Ta Rivala
Papila ra Mupapa Benedict wa vu-16 ri ri: “Ku ni xilaveko lexikulu . . . xa leswaku ku cinciwa Vandla ra Nhlangano wa Matiko, swin’we ni minhlangano ya swa ikhonomi ni timali ta matiko hinkwawo, leswaku nhlangano wa matiko wu ta kota ku tirha ngopfu ematshan’weni yo vulavula ntsena.”—PHEPHA-HUNGU RA L’OSSERVATORE ROMANO; marito lawa hi lo voyamisa.
“Munhu un’we eka vanharhu wa le Ukraine u dzaha kwalomu ka phakete ra fole hi siku.”—PHEPHA-HUNGU RA EXPRESS, RA LE UKRAINE.
Le United States, vafana lava endlaka 44 wa tiphesente lava vutisiweke swivutiso swo va kambela va vule leswaku va tshame “va vona xifaniso xin’we eka Internet kumbe eka selfoni xa nhwanyana la nga ambalangiki loyi va nghenaka swin’we tlilasi.”—MAGAZINI WA TIME, WA LE U.S.A.
“Nhlohlorhi Leyi Tsemaka Nhlana”
Phepha-hungu ra Associated Press ri vula leswaku tinyimpi, dyandza, xiyimo xa tipolitiki lexi nga tiyangiki, ku durha ka swakudya ni vusweti swi endle leswaku vanhu emisaveni va hundza “nhlohlorhi leyi tsemaka nhlana.” Nhlayo ya vanhu lava sikaka emisaveni sweswi yi hundza biliyoni. Hi ku ya hi Josette Sheeran wa Nongonoko wa Swakudya swa Misava wa Nhlangano wa Matiko, “misava leyi sikaka yi ni khombo. . . . Loko vanhu va nga ri na swakudya, va teka magoza manharhu ntsena: Va vanga madzolonga, va rhurhela kun’wana kumbe va fa. Ku hava ni rin’we ra magoza wolawo leri amukelekaka.” Xo biha no tlurisa, nhlayo ya vanhu lava sikaka yi tlakuka hi xihatla ku tlula ya vaaki va misava. Hambi ku ri ematikweni lama hluvukeke, nhlayo ya vanhu lava nga riki na swakudya leswi ringaneke yi tlakuke hi tiphesente ta 15,4.
Ku Hlaya Hi Nkarhi Wo Etlela Swa Pfuna
Loko vatswari va hlayela vana va vona hi nkarhi wo etlela, a swi pfuni ku va mbuwetela ntsena. Valavisisi va vula leswaku sweswo swi antswisa vuswikoti bya vana byo vulavula ririmi, swi va pfuna ku va ni vutshila byo tirhisa mavoko ni mahlo ya vona hi ku va dyondzisa ku khoma ni ku phendla matluka swin’we ni ku endla leswaku va kota ku tsundzuka swilo. Phepha-hungu ra The Guardian ri ri: “Kambe xa nkoka ngopfu, . . . ku hlayela ehenhla swi endla leswaku mutswari ni n’wana va yingiserisisa leswi va swi hlayaka naswona havumbirhi bya vona va titwa hi ndlela yo karhi ha swona. Leswi swi endla leswaku ku hlaya ku va nchumu lowu rhandzekaka swinene.” Naswona hi ku ya hi Profesa Barry Zuckerman, la rhangeleke loko ku endliwa nkambisiso wolowo, u ri: “Vana va hetelela va rhandza tibuku hikuva va [ti] hlaya ni munhu loyi va n’wi rhandzaka.”
Tihomu Leti Tsakeke Ti Va Ni Ntswamba Wo Tala
Van’wasayense va le Yunivhesiti ya Newcastle le Nghilandhi va ri: “Homu leyi nga ni vito yi va ni ntswamba wo tala ku tlula leyi nga riki na rona.” Entiyisweni, ku khoma tihomu ku fana ni vanhu swi nga endla leswaku ti va ni ntswamba lowu engetelekeke hi tilitara ta kwalomu ka 250 hi lembe. Ha yini? Dok. Catherine Douglas wa le yunivhesiti ya Xikolo xa Vurimi, Swakudya ni ku Hluvukisiwa ka Matiko-xikaya, u te: “Tanihi leswi vanhu va tsakaka loko va khomiwa kahle, ni tihomu ta tsaka ti tlhela ti ntshunxeka loko u ti khathalela hi ku kongoma.” U tlhele a ku: “Leswi hi swi kumeke eka nkambisiso wa hina swi kombisa leswi van’wamapurasi vo tala lavanene ni lava khathalaka se ku nga khale va swi tiva. Loko u yi khathalela swinene homu ha yin’we, ku fana ni ku yi vitana hi vito kumbe ku tlanga na yona swinene loko yi ri karhi yi kula, a swi nge endli leswaku yi va ni rihanyo lerinene ni ku rhandza vanhu ntsena, kambe swi ta tlhela swi yi endla yi va ni ntswamba wo tala.”