2 Vulavurisana Kahle Ni Vana Va Wena
Tinyike nkarhi loko n’wana wa wena a lava ku vulavula na wena
“Ndzi dyondze ku rhiya ndleve ku nga khathariseki leswaku ndzi karhele ku fikela kwihi.”—MIRANDA WA LE AFRIKA DZONGA.
Ntlhontlho.
Cristina u ri: “Ntlhontlho lowukulu lowu ndzi langutanaka na wona a hi ku tinyika nkarhi wo tshama ni xinhwanyetana xa mina ntsena, kambe i ku rhiya ndleve loko xi vulavula na mina ku nga khathariseki leswaku ndzi karhele kumbe ndzi ni mintirho yo tala ku fikela kwihi.”
Swiringanyeto.
Endla leswaku n’wana wa wena a titwa a ntshunxekile ku vulavurisana na wena. Elizabeth, loyi a nga ni vana va ntlhanu, u ri: “Ndzi ringeta ku vekela vana va mina xikombiso hi ku va ndzi vulavurisana na vona kutani sweswo swi va susumetela ku va va ndzi phofulela leswi nga etimbilwini ta vona. Ndzi tlhela ndzi va khutaza leswaku vona hi voxe va vulavurisana nileswaku va nga tshuki va ya eku etleleni va hlundzukelanile. Ku tlula kwalaho, va swi tiva leswaku a ndzi swi lavi leswaku va tsuvelana.”
U nga honisi vana va wena loko va ku vulavurisa. Lyanne u tsale a ku: “Loko jaha ra mina ra ha ri ritsongo, a ri vulavula ngopfu, xisweswo a ndzi ri honisa ko tala. Kutani loko se ri ri emalembeni ya kondlo-a-ndzi-dyi, ri tshike ku ndzi phofulela ta le mbilwini, xisweswo ndzi xiye leswaku ndzi endle xihoxo lexikulu. Entiyisweni, ndzi kulule ndzi n’watseka leswaku ndzi ri sindzisa ku vulavurisana na mina. Ndzi vulavule ni nkulu un’wana wa le vandlheni hi mhaka leyi. U ndzi khutaze leswaku ndzi ehlisa moya nileswaku ndzi ringeta ku vulavurisana na rona hakatsongo-tsongo. Ndzi xi tirhisile xitsundzuxo xakwe naswona swilo swi sungule ku cinca hakatsongo-tsongo.”
Lehisa mbilu. Eklesiasta 3:7 yi vula leswaku ku ni “nkarhi wa ku miyela ni nkarhi wa ku vulavula.” Dulce, loyi a nga ni vana vanharhu, u ri: “Loko vana va mina va titwa va nga lavi ku vulavula na mina, a ndzi va byela leswaku loko se va swi lava va ndzi tivisa ndzi ta rhiya ndleve.” Ematshan’weni yo sindzisa vana va wena leswaku va vulavula na wena, va lehisele mbilu u tlhela u va kombela hi rirhandzu leswaku va vulavula na wena. Sweswo hi swona leswi Bibele yi swi khutazana. “Makungu ya mbilu i xidziva xa mati, lama nga kiwaka ntsena hi munhu wo twisisa.”—Swivuriso 20:5, Bibele—Mahungu Lamanene.
Vana la ‘hatlisaka emhakeni yo twa, u nonoka emhakeni yo vulavula.’ (Yakobo 1:19) Lizaan, loyi a tshahiweke exihlokweni lexi hundzeke, u ri: “Ndzi dyondze ku ka ndzi nga hatliseli ku hlamula ni ku nyikela ndzayo loko vana va mina va ndzi byela swiphiqo swa vona kambe ndzi vulavula na vona hi moya wo rhula loko ndzi lunghisa timhaka leti ndzi khunguvanyisaka.” Leasa, manana wa swifanyetana swimbirhi, u tsale a ku: “Minkarhi yin’wana a ndzi nga rhiyi ndleve loko swifanyetana swa mina swi ndzi vulavurisa. Nkarhi wun’wana swiphiqo swa swona a ndzi swi teka swi nga nyawuli, kutani ndzi boheke ku dyondza ku va mutswari loyi a twisisaka.”
“Marito ya [wena] a ma ve ni nsovo nkarhi hinkwawo.” (Vakolosa 4:6) Lyanne u ri: “Leswaku n’wana wa mina a nga tshiki ku vulavurisana na mina, ndzi boheke ku dyondza ku rhulisa mbilu hambiloko a ndzi byela timhaka to tika.”
Loko u tsandzeka ku ehlisa moya, u nga ha hlundzuka kutani u holovela n’wana wa wena, ivi sweswo swi nyanyisa xiyimo! (Vaefesa 4:31) Hi xikombiso, ku holovela n’wana swi nga ha endla leswaku a nga ku byeli timhaka hinkwato kutani sweswo swi nga vanga swiphiqo swo tala. Heidi, loyi a nga ni n’wana loyi a ha riki muntshwa, u ri: “N’wana u fana ni mbatsana (seashell). Loko u vulavula na yena hi musa ni hi rirhandzu, u ta pfuleka. Loko u n’wi holovela ni ku n’wi khovolela, u ta pfaleka kutani a tshika ku vulavula na wena. Leswaku ndzi tshama ndzi ri karhi ndzi tsundzuka mhaka leyi, ndzi veke xifaniso xa mbatsana leyi pfulekeke exigwitsirisini.”
Tiva vana va wena. Yasmin, loyi a tshahiweke exihlokweni xo sungula, u ri: “Swifanyetana swa mina swimbirhi swi hambane ngopfu. Xin’wana xi vulavula ngopfu kasi lexin’wana xi miyerile. Eka lexo miyela, ndzi xiye leswaku xi tiphofula kahle loko ndzi nga sunguli bulo hi ku kongoma. Kutani ndzi vulavula na xona loko hi ri karhi hi endla swin’wana, ku fana niloko hi tlanga ntlango wo karhi kumbe loko xi vulavula hi mhaka leyi xi yi rhandzaka. Kutani hi nkarhi wolowo, hi vutlhari ndzi xi vutisa leswaku xi titwa njhani hi mhaka yo karhi.”
Ku vuriwa yini loko mufana a nyuma ku vulavula ni mana wakwe hi timhaka to karhi ta munhu hi yexe, ku fana ni n’wana wa jaha wa Misao? Jaha rero ri te: “A wu ndzi twisisi.” Misao u kombele mpfuno eka Mukreste-kulobye wa xinuna loyi a nga ni ntokoto. U ri: “Mukreste yoloye se i mutsundzuxi wa n’wana wa mina naswona n’wana wa mina se u vulavula na mina a ntshunxekile.”
Tsundzuka leswaku ku va mutswari ni ku va munghana wa n’wana wa wena a swi fani. Iwona, loyi a nga ni vana vambirhi, u te: “A ndzi hamba ndzi phofulela xinhwanyetana xa mina swiphiqo swa mina. Ndzi wele entlhan’wini wolowo hambileswi a ndzi swi tiva leswaku sweswo swi hoxile, kutani ndzi boheke ku lunghisa xihoxo xexo.” Hambileswi u lavaka ku aka xinghana ni n’wana wa wena, tsundzuka leswaku u mutswari naswona n’wana wa wena u fanele a ku xixima. Loko u hlayisa xindzhuti xa wena ni ku kombisa vutswatsi, u endla leswaku vana va wena swi va olovela ku ku xixima tanihi mutswari ni ku yingisa xileriso xa Bibele lexi nge: “Vana, yingisani vatswari va n’wina.”—Vaefesa 6:1, 2.
“Rhandza vana va [wena].” (Tito 2:4) Vana va tsakela ku rhandziwa hilaha va tsakelaka swakudya ni swonwa hakona! Hikwalaho, tshamela ku va byela leswaku wa va rhandza u tlhela u swi kombisa hi swiendlo. Kutani a va nge titwi va sirhelelekile ntsena kambe va ta tlhela va susumeteleka ku vulavula na wena ni ku ku yingisa.