Vatswari, Vana Va N’wina Va Lava Nkhathalelo Wo Hlawuleka
“V̌ana [va wena va majaha] v̌a kotisa mitlhwari le’yintŝha, loko v̌a renḍela tafula ra wena.”—PISALEMA 128:3.
1. Ku kurisa swimilana ni ku hlayisa vana swi nga ringanisiwa njhani?
HI TINDLELA to tala, vana va hluka ni ku kula ku kotisa swimilana. Hikwalaho, a swi hlamarisi leswi Bibele yi fanisaka wansati ni “vinya le’yi v̌elekaka ngopfu” naswona yi fanisa vana vakwe ni “mitlhwari le’yintŝha, loko v̌a renḍela tafula ra [yena].” (Pisalema 128:3) Murimi a nga ku byela kahle leswaku ku hlayisa nsimu ya swimilana leswitsongo a swi olovi, ngopfu-ngopfu loko maxelo ni misava ya kona swi nga ri swinene. Hi ku fanana, ‘emasikwini lawa ya makumu’ yo nonon’hwa, swi tika ngopfu ku kurisa vana va va vanhu lavanene, lava chavaka Xikwembu.—2 Timotiya 3:1-5.
2. I yini lexi hakanyingi xi lavekaka leswaku u kuma ntshovelo lowunene?
2 Leswaku a kuma ntshovelo lowunene, murimi u fanele a kuma misava leyi noneke, dyambu ro kufumela ni mati. Ku engetela eku rimeni ni le ku hlakuleni, u fanele a va ni mirhi ya ku dlaya switsotswana ni tindlela tin’wana to sirhelela. Ku nga ha va ni minkarhi yo nonon’hwa hi xirimo, ku fikela enkarhini wa ntshovelo. Swa vavisa hakunene loko ntshovelo wu nga ri wunene! Kambe, anakanya hi ndlela leyi murimi a nga enerisekaka ha yona loko, endzhaku ka ku tirha hi matimba swinene, a kuma ntshovelo lowunene!—Esaya 60:20-22; 61:3.
3. Swimilana ni vana swi hambana kwihi hi nkoka wa swona, naswona vana va fanele va kuma nkhathalelo wa njhani?
3 I ntiyiso leswaku vutomi bya munhu lebyi humelelaka, lebyi tswalaka mihandzu i bya risima swinene ku tlula ntshovelo wa murimi. Hikwalaho a swi hlamarisi leswi ku kurisa n’wana hi laha ku humelelaka swi nga tekaka nkarhi ni matshalatshala yo tala ku tlula ku kurisa swimilana swo tala. (Deteronoma 11:18-21) N’wana lontsongo la byariweke entangeni wa vutomi, loko a cheletiwa ni ku hlayisiwa hi rirhandzu a tlhela a beriwa mindzilakano leyinene, a nga kula, a hluka emoyeni hambi emisaveni leyi teleke mahanyelo yo biha. Kambe loko a khomiwa hi ndlela yo biha kumbe a tshikileriwa, n’wana u ta vuna endzeni, a hetelela hi ku fa emoyeni. (Vakolosa 3:21; ringanisa Yeremiya 2:21; 12:2.) Hakunene, vana hinkwavo va lava nkhathalelo wo hlawuleka!
Nkhathalelo Wa Siku Na Siku Ku Sukela eVuhlangini
4. Vana va lava nkhathalelo wa njhani “ku sukela evuhlangini”?
4 Vatswari nkarhi hinkwawo va fanele va khathalela n’wana loyi a ha ku velekiwaka. Hambi swi ri tano, xana n’wana wo lava ntsena nkhathalelo wa miri ni wa swilo leswi vonakaka siku na siku? Muapostola Pawulo u tsalele Timotiya, nandza wa Xikwembu, a ku: “Ku sukela evuhlangini bya wena, u toloverile Matsalwa layo Hlawuleka, lama kotaka ku ku letela, ma ku ponisa.” (2 Timotiya 3:15) Kutani nkhathalelo wa vatswari lowu Timotiya a wu kumeke, ku sukela evuhlangini, a wu hlanganisa nkhathalelo wa moya. Kambe xana vuhlangi byi sungula rini?
5, 6. (a) Bibele yi ri yini hi vana lava nga siki velekiwaka? (b) I yini lexi kombaka leswaku vatswari va fanele va khumbeka hi vuhlayiseki bya n’wana la nga siki velekiwaka?
5 Rito ra Xigriki leri Pawulo a ri tirhiseke laha (breʹphos) ra tirha ni le ka n’wana la nga siki velekiwaka. Elizabeta, mana wa Yohane Mukhuvuri, u byele xaka rakwe Mariya a ku: “Loko ku xeweta ka wena ku fikile etindleveni ta mina, n’wana [breʹphos] ú tshuka-tshukile hi ku tsaka endzeni ka mina.” (Luka 1:44) Xisweswo, hambi vana lava nga siki velekiwaka va vuriwa swihlangi, naswona Bibele yi kombisa leswaku va nga tshuka-tshuka loko ku endleka swin’wana ehandle ka khwiri. Hikwalaho, xana nkhathalelo wa le mahlweni ka ku veleka, lowu khutaziwaka ngopfu namuntlha, wu fanele wu katsa ku khathalela vuhlayiseki bya moya bya xihlangi lexi nga siki velekiwaka?
6 Leyi i mhaka leyi faneleke ku xiyiwa, tanihi leswi vumbhoni byi kombisaka leswaku vana lava nga siki velekiwaka va nga ha pfuniwa kumbe va vavisiwa hi leswi va swi twaka. Mukongomisi un’wana wa vuyimbeleri u kume leswaku byo tala bya vuyimbeleri lebyi a a byi yingisa a a byi tolovele hi ndlela leyi hlamarisaka, ngopfu-ngopfu vhayolini ya bizi. Loko a boxa mavito ya vuyimbeleri lebyi eka mana wakwe, loyi yena a nga xitlangi-nkulu xa vhayolini ya bizi, u vule leswaku lebyi i vuyimbeleri lebyi a a byi yimbelela loko jaha rakwe ra ha ri khwirini. Hi ku fanana, vana lava nga siki velekiwaka va nga onhiwa hi vamana wa vona lava tshamelaka ku hlalela mintlango ya swiphemu ya TV. Xisweswo, magazini wun’wana wa vutshunguri wu vulavule hi “ku godzomberiwa hi mintlango ya swiphemu ka vana lava nga siki velekiwaka.”
7. (a) Vatswari vo tala va byi khathalele njhani vuhlayiseki bya n’wana la nga siki velekiwaka? (b) Xana n’wana u ni vuswikoti byihi?
7 Hi ku xiya vuyelo bya nkucetelo lowunene lowu vaka kona eswihlangini, vatswari vo tala va sungula ku hlayela vana va vona, va vulavula na vona ni ku va yimbelelela va nga si velekiwa. Na wena u nga swi endla sweswo. Hambi loko xihlangi xa wena xi nga ma twisisi marito, xi ta pfuneka eritweni ra wena ro nandziha ni mpfumawulo wa rona wa rirhandzu. Loko se a velekiwile, n’wana u ta sungula ku twisisa marito ya wena, kumbexana hi ku hatlisa ku tlula hi laha u anakanyaka ha kona. Hi malembe mambirhi kumbe manharhu ntsena, n’wana u dyondza ririmi leri rharhanganeke hi ku tshamela ku ri twa ntsena. N’wana a nga tlhela a sungula ku dyondza ‘ririmi leri tengeke’ ra ntiyiso wa Bibele.—Sofoniya 3:9.
8. (a) Xana Bibele yi fanele yi vula yini loko yi ku Timotiya u tive matsalwa yo kwetsima “ku sukela evuhlangini”? (b) Xana i yini lexi tikombaka xi tirhile eka Timotiya?
8 Xana Pawulo a a vula yini loko a ku Timotiya u ‘tive matsalwa yo kwetsima ku sukela evuhlangini’? Handle ko kanakana a vula leswaku Timotiya u amukele ndzetelo wa moya ku sukela evuhlangini, hayi evutsongwaneni ntsena. Leswi swi fambisana ni rito ra Xigriki leri nge breʹphos, leri hi ntolovelo ri vulaka n’wana loyi a ha ku velekiwaka. (Luka 2:12, 16; Mintirho 7:19) Timotiya u kume ndzetelo wa moya eka mana wakwe Yunika ni kokwa wakwe Luwisa ku sukela enkarhini lowu a a kota ku wu tsundzuka. (2 Timotiya 1:5) Xivuriso lexi nge, ‘Ku tlula ka mhala ku letela n’wana wa le ndzeni’ xi tirhile hakunene eka Timotiya. U ‘leteriwe hi ndlela leyi n’wi faneleke,’ naswona hikwalaho ka sweswo, u ve nandza lonene wa Xikwembu.—Swivuriso 22:6; Vafilipiya 2:19-22.
Nkhathalelo Wo Hlawuleka Lowu Lavekaka
9. (a) I yini lexi vatswari va faneleke va papalata ku xi endla, naswona ha yini? (b) Loko n’wana a ri karhi a kula, vatswari va fanele va endla yini, naswona hi xihi xikombiso lexi va faneleke va xi landzela?
9 Vana na vona va kotisa swimilana hikuva timfanelo ta vona a ti fani naswona a va ti amukeli hi laha ku fanaka tindlela ta ku va khathalela. Vatswari lava tlhariheke va ta lemuka ku hambana loku nga kona naswona va ta papalata ku fanisa n’wana wo karhi ni n’wana un’wana. (Ringanisa Vagalatiya 6:4.) Leswaku vana va wena va hluka va va vanhu lavakulu lavanene, u fanele ku xiya vumunhu bya vona lebyi hambaneke, u hlakulela timfanelo letinene u tsuvula leto biha. Ku vuriwa yini loko u xiya ku tsana kumbe mboyamelo wo biha, kumbexana wa ku nga tshembeki, wa ku rhandza swilo leswi vonakaka kumbe wa vutianakanyi? Swi lulamise hi musa, hi laha Yesu a lulamiseke ku tsana ka vaapostola vakwe ha kona. (Marka 9:33-37) Ngopfu-ngopfu, hamba u bumabumela n’wana un’wana ni un’wana hikwalaho ka matimba yakwe ni mikhuva yakwe leyinene.
10. I yini lexi vana va xi lavaka ngopfu, naswona swi nga endliwa hi tindlela tihi?
10 Leswi vana va swi lavaka ngopfu i nkhathalelo wa rirhandzu wa munhu hi xiyexe. Yesu a a tinyika nkarhi wa ku nyika vana nkhathalelo wo tano wo hlawuleka, hambi emasikwini yo hetelela ya vutirheli byakwe lawa a a khomekile swinene ha wona. (Marka 10:13-16, 32) Vatswari, landzani xikombiso xexo! Hlelani nkarhi wa ku va swin’we ni vana va n’wina handle ka vutianakanyi. Naswona mi nga chavi ku va komba rirhandzu ra ntiyiso. Mi va vukarha, ku fana na Yesu. Mi va angarha hi musa ni rirhandzu mi tlhela mi va ntswontswa. Loko vatswari va vantshwa lava vupfeke va mahanyelo lamanene, va vutisiwa leswaku hi xihi xitsundzuxo lexi va nga xi nyikaka vatswari van’wana, tinhlamulo to tala a ti ku: ‘Va kombiseni rirhandzu lerikulu,’ ‘mi tshama swin’we,’ ‘mi aka ku xiximana lokunene,’ ‘mi rhiya ndleve eka leswi va swi vulaka,’ ‘mi va nyika nkongomiso ematshan’weni yo vulavula ngopfu’ naswona ‘mi tshembeka.’
11. (a) Xana vatswari va fanele va swi languta njhani ku nyikela nkhathalelo wo hlawuleka eka vana va vona? (b) Xana vatswari va nga swi kota rini ku va ni mabulo lamanene ni vana va vona?
11 Ku nyikela nkhathalelo wo tano wo hlawuleka swi nga tisa ntsako. Mutswari un’wana la humelelaka u tsarile: “Loko majaha ya hina ma ha ri matsongo, ku va lunghiselela byetlelo, ku va hlayela, ku va etlerisa, ni ku khongela na vona a swi tsakisa.” Eminkarhini yo tano loko mi ri swin’we mi kota ku va ni mabulo lama khutazaka eka mutswari ni n’wana. (Ringanisa Varhoma 1:11, 12.) Mpatswa wun’wana wu yingisele n’wana wa vona wa malembe manharhu loko a khongela leswaku Xikwembu xi katekisa “Wally.” A a khongelela “Wally” vusiku byin’wana ni byin’wana, naswona vatswari va khutaziwe ngopfu loko va kuma leswaku a a vula vamakwavo va le Malawi, lava a va xanisiwa enkarhini wolowo. Wansati un’wana u te: ‘Loko ndza ha ri ni malembe ya mune hi vukhale, mana wa mina u ndzi pfune ku tiva matsalwa hi nhloko ni ku yimbelela tinsimu ta Mfumo loko ndzi khandziye exitulwini ndzi sula swibya, yena a ri karhi a hlantswa.’ Xana u nga anakanya hi minkarhi leyi u nga kotaka ku burisana ni vana va wena hi ntsako?
12. I yini lexi vatswari va Vakreste va nga ta xi endlela vana va vona hi vutlharhi, naswona hi tihi tindlela leti nga tirhisiwaka?
12 Vatswari vo tlhariha va Vakreste va hlela nongonoko wo dyondza wa nkarhi na nkarhi. Hambi loko mi tirhisa fambiselo leri tolovelekeke ra swivutiso ni tinhlamulo, xana mi nga pfuxa bulo leri tsakisaka hi ku endla nkarhi wa dyondzo wu fanelana ngopfu-ngopfu ni vana lavatsongo? U nga ha katsa ku mpfampfarhuta swifaniso swa timhaka ta Bibele, ku rungula timhaka ta Bibele, kumbe ku yingisela xiviko lexi u kombeleke n’wana leswaku a xi nyikela. Endla Rito ra Xikwembu ri tsakisa hi laha swi kotekaka ha kona eka vana va wena leswaku va ri navela. (1 Petro 2:2, 3) Tatana un’wana u te: ‘Loko vana va ha ri vatsongo, a hi kasa na vona ehansi hi vuya hi tlanga swiendlakalo swa matimu leswi khumbaka vanhu lava tivekaka va le Bibeleni. Vana a va swi rhandza.’
13. Hi wihi nkoka wa ku titoloveta, naswona i yini leswi mi nga titolovetaka swona hi nkarhi wolowo?
13 Minkarhi ya ku titoloveta na yona yi pfuxa mabulo ya nkoka hikuva yi pfuna vana leswaku va lunghekela swiyimo leswi nga kona evuton’wini. Un’wana wa vana va ka Kusserow—lava hinkwavo ka vona va ri 11 va hlayiseke vutshembeki eka Xikwembu enkarhini wa nxaniso wa Manazi—u vule leswi hi vatswari vakwe: “Va hi kombe leswi a hi fanele hi swi endla ni ndlela ya ku tisirhelela hi Bibele. [1 Petro 3:15] Hakanyingi a hi va ni minkarhi ya ku titoloveta, hi vutisana swivutiso, hi nyikela ni tinhlamulo.” Ha yini mi nga endli sweswo na n’wina? Mi nga ha titoloveta marungula ya le nsin’wini, mutswari a tiendla n’wini wa muti. Kumbe ku titoloveta loku ku nga ha hlanganisa miringo leyi nga kona evuton’wini. (Swivuriso 1:10-15) Munhu un’wana u hlamuserile: “Ku titoloveta ku langutana ni swiyimo swo nonon’hwa, ku nga aka vuswikoti ni xivindzi xa n’wana. Ku titoloveta loku ku nga ha katsa ku tiendla munghana loyi a siyelaka n’wana wa wena fole, byala kumbe xidzidzirisi.” Sweswo swi nga ku pfuna ku vona ndlela leyi n’wana wa wena a nga langutanaka ni swiyimo swo tano ha yona.
14. Ha yini swi ri swa nkoka ku va ni mabulo ya rirhandzu ni ya musa ni vana va wena?
14 Loko mi ri karhi mi bula ni n’wana wa wena, n’wi khongotele hi tintswalo ku kotisa mutsari wa marito lawa: “Ṅwana nga, u nga riv̌ali nawu wa mina, mbilu ya wena a yi hlayise ku lerisa ka mina; hikuv̌a ŝi ta engetela masiku ya wena, ni malembe ya ku hanya ka wena, ni ku rula ka wena.” (Swivuriso 3:1, 2) Xana yi nga ka yi nga khumbeki mbilu ya n’wana wa wena loko u n’wi hlamusela hi rirhandzu leswaku u fanele ku yingisela hikuva sweswo swi ta n’wi nyika ku rhula ni ku leha ka masiku—kahle-kahle, swi ta n’wi nyika vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa ya Xikwembu ya ku rhula? Xiya vumunhu bya n’wana wa wena loko u ri karhi u kombisana na yena hi Rito ra Xikwembu. Swi endle hi xikhongelo, naswona Yehovha u ta katekisa matshalatshala ya wena. Mabulo yo tano ya rirhandzu lama sekeriweke eBibeleni ma ta va ni vuyelo lebyinene ni ku tisa vuyelo lebyi nga heriki.—Swivuriso 22:6.
15. Vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona leswaku va tlhantlha swiphiqo?
15 Hambi loko ku vulavurisana ko tano ku nga vi kona enkarhini wa n’wina wa dyondzo leyi kunguhatiweke, u nga kavanyetiwi hi timhaka tin’wana. Yingiserisisa leswi n’wana wa wena a swi vulaka kun’we ni ndlela leyi mhaka yi boxiwaka ha yona. Ntlharhi yin’wana yi te: “Languta n’wana wa wena. U n’wi yingisa hi ku helela. U fanele ku twisisa, hayi ku yingisa ntsena. Vatswari lava endlaka matshalatshala wolawo lama engetelekeke va nga aka vutomi bya vana va vona hi ndlela leyinene ngopfu.” Vana namuntlha hakanyingi va kuma swiphiqo leswikulu exikolweni ni kun’wana. Tanihi mutswari, pfula xifuva xa n’wana wa wena, naswona u n’wi pfuna ku languta timhaka hi ku ya hi langutelo ra Xikwembu. Loko u nga tiyiseki hi ndlela yo tlhantlha xiphiqo, endla ndzavisiso eMatsalweni ni le tibukwini leti lunghiseleriwaka hi “nandza la tshembekaka, wo tlhariha.” (Matewu 24:45) Ringeta hi matimba ku nyika n’wana wa wena nkhathalelo hinkwawo wo hlawuleka lowu lavekaka leswaku a tlhantlha xiphiqo xakwe.
Tlangela Nkarhi Wa Ku Hlangana Ka N’wina
16, 17. (a) Ha yini vantshwa ngopfu-ngopfu va lava nkhathalelo ni ndzetelo wo hlawuleka namuntlha? (b) Vana va fanele va tsundzuka yini loko va layiwa hi vatswari va vona?
16 Vantshwa namuntlha va lava nkhathalelo wo hlawuleka swinene ku tlula rini na rini hikuva hi hanya “emasikwini ya makumu,” naswona leyi i “minkarhi yo nonon’hwa.” (2 Timotiya 3:1-5; Matewu 24:3-14) Vatswari ni vana hinkwavo va lava nsirhelelo lowu nyikiwaka hi vutlharhi bya ntiyiso lebyi “hanyisa[ka] la’v̌a nga na byona.” (Eklesiasta 7:12) Tanihi leswi vutlharhi lebyi humaka eka Xikwembu byi katsaka ku tirhisa vutivi bya Bibele hi mfanelo, vana va fanele ku leteriwa nkarhi hinkwawo hi Rito ra Xikwembu. Hikwalaho, dyondza Matsalwa ni vana va wena. Va byele hi Yehovha, hlamusela swilaveko swa yena hi vukheta, naswona u pfuxa ku langutela loku tsakisaka ka ku hetiseka ka switshembiso swa yena swo saseka. Vulavula hi swilo sweswo ekaya, loko u famba ni vana va wena—ina, nkarhi hinkwawo.—Deteronoma 6:4-7.
17 Varimi va swi tiva leswaku swimilana swin’wana a swi kuli eka swiyimo swo karhi. Swimilana swi lava nkhathalelo wo hlawuleka. Hi laha ku fanaka, n’wana un’wana ni un’wana u hambanile naswona u lava nkhathalelo, ndzetelo ni ndzayo yo hlawuleka. Hi xikombiso, loko mutswari a sungula ku tshwukisa mahlo, sweswo swi nga ha tshikisa n’wana un’wana xilo xo biha lexi a xi endlaka, kasi un’wana n’wana a nga ha lava ndzayo ya matimba. Kambe vana va wena hinkwavo va fanele va tiva lexi endlaka leswaku u nga tsakisiwi hi marito kumbe swiendlo swo karhi, naswona vatswari havambirhi va fanele va khomisana leswaku ndzayo ya vona yi fana. (Vaefesa 6:4) I swa nkoka ngopfu leswaku vatswari va Vakreste va nyika nkongomiso wo hlawuleka lowu pfumelelanaka ni Matsalwa.
18, 19. Hi byihi vutihlamuleri lebyi vatswari va Vakreste va nga na byona eka vana va vona, naswona xana ku nga humelela yini loko ntirho wolowo wu endliwa kahle?
18 Murimi u fanele ku byala ni ku hlakula hi nkarhi lowunene. Loko a hlwela kumbe a nga vi na mhaka ni leswi a swi byaleke, ntshovelo a wu nge nyawuli kumbe a nge tshoveli nchumu. Kunene, vana va wena i “swimilana” leswi kulaka, leswi lavaka nkhathalelo wo hlawuleka sweswi, hayi n’hweti leyi taka kumbe haxawa. U nga tshiki minkarhi ya risima yi hundza, leswaku u va kurisa emoyeni hi ku pfumelelana ni Rito ra Xikwembu ni ku tsuvula mianakanyo ya misava leyi yi nga va vunisaka kutani va fa emoyeni. Tlangela tiawara ni masiku lawa u kotaka ku ma heta ni vana va wena, hikuva minkarhi leyi yi hundza hi xihatla. Tikarhatele ku hlakulela timfanelo ta ku chava Xikwembu eka vana va wena, leti lavekaka leswaku va va malandza yo tshembeka ya Yehovha lama tsakeke. (Vagalatiya 5:22, 23; Vakolosa 3:12-14) Lowu a hi ntirho wa munhu un’wana; i ntirho wa wena, naswona Xikwembu xi nga ku pfuna ku wu endla.
19 Nyika vana va wena ndzhaka leyi fuweke ya moya. Dyondza Rito ra Xikwembu na vona, u tlhela u va ni vuhungasi lebyinene. Famba swin’we ni vana va wena eminhlanganweni ya Vukreste naswona u nga va siyi entirhweni wo chumayela hi Mfumo. Aka vumunhu lebyi amukeriwaka hi Yehovha eka vana va wena lava rhandzekaka, naswona handle ko kanakana va ta ku nyika ntsako lowukulu enkarhini lowu taka. Hakunene, “tata wa l’a lulameke o ta ṭaka ngopfu, l’a v̌elekeke ṅwana wa v̌utlhari o ta ṭaka ha yena. A a ṭake tata wa wena, na yena, mana wa wena. A a ṭake l’a ku v̌elekeke!”—Swivuriso 23:24, 25.
Hakelo Leyi Fuweke
20. Hi xihi xilotlelo xa ku va mutswari la humelelaka wa vana va kondlo-a-ndzi-dyi?
20 Ku kurisa vana i xiavelo xo tika, lexi tekaka nkarhi wo leha. Ku kurisa ‘swihluke leswi swa mitlhwari leswi rhendzeleke tafula ra wena,’ swi va vanhu lava kuleke lava chavaka Xikwembu, lava tswalaka mihandzu ya Mfumo swi vitaniwa ntirho wa malembe ya 20. (Pisalema 128:3; Yohane 15:8) Hi ntolovelo ntirho lowu wu nonon’hwa ngopfu loko vana va fika emalembeni ya kondlo-a-ndzi-dyi, laha mintshikilelo ya vona yi andzaka ivi vatswari va swi vona swi fanerile ku tiyisa voko. Kambe xilotlelo xa ku humelela a xi hundzuki—ku yingisa, ku va ni rirhandzu ni ku twisisa. Tsundzuka leswaku entiyisweni vana va wena va lava nkhathalelo wa wena. U nga va nyika nkhathalelo wo tano hi ku ehleketelela vuhlayiseki bya vona hi ku helela. Leswaku u va pfuna, u fanele u tikarhata hi ku va nyika nkarhi, rirhandzu ni ku ehleketeleriwa loku va ku lavaka hakunene.
21. Xana hakelo ya ku nyika vana nkhathalelo wo hlawuleka yi nga va yihi?
21 Hakelo ya matshalatshala ya wena yo khathalela mihandzu ya risima leyi Yehovha a ku nyikeke yona yi nga ku enerisa swinene ku tlula ndzalo ya murimi wihi na wihi. (Pisalema 127:3-5) Kutani n’wina vatswari, hambetani mi nyika vana va n’wina nkhathalelo wo hlawuleka. Swi endleleni ku pfuna vona ni ku dzunisa Yehovha, Tata wa hina wa le tilweni.
U Nga Hlamurisa Ku Yini?
◻ Ku kurisa swimilana ni ku hlayisa vana swi nga ringanisiwa njhani?
◻ Vana va fanele va kuma nkhathalelo wa njhani siku na siku ku sukela evuhlangini?
◻ Hi wihi nkhathalelo wo hlawuleka lowu vana va wu lavaka, naswona wu nga nyikeriwa njhani?
◻ Ha yini u nyika vana va wena nkhathalelo wo hlawuleka?