Swikombo Swa Minkandziyiso Leyi Nga Eka Xiyimiso Xa Minhlangano Xa Mahanyelo Ni Ntirho
SEPTEMBER 4-10
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EZEKIYELE 42-45
“Ku Vuyeteriwa Ka Vugandzeri Lebyi Tengeke!”
(Ezekiyele 43:10-12) “Loko ku ri wena, Wena n’wana wa munhu, tivisa yindlu ya Israyele malunghana ni Yindlu leyi, leswaku va ta tsongahateka hikwalaho ka swihoxo swa vona, va fanele va pima ntila. 11 Loko va titwa va tsongahatekile hakunene hikwalaho ka hinkwaswo leswi va swi endleke, mpfampfarhuto wa xisekelo wa Yindlu leyi, ku hleriwa ka yona ni tindlela ta yona to huma ni tindlela ta yona to nghena, ni mimpfampfarhuto ya yona ya xisekelo hinkwayo ni swihlawulekiso swa yona hinkwaswo, ni mimpfampfarhuto ya yona ya xisekelo hinkwaxo ni milawu ya yona hinkwayo, va tivise swona, u swi tsala emahlweni ka mahlo ya vona, leswaku va hlayisa mpfampfarhuto wa yona hinkwawo wa xisekelo ni swihlawulekiso swa yona hinkwaswo, va swi hetisisa. 12 Lowu i nawu wa Yindlu leyi. Ehenhla ka ntshava, ndhawu ya yona hinkwayo eka matlhelo hinkwawo i nchumu wo kwetsima ngopfu. Waswivo! Lowu i nawu wa Yindlu leyi.
“Veka Mbilu Ya Wena” eTempeleni Ya Xikwembu!
3 Xivono lexi lexi anameke, lexi tekaka tindzima ta kaye ta buku ya Ezekiyele, xi nyike Vayuda lava khotsiweke xitshembiso lexi tiyisaka ripfumelo. Vugandzeri bya ntiyiso a byi ta kondleteriwa! Eka malembe xidzana lama landzeleke, hambi ku ri ku fikela esikwini ra hina, xivono lexi xi ve xikhutazo eka lava rhandzaka Yehovha. Njhani? A hi kambisiseni leswi xivono xa Ezekiyele xa vuprofeta a a xi vula swona eka Vaisrayele lava nga evuhlongeni. Xi vulavula hi swilo swa mune leswikulu: tempele, vuprista, tindhuna ni tiko.
it-2 1082 ¶2
Tempele
Xivono xa Ezekiyele xa tempele. Hi 593 B.C.E., hi lembe ra vu-14 endzhaku ka loko muti wa Yerusalema wu lovisiwile swin’we ni tempele ya Solomoni, exivonweni Ezekiyele loyi a a ri muprista tlhelo muprofeta u tivone a ri enhlohlorhini ya ntshava leyikulu, leyi eka yona a kombiweke tempele leyikulu ya Yehovha. (Eze 40:1, 2) Ezekiyele u lerisiwe ku tsala swilo hinkwaswo leswi a swi voneke eka “yindlu ya Israyele,” leswaku a yi khomisa tingana ni ku tlhela a endla leswaku Vayuda lava a va ri evuhlongeni lava a va kanakana ku chavelela vanhu vo tshembeka va hundzuka. (Eze 40:4; 43:10, 11) Xivono xexo a xi vulavula ngopfu hi mimpimo ya tempele. Leswi a swi tirhisiwa ku pima a ku ri “rihlanga” (rihlanga leri leheke timitara ta 3,11) ni “xisungunu” (xisungunu lexi leheke tisentimitara ta 51,8.). (Eze 40:5) Mimpimo leyi ya xivono xa tempele yi endle leswaku vanhu van’wana va tshemba leswaku xivono lexi xa tempele a ku ri xikombiso xa ndlela leyi tempele leyi a yi ta akiwa hi Zerubabele a yi ta languteka ha yona. Hambiswiritano, a ku na vumbhoni lebyi khomekaka lebyi seketelaka mhaka leyi.
(Ezekiyele 44:23) “‘Va fanele va letela vanhu va mina hi ku hambana loku ku nga kona exikarhi ka nchumu wo kwetsima ni nchumu lowu nyameke; naswona va fanele va va byela ku hambana loku ku nga kona exikarhi ka leswi nga tengangiki ni leswi tengeke.
(Ezekiyele 45:16) “‘Loko ku ri vanhu hinkwavo va tiko, va ta va ni vutihlamuleri bya munyikelo lowu eka ndhuna ya Israyele.
“Veka Mbilu Ya Wena” eTempeleni Ya Xikwembu!
10 Swilo leswi hinkwaswo swi fanele swi ti tsakise swinene timbilu ta vabohiwa! Ndyangu wun’wana ni wun’wana a wu tshembisiwe ku nyikiwa ndzhaka etikweni. (Ringanisa Mikiya 4:4.) Vugandzeri bya ntiyiso a byi ta kuma ndhawu leyi tlakukeke, yo hlawuleka kwalaho. Nakambe xiya leswaku exivonweni xa Ezekiyele, ndhuna, ku fana ni vaprista, a yi ta tshama etikweni leri nyikeriweke hi vanhu. (Ezekiyele 45:16) Kutani ke, etikweni leri pfuxetiweke, vanhu a va ta seketela ntirho lowu endliwaka hi lava Yehovha a va vekeke leswaku va rhangela, va va seketela hi ku landzela nkongomiso wa vona. Hi ku komisa, tiko leri a ri fanekisela nhleleko, ntirhisano ni vuhlayiseki.
Endla Ndzavisiso
(Ezekiyele 43:8, 9) Hi ku veka ka vona nyangwa ya vona swin’we ni nyangwa ya mina, rimba ra vona etlhelo ka rimba ra mina, ku va ni khumbi exikarhi ka mina na vona. Va nyamise vito ra mina ro kwetsima hi swilo swa vona leswi nyenyetsaka leswi va swi endleke, lerova ndzi va lovisa loko ndzi hlundzukile. 9 Kutani, a va suse vumbhisa bya vona ni mintsumbu ya tihosi ta vona swi ya ekule na mina, kunene ndzi ta tshama exikarhi ka vona hilaha ku nga riki na makumu.
it-2 467 ¶4
Vito
Leswi Vaisrayele va tsandzeke ku hanya hi milawu ya Xikwembu tanihi vanhu va xona, va endle leswaku vito ra xona ri nyamisiwa. (Eze 43:8; Am 2:7) Ku nga tshembeki ka Vaisrayele ku endle leswaku Xikwembu xi va xupula naswona leswi swi endle leswaku matiko man’wana ma rhukana vito ra xona. (Ringanisa Ps 74:10, 18; Esa 52:5.) Leswi a ma nga swi xiyi leswaku nxupulo wolowo a wu huma eka Yehovha, hi xihoxo matiko wolawo ma vule leswaku Yehovha a a tsandzeka ku sirhelela Vaisrayele eka maxangu lawa a ma va wela. Leswaku a basisa vito rakwe eka xisandzu xexo, Yehovha u teke goza ro tlherisela masalela ya Vaisrayele etikweni ra vona.—Eze 36:22-24.
(Ezekiyele 45:9, 10) “Yehovha, Hosi leyi Lawulaka u te, ‘Swi ringene hi n’wina, N’wina tindhuna ta Israyele!’ “ ‘Susani madzolonga ni ku phanga, mi endla vululami ni ku tshembeka. Tshikani ku yingayingisa vanhu va mina,’ ku vula Yehovha, Hosi leyi Lawulaka. 10 ‘Mi fanele mi va ni swikalo leswi kongomeke ni efa leyi kongomeke ni mpimo wa bati lowu kongomeke.
it-2 140
Vululami
Hikwalaho ka sweswo, mikarhi hinkwayo Yehovha u langutele leswaku lava lavaka ku amukeriwa hi yena va hanya hi ku pfumelelana ni milawu yakwe yo lulama ni ku tlhela va yi landzela. (Esa 1:17, 18; 10:1, 2; Yr 7:5-7; 21:12; 22:3, 4; Ezk 45:9, 10; Am 5:15; Mk 3:9-12; 6:8; Zk 7:9-12)
Ku Hlaya Ka Bibele
(Ezekiyele 44:1-9) Kutani a ndzi vuyisa hi ndlela ya nyangwa ya vukwetsimelo, ya le handle leyi languteke evuxeni, a yi pfalekile. 2 Yehovha a ku eka mina: “Loko ku ri nyangwa leyi yi ta tshama yi pfalekile. Yi nga ka yi nga pfuriwi, naswona ku hava munhu ntsena la nga ta nghena ha yona; hikuva Yehovha, Xikwembu xa Israyele, u nghene ha yona, yi ta tshama yi pfalekile. 3 Hambiswiritano, ndhuna—leswi yi nga ndhuna yi ta tshama eka yona, leswaku yi dya xinkwa emahlweni ka Yehovha. Yi ta nghena hi ndlela ya rikupakupa ra nyangwa, naswona yi ta huma hi ndlela ya rona.” 4 Hiloko a ndzi tisa hi ndlela ya nyangwa ya le n’walungwini emahlweni ka Yindlu leyi, leswaku ndzi vona, kutani waswivo, ku vangama ka Yehovha a ku tate yindlu ya Yehovha. Hiloko ndzi wa hi xikandza. 5 Kutani Yehovha a ndzi byela a ku: “N’wana wa munhu, veka mbilu ya wena u vona hi mahlo, u twa hi tindleve hinkwaswo leswi ndzi ku byelaka swona malunghana ni milawu ya yindlu ya Yehovha ni milawu ya yona hinkwayo, u fanele u veka mbilu ya wena endleleni yo nghena ya Yindlu leyi ni le ka tindlela hinkwato to huma evukwetsimelweni. 6 U fanele u byela Ku Xandzuka, yindlu ya Israyele, u ku, ‘Yehovha, Hosi leyi Lawulaka u te: “Swi ringene hi n’wina hikwalaho ka swilo swa n’wina hinkwaswo leswi nyenyetsaka, N’wina yindlu ya Israyele, 7 loko mi tisa vanhu vambe lava nga yimbangiki embilwini, lava nga yimbangiki enyameni, leswaku va nghena evukwetsimelweni bya mina va byi nyamisa, ku nga yindlu ya mina; loko mi nyikela xinkwa xa mina, mafurha ni ngati, vona va tshamela ku tlula ntwanano wa mina hikwalaho ka swilo swa n’wina hinkwaswo leswi nyenyetsaka. 8 A mi wu khathalelanga ntirho wa swilo swa mina swo kwetsima, naswona a mi va vekanga van’wana va va vahlayisi va ntirho wa mina evukwetsimelweni bya mina.”’ 9 “‘Yehovha, Hosi leyi Lawulaka u te: “Ku hava munhu wumbe, loyi a nga yimbangiki embilwini, loyi a nga yimbangiki enyameni, loyi a nga nghenaka evukwetsimelweni bya mina, ku nga muluveri un’wana ni un’wana loyi a nga exikarhi ka vana va Israyele.” ’
SEPTEMBER 11-17
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EZEKIYELE | 46-48
“Mikateko Leyi Tiko Ra Israyele Leri Vuyeteriweke A Ri Ta Tiphina Hi Yona”
(Ezekiyele 47:1) Hakatsongo-tsongo a ndzi tlherisela evunghenweni bya Yindlu leyi, kutani waswivo, a ku ri ni mati lawa a ma huma ehansi ka nyangwa ya Yindlu leyi etlhelo ra le vuxeni, hikuva tlhelo ra le mahlweni ka Yindlu leyi a ri ri evuxeni. Mati a ma rhelela ma huma ehansi, ku suka etlhelweni ra xinene ra Yindlu leyi, edzongeni wa alitari.
(Ezekiyele 47:7-12) Loko ndzi vuya, waswivo, eribuweni ra xinambyana a ku ri ni mirhi yo tala swinene, eka tlhelo leri ni le ka tlhelo lerin’wana. 8 A ya emahlweni a ku eka mina: “Mati lawa ma ya exifundzheni xa le vuxeni, ma ta rhelela eArabha. Ma ta ya fika elwandle. Ma tisiwa elwandle, mati ya rona ma hanyisiwa. 9 Moya-xiviri wun’wana ni wun’wana lowu hanyaka wa swivumbiwa leswi fambaka swi tele, endhawini yin’wana ni yin’wana leyi xinambyana lexikulu xi fambaka eka yona, wu ta hanya. Ku ta va ni tinhlampfi to tala swinene, hikuva mati lawa ma ta fika kona hakunene, mati ya le lwandle ma ta hanyisiwa, xin’wana ni xin’wana xi ta hanya laha xinambyana xi fikaka kona. 10 “Entiyisweni vaphasi va tinhlampfi va ta yima etlhelo ka xona ku suka aEni-gedi ku ya fika aEni-gilayimu. Ku ta va ni ndhawu yo omisa tinkoka. 11 Tinhlampfi ti ta va kona hi mixaka ya tona, kukota tinhlampfi ta Lwandle Lerikulu, to tala swinene. “Ku ni tindhawu ta kona leti ti nga nhlangasi ni tindhawu ta kona leti ti nga ndzhope, ti nga ka ti nga hanyisiwi. Kunene ti ta hundzuka munyu. 12 “Etlhelo ka xinambyana ku ta va ni mirhi ya mixaka hinkwayo leyi dyiwaka, ekusuhi ni ribuwa ra xona eka tlhelo leri ni le ka tlhelo lerin’wana. Matluka ya yona a ma nge vuni, ni mihandzu ya yona a yi nge heli. Etin’hwetini ta yona yi ta tswala mihandzu leyintshwa, hikuva mati ya yona—ma huma evukwetsimelweni. Mihandzu ya yona yi ta dyiwa ni matluka ya yona ma va yo hanyisa.”
“Veka Mbilu Ya Wena” eTempeleni Ya Xikwembu!
11 Xana Yehovha a a ta ri katekisa tiko ra vona? Vuprofeta lebyi byi hlamula xivutiso lexi hi nhlamuselo leyi tsakisaka. Nambu wa khuluka wu huma etempeleni, wu ndlandlamuka loko wu ya emahlweni, wu va nambu lowukulu loko se wu nghena eLwandle leri Feke. Kwalaho wu fika wu hanyisa mati lama nga hava vutomi naswona ntirho wo phasa tinhlampfi wu famba kahle eribuweni ra kwalaho. Etimbuweni ta nambu ku ni mirhi yo tala leyi vekaka mihandzu lembe hinkwaro, leyi wundlaka yi tlhela yi hanyisa.—Ezekiyele 47:1-12.
12 Eka vabohiwa, xitshembiso lexi a xi va tsundzuxa ni ku tiyisekisa vuprofeta lebyi tshameke byi vuriwa bya ku kondletela, lebyi a va byi langutele hi mahlo-ngati. Ku tlula kan’we, Yehovha u huhutele vaprofeta leswaku va hlamusela tiko ra Israyele leri kondleteriweke, leri nga ni vaaki naswona ri fanaka ni paradeyisi. Vuprofeta hi ku phindha-phindha a byi vulavula hi tindhawu leti feke leti tlhelaka ti hanya. (Esaya 35:1, 6, 7; 51:3; Ezekiyele 36:35; 37:1-14) Xisweswo vanhu a va ta langutela leswaku mikateko ya Yehovha leyi hanyisaka yi ta khuluka ku fana ni nambu lowu humaka etempeleni leyi pfuxetiweke. Xisweswo, tiko leri feke hi tlhelo ra moya a ri ta pfuka. Vanhu lava kondleteriweke a va ta katekisiwa hi vavanuna va moya—vavanuna lava lulameke ni lava tiyeke ku fana ni mirhi leyi mileke etimbuweni ta nambu lowu wa le xivonweni, vavanuna lava a va ta rhangela ntirho wa ku pfuxeta tiko leri onhiweke. Esaya na yena u tsarile a vulavula hi “mikuhlu ya ku lulama” leyi a yi ta “v̌uyetela miti le’yi onhakeke, le’yi nga mbunḍušiwa e mikarini ya khale.”—Esaya 61:3, 4.
(Ezekiyele 47:13, 14) Yehovha, Hosi leyi Lawulaka u te: “Leyi i ndhawu leyi mi nga ta tiavela yona yi va ndzhaka, yi va tiko ra tinyimba ta 12 ta Israyele, Yosefa a va ni swiphemu swimbirhi swa ndhawu. 14 Yi ta va ndzhaka ya n’wina, un’wana ni un’wana a fana ni makwavo, tiko leri ndzi tlakuseke voko ra mina ndzi hlambanya leswaku ndzi ta ri nyika vatata wa n’wina; tiko leri ri ta va ndzhaka ya n’wina hi vuhlolotwana.
“Veka Mbilu Ya Wena” eTempeleni Ya Xikwembu!
10 Swilo leswi hinkwaswo swi fanele swi ti tsakise swinene timbilu ta vabohiwa! Ndyangu wun’wana ni wun’wana a wu tshembisiwe ku nyikiwa ndzhaka etikweni. (Ringanisa Mikiya 4:4.) Vugandzeri bya ntiyiso a byi ta kuma ndhawu leyi tlakukeke, yo hlawuleka kwalaho. Nakambe xiya leswaku exivonweni xa Ezekiyele, ndhuna, ku fana ni vaprista, a yi ta tshama etikweni leri nyikeriweke hi vanhu. (Ezekiyele 45:16) Kutani ke, etikweni leri pfuxetiweke, vanhu a va ta seketela ntirho lowu endliwaka hi lava Yehovha a va vekeke leswaku va rhangela, va va seketela hi ku landzela nkongomiso wa vona. Hi ku komisa, tiko leri a ri fanekisela nhleleko, ntirhisano ni vuhlayiseki.
(Ezekiyele 48:9, 10) “Malunghana ni munyikelo lowu mi faneleke mi wu nyikela eka Yehovha, ku leha ku ta va swisungunu swa 25 000, ku anama ku va 10 000. 10 Leswi swi fanele swi va munyikelo wo kwetsima wa vaprista, ku ya en’walungwini ku ta va swisungunu swa 25 000, ku ya evupela-dyambu ku ta va ku anama ka 10 000, ku ya evuxeni ku ta va ku anama ka 10 000, ku ya en’walungwini ku ta va ku leha ka 25 000. Vukwetsimelo bya Yehovha byi fanele byi va exikarhi ka xona.
Endla Ndzavisiso
(Ezekiyele 47:1) Hakatsongo-tsongo a ndzi tlherisela evunghenweni bya Yindlu leyi, kutani waswivo, a ku ri ni mati lawa a ma huma ehansi ka nyangwa ya Yindlu leyi etlhelo ra le vuxeni, hikuva tlhelo ra le mahlweni ka Yindlu leyi a ri ri evuxeni. Mati a ma rhelela ma huma ehansi, ku suka etlhelweni ra xinene ra Yindlu leyi, edzongeni wa alitari.
(Ezekiyele 47:8) A ya emahlweni a ku eka mi-na: “Mati lawa ma ya exifundzheni xa le vuxeni, ma ta rhelela eArabha. Ma ta ya fika elwandle. Ma tisiwa elwandle, mati ya rona ma hanyisiwa.
(Ezekiyele 48:30) “Leti ku ta va tindlela to huma ha tona emutini: Endzilakaneni wa le n’walungwini, mpimo wa kona wu ta va swisungunu swa 4 500.
(Ezekiyele 48:32-34) “Endzilakaneni wa le vuxeni ku ta va ni swisungunu swa 4 500, tinyangwa tinharhu, nyangwa ya Yosefa, yin’we; nyangwa ya Benjamini, yin’we; nyangwa ya Dani, yin’we. 33 “Ndzilakana wa le dzongeni wu ta va ni mpimo wa swisungunu swa 4 500, ku va ni tinyangwa tinharhu, nyangwa ya Simiyoni, yin’we; nyangwa ya Isakara, yin’we; nyangwa ya Zebuloni, yin’we. 34 “Ndzilakana wa le vupela-dyambu wu ta va ni swisungunu swa 4 500, ku ri ni tinyangwa tinharhu, nyangwa ya Gadi, yin’we; nyangwa ya Axere, yin’we; nyangwa ya Neftali, yin’we.
“Veka Mbilu Ya Wena” eTempeleni Ya Xikwembu!
14 Xana swiendlakalo leswi a ku ri swona ntsena leswi hetisiseke xivono xa Ezekiyele? Doo; xi kombetela eka nchumu wun’wana lowukulu swinene. Tsundzuka: Tempele leyi Ezekiyele a yi voneke a swi nga ta koteka leswaku yi akiwa hi ndlela leyi yi hlamuseriweke ha yona. Ina, Vayuda va xi landzele swinene xivono xexo naswona va tlhele va byi endla hi ku kongoma vuxokoxoko byin’wana bya xona. Hambiswiritano, tempele ya le xivonweni hinkwayo ka yona a yi ri yikulu lerova a yi nga ta enela eNtshaveni ya Moriya, laha tempele yo sungula a yi akiwe kona. Ku tlhandlekela kwalaho, tempele ya Ezekiyele a yi nga ri kona emutini kambe a yi ri kule endhawini leyi nga yoxe, kasi tempele ya vumbirhi yi akiwe laha leyi yo sungula a yi akiwe kona, emutini wa Yerusalema. (Ezra 1:1, 2) Nakambe, a wu kona nambu wa xiviri lowu tshameke wu huma etempeleni ya le Yerusalema. Xisweswo, Israyele wa khale u vone ku hetiseka lokutsongo ntsena ka vuprofeta bya Ezekiyele. Leswi swi vula leswaku ku fanele ku ri ni ku hetiseka lokukulu ka moya ka xivono lexi.
(Ezekiyele 47:6) Hiloko a ku eka mina: “Xana u swi vonile leswi, Wena n’wana wa munhu?” Kutani a ndzi fambisa, a ndzi tlherisela eribuweni ra xinambyana.”
it-2 1001
N’wana Wa Munhu
EMatsalweni ya Xiheveru, xiga lexi xi humelela mikarhi yo tala ebukwini ya Ezekiyele, laha Xikwembu xi vulaka mikarhi yo tlula 90 leswaku muprofeta loyi i “n’wana wa munhu.” (Eze 2:1, 3, 6, 8) Ku tirhisiwa ka xiga lexi a ku ri ku kombisa leswaku muprofeta loyi o va muvulavuleri la nga munhu wa nyama naswona leswi a swi hambanisa muprofeta loyi ni Loyi rungula ri humaka eka yena ku nga Xikwembu Lexi Tlakukeke. Muprofeta Daniyele u hlamuseriwe hi ndlela leyi fanaka eka Daniyele 8:17.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Ezekiyele 48:13-22) “Ekusuhi swinene ni ndhawu ya vaprista, Valevhi va fanele va va ni mpimo wa ku leha ka swisungunu swa 25 000, ku anama ku va 10 000; ku leha hinkwako ku va 25 000, ku anama kona ku va 10 000.14 A va fanelanga va xavisa hambi ku ri xiphemu xa yona, naswona munhu a nga fanelanga a cincisa ha yona, hambi ku ri ku endla leswaku ndhawu yo hlawuleka swinene yi hundza eka vona; hikuva i nchumu wo kwetsima eka Yehovha. 15 “Loko ku ri swisungunu swa 5 000 leswi seleke swa ku anama etlhelo ka leswa 25 000, i xilo lexi nyameke emutini, leswaku xi va ndhawu yo tshama eka yona ni madyelo. Muti wu fanele wu va exikarhi ka xona. 16 Leyi i mimpimo ya muti: ndzilakana wa le n’walungwini i swisungunu swa 4 500, ndzilakana wa le dzongeni i 4 500, ndzilakana wa le vuxeni i 4 500, ndzilakana wa le vupela-dyambu i 4 500. 17 Muti wu fanele wu va ni madyelo, swisungunu swa 250 ku ya en’walungwini, swa 250 ku ya edzongeni, swa 250 ku ya evuxeni, swa 250 ku ya evupela-dyambu. 18 “Leswi seleke eka tlhelo ro leha swi ta fana ni munyikelo wo kwetsima, swisungunu swa 10 000 ku ya evuxeni, swa 10 000 ku ya evupela-dyambu; swi fanele swi fana ni munyikelo wo kwetsima, ntshovelo wa swona wu fanele wu va xinkwa xa lava va tirhelaka muti. 19 Lava va tirhelaka muti eka tinyimba hinkwato ta Israyele va ta ri rima. 20 “Munyikelo hinkwawo i swisungunu swa 25 000 hi swisungunu swa 25 000. Mi fanele mi nyikela xiphemu xa matlhelo ya mune yo ringana xi va munyikelo wo kwetsima ni ndzhaka ya muti. 21 “Leswi swi seleke swi ta va swa ndhuna, eka tlhelo leri ni le ka tlhelo lerin’wana ra munyikelo wo kwetsima ni ndzhaka ya muti, etlhelo ka swisungunu swa 25 000 swa munyikelo wa ndzilakana wa le vuxeni; evupela-dyambu etlhelo ka swisungunu swa 25 000 ku ya endzilakaneni wa le vupela-dyambu. Ku fana ni swiphemu, xi ta va xa ndhuna. Munyikelo wo kwetsima ni vukwetsimelo bya Yindlu swi fanele swi va exikarhi ka xona. 22 “Loko ku ri ndzhaka ya Valevhi ni ndzhaka ya muti, yi fanele yi va exikarhi ka leswi swi nga swa ndhuna. Yi fanele yi va ya ndhuna exikarhi ka ndzilakana wa Yuda ni ndzilakana wa Benjamini.
SEPTEMBER 18-24
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | DANIYELE 1-3
“Ku Tshembeka Eka Yehovha Swa Vuyerisa”
(Daniyele 3:16-20) Xadraka, Mixaka na Abedinigo va hlamula, va byela hosi va ku: “Wena Nebukadnetsara, emhakeni leyi a hi bohekanga ku vula rito hi ku angula. 17 Loko swi fanele swi va tano, Xikwembu xa hina lexi hi xi tirhelaka xa swi kota ku hi ponisa. Xi ta hi ponisa hi huma ekheleni ra ndzilo lowu pfurhaka ni le vokweni ra wena, Wena hosi. 18 Loko swi nga ri tano, swi tive wena, Wena hosi, leswaku swikwembu swa wena a hi swi tirheli, ni xifaniso xa nsuku lexi u xi yimiseke a hi nge xi gandzeli.” 19 Hiloko Nebukadnetsara a hlundzuka ngopfu, ku languteka ka xikandza xakwe ku hundzuka eka Xadraka, Mixaka na Abedinigo. A hlamula, a lerisa leswaku khele ri hlanganyetiwa ri hisa hilaha ku andzisiweke ka nkombo eka ku hisa loku tolovelekeke. 20 Kutani a byela vavanuna van’wana lava tiyeke emirini va ntamu lowukulu, lava a va ri eka vandla rakwe ra nyimpi leswaku va boha Xadraka, Mixaka na Abedinigo, va va hoxa ekheleni ra ndzilo lowu pfurhaka.
Tshama U Tshembekile Eka Mfumo Wa Xikwembu
15 Hi lava ku tirhela Yehovha hi ripfalo leri baseke, hikwalaho minkarhi yin’wana hi ta endla swilo hi ndlela leyi hambaneke swinene ni ya vatirhikulorhi, lava hi nghenaka na vona xikolo, vaakelani kumbe maxaka ya hina. (1 Pet. 2:19) Yesu u hi byerile leswaku van’wana va ta hi venga hikwalaho ka leswi hi endlaka swilo hi ndlela leyi hambaneke ni ya vona. Tsundzuka leswaku vo tala va lava va hi kanetaka a va tivi nchumu hi Mfumo wa Xikwembu. Hikwalaho a va swi twisisi leswaku ha yini swi ri swa nkoka swinene eka hina ku tshembeka eka Mfumo wa Xikwembu ematshan’weni yo tshembeka eka mimfumo ya vanhu.
16 Leswaku hi tshembeka eka Yehovha, hi fanele hi n’wi yingisa ku nga khathariseki leswi vanhu van’wana va nga ha swi endlaka kumbe ku swi vula eka hina. (Dan. 3:16-18) Vantshwa ngopfungopfu swi nga ha va tikela ku endla swilo hi ndlela leyi hambaneke ni ya van’wana. Vatswari, pfunani vana va n’wina leswaku va va ni xivindzi loko va ri exikolweni. Vana va n’wina va nga ha chava ku ala ku losa mujeko kumbe ku ala ku hlanganyela eka minkhuvo yin’wana ya tiko. Hi nkarhi wa vugandzeri bya n’wina bya ndyangu, mi nga dyondza hi ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi swilo leswi. Va dyondziseni ndlela yo hlamusela tidyondzo leti va pfumelaka eka tona hi ndlela leyi twisisekaka ni leyi xiximekaka. (Rhom. 1:16) Nakambe, loko swi laveka, pfunani vana va n’wina hi ku vulavula ni vadyondzisi va vona mi tlhela mi va hlamusela tidyondzo leti hi pfumelaka eka tona.
(Daniyele 3:26-29) “Hiloko Nebukadnetsara a tshinela enyangweni ya khele ra ndzilo lowu pfurhaka. A angula a ku: “Xadraka, Mixaka na Abedinigo, n’wina malandza ya Xikwembu Lexi nge Henhla-henhla, humani mi ta laha!” Enkarhini wolowo Xadraka, Mixaka na Abedinigo va huma endzeni ka ndzilo.27 Kutani valanguteri ni valawuri lavakulu ni tindhuna letikulu ta hosi lava a va hlengeletanile va vona vavanuna lava va tiyeke emirini, leswaku ndzilo a wu vanga na matimba emirini wa vona, hambi ku ri nsisi wun’we wa nhloko ya vona a wu vavukanga, ni minkhancu ya vona a yi hundzukanga ni risema ra ndzilo a ri nga ri kona eka vona. 28 Nebukadnetsara a angula a ku: “A ku vongiwe Xikwembu xa Xadraka, Mixaka na Abedinigo, lexi rhumeke ntsumi ya xona kutani xi ponisa malandza ya xona lawa a ma xi tshemba, lawa ma hundzuleke rito ra hosi, ma nyiketa miri wa wona, hikuva a ma nga ta tirhela ni ku gandzela xikwembu xin’wana nikatsongo handle ka Xikwembu xa wona. 29 Kutani ndzi humesa xileriso, leswaku vanhu van’wana ni van’wana, vanhu va tiko kumbe ririmi lava va vulaka nchumu lowu hoxeke malunghana ni Xikwembu xa Xadraka, Mixaka na Abedinigo va fanele va phatluleriwa, yindlu ya vona yi fanele yi hundzuka xihambukelo xa vanhu hinkwavo; tanihi leswi xi nga riki kona xikwembu xin’wana lexi xi kotaka ku kutsula ku fana ni lexi.”
Vana Ni Xivindzi—Yehovha U Na Wena!
13 Hi lembe-xidzana ra vunkombo B.C.E., malandza manharhu ya Yehovha ya Vaheveru ma hakeriwile hikwalaho ko kombisa ripfumelo ni xivindzi. Hosi Nebukadnetsara u lerise leswaku vavanuna hinkwavo va nkoka va le Babilona va hlangana leswaku va ta gandzela xifaniso lexikulu xa nsuku. Un’wana ni un’wana loyi a a nga ta xi nkhisamela a a ta dlayiwa hi ku hoxiwa ekheleni ra ndzilo. Vaheveru lavanharhu va byele Nebukadnetsara hi xichavo va ku: “Xikwembu xa hina lexi hi xi tirhelaka xa swi kota ku hi ponisa. Xi ta hi ponisa hi huma ekheleni ra ndzilo lowu pfurhaka ni le vokweni ra wena, Wena hosi. Loko swi nga ri tano, swi tive wena, Wena hosi, leswaku swikwembu swa wena a hi swi tirheli, ni xifaniso xa nsuku lexi u xi yimiseke a hi nge xi gandzeli.” (Dan. 3:16-18) Eka Daniyele 3:19-30 hi hlaya hi rungula leri tsakisaka ra ndlela leyi Vaheveru lavanharhu va ponisiweke ha yona. Hambileswi hi nga taka hi nga xungetiwi hi ku dlayiwa hi ku hoxiwa ekheleni ra ndzilo, hi langutana ni miringo leyi ringaka vutshembeki naswona hi nga tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta hi katekisa loko hi kombisa ripfumelo ni xivindzi.
Endla Ndzavisiso
(Daniyele 1:5) Ku tlula kwalaho, siku ni siku hosi a yi va avela xiphemu xa switshongo swa hosi ni vhinyo leyi yi yi nwaka, yi va wundla malembe manharhu, leswaku va yima emahlweni ka hosi eku heleni ka masiku lawa.
(Daniyele 1:8) Kambe Daniyele a a tiyimiserile embilwini yakwe leswaku a a nga ta tinyamisa hi switshongo swa hosi ni hi ku nwa vhinyo ya yona. U hambete a kombela mutirhi lonkulu wa le hubyeni leswaku a nga n’wi nyiki, leswaku a nga ta tinyamisa.
it-2 382
Mixaka
Ku ni swivangelo swinharhu leswi a swi endla leswaku va teka switshongo swa hosi tanihi leswi ‘nyameke’: (1) Vababilona a va dya nyama ya swiharhi leswi a swi nga tenganga hi ku ya hi Nawu wa Muxe; (2) a va nga tiyiseki loko nyama ya swiharhi leswi a va fanele va swi dya yi hume ngati, swin’wana a swi tlimbiwa kunene; (3) vahedeni a va rhanga va nyikela switlhavelo hi swiharhi eka swikwembu swa vona naswona ku dya nyama yoleyo a swi ta fana ni ku gandzela swikwembu sweswo.—Dn 1:8; ringanisa 1Ko 10:18-20, 28.
(Daniyele 2:44) “Emasikwini ya tihosi teto Xikwembu xa le tilweni xi ta veka mfumo lowu wu nga ta ka wu nga lovisiwi. Mfumo lowu wu nga ka wu nga hundziseriwi eka vanhu van’wana. Wu ta pfotlosa kutani wu herisa mimfumo leyi hinkwayo, kambe wona wu ta tshama hilaha ku nga riki na makumu,
w12 6/15 17, bokisi
HI YIHI “MIMFUMO LEYI HINKWAYO”?
Vuprofeta bya Daniyele 2:44 byi vula leswaku Mfumo wa Xikwembu “wu ta pfotlosa kutani wu herisa mimfumo leyi hinkwayo.” Vuprofeta byebyo byi kombetela ntsena eka mimfumo leyi nga swiphemu swa xifaniso lexikulu.
Ku vuriwa yini hi mimfumo leyin’wana hinkwayo ya vanhu? Vuprofeta lebyi vulavulaka hi mhaka leyi fanaka lebyi nga eka Nhlavutelo byi hi byela leswi engetelekeke. Byi kombisa leswaku “[tihosi] ta misava hinkwayo leyi akiweke” ti ta hlengeletana leswaku ti lwa na Yehovha hi “siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo.” (Nhlav. 16:14; 19:19-21) Hikokwalaho, a hi mimfumo ya xifaniso xa xivandzana ntsena leyi nga ta lovisiwa eArmagedoni kambe ku ta lovisiwa ni tihulumendhe letin’wana hinkwato ta vanhu.
Xilotlelo Xa Ku Ya eMisaveni Ya Ntsako
Nhlamulo ya kona yi kumeka eka Daniyele 2:44 leyi nge: “Emasikwini ya tihosi teto [leti fumaka emakumu ka mafambiselo lawa] Xikwembu xa le tilweni xi ta veka mfumo lowu wu nga ta ka wu nga lovisiwi. Mfumo lowu wu nga ka wu nga hundziseriwi eka vanhu van’wana. Wu ta pfotlosa kutani wu herisa mimfumo [ya vanhu] leyi hinkwayo, kambe wona wu ta tshama hilaha ku nga riki na makumu.” Hikwalaho ka yini Mfumo wa Xikwembu wu ta “pfotlosa” mimfumo ya misava leyi? Hikuva mimfumo leyi yi hlohlotela moya wa ku xandzukela Xikwembu lowu sunguriweke hi Sathana le ntangeni wa Edeni. Tlhandlakambirhi, lava va ringetaka ku haxa moya lowu va lwisana ni Muvumbi. (Pisalema 2:6-12; Nhlavutelo 16:14, 16) Hikwalaho, hi fanele hi tivutisa, ‘Xana hi lava ku fumiwa hi Xikwembu kumbe hi lava ku tifuma?’
Ku Hlaya Ka Bibele
(Daniyele 2:31-43) “Wena hosi, u langutile, kutani waswivo, a ku ri ni xifaniso xin’wana lexikulu. Xifaniso xexo, lexi a xi ri xikulu, lexi ku vangama ka xona a ku nga tolovelekanga, a xi yime emahlweni ka wena, xivumbeko xa xona a xi chavisa. 32 Loko ku ri xifaniso xexo, nhloko ya xona a yi endliwe hi nsuku lowunene, xifuva xa xona ni mavoko ya xona a swi ri swa silivhere, khwiri ra xona ni mindzhumbi ya xona a swi ri swa koporo, 33 milenge ya xona a yi ri ya nsimbi, xiphemu xa mikondzo ya xona a xi ri xa nsimbi, xiphemu xin’wana a xi ri xa vumba. 34 U ye emahlweni u languta kukondza ribye ri phemeka, ku nga ri hi mavoko, kutani ri ba xifaniso emikondzweni ya xona ya nsimbi ni ya vumba, ri xi pfotlosa. 35 Hi nkarhi wolowo nsimbi, vumba, koporo, silivhere ni nsuku, hinkwaswo ka swona, swi pfotlosiwa swi fana ni mungu lowu humaka exivuyeni hi ximumu, kutani mheho yi swi fambisa lerova vuthala bya swona a byi kumekanga nikatsongo. Loko ku ri ribye leri ri beke xifaniso lexi, ri hundzuke ntshava leyikulu, ri tata misava hinkwayo. 36 “Lowu i norho, naswona nhlamuselo ya wona hi ta yi tivisa hosi. 37 Wena hosi, hosi ya tihosi, wena loyi Xikwembu xa le tilweni xi ku nyikeke mfumo, matimba, ntamu ni xindzhuti, 38 loyi xi vekeke evokweni ra wena, ndhawu yin’wana ni yin’wana leyi vana va vanhu va tshamaka eka yona, swivandzana swa nhova ni swivumbiwa leswi nga ni timpiko swa matilo, loyi xi ku endleke mufumi ehenhla ka swona hinkwaswo, wena u nhloko ya nsuku. 39 “Endzhaku ka wena ku ta humelela mfumo wun’wana lowu nga wutsongo eka wena; ni mfumo wun’wana, wa vunharhu, wa koporo, lowu wu nga ta fuma ehenhla ka misava hinkwayo. 40 “Loko ku ri mfumo wa vumune, wu ta tiya kukota nsimbi. Tanihi leswi nsimbi yi pfotlosaka ni ku sila xin’wana ni xin’wana, hikwalaho, kukota nsimbi leyi yi fayaka, wu ta pfotlosa ni ku faya hinkwayo ka yona. 41 “Tanihi leswi u voneke xiphemu xa mikondzo ni swikunwana swi ri vumba bya muvumbi ni xiphemu xin’wana xi ri nsimbi, mfumo lowu wu ta avana, kambe eka wona ku ta va ni ku tiya loku fanaka ni ka nsimbi, tanihi leswi u voneke nsimbi yi pfanganisiwe ni vumba byo tsakama. 42 Naswona leswi xiphemu xa swikunwana swa mikondzo xi nga nsimbi, xiphemu xin’wana xi nga vumba, mfumo lowu wu ta va ni matimba eka tlhelo rin’wana, kasi eka tlhelo rin’wana wu ta va lowu fayekaka. 43 Tanihi leswi u voneke nsimbi yi pfanganisiwe ni vumba, swi ta pfangana ni vana va vanhu; kambe swi nga ka swi nga namarhelani, xin’wana eka xin’wana, hilaha nsimbi yi nga pfanganiki ni vumba.
SEPTEMBER 25–OCTOBER 1
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | DANIYELE 4-6
“Xana U Ta Ya eMahlweni U Tirhela Yehovha?”
(Daniyele 6:7-10) Valawuri hinkwavo va mfumo, valawuri lavakulu ni valanguteri, tindhuna ni tindhuna letikulu, va bohe makungu ya ku simeka nawu wa vuhosi ni ku sindzisa ku vekiwa ka xipimelo leswaku mani na mani la kombelaka eka xikwembu xin’wana kumbe munhu un’wana ku ringana masiku ya 30, ku nga ri eka wena, Wena hosi, u fanele a hoxiwa ekheleni ra tinghala. 8 Sweswi, Wena hosi, onge u nga simeka nawu, u sayina marito lama tsariweke, leswaku wu nga hundzuriwi, hi ku landza nawu wa Vameda ni Vaperesiya, lowu wu nga herisiwiki.” 9 Hi ku fambisana ni leswi, Hosi Dariyosi a sayina marito lama tsariweke ni ku vekiwa ka xipimelo. 10 Kambe Daniyele, hi ku hatlisa loko a swi twa leswaku marito lama tsariweke ma sayiniwile, u nghene endlwini yakwe naswona a a pfuleriwe mafasitere lawa ma nga ekamareni rakwe ra le henhla ka lwangu, etlhelo ra le Yerusalema, kanharhu hi siku a a nkhinsama hi matsolo, a khongela, a dzunisa emahlweni ka Xikwembu xakwe, hilaha a a hamba a endla hakona emahlweni ka leswi.
Vantshwa—Kongomisiwani Hi Rito Ra Xikwembu
16 Ha yini u fanele u lava ku yingisa Yehovha hambiloko u ri wexe? Tsundzuka leswi: U nga swi kota ku twisa Yehovha ku vava kumbe u tsakisa mbilu yakwe. (Gen. 6:5, 6; Swiv. 27:11) Swiendlo swa wena swa n’wi khumba Yehovha hikuva ‘wa khathala ha wena.’ (1 Pet. 5:7) U lava leswaku u n’wi yingisa leswaku u ta vuyeriwa. (Esa. 48:17, 18) Loko malandza man’wana ya Yehovha ya le Israyele wa khale ma honise ndzayo yakwe, ma n’wi twise ku vava. (Ps. 78:40, 41) Hi hala tlhelo, Yehovha a a n’wi rhandza swinene muprofeta Daniyele hikuva ntsumi yi vule leswaku i “munhu la navelekaka.” (Dan. 10:11) Ha yini? Daniyele u tshame a tshembekile eka Xikwembu ku nga ri loko a ri exikarhi ka vanhu ntsena kambe ni loko a ri yexe.—Hlaya Daniyele 6:10.
Xana U Ni Langutelo Ra Yehovha Hi Swilo Leswi Kwetsimaka?
12 A swi hlamarisi leswi swilo swo tala leswi fambisanaka ni vutomi bya swirho leswi nga vatotiwa swa vandlha ra Vukreste ni vanghana va swona swi tekiwaka swi kwetsima. Vuxaka bya hina na Yehovha i nchumu lowu kwetsimaka. (1 Tikronika 28:9; Pisalema 36:7) I bya nkoka swinene eka hina lerova a hi pfumeleli nchumu hambi ku ri munhu wo karhi leswaku a hi hambanisa ni Xikwembu xa hina, Yehovha. (2 Tikronika 15:2; Yakobo 4:7, 8) Xikhongelo i xa nkoka ngopfu eku hlayiseni ka vuxaka bya hina na Yehovha. Xikhongelo a xi kwetsima swinene eka muprofeta Daniyele lerova a veka vutomi byakwe ekhombyeni hi ku hambeta a tshembeka eka mukhuva wakwe wo khongela eka Yehovha. (Daniyele 6:7-11) “Swikhongelo swa vakwetsimi,” kumbe Vakreste lava totiweke, swi fanisiwa ni murhi wa risuna lowu a wu tirhisiwa evugandzerini bya le tempeleni. (Nhlavutelo 5:8; 8:3, 4; Levhitika 16:12, 13) Sweswo swi kandziyisa ku kwetsima ka xikhongelo. Hakunene i lunghelo ku va munhu a kota ku vulavula ni Hosi ya vuako hinkwabyo! A swi hlamarisi leswi xikhongelo xi nga xa nkoka evuton’wini bya hina!
(Daniyele 6:16) Hikwalaho hosi yi humesa xileriso, kutani va humesa Daniyele, va n’wi hoxa ekheleni ra tinghala. Hosi yi angula Daniyele yi ku: “Xikwembu xa wena lexi u xi tirhelaka nkarhi hinkwawo, xona xi ta ku ponisa.”
(Daniyele 6:20) Loko yi tshinela ekheleni, yi huwelela Daniyele hi rito ro hlunama. Hosi yi vulavula, yi ku eka Daniyele: “Wena Daniyele, nandza wa Xikwembu lexi hanyaka, xana Xikwembu xa wena lexi u xi tirhelaka nkarhi hinkwawo xi swi kotile ku ku ponisa etinghaleni?”
Ha Yini Hi Fanele Hi Khongela Minkarhi Hinkwayo?
2 Xana Yehovha a a n’wi languta njhani Daniyele? Loko ntsumi Gabriyele yi ta hlamula xin’wana xa swikhongelo swa Daniyele, yi vule leswaku muprofeta loyi i “munhu loyi a navelekaka swinene” kumbe ‘la rhandziwaka ngopfu.’ (Daniyele 9:20-23; Bibele Ya Xitsonga) Eka vuprofeta bya Ezekiyele, Yehovha u vule leswaku Daniyele i wanuna wo lulama. (Ezekiyele 14:14, 20) Evuton’wini bya yena hinkwabyo, a swi kanakanisi leswaku swikhongelo swa Daniyele swi endle leswaku a va ni vuxaka lebyikulu na Xikwembu, ku nga mhaka leyi na Dariyosi a yi xiyeke.—Daniyele 6:16.
(Daniyele 6:22, 23) Xikwembu xa mina xi rhume ntsumi ya xona, yi pfala nomu wa tinghala, a ti ndzi lovisanga, tanihi leswi ndzi kumekeke ndzi kala nandzu emahlweni ka xona; ni le mahlweni ka wena, Wena hosi, a ndzi endlanga nchumu xo biha.” 23 Hiloko hosi yi tsaka ngopfu, kutani yi lerisa leswaku Daniyele a humesiwa ekheleni. Daniyele a humesiwa ekheleni, naswona a a nga vavisekanga nikatsongo, hikuva a a tshembe Xikwembu xakwe.
“Moya Ni Mutekiwa Va Hambeta Va Ku: ‘Tana!’ ”
15 Endzhaku ka loko Daniyele a hete vusiku hinkwabyo a ri ekheleni ra tinghala, hosi yi tile ekheleni kutani yi huwelela yi ku: “Wena Daniyele, nandza wa Xikwembu lexi hanyaka, xana Xikwembu xa wena lexi u xi tirhelaka nkarhi hinkwawo xi swi kotile ku ku ponisa etinghaleni?” Xikan’we-kan’we Daniyele u te: “Wena hosi, hambeta u hanya hilaha ku nga riki na makumu. Xikwembu xa mina xi rhume ntsumi ya xona, yi pfala nomu wa tinghala, a ti ndzi lovisanga, tanihi leswi ndzi kumekeke ndzi kala nandzu emahlweni ka xona; ni le mahlweni ka wena, Wena hosi, a ndzi endlanga nchumu xo biha.” Yehovha u katekise Daniyele hileswi a a n’wi tirhela ‘nkarhi hinkwawo.’—Dan. 6:19-22.
Endla Ndzavisiso
(Daniyele 4:10, 11) “ ‘Kutani ndzi vone swivono swa nhloko ya mina esangwini ra mina, waswivo, a ku ri ni murhi exikarhi ka misava, a wu lehile swinene. 11 Murhi wu kula wu tiya, wu leha, wu hetelela hi ku fika ematilweni, a wu vonaka emakumu ka misava hinkwayo.
(Daniyele 4:20-22) “ ‘Murhi lowu u wu voneke, lowu wu kuleke swinene wu tiya, lowu ku leha ka wona ku fikeke ematilweni, lowu a wu vonaka emisaveni hinkwayo, 21 lowu switluka swa wona a swi xongile, ni mihandzu ya wona yi tele, lowu a wu ri ni swakudya swa vanhu hinkwavo; lowu swivandzana swa nhova a swi tshama ehansi ka wona, tinyenyana ta matilo ti tshama emarhavini ya wona, 22 hi wena, Wena hosi, hikuva u kurile swinene u tiya, vukulu bya wena i byikulu swinene, byi fike ematilweni, ku fuma ka wena ku fika emakumu ka misava.
Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Daniyele
4:10, 11, 20-22—Xana murhi lowukulu lowu Nebukadnetsara a wu lorheke a wu yimela yini kumbe a wu fanekisela yini? Eku sunguleni, murhi lowu a wu fanekisela Nebukadnetsara tanihi hosi ya misava hinkwayo. Hambiswiritano, leswi mfumo lowu a wu fuma ku ya fika “emakumu ka misava hinkwayo,” murhi lowu wu fanele wu fanekisela nchumu wun’wana lowukulu swinene. Daniyele 4:17, yi boxa leswaku norho lowu wu fambisana ni vulawuri bya “La nge Henhla-henhla” eka vanhu hinkwavo. Kutani, murhi lowu wu tlhela wu fanekisela vuhosi bya Yehovha, ngopfu-ngopfu emisaveni. Hikwalaho, norho lowu wu hetiseka kambirhi—ro sungula eka mfumo wa Nebukadnetsara ivi ra vumbirhi eka vuhosi bya Yehovha.
(Daniyele 5:17) Enkarhini wolowo Daniyele a angula emahlweni ka hosi a ku: “Tinyiko ta wena a ti ve eka wena, tinyiko ta wena u ti nyika van’wana. Hambiswiritano, ndzi ta hlayela hosi leswi swi tsariweke, ndzi ta yi byela nhlamuselo ya swona.
(Daniyele 5:29) Enkarhini wolowo Belxatsara a lerisa, kutani va ambexa Daniyele swiambalo swa xivunguvungu, a veheriwa sindza ra nsuku enhan’wini; kutani va huwelela malunghana na yena leswaku a a ta va mufumi wa vunharhu emfun’weni.
Swivutiso Swa Vahlayi
Loko Muheveru loyi a vitaniwaka Daniyele eku heteleleni a tisiwile, hosi yi phindhe nyiko ya yona—ku ambexa Daniyele nguvu, ku n’wi vekela vuhlalu bya le nhan’wini bya nsuku ni ku n’wi endla mufumi wa vunharhu emfun’weni. Muprofeta u hlamurile hi ku xixima a ku: “Tinyiko ta wena a ti ṭhame na wena, u nyika uṅwana e šuma ša wena! Hambi ŝi ri tano, nḍi ta hlayela hosi le’ŝi ṭariweke, nḍi ṅwi hlav̌utela nhlamuselo ya ŝona.”—Daniyele 5:17.
Kutani Daniyele a nga lavanga ku beriwa mati kumbe ku hakeriwa leswaku a nyikela nhlamuselo. Hosi a yi ta swi kota ku tshama ni tinyiko ta yona kumbe yi ti nyika un’wana. Daniyele a a ta nyika nhlamuselo, ku nga ri hikwalaho ka hakelo, kambe hikwalaho ka leswi a nyikiweke matimba yo endla tano hi Yehovha, Xikwembu xa ntiyiso, lexi ku avanyisa ka xona ehenhla ka Babilona a ku ri kusuhi.
Tanihi loko hi hlaya eka Daniyele 5:29, endzhaku ka loko Daniyele a hlayile ni ku hlamusela marito tanihi laha a vuleke ha kona leswaku a a ta swi endla, hambi swi ri tano hosi yi lerise leswaku tihakelo ti nyikiwa Daniyele. Daniyele hi yexe a nga tiambexanga nguvu ni vuhlalu bya le nhan’wini. U ambexiwe swona hi ku lerisa ka mufumi wa xiviri, Hosi Belxatsara. Kambe leswi a swi himpfilitani na Daniyele 5:17, laha muprofeta a swi vekeke erivaleni leswaku nsusumeto wa yena a wu nga ri wona wa vutianakanyi.
Marito Ya Mune Lama Hundzuleke Misava
22 Hikwalaho mawetana ma hlavuteriwile. Babilona la nga ni matimba a ri kusuhi ni ku wela emavuthwini ya Meda-Peresiya. Hambileswi a a xumbadzekile hikwalaho ka rito leri ra vuavanyisi, Belxatsara u swi endlile leswi a swi tshembiseke. U lerise malandza yakwe leswaku ma ambexa Daniyele swiambalo swa xivunguvungu, a veheriwa sindza ra nsuku enhan’wini, kutani ma huwelela leswaku hi yena mufumi wa vunharhu emfun’weni. (Daniyele 5:29) Daniyele a nga ma alanga malunghelo lawa, hi ku xiya leswaku a ma kombisa xichavo lexi faneleke eka Yehovha. Ina, swi nga ha endleka leswaku Belxatsara a ri ni ntshembo wa leswaku u ta endla leswaku ku avanyisa ka Yehovha ku hunguteka, hikwalaho ka ku nyika muprofeta wa Yena malunghelo. Loko a swi ri tano, a a be ehansi.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Daniyele 4:29-37) Eku heleni ka tin’hweti ta 12 ta ku rhendzeleka ka n’weti a a famba ehenhla ka yindlu ya le vuhosini ya Babilona. 30 Hosi yi angula yi ku: “Xana loyi a hi yena Babilona Lonkulu, loyi ndzi n’wi akeke a va yindlu ya vuhosi hi ntamu wa matimba ya mina ni xindzhuti xa vukulukumba bya mina?” 31 Loko rito ra ha ri enon’wini wa hosi, ku ni rito leri ri weke ri suka ematilweni: “Ku byeriwa wena, Wena Nebukadnetsara lowa hosi, ‘Mfumo wu sukile eka wena, 32 wena va ku hlongola exikarhi ka vanhu, u ta tshama ni swivandzana swa nhova. Va ta ku nyika swimila u swi dya kukota tinkunzi, minkarhi ya nkombo yi ta hundza eka wena, kukondza u swi tiva leswaku La nge Henhla-henhla i Mufumi emfun’weni wa vanhu, nileswaku u wu nyika loyi a lavaka ku n’wi nyika wona.’ ” 33 Enkarhini wolowo rito rero ri hetisekile eka Nebukadnetsara, u hlongoriwile exikarhi ka vanhu, a sungula ku dya swimila kukota tinkunzi, miri wakwe wu tsakamisiwa hi mberha ya matilo, kukondza misisi yakwe yi kula yi leha kukota tinsiva ta magama, min’wala ya yena yi kotisa min’wala ya tinyenyana. 34 “Eku heleni ka masiku, mina Nebukadnetsara, ndzi tlakusele mahlo ya mina ematilweni, ku twisisa ka mina ku sungula ku vuya; kutani ndzi vonga La nge Henhla-henhla, ndzi dzunisa ni ku vangamisa Loyi a hanyaka hilaha ku nga riki na makumu, hikuva ku fuma ka yena i ku fuma ka nkarhi lowu nga riki na makumu naswona mfumo wa yena wu suka eka xitukulwana xin’wana wu ya eka xitukulwana xin’wana. 35 Vaaki hinkwavo va misava va tekiwa va nga ri nchumu, yena u endla hi ku ya hi ku rhandza ka yena exikarhi ka vuthu ra le matilweni ni vaaki va misava. A nga kona loyi a nga sivaka voko rakwe kumbe loyi a nga vulaka eka yena a ku, ‘Xana a wu endla yini?’ 36 “Enkarhini wolowo ku twisisa ka mina ku sungula ku vuya, ni xindzhuti xa mfumo wa mina, vukulukumba bya mina ni ku vangama ka mina swi vuya eka mina; valawuri va mina lavakulu ni tindhuna ta mina va sungule ku ndzi lavisisa hi matimba, kutani ndzi tlhela ndzi vekiwa emfun’weni wa mina, ndzi engeteriwa vukulu lebyi nga tolovelekangiki. 37 “Kutani mina, Nebukadnetsara, ndzi dzunisa, ndzi tlakusa ni ku vangamisa Hosi ya matilo, hikuva mintirho ya yona hinkwayo i ya ntiyiso ni tindlela ta yona i vululami, ni hikwalaho ka leswi yi kotaka ku tsongahata hinkwavo lava fambaka hi ku tinyungubyisa.”