Mhaka Leyi Nga Ntiyiso

SWI NGA tisa ku yini leswaku Mukreste a vula mhaka leyi nga riki ntiyiso? A nga ha va a phindha mhaka leyi a yi tweke, kambe yena a nga tinyiki nkarhi wa ku yi kambisisa loko yi ri tano. Kumbe a nga ha va a hundzeleta mhaka ya kona a nga swi xiyi, hileswi a nga yi hlayangiki kahle lomu a yi kumeke kona. Loko hi va ni vukheta leswaku hi vulavula mhaka leyi nga ntiyiso, hambiloko yi nga nyawuli, vayingiseri va hina va ta tshemba ni timhaka leti nga ta nkoka swinene eka rungula ra hina.

Entirhweni Wa Nsimu. Vo tala swa va chavisa ku sungula ntirho wa nsimu, hi ku anakanya leswaku ka ha ri ni swo tala leswi va faneleke va swi dyondza. Kambe swi nga si ya kwihi va lemuka leswaku va swi kota kahle ku chumayela, hambiloko vutivi bya vona hi ntiyiso byi nga dzikanga. Njhani? Xilotlelo xa kona i ku lunghiselela.

Loko u nga si ya entirhweni wa nsimu, tolovelana ni mhaka leyi u nga ta lava ku vulavula ha yona. Ringeta ku anakanya hi swivutiso leswi vayingiseri va wena va nga swi vutisaka. Kambisisa tinhlamuselo leti enerisaka, leti sekeriweke eBibeleni. Sweswo swi ta ku pfuna ku nyikela tinhlamulo ta ntiyiso u ntshunxekile. Xana u ya fambisa dyondza ya Bibele? Pfuxeta rungula ra kona hi vukheta. Tiyiseka leswaku u twisisa xisekelo xa Matsalwa xa tinhlamulo ta swivutiso leswi nga enkandziyisweni lowu mi wu tirhisaka.

Ku vuriwa yini loko n’wini wa muti kumbe mutirhi-kuloni a vutisa xivutiso lexi u nga lunghekelangiki ku xi hlamula? Loko u nga tiyiseki hi nhlamulo ya kona, u nga tshuki u mbambela. “Mbilu ya lowo lulama ya anakanyisisa leswaku a ta hlamula.” (Swiv. 15:28) U nga kuma mpfuno lowu u wu lavaka ebukwini leyi nge Ku Hlamulana Hi Matsalwa kumbe eka xibukwana lexi nge “Tinhloko-mhaka To Vulavurisana Ta Bibele” loko ti ri kona hi ririmi ra wena. Loko ti nga ri kona, tshembisa leswaku u ta tlhela u vuya loko u endle ndzavisiso. Loko loyi a vutiseke xivutiso a vutisela ku tiva hakunene, a nge vileli ku rindzela nhlamulo leyi nga ntiyiso. Kahle-kahle a nga khumbiwa hi ku titsongahata loku u ku kombisaka.

Ku tirha nsimu ni vahuweleri lava nga ni ntokoto swi nga ku pfuna leswaku u va ni vutshila bya ku tamela Rito ra Xikwembu hi mfanelo. Xiya matsalwa lawa va ma tirhisaka ni ndlela leyi va ma tirhisaka ha yona. Loko u nyikiwa xiringanyeto kumbe u lulamisiwa, swi amukele hi ku titsongahata. Apolosi mudyondzisiwa la hisekaka u vuyeriwile hi mpfuno lowu a wu kumeke eka van’wana. Luka u hlamusele Apolosi a ri munhu wa “matimba eku vulavuleni,” ‘la nga ni vutivi,’ naswona a a ‘pfurha emoyeni,’ kasi a a ri munhu wo “vulavula ni ku dyondzisa hilaha swi nga hakona swilo leswi khumbaka Yesu.” Kambe ku ni leswi a a nga swi twisisi kahle. Loko Prisila na Akwila va lemuka leswi, “va famb[e] na yena kutani va n’wi hlamusela ndlela ya Xikwembu hilaha ku lulameke.”—Mint. 18:24-28.

Ku “Khomelela Swinene eRitweni Ro Tshembeka.” Tinkulumo ta hina eminhlanganweni ti fanele ti komba leswaku hi xi xixima swinene xiyimo xa vandlha tanihi “phuphu tlhelo xiseketelo xa ntiyiso.” (1 Tim. 3:15) Leswaku hi seketela ntiyiso, i swa nkoka leswaku hi twisisa mongo wa matsalwa lawa hi lavaka ku ma tirhisa etinkulumeni ta hina. Kumisisa mongo ni xikongomelo xa wona.

Leswi hi swi vulaka enhlanganweni swi nga phindhiwa hi van’wana. I ntiyiso leswaku “hinkwerhu ha khunguvanyeka minkarhi yo tala.” (Yak. 3:2) Kambe u ta vuyeriwa loko u titoloveta ku vulavula ntiyiso. Vamakwerhu va xinuna vo tala lava tsariseke eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni hi ku famba ka nkarhi va ta va vakulu. Ku languteriwe “swo tala” eka lava va byarhisiweke vutihlamuleri byo tano. (Luka 12:48) Loko nkulu a nyikela xitsundzuxo lexi hoxeke hi ku ka a nga ri na vuxiyaxiya, ivi xi pfindlusa swiphiqo leswikulu eka swirho swa vandlha, nkulu yoloye a nga hlundzukeriwa hi Xikwembu. (Mat. 12:36, 37) Xisweswo, makwerhu loyi a fanelekaka ku va nkulu u fanele a tiviwa a ri munhu wo “khomelela swinene eritweni ro tshembeka malunghana ni vutshila byakwe byo dyondzisa.”—Tito 1:9.

Tiyiseka leswaku mahetelelo ya wena ma pfumelelana ni “ntila wa marito lama nga ni rihanyo” lowu vonakaka entiyisweni hinkwawo wa Matsalwa. (2 Tim. 1:13) Leswi a swi fanelanga swi ku chavisa. Kumbexana wa ha fanele u heta ku hlaya Bibele hinkwayo. Hambeta u lwela ku yi heta. Kambe, loko wa ha lwela ku endla tano xiya ndlela leyi swiringanyeto leswi landzelaka swi nga ku pfunaka ha yona leswaku u kambisisa rungula leri u anakanyaka ku tirhisa rona loko u dyondzisa.

Xo sungula, tivutise: ‘Xana rungula leri ri pfumelelana ni leswi ana se ndzi swi dyondzeke eBibeleni? Xana ri ta kokela vayingiseri va mina eka Yehovha, kumbe, xana ri tlakusa vutlhari bya misava, ri khutaza vanhu leswaku va lawuriwa hi byona?’ Yesu u te: “Rito ra wena i ntiyiso.” (Yoh. 17:17; Det. 13:1-5; 1 Kor. 1:19-21) Xa vumbirhi, swi tirhise swinene swilo swo dyondza ha swona leswi lunghiseleriweke hi ntlawa wa hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha. Leswi swi ta ku pfuna ku ma twisisa kahle matsalwa u tlhela u ma tirhisa hi mfanelo. Loko tinkulumo ta wena u ti seketela eka “ntila wa marito lama nga ni rihanyo” u tlhela u namarhela nhlamuselo ya nhlengeletano ya Yehovha loko u hlamusela ni ku tirhisa matsalwa, tinhlamuselo ta wena ti ta va ntiyiso.

Ku Kambisisa Ntiyiso Wa Rungula. Swilo leswi humelelaka sweswi, marito lama tshahiweke ni mintokoto swi nga pfuna loko u kombisa tinhla to karhi ni ku hlamusela matirhelo ya tona. Xana u nga tiyiseka njhani loko swi ri ntiyiso? Ndlela yin’wana i ku kuma swilo swo tano eswihlobyeni swa rungula leswi tshembekaka. U nga rivali ku kambisisa loko rungula ra kona ra ha ri tano. Tinhlayo ta cinca; sayense yi tshama yi ri karhi yi tshubula swilo leswintshwa; naswona loko munhu a ya a ma twisisa swinene matimu ni tindzimi ta khale, swiboho leswi sekeriweke evutivini bya nkarhi lowu hundzeke swi fanele ku tlhela swi kambisisiwa. Vana ni vuxiyaxiya swinene loko u anakanya hi ku tirhisa rungula leri u ri kumeke eka maphepha-hungu, thelevhixini, xiya-ni-moya, rungula leri rhumeriweke hi khompyuta kumbe Internet. Swivuriso 14:15 ya tsundzuxa: “Un’wana ni un’wana la nga riki na ntokoto u pfumela rito rin’wana ni rin’wana, kambe lowo tlhariha u xiyisisa magoza yakwe.” Tivutise: ‘Xana xihlovo xa rungula leri xi tiveriwa ku humesa mhaka ya ntiyiso? Xana rungula ra kona ri nga tiyisekisiwa hi tindlela tin’wana?’ Loko u kanakana loko mhaka yo karhi yi ri ntiyiso, u nga yi tirhisi.

Ku tlhandlekela emhakeni yo kambisisa ku tshembeka ka swihlovo swa rungula, anakanya swinene hi ndlela leyi u kunguhataka ku tirhisa rungula ra kona ha yona. Tiyiseka leswaku ndlela leyi u ti tirhisaka ha yona tinhlamuselo ni tinhlayo leti u ti tshaheke kun’wana yi pfumelelana ni mongo wa rungula hinkwaro leri u tshaheke eka rona. Loko u ri karhi u ringeta ku kandziyisa yinhla ya wena, tivonele leswaku laha va nge “vanhu van’wana” a wu nghenisi “vunyingi bya vanhu,” laha va nge “vanhu vo tala” a wu nghenisi “vanhu hinkwavo,” naswona laha va nge “minkarhi yin’wana” a wu nghenisi “minkarhi hinkwayo.” Ku kandziyisa timhaka ku tlula mpimo kumbe ku hundzeleta swiviko malunghana ni nhlayo, mpimo kumbe vukulu bya swilo swi pfuxa ku kanakana ehenhleni ka loko leswi u swi vulaka swi ri ntiyiso.

Loko leswi u swi vulaka swi va ntiyiso minkarhi hinkwayo, u ta tiviwa u ri munhu loyi a xiximaka ntiyiso. Sweswo swi tisa vito lerinene eka Timbhoni ta Yehovha. Xa nkoka ngopfu, swi yisa ku dzuneka eka “Yehovha Xikwembu xa ntiyiso.”—Ps. 31:5.