Kombisa Ku Tshemba Yehova—Hi Ku Endla Swilo Leswi Dyondziweke
“Ṭhemba Yehova, u endla le’ŝo lulama, u aka e tikweni, u šura v̌unene.”—PSALMA 37:3.
1, 2. (a) Ku fanele ku va byihi vuyelo lebyi naveriwaka bya dyondzo ya munhu hi xiyexe? (b) Yakobo u nyika xikombiso xihi, naswona xana ku languta loku a ku hlamuseleke i ku tivona loku hundzaka?
DYONDZO ya munhu ya Rito ra Xikwembu a hi ya ku titsakisa ntsena. Ku dyondza ku fanele ku va ndlela yo hlakulela ku tshemba Yehova. (Swivuriso 3:1-5) Marito ya mupisalema lama nga laha henhla ma kombisa leswaku ku tshemba Xikwembu, hi ku fanana, ku tikombisa eka munhu hi ku ‘endla ka yena leswinene.’
2 Yakobo u khutazile a ku: “Mi va vaendli va rito, mi nga vi vatwi ntsena lava tixisaka. Hikuva loko munhu a ri mutwi wa rito, a nga ri muendli, u fana ni munhu loyi a langutaka nghohe ya yena ya ntumbuluko exivonini; hikuva wa tinyanga a suka a famba, kutani a hatla a rivala leswi a tivoneke a ri swona.” (Yakobo 1:22-24) Kutani ku languta loku a ku nga ri ku tivona loku hundzaka ntsena. Rito ra Xigriki leri nge “vona” leri tirhisiweke laha kahle-kahle “ri vula maendlelo ya mianakanyo eku twisiseni ka timhaka tin’wana ehenhleni ka nchumu wo karhi.”—An Expository Dictionary of New Testament Words, hi W. E. Vine; ringanisa Mintirho 7:31, Kingdom Interlinear.
3. Xana munhu loyi a tilangutaka exivonini a nga hatlisa ku rivala ‘muxaka wa munhu loyi a nga yena’ hi ndlela yihi?
3 Manuku ke, ehleketa hi munhu loyi a tinyangaka exivonini, kumbexana a kuma xifaniso xi ri lexi nga tsakisiki. A nga ha vona xilebvu xa swiyenge swimbirhi lexi veke kona hikwalaho ka ku dya ngopfu ni ku nwa ngopfu, malanga lama nga ematihlweni hikwalaho ka vurhongo bya nkelunkelu ni ku khwanyana emombyeni wa yena hikwalaho ka ku kayakaya lokukulu. A tilangutile, u kunguhata ku endla ku hundzuka lokukulu emikhuveni ni le mahanyelweni. Manuku “a suka a famba.” Loko xifaniso lexi kanganyisaka entiyisweni xi nga ha vonaki, u “hatla a rivala,” hayi leswi a vumbekiseke xiswona, kambe ‘muxaka wa munhu loyi a nga yena.’ Ku tiyimisela ka yena ka ku endla ku hundzuka ka nyamalala.
4. Xikombiso xa Yakobo xi tirha njhani eku dyondzeni ka hina ka Matsalwa?
4 Hi ku fanana, u nga ha va xichudeni xa vutshila xa Bibele. Kambe xana u endlisa ku yini hi leswi u swi vonaka exivonini xa Rito ra Xikwembu? Loko swihoxo ni swivati swa moya swi kombisiwa, xana leswi swi ku vangela ku vilela swa nkarhinyana ntsena, kumbe xana u boha makungu lama tiyeke yo lulamisa swihoxo swo tano? Yakobo u tlhandlekerile a ku: “Kambe loyi a kambisisaka Nawu lowu hetisekeke wa ku ntshunxeka, a tiyisela eka wona a nga ri mutwi loyi a rivalaka, kambe a ri muendli la tirhaka, u ta kateka eka leswi a swi endlaka.” (Yakobo 1:25) Xisweswo mupisalema u khongerile a ku: “Yehova, nḍi dyonḍise ndlela ya tifanelo ta wena, leŝaku nḍi famba ha yona e ku yisa makumu!”—Psalma 119:33.
Leswi Mintirho Ya Hina Yi Vulaka Swona Ha Hina
5. (a) Xana mintirho ya hina yi vula yini hi hina? (b) I vumundzuku byihi lebyi yimeleke “la’v̌o biha”?
5 Hakunene, leswi hi swi endlaka kumbe ku swi tirha swi kombisa leswi hi nga swona endzeni. Naswona hi ku hatlisa kumbe endzhakunyana munhu u endla leswaku ‘xihundla xa yena’ xi vonaka hi ku endla leswinene kumbe leswo biha. (Psalma 51:6) Solomoni u te: “Ŝi ṭanḍa ni wanḍisanyana, o tiv̌iwa hi ku endla ka yena loko mafambelo ya yena ma ta saseka ni ku lulama.” (Swivuriso 20:11) Leswi a swi ri ntiyiso hi Yakobo na Esawu loko va ha ri vantsongo. Loko nkarhi wu ri karhi wu famba, mintirho ya Esawu yi kombise ku pfumala ka yena ku tlangela ka moya erivaleni. (Genesa 25:27-34; Vaheveru 12:16) Leswi swi ve ntiyiso hi magidi ya lava va tivulaka leswaku va tshemba Yehova kambe lava tikombeke va ri lava Bibele yi va vulaka “la’v̌o biha.” (Yobo 34:8) Mupisalema u tsarile a ku: “Hambi v̌adyohi v̌a mila [tanihi] byanyi, ni v̌ahomboloki loko v̌a anḍa, v̌a ta herisiwa ni makumo.”—Psalma 92:7.
6. Ha yini swi boha leswaku hi kombisa ku tshemba ka hina Yehova sweswi?
6 Nhlayo ya vanhu lavo homboloka ya kula, naswona ku herisiwa ka vona ku ta anghwetla; Xikwembu xi nge tshiki vaendli va leswo biha hi laha ku nga heriki. (Swivuriso 10:29) Hikwalaho swa boha leswaku hi kombisa ku tshemba ka hina Yehova hi ku endla leswi hi swi dyondzaka. Petro wa khongotela a ku: “Hanyani hi mukhuva lowo saseka exikarhi ka vamatiko.” (1 Petro 2:12) Manuku ke, hi swihi swivandla swin’wana leswi hi nga antswisaka eka swona?
Ku Hanyisana Ka Hina Ni Van’wana
7. Ha yini hi fanele ku tivonela eku tirhisaneni ni “va le handle”?
7 Xivandla xin’wana ku nga ha va mukhuva wa hina wa ku hanyisana ni van’wana. Swivuriso 13:20 ya tsundzuxa: “L’a tolov̌elaka ŝihunguki o ta onhaka.” Hi ku hluleka ku tirhisa ndzayo leyi yi huhuteriweke, van’wana va tipfumelela ku tolovelana ku tlula mpimo ni vanhu va misava entirhweni ni le xikolweni. Makwerhu un’wana wa xinuna la tekeke xisweswo u sungule ku katseka eka mahanyelo lama nga tengangiki ni wansati un’wana entirhweni wakwe. U tlhele a joyina vatirhi-kulobye va xinuna emaendzweni yo ya emiakweni ya kwalaho ya swakunwa, swi vanga leswaku a dakwa. Entiyisweni, hi fanele ku “tirhisana ni va le handle hi ku tlhariha.”—Vakolosa 4:5.
8. Xana van’wana va nga antswisisa ku yini eku tirhisaneni ni Vakriste-kulobye?
8 Kambe ku vuriwa yini hi ku tirhisana ka hina ni Vakriste-kulorhi? A hi nge, hi xikombiso, u kolota makwerhu mali. Xana u nga hlwela ku n’wi rihela hi vomu, u anakanya leswaku hikwalaho ka leswi makwerhu a tikombaka a ri na swa yena, wena u yi lava ku tlula leswi a yi lavisaka swona? “Lowo biha [wa] lomba, kambe a nga tlherisi,” ku vula Psalma 37:21. Kumbe loko u ri muthori, xana wa wu tirhisa nawu lowu nge “Mutirhi u lulameriwile hi hakelo ya yena” loko swi ta eku hakeleni ka vathoriwa lava va nga Timbhoni? (1 Timotiya 5:18) Pawulo u swi kotile ku vula hi mahanyelo ya yena n’wini a ku: “Hi hanyile exikarhi ka vanhu hi ku lulama ni ku tenga loku humaka eka Xikwembu, ngopfu-ngopfu loko hi tirhisana na n’wina.”—2 Vakorinto 1:12.
Ku Ambala Ni Ku Tilunghisa Loku Ringaniseriweke
9. I mikhuva yihi eku ambaleni ni le ku tilunghiseni leyi xiyiweke hi vakulu van’wana?
9 Mulanguteri loyi a famba-fambaka eJarimani u hlamusele Vakriste van’wana va kwalaho tanihi “rixaka leri kanganyisaka ngopfu” hikwalaho ka maambalelo ya vona yo titshika ngopfu eminhlanganweni. Hofisi ya rhavi yi engetele leswaku vanhu van’wana lava hlanganyelaka “va ni futa,” hambi leswi “vunyingi lebyikulu bya vamakwerhu byi ambalaka hi ku ringanisela.” Tiko rin’wana hi ku fanana ri vika leswaku “ku pfumaleka ka nsivela-mavabyi wa munhu hi xiyexe i xiphiqo laha . . . Vamakwerhu van’wana a va ambali timpahla leti baseke. Va tshika misisi ya vona yi nga kamiwanga naswona yi thyakile loko va ya eminhlanganweni ni le ntirhweni wa nsimu.” I swa nkoka swonghasi leswaku malandza ya Yehova ma va lama tengeke ni lama baseke etimhakeni hinkwato!—2 Vakorinto 7:1.
10. (a) I nawu wihi lowu faneleke ku kongomisa ku hlawula ka hina mpahla ni ku tilunghisa? (b) Ndzayo yi nga fanela loko swi te yini, naswona hi fanele ku yi teka njhani?
10 Hi fanele ku “ambala hi ku ringanisela, hi ku pima na hi mfanelo,” ngopfu-ngopfu loko hi katseka emintirhweni ya swa moya. (1 Timotiya 2:9, New International Version) Mhaka a hi loko maambalelo yo karhi ya ri efexenini ngopfu kambe hi loko ya fanerile eka loyi a tivulaka mutirheli wa Xikwembu. (Varhoma 12:2; 2 Vakorinto 6:3) Swiambalo leswi thyakeke kumbe leswi manyaka ngopfu swi nga sorisa rungula ra hina. Maambalelo lama hi laha ku khomisaka tingana naswona ha vomu ma endlaka vavanuna onge i vavasati kumbe lama hundzulaka vavasati ku va vavanuna ma hume endleleni hi laha ku heleleke. (Ringanisa Deuteronoma 22:5.) Kavula, mikhuva ya kwalaho yi nga ha hambana, hi ku ya hi maxele, swilaveko swa mintirho ni swin’wana, lerova bandlha ra Vukriste ri nga endli milawu leyi tikaka ni leyi bohaka leswaku ri hlanganisa vumakwerhu bya misava hinkwayo. Naswona vakulu a va fanelanga ku simeka mavonelo ya vona ya munhu hi xiyexe entlhambini. Hambi swi ri tano, loko ndlela yo tilunghisa ya muhuweleri wa Mfumo hakanyingi yi khunguvanyisa bandlha kumbe ku sorisa evutirhelini, ndzayo ya musa ya fanela. Xana u nga amukela ndzayo yo tano hi ku titsongahata, u kombisa ku tshemba Yehova?—Vaheveru 12:7.
Ku Tshemba Xikwembu Ku Pfuna Lava Lavaka Mfumo
11. Van’wana va sungule ku phasiwa eku hlongoriseni ka swilo leswi vonekaka hi ndlela yihi, naswona ha yini leswi ku nga ri vutlhari?
11 “Rhangani mi tilavela Mfumo wa yena ni ku lulama ka yena, kutani sweswo hinkwaswo mi ta engeteriwa swona.” (Matewu 6:33) A hi ku vavisa ka swona loko van’wana va hluleka ku hlayisa marito wolawo! Hi ku anakanyisisa hi nthyeketo wa nsirhelelo wa timali, va landzelela rifuwo, dyondzo yo tihanyisa ni mintirho yo tihanyisa ya misava hi mahika, “v̌a tiḍunisa hi v̌ukulu bya ku fuwa ka v̌ona.” (Psalma 49:6) Solomoni wa tsundzuxa: “U nga tikarati ku hlengeleta rifuwo. . . . U ŝi langutela yini leŝi hunḍaka? Rifuwo ri ta mila timpapa, ri haha e henhla kukotisa gama.”—Swivuriso 23:4, 5.
12. Xana lava va hlongorisaka rifuwo va ‘tinghenisela mivilelo leyo tala’ hi ndlela yihi ke?
12 Muapostola Pawulo u ya emahlweni a tsundzuxa a ku: “Hikuva ku rhandza ngopfu mali i rimitsu ra leswo biha hinkwaswo; hi yo mhaka ya ku navela mali ngopfu leyi yi nga yisa van’wana kule, va tshika vupfumeri, kutani timbilu ta vona ti ngheniwa hi mivilelo leyo tala.” (1 Timotiya 6:10) Eku vulavurisaneni kun’wana eka U.S.News & World Report, Dr. Douglas LaBier u vule leswaku majaha-ntiyela ni vabvana vo tala lava hlongorisaka rifuwo va “vika mintlhaveko yo ka va nga aneriseki, yo vilela, ku hela matimba, nhlanga yo ka yi nga baleki ngati, ku hlangana nhloko kun’we ni xiphemu hinkwaxo xa mivilelo ya nyama—ku pandza ka tinhloko, ku pandza ka minhlana, swihinga swa makhwiri, vurhongo lebyi nga nyawuriki, swiphiqo swo dya.”
13. Ha yini swi ri swinene ku aneriseka hi “swakudya ni tinguvu” ke?
13 Lava va tshembaka Yehova ku va phamela va tisivela xitlhavi ni ku kayakaya lokukulu. I ntiyiso, ku aneriseka hi “swakudya ni tinguvu” ntsena swi nga vula mpimanyeto lowu ringaniselaka ngopfu wa vutomi. (1 Timotiya 6:8) Kambe “rifuwo a ri pfuni ntšhumu e sikwini ra v̌ukari.” (Swivuriso 11:4) Nakambe, loko hi andzisa ntirho wa hina eka Yehova, hi tiveka enxaxamelweni wa “mikateko ya Yehova” leyi ‘fuwisaka munhu, yi nga n’wi engeteli mikarhalo.’—Swivuriso 10:22.
‘Lava Ku Rhula Ivi U Tiyisela Endleleni Ya Kona’
14, 15. (a) I minjhekanjhekisano ya muxaka muni leyi minkarhi yin’wana yi kavanyeteke ku rhula ka mabandlha? (b) Xana ku rhula ku nga landzeleriwa hi ndlela yihi loko ku holova ku humelela?
14 Ndlela yin’wana leyi hi kombisaka ku tshemba ka hina Yehova ha yona i ku ‘lava ku rhula hi tiyisela endleleni ya kona’ exikarhi ka vapfumeri-kulorhi. (1 Petro 3:10-12) Kambe, hi minkarhi yin’wana, timhaka leti nga nyawuriki ta pfumeleriwa leswaku ti va xihlovo xa dzolonga lerikulu exikarhi ka vamakwerhu: Ku khavisa Holo ya Mfumo, ku lulamisa tinsimu ta bandlha, swiavelo swa Dyondzo ya Buku, ku tamela timagazini na tibuku. Kumbe, etimhakeni tin’wana, ematshan’wini yo lulamisa ku holova ka munhu hi xiyexe kumbe ka bindzu hi moya wa Matewu 18:15-17, vamakwerhu va tseme ku vulavurisana, kumbe va kavanyeta bandlha hi ku holova ka vona.
15 Yakobo u ri: “Mihandzu ya hanyelo leri lulameke yi huma eka mbewu leyi nga byariwa hi ku rhula.” (Yakobo 3:18) Hikwalaho ke, emhakeni ya ku rhula, tiyimiseli ku amukela malangutelo kumbe mianakanyo ya van’wana, hambi ku ri ku lahlekeriwa hi malunghelo ya munhu hi xiyexe. (Ringanisa Genesa 13:5-12.) Hi xikombiso, loko mabandlha mambirhi ma tirhisa Holo ya Mfumo, bandlha rin’wana a ri fanelanga ku teka xiyimo xa leswaku hi rona “n’wini” wa holo naswona ri na matimba yo lerisa minkarhi ya minhlangano kumbe timhaka tin’wana eka bandlha lerin’wana. Ku xixima ni ku tirhisana lokukulu ku fanele ku va kona.
16. Hi wihi nkoka wo xiya ku hleleka ka le tilweni ekaya ni le bandlheni?
16 Timholovo to tala ti nga papalatiwa loko hi xiya ku hleleka ka le tilweni ni ku hlayisa ndhawu yerhu leyi faneleke. (1 Vakorinto 11:3; Vaefesa 5:22-27) Loko vavasati va xixima ku rhandza ka vanuna va vona, vana va yingisa swileriso swa vatswari va vona, malandza ya vutirheli ma yingisa vuleteri lebyi humaka eka vakulu, swiendlo swa vona swi ‘endla leswaku [bandlha] hinkwaro ri kula, ri tiaka erirhandzwini.’ (Vaefesa 4:16) Kavula, minkarhi yin’wana vavanuna, vatswari ni vakulu va endla swihoxo. (Varhoma 3:23) Kambe xana ku xandzuka, ku vilela kumbe ku ala swiletelo leswi nyikeriweke kahle swi antswisa xiyimo? Swi antswa swinene swonghasi ku hlayisa xivandla xa hina lexi hi xi averiweke hi Xikwembu ivi hi lava ku rhula!
Ku Tikarhata eNsin’wini
17. (a) Van’wana va nyika swivangelo swihi swa ku va ni ku hlanganyela kuntsongo ntsena entirhweni wo chumayela? (b) Xana Yesu u khutaze Vakriste ku amukela mintshikilelo ya namuntlha hi ndlela yihi?
17 Kambe eka vo tala, ntlhontlho lowukulu i ku hetisisa xileriso xa Vukriste xo chumayela mahungu lamanene. (Matewu 24:14; 28:19, 20) Kambe van’wana va ni ku hlanganyela kuntsongo entirhweni wa nsimu, kumbexana va endla njhekanjhekisano wa leswaku mintshikilelo ya vutomi ni ku kurisa ndyangu swi endla leswaku swi va nonon’hwela ku endla leswi engetelekeke. A swi kanakanisi, mintshikilelo ya ‘masiku ya makumu’ ya chavisa. (2 Timotiya 3:1) Hambi swi ri tano, Yesu u tsundzuxile malunghana ‘ni ku vilela hi swa vutomi lebyi.’ Loko swiyimo swi nyanya, Vakriste va fanele ku ‘ololoka ivi va yimisa tinhloko.’ (Luka 21:28, 34) Yin’wana ya tindlela letinene to “yima hi tiyile” hi lwa ni minhlaselo ya Sathana i ku va ‘Evangeli ya ku rhula ti va tintangu ta hina ta le milengeni’—hi hlanganyela nkarhi na nkarhi eku chumayeleni!—Vaefesa 6:14, 15.
18. I yini lexi xi nga ha vaka xivangelo lexi ha xona van’wana va tshikaka ku hlanganyela hi xitalo entirhweni wo chumayela?
18 Le ndzhaku esikwini ra Pawulo, Vakriste vo tala (eka mabandlha man’wana) a “va chivirikela ntsena leswi nga swa vona, ku nga ri swa Yesu Kriste.” (Vafilipiya 2:21) Xana leswi swi nga va tano eka van’wana exikarhi ka hina namuntlha? Kumbexana va hluleka ku xiya ku lava Mfumo tanihi laha wanuna loyi a kumeke “dayimani yin’wana ya nxavo lowukulu” leyi ha yona a a ta endla gandzelo rin’wana ni rin’wana a endleke ha kona. (Matewu 13:45, 46) Hi ku voyamela eku titsakiseni, va teka tlhelo ro tilwela swintsongo ivi va nyikela ntirho lowu nga nyawuriki ntsena. Kambe, tsundzuka, rirhandzu ra Yehova ni ra munhu-kulobye ri susumetela Vakriste va ntiyiso ku chumayela, hambi loko ku sungula ku vulavula ni vanhu lava nga tivekiki swi lwisana ni mboyamelo wa hina wa ntumbuluko.—Matewu 22:37-39.
19. Ha yini Yehova a nga tsakisiwi hi matshalatshala ya vusukumbele, naswona hi nga hlamusela ntirho wa hina vini eka yena hi ndlela yihi?
19 Loko hi nga susumeteriwi ku chumayela, manuku rirhandzu ra hina ra Yehova ni ku tshemba ka hina eka yena a swi pfuni nchumu. “Tiv̌a Šikwembu ša tata wa wena, u ši tirela hi mbilu le’yi tengeke,” Davhida u khongotele Solomoni, “hikuv̌a Yehova a kamba timbilu hikwato, kutani a tiv̌isisa makungu hikwawo ya ku anakanya.” (1 Tikronika 28:9) Yehova a nga kanganyisiwi hi matshalatshala ya vusukumbele. Hambi ku ri ku hlanganyela ka nkarhi na nkarhi entirhweni wa nsimu a ku n’wi anerisi loko hi nyikela leswi nga nyawuriki swa leswi a hi ta swi endla loko ‘hi ringeta hi matimba.’ (Luka 13:24) Mukriste un’wana ni un’wana xisweswo u fanele a endla ku dzunisa loku tshembekaka ka ku hlanganyela ka yena entirhweni wa nsimu ivi a tivutisa a ku: ‘Xana hakunene ndzi endla leswi ndzi nga swi kotaka?’ Kumbexana mindzulamiso etipakanini ta hina yi fanele ku endliwa.
Ku Susumeteriwa Ku ‘Endla Leswinene’ Hi Swikombiso Swa Van’wana
20. Ha yini swi fanerile ku xiyisisa swikombiso leswinene leswi vekiweke hi Vakriste-kulorhi?
20 Ntirho wa hina eka Xikwembu a wu endliwi hi “ku tifanisa ni v̌aṅwana.” (Vagalatiya 6:4, Bibele ya Xitsonga) Kambe, swikombiso leswinene swa van’wana hakanyingi swi nga hi susumetela ku endla leswi engetelekeke. Muapostola Pawulo hi byakwe u te: “Tekelelani mina, kukotisa leswi na mina ndzi tekelelaka Kriste.” (1 Vakorinto 11:1) Manuku ke, xiya leswaku i nkarhi wo tanihi kwihi lowu vamakwerhu va wu hetaka entirhweni wa nsimu n’hweti na n’hweti. Le United States, nhlayo-xikarhi ya tiawara ta vahuweleri yi tlakuke ku suka eka 8,3 wa tiawara hi 1979 ku ya eka 9,7 wa tiawara hi 1987! Vamakwerhu a va ri karhi va andzisa nkarhi lowu va wu hetaka ensin’wini hi ku gingiriteka. Xana sweswo swi tano hi wena ke?
21. I yini lexi susumeteleke vo tala ku nghenela ntirho wa vuphayona? Kombisa.
21 Hikwalaho ka ku susumetiwa hi swikombiso swa migingiriko ya van’wana, tinhlayo letikulu ti nghenela ntirho wa vuphayona bya nkarhi hinkwawo. Le California (U.S.A.) makwerhu lontshwa wa xisati la vuriwaka Angela u kume nyiko ya ntirho lowu ringaka, lowu katsaka ku nghenisiwa xikolo ekholichini leyi a a ta yi hlawula. Ematshan’wini ya sweswo, Angela u tihlawulele vutirheli bya nkarhi hinkwawo. Xivangelo xakwe a xi ri xihi ke? “Hi ku tihlanganisa ni maphayona yo tala, a ndzi vona ntsako lowukulu wa xiviri ni ku aneriseka ku nga ri eka vona ntsena kambe evuxakeni bya vona na Yehova. Ndzi lave ku va ni ntsako ni ku aneriseka loku kukulu.”
22. Hi yihi mimpfuno yo endla swilo leswi dyondziweke?
22 Xana wa wu lava ‘ntsako ni ku aneriseka lokukulu’? Manuku “Ṭhemba Yehova, u endla le’ŝo lulama”! Endla leswaku leswi u swi tivaka swi ku susumetela eku endleni ka leswi u nga swi kotaka entirhweni wa Yehova. Ku endla swilo leswi dyondziweke swi ta endla nhluvuko wa wena wa moya wu vonaka eka hinkwavo naswona swi ta pfuna van’wana hi ndlela yo ponisa vutomi. (1 Timotiya 4:15, 16) Hikwalaho, onge hinkwerhu hi nga amukela marito ya Pawulo eka Vafilipiya 4:9 lama nge: “Leswi mi swi dyondzeke ni ku swi kuma, leswi mi swi tweke ni ku swi vona eka mina, swi endleni, kutani Xikwembu xa ku rhula xi ta va na n’wina.”
Tinhla Ta Mpfuxeto
◻ Nhlamulo ya hina ku fanele ku va yihi eku tinyangeni exivonini xa Rito ra Xikwembu?
◻ Hi nga antswisisa ku yini emukhuveni wa hina wo hanyisana ni van’wana?
◻ Ha yini ku nga ri vutlhari ku hlongorisa swilo leswi vonekaka?
◻ Xana hi nga lava ku rhula ebandlheni hi ndlela yihi?
◻ I yini lexi faneleke ku hi susumetela ku va ni ku hlanganyela loku taleke entirhweni wa nsimu?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]
A swi anelanga ku xiya swihoxo ni swivati swa moya. Hi fanele ku teka goza ro swi lulamisa!
[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]
Lava va hlongorisaka rifuwo hakanyingi va titisela “mivilelo leyo tala”