutivi lebyi sweswi hi nga na byona.” Loko nchumu wo karhi wu vonaka onge a wu nge koteki eka hina, profesa u ye emahlweni a vula leswaku “xilo xin’wana lexi hi nga fanelangiki hi xi rivala hi leswaku ku ni xihlovo xa matimba lexi hi nga xi tiviki eka sayense ya ntivo-vutomi ni ya ku tiva tirhelo ra miri. EMatsalweni, xihlovo xa matimba lawa xi hlamuseriwa tanihi matimba ya Xikwembu.”

Swilo Hinkwaswo Xikwembu Xa Swi Kota

Malembe yo tala emahlweni ka ku va Profesa Brobeck a swi xiya, Yesu wa le Nazareta, loyi a hlamuseriwaka tanihi nghwazi leyi tshameke yi hanya, u te: “Swilo leswi vanhu va nga swi kotiki Xikwembu xa swi kota.” (Luka 18:27) Moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu ni matimba ku tlula swilo hinkwaswo evuakweni hinkwabyo. A swi koteki leswaku wu pimiwa hi ndlela ya thekinoloji. Moya lowo kwetsima wu nga hi pfuna ku endla swilo leswi hi nga taka hi nga swi koti ku swi endla hi matimba ya hina.

Leswi hi nga vanhu, hakanyingi hi tikuma hi ri eswiyin’weni leswi swi hi tikelaka ku langutana na swona. Hi xikombiso, hi nga ha feriwa hi munhu loyi hi n’wi rhandzaka kumbe vutomi bya ndyangu wa hina byi tika lerova hi twa onge hi nge swi koti ku ya emahlweni. Kumbexana ndlela leyi hi hanyaka ha yona yi hi tisele gome lerova hi lahla ntshembo hinkwawo. Hi nga titwa hi hele matimba naswona hi nga ri na ntshembo. Xana hi nga endla yini?

Bibele yi hi byela leswaku munhu loyi a nga ni ripfumelo eka Lowa Matimba Hinkwawo a tlhela a khongelela moya Wakwe wo kwetsima a ri karhi a endla hinkwaswo leswi a nga swi kotaka leswaku a N’wi tsakisa, a nga kuma mpfuno wa ku hlula swihinga leswi vonakaka swi tika swinene. Xiya marito ya Yesu lama chavelelaka lama nge: “Ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, hambi ku ri mani la byelaka ntshava leyi a ku, ‘Simuka u ya nghena elwandle,’ naswona a nga kanakani embilwini yakwe kambe a ri ni ripfumelo ra leswaku leswi a swi vulaka swi ta humelela, u ta endleriwa swona.” (Marka 11:23) Ku hava xiyimo lexi nga kotekiki leswaku hi xi tiyisela loko hi pfumelela matimba ya Rito ra Xikwembu ni moya wa xona leswaku wu kongomisa vutomi bya hina.

Xiya xikombiso xa wanuna loyi a feleke hi nsati hikwalaho ka vuvabyi bya khensa endzhaku ka loko va tekane malembe ya 38. A a tshoveke mbilu. A a twa onge xiyimo lexi a a ri eka xona a xi nga tiyiseleki. Minkarhi yin’wana a vona swi antswa leswaku a fa ematshan’weni yo hambeta a hanya a nga ri na nkatakwe. U vule leswaku a a titwa onge a a famba enkoveni wa ndzhuti lowukulu. Loko a tsundzuka xiendlakalo xexo, u vula leswaku ku phofulela Xikwembu ku karhateka kakwe hi xikhongelo ni ku hlaya Bibele siku ni siku swin’we ni ku lavisisa nkongomiso wa moya wa Xikwembu hi mbilu hinkwayo swi n’wi pfune ku tiyisela leswi a anakanya leswaku swi nge koteki leswaku a swi tiyisela.

Mpatswa wun’wana lowu tekaneke wa le Swihlaleni swa Solomon a wu ri ni swiphiqo leswikulu evukatini bya wona. Nuna wa kona a a ri ni madzolonga ni mikhuva yo tala yo biha. Nsati wakwe a a vona onge a swi nge he koteki ku hanya. U ringete ku tidlaya. Kutani nuna loyi u sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha. Leswi a swi dyondzeke swi n’wi pfune leswaku a hlula mikhuva yakwe yo biha ni ximbilwambilwana. Nsati wakwe u hlamale swinene loko nuna loyi a endle ku cinca loku a ku vonaka onge a nge pfuki a ku endlile.

Wanuna un’wana u hlamusela vutomi byakwe bya ku dzaha swidzidziharisi ni ku tikhoma hi ndlela yo biha tanihi leswi a swi n’wi tshikilela swinene. U ri: “A ndzi nga ha ri ni xindzhuti.” U khongele eka Xikwembu hi mbilu hinkwayo a ku: “Hosi, ndza swi tiva leswaku hakunene u kona. Ndzi kombela u ndzi pfuna!” Xikhongelo xakwe xi endle leswaku a sungula ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha naswona hikwalaho ka dyondzo yoleyo, u cince mahanyelo yakwe hi ndlela leyi a nga tshembi leswaku swi nga koteka leswaku ma cinca ha yona. U ri: “Hakanyingi a ndzi karhatiwa hi ku titwa ndzi ri ni nandzu naswona ndzi ri xikangalafula. Minkarhi yin’wana a ndzi titwa ndzi tshikilelekile swinene. Kambe Rito ra Xikwembu ri ndzi pfune leswaku ndzi lwisana ni ndlela leyi a ndzi titwa ha yona. Loko vurhongo byi nga khomi nivusiku, a ndzi yimbelela tindzimana leti nga eMatsalweni leti ndzi ti hlayeke. Tindzimana leti ti ndzi pfunile leswaku ndzi basisa mianakanyo ya mina.” Sweswi i wanuna loyi a tekeke naswona u tsakile. Yena ni nsati wakwe va khomekile hi ku pfuna van’wana leswaku va tshemba matimba ya Rito ra Xikwembu. Loko a ha ri jaha leri nga ni swiphiqo, a a titwa onge vutomi lebyi a byi hanyaka sweswi a byi nge pfuki byi kotekile leswaku a byi kuma.

Mintokoto leyi yi kombisa leswaku hakunene Rito ra Xikwembu ri ni matimba nileswaku moya wa xona lowo kwetsima wu nga hetisisa swilo leswi hi vonaka onge “a swi nge koteki” evuton’wini bya hina. Kambe u nga ha vula u ku, “Swi lava ripfumelo!” Ina i ntiyiso. Entiyisweni, Bibele yi vula leswaku “handle ka ripfumelo a swi koteki ku xi tsakisa kahle [Xikwembu].” (Vaheveru 11:6) Anakanya hi mhaka leyi: A hi nge munghana wa wena lonkulu loyi kumbexana a nga mininjhere ya le bangini kumbe a nga ni vulawuri byo karhi u ri eka wena: “U nga vileli. Loko u lava swo karhi, ndzi byeli.” A swi kanakanisi leswaku xitshembiso xo tano xi ta ku chavelela. Kambe lexi twisaka ku vava hi leswaku vanhu minkarhi hinkwayo va hi khomisa tingana. Kumbexana munghana wa wena a nga ha hlangavetana ni swiyimo leswi endlaka leswaku a nga swi koti ku hetisisa xitshembiso lexi a xi tshembiseke hi xikongomelo lexinene. Loko munghana wa wena a fa, ku rhandza ka yena ni vuswikoti byakwe byo ku pfuna swi ta va swi herile. Ku hambana ni sweswo, a ku na nchumu lowu nga hlulaka Xikwembu leswaku xi hetisisa switshembiso swa xona. Bibele yi hi tiyisekisa yi ku: “A ku na xilo ni xin’we lexi nga hlulaka Xikwembu.”—Luka 1:37, Bibele—Mahungu Lamanene.

“Xana Wa Swi Kholwa Leswi Ke?”

Ku ni swiendlakalo swo tala leswi tsariweke eBibeleni leswi nyikelaka vumbhoni bya marito lama nga eka ndzimana leyi nga laha henhla. Xiya swin’wana swa swona.

Sara, wansati wa malembe ya 90 u hlekile loko a byeriwa leswaku u ta veleka n’wana, kambe vukona bya vana va Israyele i vumbhoni bya leswaku hakunene u ve ni n’wana. Wanuna un’wana u mitiwe hi nhlampfi leyikulu masiku manharhu kutani a tlhela a hanya a kota ku tsala hi mhaka yoleyo. Vito rakwe a a ri Yonasi. Luka, dokodela loyi a a tiva ku hambana exikarhi ka ku titivala ni ku fa, u tsale hi ndlela leyi jaha rin’wana leri a va ku i Yutiko ri pfuxiweke ha yona endzhaku ka loko ri we ku suka ekamareni ra le henhla ri fa. Leswi swi endlekile hakunene. Loko timhaka leti ti kambisisiwa hi vukheta swi le rivaleni leswaku ta tshembeka.—Genesa 18:10-14; 21:1, 2; Yonasi 1:17; 2:1, 10; Mintirho 20:9-12.

Loko Yesu a vulavula ni munghana wa yena Marta, u vule marito lama yo hlamarisa a ku: “Un’wana ni un’wana loyi a hanyaka a tlhela a kombisa ripfumelo eka mina a nge fi nikatsongo.” Loko a engetela eka xitshembiso lexi a xi vonaka onge a xi nga ta koteka, u vutise xivutiso xa nkoka a ku: “Xana wa swi kholwa leswi ke?” Ninamuntlha xivutiso lexi xa ha ri xa nkoka leswaku hi xi kambisisa hi vukheta.—Yohane 11:26.

Xana Swi Nga Koteka Ku Hanya Hilaha Ku Nga Heriki eMisaveni?

Eka phepha leri vulavulaka hi vuyelo bya nawu bya ku hanya nkarhi wo leha, vatsari va rona va te: “Swi tikomba swi ri ekusuhi ngopfu leswaku ku fika nkarhi lowu hi nga ta hanya nkarhi wo leha ku tlula sweswi—hambi ku ri hilaha ku nga heriki.” The New Encyclopædia Britannica yi vula leswaku handle ka ku va tisele ti nga ha tirhi kahle, ku tsana ka miri hambi ku ri maendlelo man’wana, swi tikomba rifu ri vangiwa hi nchumu wun’wana lowu ku nga tiyisekiwiki ha wona lowu endlaka fambiselo ra miri ri nga ha tirhi kahle kumbe ri nga ha tirhi hi ku helela.a Yi ri: “Swi nga ha endleka leswaku ku dyuhala ka munhu ku vangiwa hi ku hohloka ka fambiselo ra ku lawula miri leri lavekaka leswaku munhu a va la hanyeke kahle.”

Hambileswi swilo leswi hinkwaswo swi tsakisaka, Bibele yi hi nyika xivangelo lexi twalaka ku tlula hinkwaswo leswi vuriwaka hi van’wasayense kumbe vanhu van’wana xo va hi tshemba leswaku hi nga hanya hilaha ku nga heriki. Muvumbi wa hina, Yehovha Xikwembu, Xihlovo xa Vutomi u hi tshembisa leswaku “entiyisweni u ta mita rifu hi masiku.” (Pisalema 36:9; Esaya 25:8) Xana wa xi tshemba xitshembiso lexi? Xi huma eka Yehovha naswona a swi koteki leswaku a hemba.—Tito 1:2.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 27]

“N’wina ana se a mi endle swilo leswi a swi tekiwa onge a swi nge koteki ku swi endla.”—RONALD REAGAN

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 28]

Loko vutomi byi vonaka onge a byi nge koteki, xana u titshega hi mani?

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 27]

NASA photo