Ku Hanyisa

Nhlamuselo: I ku endla leswaku munhu loyi a vabyaka emirini, emianakanyweni kumbe emoyeni a kuma rihanyo lerinene. Vaprofeta van’wana va Vaheveru va le mahlweni ka Vukreste kun’we na Yesu Kreste ni swirho swin’wana swa vandlha ro sungula ra Vukreste a va pfuniwa hi moya wa Xikwembu leswaku va hanyisa hi mahlori.

Xana ku hanyisa hi mahlori ka namuntlha ku endliwa hi moya wa Xikwembu?

Xana vuswikoti byo endla mahlori byi nga va byi huma eka xihlovo xin’wana handle ka Xikwembu?

Muxe na Aroni va humelele emahlweni ka Faro wa Egipta va kombela leswaku Israyele ri pfumeleriwa ku ya emananga ri ya endlela Yehovha magandzelo. Tanihi ndlela yo kombisa leswaku va seketeriwa hi Xikwembu, Muxe u byele Aroni leswaku a hoxa nhonga yakwe ehansi ivi yi hundzuka nyoka leyikulu. Mahlori wolawo a ma endliwa hi matimba ya Xikwembu. Kambe vaprista lava endlaka masingita va le Egipta va hoxe tinhonga ta vona ehansi kutani na tona ti hundzuka tinyoka letikulu. (Eks. 7:8-12) Xana mahlori ya vona a va ma endle hi matimba ya mani?—Ringanisa Deteronoma 18:10-12.

Eka lembe-xidzana ra vu-20 ku hanyisa kun’wana hi ripfumelo ku endliwa hi swiendlo leswi kongomisiwaka hi vafundhisi va Vujagana. Exikarhi ka vukhongeri lebyi nga riki bya Vukreste ku ni vaprista va vungoma, valoyi, tin’anga ni van’wana lava hanyisaka; hakanyingi va tirhisa vungoma ni ku hlahluva. Van’wana va “vahanyisi va masingita” va vula leswaku ku tshungula ka vona a ku byi khumbi nikatsongo vukhongeri. Eka hinkwaswo leswi, xana matimba ya ku hanyisa ma huma eka Xikwembu xa ntiyiso?

Mt. 24:24: “Vamesiya va mavunwa, ni vaprofeta va mavunwa, va ta endla mahlori lamakulu [“masingita,” TEV] ni swihlamariso, ku xisa hambi va ri vona vahlawuriwa va Xikwembu, loko swi endleka.”

Mt. 7:15-23: “Tivoneleni eka vaprofeta va mavunwa . . . Hi siku rolero lavo tala va ta ku ka mina: ‘Hosi, Hosi, xana a hi vulavulanga hi vito ra wena ke? Xana a hi hlongolanga mademona hi vito ra wena ke? Xana a hi endlanga mahlori layo tala [“masingita,” JB, NE, TEV] hi vito ra wena ke?’ Enkarhini wolowo ndzi ta va byela erivaleni, ndzi ku: A ndzi mi tivanga, ni siku ni rin’we; sukani eka mina, n’wina lava endlaka leswo homboloka!”

Xana vutshunguri byo hlamarisa bya namuntlha byi endliwa hi ndlela leyi fanaka ni vutshunguri bya mahlori bya Yesu ni vadyondzisiwa vakwe vo sungula?

Hakelo ya mintirho leyi: “Hanyisani lava vabyaka, mi pfuxa vafi, mi basisa vanhlokonho, mi hlongola mademona. Mi nyikiwile ntsena; na n’wina, nyikani ntsena.” (Mt. 10:8, xiitaliki i xerhu.) (Xana vahanyisi namuntlha va endla sweswo—va hanyisa mahala, hi laha Yesu a leriseke ha kona?)

Ntsengo wa ku humelela: “Ntshungu hinkwawo a wu ringeta ku n’wi khumba [Yesu], hikuva matimba a ma huma eka yena, ma va hanyisa hinkwavo.” (Lk. 6:19, xiitaliki i xerhu.) “Ku fika laha vavabyi va tisiwaka emintsendzeleni, va vekiwa emasangwini ne vuhlakeni, leswaku loko Petro a hundza, van’wana va vona va ta khumbiwa hambi ku ri hi ndzhuti wa yena ntsena. Naswona, vanhu va miti leyi rhendzeleke Yerusalema, a va ta va tele, va tisa vavabyi, ni lava karhatiwaka hi mimoya ya thyaka; kutani hinkwavo a va hanyisiwa.” (Mint. 5:15, 16, xiitaliki i xerhu.) (Namuntlha, xana hinkwavo lava yaka eka vatshunguri va vukhongeri kumbe etindhumbheni ta vukhongeri leswaku va ta hanyisiwa, va hanya?)

Xana mahanyelo ya swirho swa tinhlengeletano leti “vahanyisi” va humaka eka tona ma kombisa leswaku va ni moya wa Xikwembu?

Tanihi ntlawa xana va kombisa mihandzu ya moya yo tanihi rirhandzu, ku lehisa mbilu, vunene ni ku tikhoma?—Gal. 5:22, 23.

Xana hakunene “a hi va misava,” va fularhela timhaka ta misava ta politiki? Xana va tshama va ri hava nandzu wa ngati enkarhini wa nyimpi? Xana va tiendlele vito lerinene hi ku papalata mahanyelo yo biha ya misava?—Yoh. 17:16; Esa. 2:4; 1 Tes. 4:3-8.

Xana Vakreste va ntiyiso namuntlha va voniwa hi vuswikoti byo hanyisa hi hlori?

Yoh. 13:35: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Leswi hi leswi Yesu a swi vuleke. Loko hi pfumela eka yena hakunene, hi ta languta rirhandzu, ku nga ri ku hanyisa hi hlori, tanihi xikombiso xa Vukreste bya ntiyiso.)

Mint. 1:8: “Mi ta nyikiwa matimba, siku Moya lowo Kwetsima wu taka ehenhla ka n’wina; kutani mi ta va timbhoni ta mina . . . ku ya fika emakun’wini ya misava.” (Emahlweninyana ko hambana ni vaapostola vakwe a tlhelela etilweni, Yesu u va byele leswaku lowu a ku ri wona ntirho wa nkoka lowu a va fanele ku wu endla, hayi ku hanyisa hi hlori. Nakambe vona Matewu 24:14; 28:19, 20.)

1 Kor. 12:28-30: “Xikwembu xi vekile [evandlheni, NW] eku sunguleni vaapostola, endzhaku ku ta vatwarisi va Rito, ku tlhandlama vadyondzisi; kutani ku ta lava endlaka mahlori, ni lava nga ni nyiko yo hanyisa vanhu, ni lava tirhaka swo pfuna van’wana, ni lava nyikiweke ku fambisa mintirho, ni ku vulavula hi tindzimi leti nga tiviwiki ta tinxaka-xaka. Xana hinkwavo i vaapostola ke? Xana hinkwavo i vatwarisi va Rito ke? Xana hinkwavo i vadyondzisi ke? Xana hinkwavo hi lava endlaka mahlori ke, kumbe lava nga ni nyiko yo hanyisa?” (Kutani, Bibele yi swi veka erivaleni leswaku a hi hinkwavo Vakreste va ntiyiso lava a va ta va ni nyiko ya ku hanyisa.)

Xana Marka 16:17, 18 yi kombisa leswaku vuswikoti byo hanyisa a byi ta va mfungho lowu funghaka vapfumeri?

Mar. 16:17, 18: “Mahlori lama nga ta endliwa hi lava pfumelaka hi lawa: Hi vito ra mina va ta hlongola mademona; va ta vulavula tindzimi letintshwa; va ta khoma tinyoka hi mavoko; kutani hambi va nga nwa leswi dlayaka, swi nga ka swi nga va endli nchumu; va ta tlhandleka mavoko ehenhla ka lava vabyaka, va va hanyisa.”

Tindzimana leti ti kona eka matsalwa yo karhi ya Bibele ni vuhundzuluxeri bya lembe-xidzana ra vuntlhanu ni ra vutsevu C.E. Kambe a ti humeleli eka matsalwa ya khale ya Xigriki, Sinaiticus ni Vatican MS. 1209 ta lembe-xidzana ra vumune. Dok. B. F. Westcott, mukongomisi wa matsalwa ya Bibele, u vule leswaku “tindzimana . . . a hi xiphemu xa ndzungulo wo sungula kambe ko va xiengetelo.” (An Introduction to the Study of the Gospels, London, 1881, tl. 338) Jerome muhundzuluxeri wa Bibele, eka lembe-xidzana ra vumune, u vule leswaku “swiengetelo swo tala swa Xigriki a swi na xona xiyenge lexi.” (The Last Twelve Verses of the Gospel According to S. Mark, London, 1871, J. W. Burgon, tl. 53) New Catholic Encyclopedia (1967) yi ri: “Marito ni matsalelo ya tona ma hambana ngopfu ni Tievhangeli letin’wana lerova a swi tshembisi leswaku Marka hi yena a ti tsaleke [ku nga tindzimana 9-20].” (Vhol. IX, tl. 240) Ku hava rhekhodo ya leswaku Vakreste vo sungula a va nwa chefu kumbe va khoma tinyoka ku kombisa leswaku a va ri vapfumeri.

Ha yini tinyiko to tanihi ku hanyisa hi hlori ti nyikiwe Vakreste va lembe-xidzana ro sungula?

Hev. 2:3, 4: “Xana hina hi nga pona hi ndlela yihi, loko hi nyenya ku ponisiwa lokukulu ko tano xana? Hosi yi vurile ta ku ponisiwa loku, ka ha ri eku sunguleni, kutani ku tlhela ku tiyisiwa eka hina hi lava va tweke timhaka ta kona. Xikwembu na xona a xi ri karhi xi tiyisa vumbhoni bya kona hi ku endla swikombiso ni swihlamariso ni mahlori ya tinxaka-xaka, ni ku avela tinyiko ta Moya lowo Kwetsima hi ku rhandza ka xona.” (Lebyi a byi ri vumbhoni lebyi khorwisaka hakunene, leswaku vandlha ra Vukreste leri a ri ri rintshwa enkarhini wolowo, a ri ri ra Xikwembu hakunene. Kambe loko sweswo se swi tiyisiwile, xana swi nga boha leswaku swi kombisiwa hi ku phindha-phindha?)

1 Kor. 12:29, 30; 13:8, 13: “Xana hinkwavo i vatwarisi va Rito ke? . . . lava nga ni nyiko yo hanyisa kumbe lava vulavulaka hi tindzimi leti nga tiviwiki ke? . . . Rirhandzu a ri heli, ni siku ni rin’we. Loko ma ri matimba ya hina yo vula Rito ma ta hundza: na tona tindzimi ti ta nyamalala . . . Sweswi, ku tiyile swilo swinharhu leswi: Ku pfumela, ni ku langutela, ni rirhandzu; kambe lexikulu ngopfu eka swona i rirhandzu.” (Loko se ti xi hetisisile xikongomelo xa tona, tinyiko leti ta mahlori ti ta hela. Kambe timfanelo ta risima leti nga mihandzu ya moya wa Xikwembu ta ha ta vonaka evuton’wini bya Vakreste va ntiyiso.)

Loko munhu a hanyisiwa ntsena, xana i swa nkoka leswaku u hanyisiwa hi ndlela yihi?

2 Tes. 2:9, 10: “Loko munhu lowo homboloka a humelela hi matimba ya Sathana, ú ta vanga mahlori ya tinxaka-xaka [“masingita ya tinxaka hinkwato,” JB], ni swikombiso swa vunwa, ni swihlamariso; ú ta tirhisa tindlela hinkwato leto biha ta vuxisi ehenhla ka lava yaka eku loveni, va nga lava nga amukelangiki ntiyiso hikuva a va nga wu rhandzi va ala ni ku ponisiwa.”

Lk. 9:24, 25: “La rhandzaka ku tihlayisela vutomi bya yena [“moya-xiviri,” NW], ú ta lahlekeriwa hi byona, kambe la lahlekeriwaka hi vutomi bya yena hikwalaho ka mina, u ta byi ponisa. Hikokwalaho, loko munhu a kota ku fuwa misava hinkwayo kambe a tilahlekisa kumbe ku tilovisa, swi ta n’wi pfuna yini ke?”

Hi wihi ntshembo lowu nga kona wa ku tshunguriwa ka xiviri evuvabyini hinkwabyo?

Nhlav. 21:1-4: “Ndzi vona tilo lerintshwa ni misava leyintshwa, hikuva tilo lero sungula ni misava leyo sungula a swi hundzile . . . ‘[Xikwembu] xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona, ni rifu a ri nga ha vi kona; hambi ya ri mahlomulo kumbe ku rila kumbe ku vaviseka a swi nga ha vi kona, hikuva leswo sungula swi hundzile.’”

Esa. 25:8: “O ta lov̌isa rifu hi laha ku nga heriki: Hosi, Yehova o ta hlangula mihloti e mimombyeni hikwayo.” (Na Nhlavutelo 22:1, 2)

Esa. 33:24, NW: “A ku nge he vi ni muaki la nga ta ku: ‘Ndza vabya.’”

Loko Munhu A Ku—

‘Xana wa pfumela emhakeni ya ku hanyisa?’

U nga ha hlamula u ku: ‘Un’wana ni un’wana loyi a nga pfumeliki leswaku Xikwembu xi ni matimba ya ku hanyisa a nga yi pfumeli Bibele. Kambe lexi ndzi tivutisaka xona hi leswaku xana vanhu va swi endla hi ndlela leyi faneleke namuntlha.’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Ndzi tsakela ku ku hlayela tsalwa, u vona loko u xi xiya xiendlo lexi hambaneke ngopfu ni xa namuntlha. (Mt. 10:7, 8) . . . Xana wa xi xiya xin’wana lexi Yesu a vuleke leswaku vadyondzisiwa vakwe va ta xi endla kambe lexi vahanyisi va tsandzekaka ku xi endla namuntlha? (A va swi koti ku pfuxa vafi.)’ (2) ‘A hi hina hi avanyisaka vanhu, kambe hi xiya leswaku Matewu 24:24 yi boxa swin’wana leswi hi faneleke hi tivonela eka swona.’

Kumbexana u nga ha ku: ‘Ndza pfumela hakunene leswaku leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni ku hanyisa i ntiyiso. Kambe ku hanyisa kwihi na kwihi loku endliwaka eka mafambiselo lawa ya swilo ku tisa mimpfuno ya nkarhinyana ntsena, a swi tano ke? Hinkwerhu hi hetelela hi ku fa. Xana wu ta kala wu va kona nkarhi lowu un’wana ni un’wana a nga ta va ni rihanyo lerinene a nga ha fi? (Nhlav. 21:3, 4)’