Xana U Tilanguta Njhani?

A A RI wanuna la tikurisaka. Leswi a a kume xikhundlha lexi tlakukeke eka hulumendhe, u tibumile hikwalaho ka ku tlhomiwa tinsiva ni ku fundzhiwa ka yena. Kambe lexi a xi n’wi nyenyetsa ku tlula mpimo, hileswaku mutirhela-mfumo un’wana u arile ku n’wi fundzha hi ndlela yoleyo. Loko a rihisela, mutirhela-mfumo loyi la tikurisaka u endle rhengu ro dlaya vanhu hinkwavo va le mfun’weni wolowo lava a va ri va rixaka ra munhu loyi a a voniwa nandzu. Rolero i langutelo leri soholokeke ra vutianakanyi!

Muendli wa rhengu leri a ku ri Hamani, mutirhela-mfumo la tlakukeke ehubyeni ya Hosi Ahasuwerusi wa Muperesiya. Naswona i mani loyi a a vengiwa? I Muyuda la vitaniwaka Mordekayi. Hambileswi xiendlo xa Hamani xa ku lava ku herisa rixaka a xi hundzeletiwile, xi kombisa khombo ni vuyelo lebyi chavisaka bya ku tikurisa. Moya wa yena wa ku titlakusa a wu vangelanga van’wana ku chava ntsena kambe wu tlhele wu yisa eku tsongahatiweni ka yena erivaleni ivi a hetelela a dlayiwile.—Estere 3:1-9; 5:8-14; 6:4-10; 7:1-10.

Vagandzeri Va Ntiyiso Na Vona Va Pfa Va Tikurisa

Yehovha u lava leswaku hi ‘titsongahata loko hi famba ni Xikwembu xa hina.’ (Mikiya 6:8) Bibele yi vulavula hi vanhu vo hambana-hambana lava tsandzekeke ku va ni langutelo ra ku titsongahata. Leswi swi va vangele swiphiqo ni nhlomulo. Loko hi xiya swin’wana swa swikombiso leswi swi ta hi pfuna ku vona vuphukuphuku ni khombo ra mianakanyo leyi nga hlutekangiki.

Mianakanyo ya muprofeta wa Xikwembu Yonasi yi ve leyi nga hlutekangiki lerova u ringete ku baleka loko Xikwembu xi n’wi lerise ku ya tsundzuxa vanhu vo homboloka va le Ninivha malunghana ni ku avanyisa ka Yehovha loku a nga ta ku tisa eka vona. (Yonasi 1:1-3) Endzhakunyana, loko ntirho wa yena wo chumayela wu vangele leswaku vanhu va le Ninivha va hundzuka, Yonasi u hlundzukile. A a karhateka swinene hi ndhuma ya yena ya ku va muprofeta lerova vutomi bya vanhu va magidi va le Ninivha a byi nga vuli nchumu eka yena. (Yonasi 4:1-3) Loko hi anakanya leswaku hi tlula van’wana, swi nga ha hi tikela ku va ni langutelo lerinene ni leri kongomeke hi vanhu ni hi swiendlakalo leswi hi humelelaka.

Nakambe anakanya hi Uzhiya, loyi a ri hosi leyinene ya Yuda. Loko a sungule ku va ni mianakanyo leyi nga hlutekangiki, hi ku tikurisa u ringete ku endla mintirho yo karhi ya vaprista. U xupuriwe hi vuvabyi byo chavisa a tlhela a nga ha amukeriwi hi Xikwembu hikwalaho ka swiendlo swa ku tikurisa ni ku tivona ngopfu.—2 Tikronika 26:3, 16-21.

Mianakanyo leyi nga hlutekangiki yi lave ku phasa vaapostola va Yesu. Va karhateke swinene hi ku lava ku dzunisiwa swin’we ni ku va ni vulawuri. Loko ku fike nkarhi wa ku ringiwa lokukulu, va fularhele Yesu va baleka. (Matewu 18:1; 20:20-28; 26:56; Marka 9:33, 34; Luka 22:24) Ku pfumala ka vona ku titsongahata swin’we ni vutianakanyi swi lave ku va vangela ku nga ha voni xikongomelo xa Yehovha swin’we ni xiavelo xa vona malunghana ni ku rhandza ka yena.

Vuyelo Byo Biha Bya Vutianakanyi

Langutelo leri nga hlutekangiki ra hina ri nga hi vavisa naswona ri nga onha vuxaka bya hina ni van’wana. Hi xikombiso, hi nga ha va hi tshame ekamareni ro karhi ivi hi vona mpatswa wun’wana wu ri karhi wu hlevelana kutani wu hleka. Loko hi ri na vutianakanyi, hi nga ha ehleketa hilaha ku hoxeke leswaku va hleka hina hi mhaka ya leswi va hlevetelaka. Mianakanyo ya hina a yi nge endli hi anakanya leswaku va hleka swin’wana. Ina, i mani un’wana loyi va nga ha vaka va vulavula hi yena? Hi nga ha hlundzuka ivi hi boha ku nga ha pfuki hi wu vulavurisile mpatswa wolowo. Hi ndlela yoleyo langutelo leri nga hlutekangiki ra vutianakanyi ri nga vanga timholovo ni ku onha vuxaka ni vanghana, swirho swa ndyangu ni van’wana.

Lava va anakanyaka leswaku va tlula van’wana va nga ha tibuma, va tshamela ku tindhundhuzela hi vuswikoti bya vona lebyikulu, swiendlo, kumbe leswi va nga na swona. Kumbe va nga ha lawula mabulo, minkarhi hinkwayo va vulavula hi nchumu wo karhi malunghana na vona. Mavulavulelo yo tano ma kombisa ku pfumala rirhandzu ra xiviri naswona ma nga nyangatsa swinene. Hikwalaho, lava tikurisaka hakanyingi va tihambanisa ni van’wana.—1 Vakorinto 13:4.

Tanihi Timbhoni ta Yehovha, hi nga ha hlekuriwa ni ku hlongoriwa evutirhelini bya hina bya le rivaleni. Hi fanele hi tsundzuka leswaku nkaneto wolowo a wu kongomisiwanga eka hina hi ku kongoma, kambe eka Yehovha, Xihlovo xa rungula ra hina. Hambiswiritano, langutelo leri soholokeke ra vutianakanyi ri nga hi vangela vuyelo byo biha. Malembe lama hundzeke, makwerhu un’wana wa xinuna u tlherisele hi nhlambha eka n’wini wa muti loyi a rhuketela. (Vaefesa 4:29) Endzhaku ka sweswo, makwerhu yoloye a nga ha pfukanga a yile evutirhelini bya yindlu na yindlu. Ina, ku tikurisa ku nga hi susumetela ku kariha loko hi chumayela. A hi lweleni leswaku sweswo swi nga humeleli. Ku ri na sweswo, hi ku titsongahata a hi laveni mpfuno wa Yehovha leswaku hi hlayisa ku tlangela loku faneleke ka lunghelo ro hlanganyela evutirhelini bya Vukreste.—2 Vakorinto 4:1, 7; 10:4, 5.

Ku va ni langutelo ra vutianakanyi ku nga tlhela ku hi sivela ku amukela ndzayo leyi lavekaka swinene. Malembe lama hundzeke, etikweni rin’wana ra le Amerika Xikarhi, mufana wa malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi u nyikele nkulumo eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni evandlheni ra Vukreste. Loko mulanguteri wa xikolo a n’wi nyike ndzayo leyi kongomeke, muntshwa la nyangatsekeke u lahlele Bibele ya yena ehansi ivi a huma eHolweni ya Mfumo a tibyele leswaku a nge he wu veki. Kambe endzhaku ka masiku ma nga ri mangani, u tshike ku tikurisa, a ya kombela ku rivaleriwa hi mulanguteri wa xikolo, ivi a amukela ndzayo ya yena hi ku titsongahata. Hi ku famba ka nkarhi, jaha leri ri kurile ri va Mukreste la wupfeke.

Ku tikurisa ni vutianakanyi swi nga onha vuxaka bya hina ni Xikwembu. Swivuriso 16:5 ya tsundzuxa: “Un’wana ni un’wana la tikurisaka embilwini i nchumu lowu nyenyetsaka eka Yehovha.”

Ku Tilanguta Hi Ndlela Leyi Faneleke

Swi le rivaleni leswaku a hi fanelanga hi anakanya leswaku hi tlula van’wana. Ina, sweswo a swi vuli swona leswaku a hi fanelanga hi anakanyisisa hi leswi hi swi endlaka kumbe hi swi vulaka. Bibele yi kombisa leswaku valanguteri, malandza ya vutirheli—kahle-kahle, vandlha hinkwaro—va fanele va endla swilo hi ku tiyimisela. (1 Timotiya 3:4, 8, 11; Tito 2:2) Kutani xana Vakreste va nga va ni langutelo ra ku titsongahata, lerinene ni ra ku tiyimisela va tlhela va ri hlayisa hi ndlela yihi?

Bibele yi nyikela swikombiso swo tala leswi khutazaka swa vanhu lava tilanguteke hi ndlela leyi faneleke. Lexi xiyekaka i xikombiso xa Yesu Kreste xa ku titsongahata. Leswaku a endla ku rhandza ka Tata wa yena ni leswaku a ta ponisa vanhu, N’wana wa Xikwembu u siye xiyimo lexi vangamaka xa le tilweni ivi a ta va munhu wa nyama la titsongahataka emisaveni. Ku nga khathariseki ku sandziwa, ku rhukaniwa ni ku dlayiwa hi ndlela leyi tsongahataka, u tikhomile a tlhela a va ni xindzhuti. (Matewu 20:28; Vafilipiya 2:5-8; 1 Petro 2:23, 24) Xana Yesu u swi kotise ku yini ku endla leswi? A a titshege hi Yehovha hi ku helela naswona a a tiyimisele ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Yesu u dyondze Rito ra Xikwembu hi ku hiseka, a khongela hi mbilu hinkwayo naswona u tinyiketele swinene evutirhelini. (Matewu 4:1-10; 26:36-44; Luka 8:1; Yohane 4:34; 8:28; Vaheveru 5:7) Ku landzela xikombiso xa Yesu swi nga hi pfuna leswaku hi hlakulela langutelo leri faneleke hi tlhela hi ri hlayisa.—1 Petro 2:21.

Nakambe anakanya hi xikombiso lexinene xa n’wana wa Hosi Sawulo, ku nga Yonathani. Yonathani u lahlekeriwe hi lunghelo ra ku tlhandlama Sawulo tanihi hosi, hikwalaho ka ku nga yingisi ka tata wakwe. (1 Samuwele 15:10-29) Xana Yonathani u hlundzukile hikwalaho ka ku lahlekeriwa hi lunghelo rolero? Xana u vondzoke Davhida, jaha leri a ri ta fuma ematshan’weni ya yena? Hambileswi Yonathani a a ri nkulu swinene naswona kumbexana a ri na ntokoto ku tlula Davhida, u fambisane ni lunghiselelo ra Yehovha hi xichavo ni hi ku titsongahata, a seketela Davhida hi ku tshembeka. (1 Samuwele 23:16-18) Ku va ni langutelo lerinene hi ku rhandza ka Xikwembu ni ku rhandza ku fambisana na kona swi ta hi pfuna leswaku ‘hi nga tiehleketeleli ku tlula mpimo lowu hi faneleke hi tiehleketelela ha wona.’—Varhoma 12:3.

Yesu u dyondzise nkoka wo kombisa xichavo ni ku titsongahata. Leswi u swi kombise hi ku vula leswaku loko vadyondzisiwa va yena va ri enkhubyeni wa vukati, a va fanelanga ‘va tshama endhawini leyi hlawulekeke ngopfu’ hikuva un’wana la hlawulekeke ngopfu a nga ha ta a ta tshama kona ivi va tsongahatiwa hi ku yisiwa endhawini ya le hansi. Leswaku dyondzo leyi yi twisiseka kahle, Yesu u te: “Hikuva un’wana ni un’wana loyi a titlakusaka u ta tsongahatiwa kasi loyi a titsongahataka u ta tlakusiwa.” (Luka 14:7-11) Hi ta va hi tlharihile loko hi yingisa ndzayo ya Yesu naswona ‘hi tiambexa mianakanyo yo titsongahata.’—Vakolosa 3:12; 1 Vakorinto 1:31.

Mikateko Ya Ku Va Ni Langutelo Lerinene

Ku va ni moya wa ku xixima ni wa ku titsongahata swi pfuna malandza ya Yehovha leswaku ma va ni ntsako wa ntiyiso evutirhelini bya wona. Vakulu va tshineleleka hi ku olova loko hi ku titsongahata va ‘khoma ntlhambi hi rirhandzu.’ (Mintirho 20:28, 29) Kutani hinkwavo evandlheni swa va olovela ku vulavula na vona ni ku lava mpfuno wa vona. Kutani vandlha ri nga ha hlanganisiwa hi moya wa rirhandzu, ntsako ni ku tshembana.

Loko hi nga ri na yona mianakanyo ya leswaku hi tlula van’wana swi ta hi pfuna leswaku hi va vanghana lavanene. Ku xixima ni ku titsongahata swi ta hi pfuna ku nga vi na moya wa ku phikizana ni ku ringeta ku tlula van’wana hi swiendlo swa hina kumbe hi swilo leswi vonakaka. Timfanelo leti ta vukwembu ti ta hi pfuna leswaku hi anakanyela swinene, xisweswo hi ta va hi ri exiyin’weni lexinene xo chavelela ni ku seketela lava pfumalaka. (Vafilipiya 2:3, 4) Loko vanhu va kombiwa rirhandzu ni musa, va tala ku angula kahle. Xana vuxaka byo tano lebyi pfumalaka vutianakanyi a byi hundzuki masungulo ya vunghana lebyi tiyeke? Mawaku nkateko wa ku nga vi na vutianakanyi!—Varhoma 12:10.

Ku tilanguta hi ndlela leyi faneleke swi tlhela swi hi olovisela ku pfumela swihoxo swa hina loko hi dyohele un’wana. (Matewu 5:23, 24) Leswi swi endla leswaku ku va ni vuxaka lebyinene, lebyi endlaka leswaku ku va ni ku rivalelana ni ku xiximana. Loko vanhu lava nga valanguteri, tanihi vakulu lava nga Vakreste, va titsongahata va tlhela va va ni xichavo, va kota ku endlela van’wana leswinene. (Swivuriso 3:27; Matewu 11:29) Munhu la titsongahataka swi ta tlhela swi n’wi olovela ku rivalela van’wana lava n’wi dyoheleke. (Matewu 6:12-15) A nge hatliseli ku teka goza eka swilo leswitsongo naswona u ta tshemba leswaku Yehovha u ta lulamisa timhaka leti yena a nga ta ka a nga koti ku ti lulamisa.—Pisalema 37:5; Swivuriso 3:5, 6.

Nkateko lowukulu swinene lowu kumiwaka hi lava va nga ni langutelo ra xichavo ni ra ku titsongahata i ku tsakeriwa ni ku amukeriwa hi Yehovha. “Xikwembu xi lwisana ni lava titlakusaka, kambe lava titsongahataka xi va nyika musa lowu nga faneriwiki.” (1 Petro 5:5) Hi nga tshuki hi wela entlhan’wini wa ku anakanya leswaku ha antswa ku tlula leswi hi nga swona hakunene. Ku ri na sweswo, hi ku titsongahata a hi xiyeni xiyimo xa hina efambiselweni ra Yehovha ra swilo. Hinkwavo lava fikelelaka swilaveko swa yena swa ‘ku titsongahata eku fambeni ni Xikwembu,’ va yimeriwe hi mikateko yo tala.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 22]

Yonathani u seketele Davhida hi ku titsongahata