Xana Yi Lo Endliwa?
Lens Ya Tihlo Ra Xipyindzi Leyi Tipfuxetaka
● Xipyindzi i xipululu lexitsongo lexi kotaka ku hanya endzeni ka mati ni le handle, lexi nga ni vuswikoti byo hlamarisa byo pfuxeta swirho swa xona. Kambe, xana swirho sweswo leswi pfuxetiweke swi nga tirha kahle ku fana ni leswo sungula? Valavisisi va vula leswaku lens leyi pfuxetiweke yi tirha ku fana ni liya ya khale.
Xiya: Swipyindzi swi pfuxeta ti-lens ematihlweni ya swona hi ku hundzula tisele ta ndzololo ti va tisele ta ti-lens. Leswaku va dyondza swo tala hi endlelo leri, vativi va vutomi va hete malembe ya 16 va ri karhi va kambisisa swipyindzi swa le Japani. Eka xipyindzi ha xin’we va suse ti-lens minkarhi ya 18. Hilaha a va swi langutele hakona, a ku huma tin’wana letintshwa.
Eku heleni ka nkambisiso wolowo, swipyindzi sweswo a swi ri ni malembe ya kwalomu 30—swi hundze hi malembe ya ntlhanu eka lawa a swi languteriwe ku hanya wona emananga. Kambe a swa ha swi kota ku pfuxeta ti-lens hi ku hatlisa ku fana ni loko swa ha ri switsongo. Hi ku ya hi xiviko lexi humaka eYunivhesiti ya Dayton le Ohio eU.S.A., ti-lens leti pfuxetiweke “a ti fana swinene ni leta ha riki tinene leti nga susiwa eka swipyindzi leswi kuleke, leti nga si tshamaka ti pfuxetiwa.” Panagiotis Tsonis, mutivi wa vutomi loyi a a tirha ni ntlawa lowu a wu endla ndzavisiso lowu u te: “Mhaka leyi yi ndzi hlamarisile.” U vule leswaku lens ya kona yi fana kahle ni ya le ku sunguleni.
Vativi va sayense va tshemba leswaku vuswikoti bya xipyindzi lexi byo kota ku pfuxeta swirho swa xona byi ta va pfuna leswaku va kuma ndlela yo pfuxeta mintlawa ya tisele leti onhakeke eka vanhu. Tsonis u ri: “Xipyindzi lexi xi hi pfuna ku twisisa ndlela leyi swilo swi kotaka ku tipfuxeta ha yona, ngopfu-ngopfu leswi se swi dyuhaleke.”
U anakanya yini? Xana lens ya tihlo ra xipyindzi leyi tipfuxetaka yi lo tiendlekela kumbe yi lo endliwa?
[Dayagramu leyi nga eka tluka 25]
(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)
Ti-lens leti pfuxetiweke ti fana swinene ni leto sungula
[Laha Swifaniso Swi Humaka Kona eka tluka 25]
Top photo: © Vibe Images/Alamy; middle photo: © Juniors Bildarchiv/Alamy