Tikarhatele Ku Hlayisa Ndyangu Wa Wena Leswaku Wu Ponela eMisaveni Leyintshwa Ya Xikwembu
“Wena Yehova u ta v̌a hlayisa; u v̌a sirelela e ka rišaka leri hi masiku.”—PISALEMA 12:7.
1, 2. (a) Mindyangu yin’wana swi yi fambela njhani ehansi ka mintshikilelo ya masiku ya makumu? (b) Mindyangu ya Vukreste yi nga lava ku pona hi ndlela yihi?
“NAMUNTLHA mbilu ya mina yi tele hi ntsako!” ku vula nkulu un’wana wa Mukreste loyi a vuriwaka John. Xana ku tsaka loku a ku vangiwa hi yini ke? Wa hlamusela: “N’wana wa mina wa xinuna wa malembe ya 14, ni wa xisati wa malembe ya 12 va khuvuriwile.” Kambe ntsako wa yena a wu helelanga kwalaho. U ngetela a ku: “N’wana wa mina wa xinuna wa malembe ya 17, ni wa xisati wa malembe ya 16 a va ri maphayona yo pfuna n’wexemu.”
2 Mindyangu yo tala leyi nga exikarhi ka hina na yona yi va ni vuyelo lebyinene loko yi tirhisa misinya ya milawu ya Bibele. Kambe yin’wana yi tokota swiphiqo. “Hi ni vana va ntlhanu,” ku tsala mpatswa wun’wana wa Vukreste, “naswona swi hambete swi nonon’hwa swinene ku hanyisana na vona. Ana se n’wana un’wana u hi siyile a ya emafambiselweni lawa ya khale. Vana va hina va kondlo-a-ndzi-dyi va tikomba va hlaseriwa swinene hi Sathana sweswi.” Nakambe ku ni mimpatswa leyi tokotaka xiphiqo lexikulu evukatini, laha minkarhi yin’wana va hetelelaka hi ku hambana kumbe ku dlaya vukati. Hambi swi ri tano, mindyangu leyi hlakulelaka timfanelo ta Vukreste yi nga pona ‘nhlomulo lowukulu’ yi ya nghena emisaveni leyintshwa leyi taka ya Xikwembu. (Matewu 24:21; 2 Petro 3:13) Kutani xana i yini lexi u nga xi endlaka leswaku u tiyiseka hi ku hlayiseka ka ndyangu wa wena?
Ku Antswisa Ku Vulavurisana
3, 4. (a) Ku vulavurisana i swa nkoka ku fikela kwihi evuton’wini bya ndyangu, naswona ha yini ku tala ku va ni swiphiqo? (b) Ha yini vavanuna va fanele va tikarhatela ku va vayingiseri lavanene?
3 Ku vulavurisana lokunene swi vumba ndyangu lowunene; loko ku kayivela, ku engeteleka swiphiqo ni ntshikilelo. “Laha ku ṭunḍušana ku nga hav̌a, makungu ma hangalaka,” ku vula Swivuriso 15:22. Lexi xiyekaka, mutsundzuxi wa timhaka ta vukati wa vika: “Xivilelo lexi tolovelekeke ngopfu lexi ndzi byeriwaka hi vavasati lava ndzi va tsundzuxaka hi lexi nge ‘A nga vulavuli na mina,’ ni lexi nge ‘A nga ndzi yingiseli.’ Naswona loko ndzi byela vavanuna va vona xivilelo lexi, na mina a va ndzi yingisi.”
4 I yini lexi vangaka ku kayivela ka ku vulavurisana? Xin’wana hi leswaku vavanuna ni vavasati va hambana, naswona hakanyingi va ni mavulavulelo lama hambanaka swinene. Xihloko xin’wana xi kombise leswaku wanuna “u tala ku va la kongomaka ni ku ba nhloko ya mhaka” emabulwini ya yena, kasi “lexi [wansati] a xi lavaka swinene i muyingiseri loyi a nga ni ntwela-vusiwana.” Loko leswi swi tisa xiphiqo evukatini bya n’wina, tikarhateleni ku antswisa timhaka. Wanuna wa Mukreste a nga ha fanela ku tikarhatela ku va muyingiseri la antswaka. “Munhu un’wana ni un’wana,” ku vula Yakobo, “a a hatlise ku twa, a hlwela ku vulavula.” (Yakobo 1:19) Dyondza ku papalata ku lerisa, ku laya kumbe ku vulavula ngopfu loko lexi laviwaka hi nsati wa wena ku ri ‘nsusumeto wa xinakulobye’ ntsena. (1 Petro 3:8) “L’a tikhomaka e maritweni o tiv̌a ku tlhariha,” ku vula Swivuriso 17:27.
5. Hi tihi tindlela tin’wana leti vavanuna va nga antswisaka ha tona eku phofuleni ka mianakanyo ni mintlhaveko ya vona?
5 Hi tlhelo rin’wana, ku ni “nkari wa ku v̌ulav̌ula,” naswona u nga ha fanela ku dyondza ku phofula mianakanyo ni mintlhaveko ya wena hi laha ku engetelekeke. (Eklesiasta 3:7) Hi xikombiso, xana wa n’wi bumabumela swinene nsati wa wena eka leswi a swi endlaka? (Swivuriso 31:28) Xana wa ku phofula ku tlangela eku tikarhateni loku a ku endlaka hi ku ku seketela ni ku khathalela ndyangu? (Ringanisa Vakolosa 3:15.) Kumbexana u fanele ku antswisa ‘marito ya wena ya rirhandzu.’ (Risimu ra Tinsimu 1:2) Ku endla tano swi nga ha ku nonon’hwela eku sunguleni, kambe swi nga pfuna ku endla leswaku nsati wa wena a titwa a sirhelelekile hi ndlela leyi u n’wi rhandzaka ha yona.
6. Vavasati va nga endla yini leswaku va antswisa ku vulavurisana ka ndyangu?
6 Ku vuriwa yini hi vavasati va Vukreste? Wansati un’wana u tshahiwe tanihi loyi a vulaka leswaku nuna wa yena wa swi tiva leswaku yena wa n’wi tlangela, kutani a swi bohi leswaku a swi byela nuna wa yena. Hambi swi ri tano, vavanuna na vona va tsaka loko va tlangeriwa ni ku bumabumeriwa. (Swivuriso 12:8) Xana u fanele ku va la tiphofulaka swinene emhakeni leyi? Hi tlhelo rin’wana, kumbexana u fanele ku xiya swinene ndlela leyi u yingiselaka ha yona. Loko nuna wa wena a kuma swi nonon’hwa ku phofula swiphiqo, minchavo kumbe ku karhateka ka yena hi ku ntshunxeka, xana u yi dyondzile ndlela yo n’wi khutaza ku endla tano hi musa ni vuxiyaxiya?
7. I yini leswi nga vangaka timholovo eka vanhu lava tekaneke, naswona ti nga siverisiwa ku yini?
7 Kavula, hambi ku ri mimpatswa leyi hakanyingi yi hanyisanaka kahle yi nga ha tokota xiphiqo xa ku vulavurisana nkarhi na nkarhi. Ntlhaveko wu nga va na matimba ku tlula xivangelo xa kona, kumbe bulo lero rhula ri nga hundzuka mholovo leyikulu hi ku copeta ka tihlo. (Swivuriso 15:1) “Hinkwerhu hi ni swihoxo leswo tala”; hambi swi ri tano, ku holova ka vanhu lava tekaneke a swi kombisi makumu ya vukati. (Yakobo 3:2) Kambe “ku [kariha] ni ku rhuketelana” a swi fanelanga, naswona swi dlaya vuxaka byihi na byihi. (Vaefesa 4:31) Loko ku ve ni ku hlamulana hi marito lama tlhavaka, hatlisa u kondletela ku rhula. (Matewu 5:23, 24) Ku holova hakanyingi ku nga siveriwa loko ngopfu-ngopfu havumbirhi bya n’wina mi tirhisa marito ya Pawulo lama nga eka Vaefesa 4:26 leyi nge: “Dyambu ri nga tshuki ri pela ma ha hlundzukile.” Ina, vulavulani hi swiphiqo swi nga si kula ni loko swa ha tameleka; mi nga rindzi ku fikela loko mintlhaveko ya n’wina yi nga ha lawuleki. Ku tirhisa timinete ti nga ri tingani siku na siku mi bula hi timhaka leti lavaka ku khathaleriwa swi nga pfuna swinene eku kondleteleni ka ku vulavurisana ni ku sivela mianakanyo leyi hambanaka.
‘Ku Dyondzisa Hi Ta Yehovha’
8. Ha yini vantshwa van’wana va nga hambukaka entiyisweni?
8 Swi tikomba onge vatswari van’wana a va swi voni swi ri na khombo loko vana va vona va kula hi vuleteri lebyi nga nyawuriki. Vana va va kona eminhlanganweni ni ku hlanganyela entirhweni wa nsimu, kambe hakanyingi va nga byi akanga vuxaka bya vona vini na Xikwembu. Hi ku famba ka nkarhi “ku navela ka miri, ni ku navela ka mahlo” swi nga hambukisa vantshwa vo tala lavo tano ekule ni ntiyiso. (1 Yohane 2:16) Swi nga vavisa ngopfu loko vatswari va pona Armagedoni kambe vana va vona va dlayiwa hikwalaho ka ku honisa ka vona ka nkarhi lowu hundzeke!
9, 10. (a) Ku kurisa vana “hi ku va laya ni ku va dyondzisa ta Hosi” swi katsa yini? (b) Ha yini swi ri swa nkoka ku endla leswaku vana va phofula mintlhaveko ya vona va ntshunxekile?
9 Xisweswo, Pawulo u tsarile a ku: “N’wina vatatana, mi nga dyisi vana va n’wina embitsi, kambe mi va kurisa, hi ku va laya ni ku va dyondzisa ta Hosi.” (Vaefesa 6:4) Loko u ta endla tano, wena hi wexe u fanele ku va u tolovelane kahle ni mimpimanyeto ya Yehovha. U fanele ku veka xikombiso lexinene loko ku tiwa eka swilo swo tanihi ku hlawula ka wena ka ku tihungasa, dyondzo ya munhu hi xiyexe, ku va kona eminhlanganweni ni le ntirhweni wa nsimu. Marito ya Pawulo ma tlhela ma kombisa leswaku mutswari u fanele (1) ku va mukhathaleri la xalamukeke wa vana va yena ni leswaku a (2) hlayisa ku vulavurisana lokunene na vona. Hi kona u nga ta tiva leswaku va lava ku ‘dyondzisiwa’ yini.
10 I ntumbuluko leswaku vana va kondlo-a-ndzi-dyi va lwela ntshunxeko wo karhi. Hambi swi ri tano, u fanele ku xalamukela swikombiso leswi xiyekaka swa nkucetelo wa misava eku vulavuleni ka vona, eku anakanyeni ka vona, eka maambalelo ni ku tilunghisa ka vona, ni le ku hlawuleni ka vona ka vanghana. Tatana wa vutlharhi u vule marito lama rhekhodiweke eka Swivuriso 23:26: “Ṅwana nga, nḍi he mbilu ya wena.” Xana vana va wena va titwa va ntshunxekile ku ku phofulela mianakanyo ni mintlhaveko ya vona? Loko vana va nga chavi ku soriwa hi xihatla, va nga tala ku paluxa ndlela leyi va titwaka ha yona hi timhaka to tanihi mintirho ya le ndzhaku ka xikolo, ku gangisana, dyondzo leyi tlakukeke kumbe ntiyiso wa Bibele hi woxe.
11, 12. (a) Minkarhi ya swakudya yi nga tirhisiwa njhani leswaku ku antswisiwa ku vulavurisana ka ndyangu? (b) Vuyelo bya matshalatshala lama phikelelaka ya vatswari yo antswisa ku vulavurisana ni vana va vona byi nga va byihi?
11 Ematikweni yo tala swi tolovelekile leswaku mindyangu yi dya swin’we. Kutani swakudya swo hlawuleka swa siku swi nga nyikela nkarhi lowunene eka swirho hinkwaswo swa ndyangu leswaku swi va ni bulo leri akaka. Hakanyingi ku dya swin’we tanihi ndyangu swi siveriwa hi TV ni swikavanyeti swin’wana. Kambe hi tiawara leto tala vana va wena swi fana ni loko va ve evuhlongeni loko va ri exikolweni naswona mianakanyo ya misava yi va fikelela hi ku olova. Minkarhi ya swakudya i minkarhi leyinene yo vulavula ni vana va wena. “Hi tirhisa nkarhi wa swakudya leswaku hi vulavula hi swilo leswi humelelaka esikwini,” ku vula mutswari un’wana. Hambi swi ri tano, minkarhi ya swakudya a yi fanelanga yi va minkarhi ya ku laya loku khomisaka tingana kumbe ya ku konanisa. Endla leswaku nkarhi lowu wu va lowu ntshunxaka ni lowu tsakisaka!
12 Ku endla leswaku vana va va lava ntshunxekeke eka wena i mphikamakaneta naswona swi nga lava leswaku u hambeta u lehisa mbilu. Kambe hi ku famba ka nkarhi, u nga vona vuyelo lebyi nyanyulaka. “N’wana wa hina wa xinuna wa malembe ya 14 hi vukhale a a ri ni gome ni ku titwa a lahlekile,” ku tsundzuka manana un’wana loyi a karhatekaka ha swona. “Hikwalaho ka swikhongelo ni ku phikelela ka hina, u sungula ku va la ntshunxekeke ni ku vulavula!”
Dyondzo Ya Ndyangu Leyi Akaka
13. Ha yini ku letela vana ku sukela evuhlangini swi ri swa nkoka swonghasi, naswona swi nga endlisiwa ku yini?
13 ‘Ku dyondzisa’ nakambe ku katsa ku letela loku hleriweke hi Rito ra Xikwembu. Ku fana na Timotiya, vuleteri byo tano byi fanele byi sungula “evuhlangini.” (2 Timotiya 3:15) Ku letela vana va ha ri vatsongo swa va tiyisa eka miringo ya ripfumelo leyi nga humelelaka hi malembe ya xikolo—swinkhubyana swa masiku ya ku velekiwa, swinkhubyana swa ku rhandza tiko kumbe tiholideyi ta vukhongeri. Ripfumelo ra n’wana lontsongo ri nga hela loko a nga tilulamiselanga miringo yo tano. Kutani tirhisa tibuku leti Sosayiti ya Watch Tower yi ti lulamiseleke vana lavatsongo, to tanihi Listening to the Great Teacher na Buku Yanga Ya Timhaka Ta Bibele.a
14. Dyondzo ya ndyangu yi nga khomiwa nkarhi na nkarhi hi ndlela yihi, naswona i yini leswi u swi endleke leswaku dyondzo ya ndyangu yi khomiwa nkarhi na nkarhi?
14 Mhaka yin’wana leyi lavaka nyingiso i dyondzo ya ndyangu, leyi hi ku olova yi nga vaka leyi nga khomiwiki nkarhi na nkarhi kumbe yi sungula ku tsana, ku nga xiphiqo lexi ringaka vatswari ni vana. Xana u nga ti antswisa njhani timhaka leti? Xo sungula, u fanele ku ‘xava nkarhi’ wa dyondzo, u nga pfumeli leswaku yi siveriwa hi minkombiso ya TV kumbe swikavanyeti swin’wana. (Vaefesa 5:15-17) “Hi ve ni xiphiqo eku endleni ka leswaku dyondzo ya hina ya ndyangu yi khomiwa nkarhi na nkarhi,” ku phofula nhloko yin’wana ya ndyangu. “Hi ringete minkarhi yo hambana-hambana ku fikela loko hi kuma nkarhi ni madyambunyana lowu hi pfumeleleke. Sweswi dyondzo ya hina ya ndyangu yi khomiwa nkarhi na nkarhi.”
15. U nga swi endlisa ku yini leswaku dyondzo ya n’wina ya ndyangu yi fambelana ni swilaveko swa ndyangu?
15 Nakambe, xiya swilaveko swo karhi swa ndyangu wa wena. Mindyangu yo tala yi tsakela ku lunghiselela dyondzo ya vona ya vhiki na vhiki ya Xihondzo xo Rindza va ri swin’we. Kambe nkarhi na nkarhi ndyangu wa wena wu nga ha va ni timhaka to karhi leti faneleke ku hlamuseriwa, ku katsa ni swiphiqo leswi ku hlanganiwaka na swona exikolweni. Buku leyi nge Swivutiso Leswi Vantshwa Va Swi Vutisaka—Tinhlamulo Leti Tirhaka ni swihloko swa Xihondzo xo Rindza ni swa Awake! swi nga enerisa xilaveko lexi. “Loko hi xiya malangutelo yo karhi eka vafana va hina lama faneleke ku lulamisiwa,” ku vula tatana un’wana, “hi kombetela eka ndzima yo karhi leyi hlamuselaka mhaka yoleyo ebukwini leyi nge Vantshwa.” Nsati wa yena wa engetela a ku: “Hi ringeta ku titwanisa ni swiyimo. Loko hi ri ni swin’wana leswi kunguhateriweke dyondzo ya hina, ivi ku va ni xilaveko xo hlamusela mhaka yin’wana, kutani hi cinca hi ku landza xilaveko xa kona.”
16. (a) U nga tiyiseka njhani leswaku vana va wena va swi twisisa leswi va swi dyondzaka? (b) I yini lexi hakanyingi u faneleke ku xi papalata loko u fambisa dyondzo ya ndyangu?
16 Xana u nga tiyiseka njhani leswaku vana va wena va swi twisisa hakunene leswi va swi dyondzaka? Yesu, Mudyondzisi Lonkulu u vutise swivutiso swo lava ku vona langutelo ra munhu, swo tanihi lexi nge, “Xana u anakanya yini?” (Matewu 17:25) Hi ku endla tano, ringeta ku kuma leswi vana va wena va swi anakanyaka hakunene. Khutaza n’wana un’wana ni un’wana ku hlamula hi marito ya yena. Kavula, loko u hlundzuka kumbe ku hlamala ku tlurisa mpimo loko va tiphofula hi ku tshembeka, va nga ha tivutisa mayelana ni ku tlhela va ntshunxeka loko va ri na wena. Kutani tikhome nkarhi na nkarhi. Papalata ku hundzula dyondzo ya ndyangu yi va nkarhi wa ku holovela. Yi fanele yi tsakisa, yi aka. “Loko ndzi kuma leswaku un’wana wa vana va mina u na xiphiqo,” ku vula tatana un’wana, “ndzi vulavula ha xona hi nkarhi wun’wana.” “Loko u vulavula na n’wana a ri yexe,” ku engetela manana, “n’wana a nga khomiwi hi tingana naswona hakanyingi u vulavula a ntshunxekile swinene ku tlula loko a layiwa hi nkarhi wa dyondzo ya ndyangu.”
17. Ku nga endliwa yini ku endla leswaku dyondzo ya ndyangu yi tsakisa, naswona hi swihi leswi tirheke kahle eka ndyangu wa wena?
17 Ku endla leswaku vana va hlanganyela edyondzweni ya ndyangu ku nga va mphikamakaneta, ngopfu-ngopfu loko u hlangavetana ni vana lava siyanaka hi malembe. Vana lavatsongo va nga tala ku nyenyela, va karhata kumbe va nyikela nyingiso nkarhi wutsongo. Xana u nga endla yini ke? Ringeta ku endla leswaku xiyimo xa dyondzo xi va lexi ntshunxekeke. Loko vana va wena va nga swi koti ku yingisela nkarhi wo leha, ringeta ku endla leswaku mi khoma tidyondzo to koma kambe ti va kona nkarhi na nkarhi. Nakambe swa pfuna loko u hiseka. “Loyi a fambisaka van’wana, a a va fambise hi ku chivirika.” (Varhoma 12:8) Endla leswaku un’wana ni un’wana a katseka. Vana lavatsongo va nga swi kota ku hlamusela swifaniso kumbe va hlamula swivutiso leswo olova. Vana va kondlo-a-ndzi-dyi va nga komberiwa ku endla ndzavisiso lowu engetelekeke kumbe va hlamusela laha mhaka leyi kambisisiwaka yi nga tirhisiwaka kona.
18. Vatswari va nga ri dzikisa njhani Rito ra Xikwembu nkarhi na nkarhi, naswona ku va ni vuyelo byihi?
18 Hambi swi ri tano, u nga endli vuleteri bya moya byi va bya awara yin’we hi vhiki. Dzikisa Rito ra Xikwembu eka vana va wena nkarhi na nkarhi. (Deteronoma 6:7) Tinyike nkarhi wo va yingisa. Va khutaze ni ku va chavelela loko swi laveka. (Ringanisa 1 Vatesalonika 2:11.) Vana ni ntwela-vusiwana ni tintswalo. (Pisalema 103:13; Malakiya 3:17) Loko u endla tano, u ta ‘tsakisiwa’ hi vana va wena ni ku hoxa xandla eku hlayisekeni ka vona leswaku va ponela emisaveni leyintshwa ya Xikwembu.—Swivuriso 29:17.
“Nkari Wa Ku Hleka”
19, 20. (a) I xiphemu xihi lexi ku tihungasa ku nga na xona evuton’wini bya ndyangu? (b) Hi tihi tindlela tin’wana leti vatswari va nga lunghiselelaka mindyangu ya vona ku tihungasa ha tona?
19 Ku ni “nkari wa ku hleka . . . wu kona nkari wa ku tšina.” (Eklesiasta 3:4) Rito ra Xiheveru leri vulaka “hleka” nakambe ri nga hundzuluxeriwa hi marito yo tanihi “khana,” “tlanga,” “ku endla ntlango,” hambi ku ri “ku tihungasa.” (2 Samuwele 6:21, NW; Yobo 41:5; Vaavanyisi 16:25, NW; Eksoda 32:6, NW; Genesa 26:8, NW) Ku tlanga ku nga va ni mpfuno, naswona i swa nkoka eka vana ni vantshwa. Eminkarhini ya Bibele vatswari a va lunghiselela ku tihungasa ni ku tirivatisa ka mindyangu ya vona. (Ringanisa Luka 15:25.) Xana u endla leswi fanaka?
20 “Hi tirhisa tiphaka ta mani na mani,” ku vula wanuna un’wana wa Mukreste. “Hi rhamba vamakwerhu va xinuna lavatsongo ivi hi va ni ntlango wa bolo hi tlhela hi tirivatisa. Va tiphina ni ku tsakela xinakulobye lexinene.” Mutswari un’wana u engetela a ku: “Hi kunguhata swilo leswi hi nga ta swi endla ni vafana va hina. Hi ya eku khideni, hi tlanga bolo, hi ya eku tirivatiseni. Kambe hi endla leswaku ku tihungasa ku va loku faneleke nkarhi na nkarhi. Ndzi kandziyisa xilaveko xo ringanisela nkarhi na nkarhi.” Ku tirivatisa lokunene, tanihi ku hlangana loku faneleke leswaku hi tihungasa kumbe maendzo yo ya emintangeni ya swiharhi ni le timuziyama, swi nga pfuna swinene ku sivela n’wana ku kokiwa hi mintsako ya misava.
21. Vatswari va nga va siverisa ku yini vana va vona ku titwa va tsoniwa ntsako hikwalaho ka leswi va nga tlangeriki tiholideyi ta misava?
21 Nakambe i swa nkoka leswaku vana va wena va nga titwi va tsoniwa ntsako hi leswi va nga tlangeriki masiku ya ku velekiwa kumbe tiholideyi leti nga riki ta Vukreste. Loko mi hlela swo karhi, va nga langutela minkarhi leyo tala ya ku tiphina elembeni hinkwaro. Phela, mutswari lonene a nga kombisa rirhandzu ra yena hi ndlela leyi vonakaka hambi ku nga ri holideyi. Tanihi Tata wa yena wa le tilweni, u ‘tiva ku nyika vana va yena tinyiko letinene’—hi mbilu hinkwayo.—Matewu 7:11.
Ku Kuma Nsirhelelo Wa Vumundzuku Lebyi Nga Heriki Bya Ndyangu Wa Wena
22, 23. (a) Leswi nhlomulo lowukulu wu tshinelaka, mindyangu leyi chavaka Xikwembu yi nga tiyisekisiwa ha yini? (b) Mindyangu yi nga endla yini leswaku yi tikarhatela ku ponela emisaveni leyintshwa ya Xikwembu?
22 Mupisalema u khongerile a ku: “Wena Yehova u ta v̌a hlayisa; u v̌a sirelela e ka rišaka leri hi masiku.” (Pisalema 12:7) Ntshikilelo lowu humaka eka Sathana wu ta engeteleka hakunene—ngopfu-ngopfu ehenhla ka mindyangu ya Timbhoni ta Yehovha. Hambi swi ri tano, swa koteka ku lwisana ni nhlaselo lowu hambetaka wu engeteleka. Hi mpfuno wa Yehovha ni ku tiyimisela lokukulu ni ku tikarhata ka vavanuna, vavasati ni vana, mindyangu—ku katsa ni ndyangu wa wena—yi nga va ni ntshembo wa ku ponisiwa hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu.
23 Vavanuna ni vavasati, tisani ku rhula ni ntwanano evukatini bya n’wina hi ku hetisisa mintirho ya n’wina leyi mi averiweke yona hi Xikwembu. Vatswari, hambetani mi vekela vana va n’wina xikombiso lexinene, mi xava nkarhi wo va nyika vuleteri ni ndzayo leswi va swi lavaka hakunene. Vulavulani na vona. Va yingiseleni. Vutomi bya vona byi le khombyeni! Vana, yingisani vatswari va n’wina, mi endla leswi va mi byelaka swona. Hi mpfuno wa Yehovha mi nga humelela ni ku tikumela nsirhelelo wa vumundzuku lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa ya Xikwembu leyi taka.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Ku kumeka ni tikhasete ta kona hi tindzimi tin’wana.
Wa Tsundzuka Xana?
◻ Vavanuna ni vavasati va nga antswisa ku vulavurisana ka vona hi ndlela yihi?
◻ Vatswari va nga kurisa vana va vona “hi ku . . . va dyondzisa ta Hosi” hi ndlela yihi? (Vaefesa 6:4)
◻ Hi tihi tindlela tin’wana to endla leswaku dyondzo ya ndyangu yi va leyi akaka ni leyi tsakisaka swinene?
◻ Vatswari va nga endla yini malunghana ni ku lunghiselela mindyangu ya vona ku tihungasa ni ku tirivatisa?
[Bokisi leri nga eka tluka 16]
Vuyimbeleri—Nkucetelo Wa Matimba
Mutsari wa buku leyi vulavulaka hi ku kurisa vana u ri: “Loko a ndzo yima emahlweni ka vayingiseri . . . ndzi bumabumela mikhuva ya vudakwa, ku pyopyiwa hi khokhayini, mbangi kumbe swidzidzirisi swihi ni swihi leswi pyopyaka, a va ta ndzi languta hi ku tsemeka nhlana. . . . [Kambe] vatswari hakanyingi va nyika vana va vona mali leswaku va ya xava tirhekhodi kumbe tikhasete leti rhekhodiweke leti bumabumelaka swilo sweswo hi ku kongoma.” (Raising Positive Kids in a Negative World, hi Zig Ziglar) Hi xikombiso, eUnited States, tinsimu ta rap leti phataka rimbewu ti yimbeleriwa hi vantshwa vo tala. Xana wa va pfuna vana va wena leswaku va va ni vukheta loko va hlawula vuyimbeleri leswaku va ta papalata mintlhamu yo tano ya vudemona?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Minkarhi ya swakudya yi nga va minkarhi leyi tsakisaka leyi kurisaka vun’we bya ndyangu ni ku vulavurisana ka ndyangu