“New World Translation”

Nhlamuselo: I vuhundzuluxeri bya Matsalwa yo Kwetsima lebyi hundzuluxeriweke hi ku kongoma eka Xiheveru, Xiaramu ni Xigriki, byi hundzuluxeriwa eka Xinghezi xa manguva lawa hi komiti ya Timbhoni ta Yehovha leti totiweke. Va tiphofule hi ndlela leyi landzelaka malunghana ni ntirho wa vona: “Vahundzuluxeri va buku leyi, lava chavaka ni ku rhandza Mutsari wa le Henhla-henhla wa Matsalwa yo Kwetsima, va titwa va ri ni vutihlamuleri byo hlawuleka eka Yena byo hundzisa mianakanyo ni marito yakwe hi ku kongoma hi laha swi nga kotekaka ha kona. Nakambe va titwa va ri ni vutihlamuleri eka vahlayi lava xopaxopaka, lava titshegaka hi vuhundzuluxeri bya Rito leri huhuteriweke ra Xikwembu xa le Henhla-henhla leswaku va kota ku ponisiwa hi laha ku nga heriki.” Vuhundzuluxeri lebyi byi rhange hi ku humesiwa hi swiphemuphemu, ku sukela hi 1950 ku ya eka 1960. Vuhundzuluxeri bya tindzimi tin’wana byi sekeriwe eka vuhundzuluxeri bya Xinghezi.

Xana “New World Translation” yi sekeriwe kwihi?

Tanihi xisekelo xo hundzuluxela Matsalwa ya Xiheveru, ku tirhisiwe matsalwa ya Rudolf Kittel, Biblia Hebraica, minkandziyiso ya 1951-55. New World Translation leyi pfuxetiweke hi 1984 yi vuyeriwile eka mpfuxeto lowu pfumelelanaka ni Biblia Hebraica Stuttgartensia ya 1977. Ku engetela kwalaho, ku langutiwe ni Matsalwa-nsongwa ya Lwandle leri Feke ni vuhundzuluxeri byo tala byo sungula bya tindzimi tin’wana. Eka Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki, ku tirhisiwe ngopfu matsalwa ya Xigriki ya 1881 lama lunghiseleriweke hi Westcott na Hort, kambe ku kambisisiwe matsalwa-nkulu man’wana swin’we ni vuhundzuluxeri byin’wana byo tala byo sungula, bya tindzimi tin’wana.

Vahundzuluxeri a ku ri vamani?

Loko yi nyika timfanelo ta yona to kandziyisa vuhundzuluxeri bya yona tanihi nyiko, Komiti ya New World Bible Translation yi kombele leswaku swirho swa yona swi nga boxiwi hi mavito. Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania yi xixime xikombelo xa vona. Vahundzuluxeri a va nga lavi ku tlakusiwa kambe a va lava ku dzunisa Mutsari wa le Henhla-henhla wa Matsalwa yo Kwetsima.

Emalembeni lama hundzeke tikomiti tin’wana ta vuhundzuluxeri ti landzele mavonelo lama fanaka. Hi xikombiso, xifunengeto xa Nkandziyiso wa Tinhlamuselo (1971) xa New American Standard Bible xi ri: “A hi tirhisanga vito ra xidyondzi xo karhi lexi xi nga vutisiwaka tinhlamuselo kumbe xi bumabumeriwa hikuva hi tshemba leswaku Rito ra Xikwembu ri fanele ku tiyimela hi roxe.”

Xana i vuhundzuluxeri bya swidyondzeki hakunene?

Tanihi leswi vahundzuluxeri va yona va hlawuleke ku ka va nga boxiwi hi mavito, xivutiso lexi a xi nge hlamuriwi hi ku landza dyondzo ya vona. Vuhundzuluxeri lebyi byi fanele ku langutiwa hi ku faneleka ka byona.

Xana lebyi i vuhundzuluxeri bya njhani? Xo sungula, i vuhundzuluxeri lebyi kongomeke, lebyi vekaka mhaka hi laha a yi ri ha kona hi tindzimi to sungula. A hi mavekelo lama ntshunxekeke, laha vahundzuluxeri va siyaka vuxokoxoko lebyi va vonaka onge a hi bya nkoka ivi va engetela mianakanyo leyi va vonaka onge yi ta pfuna. Tanihi ndlela yo pfuna swichudeni, minkandziyiso yo tala yi nyika tinhlamuselo ta le hansi leti vunyingi bya tona byi kombisaka tindlela to hlaya laha marito yo karhi ma nga ha hundzuluxeriwaka kahle hi tindlela to hambana, swin’we ni nxaxamelo wa matsalwa ya khale laha tinhlamuselo tin’wana ti sekeriweke eka wona.

Tindzimana tin’wana ti nga ha hlayeka hi ndlela leyi munhu a nga yi tolovelangiki. Kutani hi byihi vuhundzuluxeri lebyi faneleke? Vahlayi va komberiwa ku kambisisa matsalwa yo seketela lama kombisiweke eka tinhlamuselo ta le hansi enkandziyisweni lowu nga ni Tinhlamuselo wa New World Translation, va hlaya tinhlamuselo leti nyikiweke eka xita-ndzhaku, ni ku ringanisa vuhundzuluxeri lebyi ni vuhundzuluxeri byin’wana byo tala. Hakanyingi va ta kuma leswaku vahundzuluxeri van’wana na vona va vone xilaveko xo tsala mhaka hi ndlela leyi fanaka.

Ha yini ku tirhisiwa vito leri nge Yehovha eMatsalweni ya Vukreste ya Xigriki?

Swi fanele ku lemukiwa leswaku New World Translation a hi yona ntsena Bibele leyi endlaka leswi. Vito ra Xikwembu ri humelela eka vuhundzuluxeri bya Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki lebyi hundzuluxeriweke eka Xiheveru, eka tindzimana leti ku tshahiwaka hi ku kongoma ku suka eMatsalweni ya Xiheveru lama huhuteriweke. The Emphatic Diaglott (1864) yi tamele vito leri nge Yehovha minkarhi ya 18. Vuhundzuluxeri bya Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki hi tindzimi ta kwalomu ka 38 na byona byi tirhisa mavekelo ya ririmi ra byona evitweni ra Xikwembu.

Ndlela leyi Yesu Kreste a kandziyiseke vito ra Tata wakwe ha yona yi kombisa leswaku a a ri tirhisa hi ku olova. (Mt. 6:9; Yoh. 17:6, 26) Hi ku ya hi Jerome wa lembe-xidzana ra vumune C.E., muapostola Matewu u tsale Evhangeli yakwe ro sungula hi Xiheveru, naswona Evhangeli yoleyo yi tshaha tindzimana to tala ta Matsalwa ya Xiheveru leti nga ni vito ra Xikwembu. Vatsari van’wana va Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki va tshaha eka Septuagint ya Xigriki (ku nga vuhundzuluxeri bya Matsalwa ya Xiheveru ma ya eka Xigriki, lebyi sunguleke kwalomu ka 280 B.C.E.), leyi tikopi ta yona to sungula a ti ri ni vito ra Xikwembu hi tinhlanga ta Xiheveru, hi laha swi kombisiwaka ha kona hi swipetlu swa xiviri leswi hlayisiweke.

Profesa George Howard wa Yunivhesiti ya le Georgia u tsarile a ku: “Tanihi leswi Tetragram [tinhlanga ta mune ta Xiheveru ta vito ra Xikwembu] a ya ha tsariwa etikopini ta Bibele ya Xigriki leyi a yi vumba Matsalwa ya kereke yo sungula, swa twisiseka ku pfumela leswaku vatsari va [Testamente Leyintshwa], loko va tshaha eMatsalweni, a va yi susanga Tetragram endzimaneni ya Bibele.”—Journal of Biblical Literature, March 1977, tl. 77.

Ha yini swi tikomba onge tindzimana tin’wana a ti kona?

Tindzimana teto, leti kumekaka eka vuhundzuluxeri byin’wana, a ti kona ematsalweni ya khale lama kumekaka ya Bibele. Ku ringanisiwa ka vuhundzuluxeri byin’wana bya manguva lawa, byo tanihi The New English Bible ni Jerusalem Bible ya Khatoliki, ku kombisa leswaku vahundzuluxeri van’wana na vona va xiye leswaku tindzimana to tano a hi ta yona Bibele. Eka swiyimo swin’wana, ti tekiwe eka xiphemu xo karhi xa Bibele ivi ti engeteriwa eka matsalwa lama kopiwaka hi mutsari wo karhi.

Loko Munhu A Ku—

‘Mi ni Bibele ya n’wina’

U nga ha hlamula u ku: ‘Hi yihi Bibele leyi wena u nga na yona? Xana i . . . (u nga ha vula to hlayanyana leti nga kona hi ririmi ra wena)? Hi laha u swi tivaka ha kona, ku ni vuhundzuluxeri byo tala.’ Kutani u nga ha engetela u ku: ‘Mina ndzi nga tirhisa vuhundzuluxeri byin’wana ni byin’wana lebyi u byi tsakelaka. Kumbexana u nga ha tsakela ku tiva leswaku ha yini ndzi rhandza ngopfu New World Translation. I mhaka ya leswi yi nga ni ririmi ra manguva lawa, leri twisisekaka, ni hikwalaho ka leswi vahundzuluxeri va yona va namarheleke swinene leswi nga eka tindzimi to sungula ta Bibele.’

Kumbe u nga ha ku: ‘Leswi u swi vulaka swi ndzi endla ndzi xiya leswaku u fanele u ri ni Bibele laha kaya ka wena. Xana u tirhisa Bibele yihi? . . . Xana u nga swi kota ku yi teka?’ Kutani u nga ha engetela u ku: ‘Eka hina hinkwerhu, ku nga khathariseki leswaku hi tirhisa vuhundzuluxeri byihi, eka Yohane 17:3 Yesu u kandziyise nchumu wa nkoka lowu hi faneleke ku wu tsundzuka, hi laha u wu vonaka ha kona laha Bibeleni ya wena. . . . ’

Swin’wana leswi u nga ha swi vulaka: ‘Ku ni vuhundzuluxeri byo tala bya Bibele. Sosayiti ya hina yi hi khutaza leswaku hi byi tirhisa hi ku hambana-hambana ka byona leswaku hi kota ku pimanisa ni ku pfuna swichudeni leswaku swi twisisa mongo wa Matsalwa. Hi laha kumbexana u swi tivaka ha kona, Bibele yi rhange yi tsariwa hi Xiheveru, Xiaramu ni Xigriki. Kutani hi tlangela leswi vahundzuluxeri va swi endleke leswaku yi kumeka hi ririmi ra hina. Xana hi yihi Bibele leyi u yi tirhisaka?’

Xiringanyeto xin’wana: ‘Swi le rivaleni leswaku u munhu la rhandzaka Rito ra Xikwembu. Kutani ndza kholwa leswaku u nga tsakela ku tiva ku hambana lokukulu loku nga kona exikarhi ka New World Translation ni vuhundzuluxeri byin’wana. Ku hambana loku ku khumba vito ra munhu wa nkoka swinene loyi ku vulavuriwaka ha yena eMatsalweni. Xana wa n’wi tiva leswaku i mani?’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Xana a wu swi tiva leswaku vito ra yena ri kumeka eBibeleni minkarhi ya 7 000 hi Xiheveru xo sungula—ku tlula vito rihi na rihi?’ (2) ‘Xana hi kwihi ku hambana loku nga kona loko hi tirhisa vito ra Xikwembu kumbe hi nga ri tirhisi? Xana u ni vanghana lavakulu va xiviri lava mavito ya vona u nga ma tiviki? . . . Loko hi lava vuxaka bya munhu hi xiyexe ni Xikwembu, ku tiva vito ra xona i masungulo ya nkoka. Xiya leswi Yesu a swi vuleke eka Yohane 17:3, 6. (Ps. 83:18)’