Langutelo Ra Bibele
Swi Vula Yini Ku Hundzuluxa Ni Rhama Lerin’wana?
EDYONDZWENI yakwe ya le Ntshaveni leyi dumeke, Yesu Kreste u te: “Mi nga n’wi kaneti la hombolokeke; kambe hambi ku ri mani la mi makalaka erhameni ra xinene, hundzuluxelani ni lerin’wana eka yena.”—Matewu 5:39.
Xana a a vula yini? Xana a a khutaza Vakreste leswaku va khondla mavoko loko va hlaseriwa? Xana ku languteriwe leswaku Vakreste va miyela loko va xanisiwa ni ku ala ku kombela mfumo leswaku wu va sirhelela?
Leswi Yesu A A Vula Swona
Leswaku hi twisisa leswi Yesu a a vula swona, hi fanele hi kambisisa mongo wa mhaka yakwe swin’we ni vanhu lava a a vulavula na vona. Yesu u sungule ndzayo yakwe leyi tshahiweke laha henhla hi mhaka ya le Matsalweni yo Kwetsima leyi vayingiseri vakwe ana se a va yi tiva. U te: “Mi swi twile leswaku ku vuriwe va ku, ‘Tihlo hi tihlo, tino hi tino.’”—Matewu 5:38.
Tindzimana leti Yesu a a vulavula ha tona ti kumeka eka Eksoda 21:24 ni le ka Levhitika 24:20. Lexi tsakisaka hileswaku hi ku ya hi Nawu wa Xikwembu, xigwevo xa “tihlo hi tihlo” lexi boxiweke eka matsalwa lawa a xi humesiwa ntsena endzhaku ka loko mudyohi a ye emahlweni ka vaprista ni vaavanyisi lava lavisisaka swiyimo hi vukheta ni ku kumisisa loko xidyoho xa kona xi endliwe hi vomu.—Deteronoma 19:15-21.
Hi ku famba ka nkarhi, Vayuda va soholote ndlela leyi nawu lowu a wu tirha ha yona. Buku yin’wana ya tinhlamuselo ta Bibele ya lembe-xidzana ra vu-19 ya Adam Clarke yi ri: “Swi tikomba onge Vayuda va tirhise nawu lowu [tihlo hi tihlo, tino hi tino] leswaku va tiyimelela ha wona loko va va ni xikhomela ni loko va rihisela. Hakanyingi a va rihisela hi swiendlo swo vava swinene naswona loyi a a rihisela a a endla swiendlo swo vava swinene ku tlula leswi a endliweke swona.” Hambiswiritano, Matsalwa a ma pfumeli leswaku munhu a rihisela.
Leswi Yesu a swi dyondziseke eDyondzweni yakwe ya le Ntshaveni malunghana ni ku ‘hundzuluxa rhama lerin’wana’ swi fambisana ni leswi Nawu wa Xikwembu a wu vula swona hakunene eka Israyele. Yesu a a nga vuli leswaku loko valandzeri vakwe va makariwa erhameni ra xinene, va fanele va dedeleka kutani va nyikela ni ra ximatsi. Eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele, ku makala munhu erhameni a swi nga endleriwi ku n’wi vavisa kambe a ku ri ndzhukano lowu a wu endleriwa ku n’wi pfuka leswaku a lwa, hilaha swi talaka ku endliwa hakona namuntlha.
Kambe entiyisweni Yesu a a vula leswaku loko munhu un’wana o ringeta ku pfuka un’wana leswaku va lwa hi ku n’wi makala hi ndlela ya xiviri—kumbe hi ku n’wi rhukana—munhu la makariweke a nga fanelanga a tirihisela. Ematshan’weni ya sweswo, u fanele a ringeta ku papalata ku endla leswi nga vangaka swiendlo swo biha leswi nga heriki swa ku tirihisela.—Varhoma 12:17.
Marito ya Yesu ma fana swinene ni lawa Hosi Solomoni a ma vuleke: “U nga vuli u ku: ‘Hilaha a endleke hakona eka mina, na mina ndzi ta endla hilaha ku fanaka eka yena. Ndzi ta tlherisela un’wana ni un’wana hi ku ya hi ndlela leyi a endlaka ha yona.’” (Swivuriso 24:29) Mulandzeri wa Yesu a nga hundzuluxa rhama lerin’wana hi mongo wa leswaku a nga pfumeleli vanhu van’wana leswaku va n’wi sindzisa leswaku a lwa.—Vagalatiya 5:26.
Ku Vuriwa Yini Hi Ku Tilwela?
Ku hundzuluxa rhama lerin’wana a swi vuli swona leswaku Mukreste a nga fanelanga a tilwela loko a hlaseriwa. Yesu a a nga vuli swona leswaku a hi fanelanga hi tisirhelela, kambe a a vula leswaku a hi fanelanga hi hlasela vanhu, hi va pfumelela leswaku va hi pfuka leswaku hi ta rihisela. Hambileswi ku nga vutlhari ku famba loko swi koteka leswaku u papalata ku lwa, swi fanerile ku teka magoza yo tisirhelela ni ku lava mpfuno eka maphorisa loko hi hlaseriwa.
Valandzeri va Yesu vo sungula va tirhise nawu lowu fanaka loko va sirhelela malunghelo ya vona. Hi xikombiso, muapostola Pawulo u tirhise nawu wa le nkarhini wakwe leswaku a sirhelela lunghelo rakwe ro endla ntirho wo chumayela lowu Yesu a leriseke valandzeri vakwe leswaku va wu endla. (Matewu 28:19, 20) Loko Pawulo ni murhumiwa-kulobye Silasi va ri eriendzweni ro chumayela emutini wa Filipiya, va khomiwile hi valawuri va kona kutani va va hehla hileswaku va tlule nawu.
Kutani havumbirhi bya vona va biwile erivaleni kutani va pfaleriwa ekhotsweni handle ko tengisiwa. Loko Pawulo a pfulekeriwe hi nkarhi, u tirhise malunghelo yakwe tanihi muaka-tiko wa le Rhoma. Endzhaku ka loko valawuri volavo va twe leswaku Pawulo a a ri muaka-tiko wa le Rhoma, va sungule ku chava hikwalaho ka vuyelo lebyi a byi ta va kona naswona va n’wi komberile yena na Silasi leswaku va famba emutini handle ko pfuxa hasahasa. Kutani Pawulo u hi vekele xikombiso hi ku ‘lwela ni ku simeka mahungu lamanene hi nawu.’—Mintirho 16:19-24, 35-40; Vafilipiya 1:7.
Ku fana na Pawulo, Timbhoni ta Yehovha ti boheke ku ya etihubyeni minkarhi yo tala leswaku ti lwela malunghelo ya tona yo tirhela Xikwembu. Leswi swi endleke hambi ku ri ematikweni lama vulaka leswaku vaaka-tiko va kona va ni ntshunxeko wa vukhongeri. Hambi ni le timhakeni leti khumbaka vugevenga ni nsirhelelo wa vanhu, a ku languteriwanga leswaku Timbhoni ta Yehovha ti hundzuluxa rhama lerin’wana—ti xanisiwa handle ko tisirhelela. Ti teka magoza ya le nawini leswaku ti tisirhelela.
Kutani tanihi leswi Timbhoni ti nga Vakreste, swi fanerile leswaku ti teka magoza lama lavekaka leswaku ti kuma malunghelo yo karhi ya le nawini, hambileswi ti swi tivaka leswaku magoza wolawo hakanyingi ma va ni vuyelo lebyi ringaniseriweke. Hikwalaho, timhaka letin’wana ti ti siyela Xikwembu hileswi ti tshembaka leswaku xi ta teka goza hi ku ya hi vutivi hinkwabyo lebyi xi nga na byona ni leswaku ndzihiselo wun’wana ni wun’wana wa xona wu ta kombisa vululami lebyi hetisekeke, hilaha Yesu a endleke hakona. (Matewu 26:51-53; Yudha 9) Vakreste va ntiyiso va swi tiva leswaku ku rihisela i ka Yehovha.—Varhoma 12:17-19.
XANA U TSHAME U TIVUTISA?
● Hi swihi swiendlo leswi Vakreste va faneleke va swi papalata?—Varhoma 12:17.
● Xana Bibele ya pfumela leswaku munhu a tirhisa tindlela ta nawu leswaku a tisirhelela?—Vafilipiya 1:7.
● Hi wihi ntshembo lowu Yesu a a ri na wona eka Tata wakwe?—Matewu 26:51-53.