Tindzimi, Ku Vulavula Hi Tona
Nhlamuselo: I vuswikoti byo hlawuleka lebyi vadyondzisiwa van’wana va nyikiweke byona hi moya lowo kwetsima evandlheni ra Vukreste ro sungula lebyi byi va endleke leswaku va kota ku chumayela kumbe hi ndlela yo karhi va kota ku dzunisa Xikwembu hi ririmi rin’wana leri nga riki ra ka vona.
Xana Bibele yi ri hinkwavo lava a va ta va ni moya wa Xikwembu a va ta “vulavula hi tindzimi”?
1 Kor. 12:13, 30, ringanisa NW: “Hi hundzukile miri wun’we, hi ku khuvuriwa ka hina eMoyeni wun’we . . . [a hi hinkwavo] lava nga ni nyiko yo hanyisa kumbe lava vulavulaka hi tindzimi leti nga tiviwiki [a swi tano] ke?” (Na 1 Vakorinto 14:26)
1 Kor. 14:5: “Ndza swi lava leswaku hinkwenu mi vulavula hi tindzimi, kambe ngopfu-ngopfu ndzi lava leswaku mi vula Rito. Loyi a vulaka Rito, ú tlula loyi a vulavulaka hi tindzimi (ehandle ka loko ku ri ni ku hlamusela, leswaku nhlengeletano yi ta kuma leswi swi yi akisaka).”
Xana ku ngheniwa hi moya ivi munhu a vulavula ririmi leri a nga si tshamaka a ri dyondza swi komba leswaku u ni moya lowo kwetsima?
Xana vuswikoti byo “vulavula hi tindzimi” byi nga huma kun’wana ku nga ri eka Xikwembu xa ntiyiso?
1 Yoh. 4:1: “Varhandziwa, mi nga pfumeleni moya wihi na wihi [marito man’wana ni man’wana lama huhuteriweke, NW], kambe kambisisani mimoya ku vona loko hakunene yi ri ya Xikwembu.” (Nakambe vona Matewu 7:21-23; 2 Vakorinto 11:14, 15.)
Exikarhi ka lava ‘vulavulaka tindzimi’ namuntlha ku ni Mapentekosta ni Mabaptist, kun’we ni Marhoma Khatholiki, Maepiskopali, Mamethodist, Malutere, ni Mapresbyteria. Yesu u te moya lowo kwetsima wu ta ‘fambisa vadyondzisiwa vakwe entiyisweni hinkwawo.’ (Yoh. 16:13) Xana swirho swa vukhongeri lebyi ha byin’we swi pfumela leswaku van’wana lava ‘vulavulaka hi tindzimi’ va fambisiwe “endleleni hinkwayo ya ntiyiso”? Xana sweswo swi nga endlekisa ku yini, tanihi leswi va nga twananiki? I moya wihi lowu endlaka leswaku va kota ku “vulavula hi tindzimi”?
Nhlamuselo ya Fountain Trust na Church of England Evangelical Council yi pfumerile: “Na hina ha swi xiya leswaku nchumu wo kota lowu wu nga ha humelela ni le hansi ka nkucetelo wa vungoma/wa vudemona.” (Gospel and Spirit, April 1977, leyi humesiweke hi Fountain Trust na Church of England Evangelical Council, tl. 12) Buku leyi nge Religious Movements in Contemporary America (leyi hleriweke hi Irving I. Zaretsky na Mark P. Leone, va tshaha L. P. Gerlach) yi vika leswaku eHaiti ‘ku vulavula hi tindzimi’ i mfungho wa vukhongeri bya Mapentekosta ni Vungoma.—(Princeton, N.J.; 1974), tl. 693; nakambe vona 2 Vatesalonika 2:9, 10.
Xana ku ‘vulavula hi tindzimi’ loku endliwaka namuntlha ka ha fana ni lokuya a ku endliwa hi Vakreste va lembe-xidzana ro sungula?
Eka lembe-xidzana ro sungula, tinyiko ta mahlori leti kumiwaka hi moya, ku katsa ni vuswikoti byo “vulavula hi tindzimi,” laha swi kombisa leswaku tintswalo ta Xikwembu ti sukile eka vugandzeri bya fambiselo ra Xiyuda ti ya eka vandlha ra Vukreste leri a ra ha ku simekiwa. (Hev. 2:2-4) Tanihi leswi xikongomelo xexo xi hetisisiweke eka lembe-xidzana ro sungula, xana swa ha boha leswaku sweswo swi kombisiwa hi ku phindha-phindha esikwini ra hina?
Eka lembe-xidzana ro sungula, vuswikoti byo “vulavula hi tindzimi” byi susumetele ntirho lowu Yesu a leriseke valandzeri vakwe ku wu endla, wo vula vumbhoni ematikweni hinkwawo. (Mint. 1:8; 2:1-11; Mt. 28:19) Xana hi yona ndlela leyi lava ‘vulavulaka hi tindzimi’ va tirhisaka vuswikoti byebyo ha yona namuntlha?
Eka lembe-xidzana ro sungula, loko Vakreste va “vulavula hi tindzimi,” leswi a va swi vula a swi twisisiwa hi lava a va tiva tindzimi toleto. (Mint. 2:4, 8) Xana namuntlha a hi ntiyiso leswaku ku “vulavula hi tindzimi” hakanyingi swi katsa ku huwelela mimpfumawulo ya vuhunguki u nga titwi?
Eka lembe-xidzana ro sungula, Bibele yi kombisa leswaku, mavandlha a ma fanele ku pfumelela vanhu vambirhi kumbe vanharhu lava ‘vulavulaka hi tindzimi’ lava a va ta swi endla enhlanganweni wihi na wihi; a va fanele ku “nyikan[a] nkarhi,” naswona loko ku nga ri na loyi a nga ta hlamusela a va fanele ku miyela. (1 Kor. 14:27, 28) Xana sweswo hi swona leswi endliwaka namuntlha?
Nakambe vona matluka 156-7 ehansi ka nhloko-mhaka leyi nge “Moya.”
Xana moya lowo kwetsima wu nga ha va wu kongomisa lava pfumelaka eka mimoya leswaku va endla swilo leswi tlulaka leswi kumekaka eMatsalweni?
2 Tim. 3:16, 17: “Matsalwa lawa hinkwawo ma huhutiwile hi Xikwembu, ma pfuna ku dyondzisa, ni ku laya, ni ku ololoxa, ni ku tolovetisa leswo lulama, leswaku mutirheli wa Xikwembu a va la hetisekeke, a tilulamisela ku endla ntirho wun’wana ni wun’wana lowunene.” (Loko un’wana a vula leswaku u ni rungula leri huhuteriweke leri kanetanaka ni tinhlavutelo leti endliweke hi moya wa Xikwembu ha Yesu ni vaapostola vakwe, xana swi nga endleka leswaku sweswo swi huma ndhawu yin’we?)
Gal. 1:8: “Hambiloko hina kumbe ntsumi yo huma etilweni, hi nga tshuka hi mi dyondzisa Evhangeli yin’wana ehandle ka leyi [“leyi hambanaka ni,” NE] hi tshamaka hi mi dyondzisa yona, mudyondzisi wo tano a a rhukaniwe!”
Xana mahanyelo ya swirho swa tinhlengeletano leti seketelaka ku “vulavula hi tindzimi” ma kombisa leswaku swi ni moya wa Xikwembu?
Tanihi ntlawa xana va yi kombisa hi ndlela leyi hlawulekeke mihandzu ya moya yo tanihi vunene ni ku tikhoma? Xana timfanelo leti ti vonaka hi ku olova eka vanhu lava vaka kona eminhlanganweni ya vona ya vugandzeri?—Gal. 5:22, 23.
Xana hakunene “a hi va misava”? Hikwalaho ka leswi, xana va tinyiketela hi laha ku heleleke eMfun’weni wa Xikwembu kumbe xana va katseka etimhakeni ta misava ta politiki? Xana va tshame va nga ri na nandzu wa ngati hi nkarhi wa nyimpi? Tanihi ntlawa xana va ni ndhuma leyinene hikwalaho ka ku papalata ku tikhoma loko biha ka misava?—Yoh. 17:16; Esa. 2:4; 1 Tes. 4:3-8.
Xana Vakreste va ntiyiso namuntlha va voniwa hi vuswikoti byo “vulavula hi tindzimi”?
Yoh. 13:35: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.”
1 Kor. 13:1, 8: “Hambi ndzi nga vulavula tindzimi ta vanhu ni ta tintsumi, kambe ndzi nga ri na rirhandzu, ndzi fana ni xingelengele lexi rilaka, kumbe swiphambati swa nsimbhi loko swi bananisiwa. Rirhandzu a ri heli, ni siku ni rin’we. Loko ma ri matimba ya hina yo vula Rito ma ta hundza: na tona tindzimi ti ta nyamalala.”
Yesu u vule leswaku moya lowo kwetsima wu ta ta ehenhla ka valandzeri vakwe ni leswaku va ta va timbhoni ta yena eswiphen’wini swa le kule swa misava. (Mint. 1:8) U va lerise ku ‘endla vanhu va matiko hinkwawo vadyondzisiwa.’ (Mt. 28:19) U tlhele a vhumbha leswaku “Evhangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo.” (Mt. 24:14) I vamani lava namuntlha, loko va ri hi ntlawa ni loko va ri ha un’we, va endlaka ntirho lowu? Hi ku pfumelelana ni leswi Yesu a swi vuleke, xana a hi fanelanga ku languta leswi tanihi swona leswi kombisaka leswaku ntlawa wo karhi wu ni moya lowo kwetsima?
Xana ku “vulavula hi tindzimi” ku ta ya emahlweni ku kondza ku fika leswi “hetisekeke”?
Eka 1 Vakorinto 13:8 ku vulavuriwa hi tinyiko to hlayanyana ta mahlori—vuprofeta, tindzimi, ni vutivi. Ndzimana 9 yi tlhela yi vulavula hi timbirhi ta tinyiko leti—vutivi ni vuprofeta—yi ku: “Hikuva vutivi bya hina a byi hetisekanga, ni matimba ya hina yo vula Rito a ma hetisekanga.” Kumbe hi laha KJ yi nge: “Hikuva hi ni vutivi lebyi nga nyawuriki, naswona hi profeta hi ndlela leyi nga nyawuriki.” Kutani ndzimana 10 yi ri: “Kambe loko ku ta fika leswi hetisekeke, leswi nga hetisekangiki swi ta hundza.” Rito “hetisekeke” ri hundzuluxeriwa ri huma eka ra Xigriki teʹlei·on, leri kombisaka mongo wa ku kula hi laha ku heleleke, lexi heleleke, kumbe lexi hetisekeke. Laha Ro, By, na NW ti ri hundzuluxela ri va “heleleke.” Xiya leswaku a hi nyiko ya tindzimi leyi ku vuriwaka leswaku a yi “hetisekanga,” “leyi nga nyawuriki,” kumbe xiphemunyana. Sweswo swi vuriwa ehenhla ka “vuprofeta” ni “vutivi.” Hi marito man’wana, hambi ku ri hi tinyiko letiya ta mahlori, Vakreste vo sungula a va kota ku twisisa xikongomelo xa Xikwembu hi ndlela leyi nga hetisekangiki kumbe switsongo. Kambe loko vuprofeta byi hetiseka, loko xikongomelo xa Xikwembu xi ta hetisisiwa kutani ke “leswi hetisekeke,” kumbe leswi heleleke, swi ta ta. Kutani, entiyisweni laha a ku vulavuriwi hi leswaku ‘nyiko ya tindzimi’ yi ta ya emahlweni nkarhi wo tanihi kwihi.
Hambi swi ri tano, Bibele yi kombisa leswaku Vakreste va ta va ni ‘nyiko ya tindzimi’ swa nkarhi wo tanihi kwihi. Hi ku ya hi rhekhodo leyi, nyiko leyi ni tinyiko letin’wana ta moya minkarhi hinkwayo a ti nyikiwa vanhu hi ku vekiwa mavoko hi vaapostola va Yesu Kreste kumbe hi ku va va ri kona. (Mint. 2:4, 14, 17; 10:44-46; 19:6; nakambe vona Mintirho 8:14-18.) Xisweswo, endzhaku ka ku fa ka vona ni loko vanhu lava a va kume tinyiko teto hi mukhuva wolowo na vona va fa, tinyiko ta mahlori leti a ti kumiwa hi ku tirha ka moya wa Xikwembu ti fanele ti herile. Langutelo ro tano ri twanana ni xikongomelo xa tinyiko to tano hi laha swi boxiweke ha kona eka Vaheveru 2:2-4.
Xana Marka 16:17, 18 a yi kombisi leswaku xikombiso lexi a xi ta fungha vapfumeri a ku ta va vuswikoti byo “vulavula tindzimi letintshwa”?
Hi fanele hi xiya leswaku tindzimana leti a ti vulavuli hi ku “vulavula tindzimi letintshwa” ntsena kambe ni hi ku khoma tinyoka ni ku nwa chefu leyi dlayaka. Xana hinkwavo lava ‘vulavulaka hi tindzimi’ va seketela ni swiendlo leswi?
Leswaku u kuma tinhlamuselo ta leswaku ha yini vadyondzi van’wana va Bibele va nga ti amukeli tindzimana leti, vona matluka 69-70, ehansi ka nhloko-mhaka leyi nge “Ku Hanyisa.”
Loko Munhu A Ku—
‘Xana wa pfumela eka ku vulavula hi tindzimi?’
U nga ha hlamula u ku: ‘Timbhoni ta Yehovha ti vulavula tindzimi to tala, kambe ku vulavula hi ku susumetiwa hi moya hi “tindzimi leti nga tiviwiki” a hi swi endli. Kambe ndzi kombela ku vutisa, Xana u pfumela leswaku ku “vulavula hi tindzimi” loku endliwaka namuntlha ka fana ni loku a ku endliwa hi Vakreste va lembe-xidzana ro sungula?’ Kutani kumbexana u engetela u ku: ‘Hi leti tinhla to fananisa leti ndzi ti voneke ti tsakisa swinene. (Kumbexana u nga tirhisa mhaka leyi nga eka matluka 295-6.)’
Kumbe u nga ha ku: ‘Ha pfumela leswaku Vakreste va lembe-xidzana ro sungula “a va vulavula hi tindzimi” ni leswaku leswi swi hetisise swilaveko swo karhi enkarhini wolowo. Xana wa swi tiva leswaku swilaveko sweswo a swi ri swihi?’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘A ku tirha tanihi xikombiso xa leswaku tintswalo ta Xikwembu ti susiwile efambiselweni ra Xiyuda ti ya eka vandlha ra Vukreste leri a ra ha ku vumbiwa. (Hev. 2:2-4)’ (2) ‘A ku ri ndlela leyi tirhaka ya ku hangalasa mahungu lamanene emisaveni hinkwayo hi nkarhinyana. (Mint. 1:8)’