Ndzima Ya Vukaye

Mindyangu Leyi Nga Ni Mutswari Un’we Yi Nga Humelela!

1-3. I yini lexi vangeke ku andza ka nhlayo ya mindyangu leyi nga ni mutswari un’we, naswona xana lava katsekaka va khumbeka njhani?

MINDYANGU leyi nga ni mutswari un’we ku vuriwa leswaku i “muxaka wa ndyangu lowu andzaka hi xihatla swinene” le United States. Xiyimo xi tano ni le matikweni man’wana yo tala. Nhlayo leyi tlakukeke ku tlula rini na rini ya ku dlaya vukati, ku kholwa, ku hambana ka vatekani ni ya vana lava nga riki enawini yi vangela vatswari ni vana va timiliyoni swiphiqo leswi hetaka nkarhi wo leha.

² “Ndzi noni ya malembe ya 28 hi vukhale leyi nga ni vana vambirhi,” ku tsale manana un’wana la nga yexe. “Ndzi ni gome swinene hikuva a ndzi swi lavi ku kurisa vana va mina ndzi nga ri na tata wa vona. Swi vonaka onge a ku na la khathalaka hi mina. Hakanyingi vana va mina va ndzi vona ndzi ri karhi ndzi rila naswona leswi swa va vavisa.” Handle ko dodombisana ni mintlhaveko yo tano ya ku hlundzuka, ku tivona nandzu ni xivundza, vatswari vo tala lava nga voxe va langutana ni ntlhontlho wa ku boheka ku tirha ehandle ni ku tlhela va tirha mintirho ya le kaya. Un’wana u te: “Ku va mutswari la nga yexe swi fana ni ku va mutshila wo hoxetela tibolo ehenhla u tlhela u tikhoma. Endzhaku ko heta tin’hweti ta tsevu u ri karhi u titoloveta, u hetelela u swi kota ku hoxa ni ku khoma tibolo ta mune hi nkarhi wun’we. Kambe loko wa ha ku kota ku endla sweswo, un’wana u ku hoxela bolo yin’wana!”

³ Vantshwa lava nga emindyangwini leyi nga ni mutswari un’we hakanyingi va ni swiphiqo swa vona vini. Va nga ha boheka ku langutana ni ku karhateka emintlhavekweni hikwalaho ka ku famba kumbe ku fa ka mutswari hi xitshuketa. Eka vantshwa vo tala ku pfumaleka ka mutswari ku vonaka ku ri ni vuyelo byo biha swinene.

4. Xana hi swi tivisa ku yini leswaku Yehovha wa khathala hi mindyangu leyi nga ni mutswari un’we?

⁴ Mindyangu ya mutswari un’we a yi ri kona ni le minkarhini ya Bibele. Hi ku phindha-phindha Matsalwa ma vulavula hi “šisiwana ša ṅwana” ni “noni.” (Eksoda 22:22; Deteronoma 24:19-21; Yobo 31:16-22) Yehovha Xikwembu a nga xi bi hi makatla xiphiqo xa vona. Mupisalema u vule leswaku Xikwembu i “tatana wa ŝisiwana ni muyimeri wa tinoni.” (Pisalema 68:5) Hakunene, Yehovha wa ha titwa hi ndlela leyi fanaka hi mindyangu ya mutswari un’we ya namuntlha! Ina, Rito ra yena ri nyikela misinya ya milawu leyi nga va pfunaka leswaku va humelela.

KU ENDLA MINTIRHO YA LE KAYA HI LAHA KU HUMELELAKA

5. Hi xihi xiphiqo lexi vatswari lava nga voxe va bohekaka ku langutana na xona eku sunguleni?

⁵ Anakanyisisa hi ntirho wo khathalela kaya. “Ku ni swiendlakalo swo tala leswi eka swona u navelaka onge u nga va u ri ni nuna na wena,” ku vula wansati un’wana la thariweke, “hi xikombiso, loko movha wa wena wu sungula ku ba pongo naswona u nga swi tivi leswaku ri huma kwihi.” Vavanuna lava ha ku dlayaka vukati kumbe va ha ku feriwaka hi nsati hi laha ku fanaka va nga ha pfilunganyiwa hi mintirho ya le kaya ya ntsandza-vahlayi leyi sweswi va faneleke va yi endla. Eka vana, ku hlanga-hlangana ka swilo ekaya swi va endla va titwa va nga tshamisekanga naswona va nga sirhelelekanga.

6, 7. (a) Hi xihi xikombiso lexinene lexi vekiweke hi “wansati la nga ni vuswikoti” wa le ka Swivuriso? (b) Xana ku hisekela vutihlamuleri bya le ndyangwini swi nga pfuna njhani emakaya lama nga ni mutswari un’we?

⁶ I yini lexi nga pfunaka? Xiya xikombiso lexinene lexi vekiweke hi “wansati loyi a nga ni vuswikoti” la hlamuseriwaka eka Swivuriso 31:10-31. (NW) Mintirho leyi a yi endlaka yi tele swinene—ku xava ni ku xavisa, ku rhunga, ku sweka, ku kuma ndhawu, ku rima ni ku fambisa bindzu. Xana xihundla xakwe a xi ri xihi? A a gingiriteka, a tirha ku fikela ni madyambu naswona a pfuka ni mixo swinene leswaku a sungula mintirho yakwe. Naswona a a hlelekile, a avela van’wana ntirho ni ku tirhisa mavoko yakwe ku endla yin’wana. A swi hlamarisi leswi a tikumeleke ku dzunisiwa!

⁷ Loko u ri mutswari la nga yexe, hisekela vutihlamuleri bya wena bya le ndyangwini. Enerisiwa hi ntirho wolowo, hikuva leswi hi swona swi engetelaka ntsako eka vana va wena. Hambiswiritano, ku kunguhata kahle ni ku hleleka swa laveka. Bibele yi ri: “Makungu ya l’a gingiritekaka ma yisa e nḍalweni.” (Swivuriso 21:5) Tatana un’wana la nga yexe u te: “Ndzi ringeta leswaku ndzi nga anakanyi hi swakudya ku kondza ndzi khomiwa hi ndlala.” Kambe swakudya leswi kunguhatiweke swi tala ku va leswi wundlaka ni leswi phomisaka marha ku tlula leswi swi endliweke hi xihatla. Nakambe u nga ha boheka ku dyondza tindlela tin’wana to endla swilo. Hi ku vulavula ni vanghana lava nga ni vutivi, tibuku to dyondzisa ni vatshila lava pfunaka, vamanana van’wana lava nga voxe va swi kotile ku sungula ku endla ntirho wo penda, vuplambara ni ku lunghisanyana michini.

8. Xana vana va vatswari lava nga voxe va nga pfunisa ku yini ekaya?

⁸ Xana swi fanerile ku kombela vana leswaku va hoxa xandla? Manana un’wana la nga yexe u te: “U lava ku pfala ndhawu ya mutswari loyi un’wana hi ku ringeta ku olovisela vana swilo.” Sweswo swi nga ha va swi twala kambe swi nga ha endleka swi nga n’wi pfuni n’wana. Vantshwa va le minkarhini ya Bibele lava chavaka Xikwembu a va averiwa mintirho leyi va ringanaka. (Genesa 37:2; Risimu ra Tinsimu 1:6) Xisweswo, hambiloko u fanele u xiya leswaku u nga tshuki u tikisela vana, i vutlharhi ku va avela swintirhwana swo tanihi ku hlantswa swibya ni ku basisa kamara ra vona. Ha yini mi nga endli mintirho yin’wana swin’we? Leswi swi nga ha tsakisa swinene.

NTLHONTLHO WA KU TIHANYISA

9. Hikwalaho ka yini vamanana lava nga voxe hakanyingi va va ni swiphiqo swa timali?

⁹ Vatswari vo tala lava nga voxe va swi kuma swi tika ku fikelela swilaveko swa vona swa timali, naswona vamanana lavantshwa lava nga tekiwangiki hakanyingi swa va tikela swinene.a Ematikweni lawa mfumo wu nyikelaka mpfuno, swi nga va swinene ku wu kombela, ku kondza va kuma ntirho. Bibele ya pfumela leswaku Vakreste va ri tirhisa lunghiselelo ro tano loko swi laveka. (Varhoma 13:1, 6) Tinoni ni lava thariweke va langutane ni mintlhontlho leyi fanaka. Vo tala, lava bohekaka ku tlhela va lava mintirho endzhaku ko heta malembe va ri ekaya, hakanyingi va nga ha kuma mintirho leyi holelaka mali ya le hansi. Van’wana va hetelela va kota ku antswisa vutomi bya vona hi ku nghenela minongonoko yo dyondzisa mintirho kumbe tikhoso ta le xikolweni leti nga tekiki nkarhi wo leha.

10. Xana manana la nga yexe a nga va hlamusela njhani vana vakwe xivangelo xa ku va a fanele a kuma ntirho wa ku tihanyisa?

¹⁰ U nga hlamali loko vana va wena va nga tsaki loko u sungula ku lava ntirho, naswona u nga tshuki u tivona nandzu. Ematshan’weni ya sweswo, va hlamusele leswaku hikwalaho ka yini u fanele u tirha, naswona va pfune va twisisa leswaku Yehovha u langutele leswaku wena u va wundla. (1 Timotiya 5:8) Hi ku famba ka nkarhi vana vo tala va tolovela. Hambiswiritano, ringeta ku heta nkarhi wo tala u ri na vona hi laha xiyimiso xa wena xa ku khomeka xi ku pfumelelaka ha kona. Nyingiso wo tano wa rirhandzu wu nga tlhela wu hunguta ku karhateka loku nga vaka kona hikwalaho ka ku pfumaleka ka timali loku nga tshukaka ku va kona endyangwini.—Swivuriso 15:16, 17.

I MANI A KHATHALELAKA UN’WANA?

11, 12. Hi yihi mindzilekana leyi vatswari lava nga voxe va faneleke va yi hlayisa, naswona va nga swi endlisa ku yini sweswo?

¹¹ I nchumu wa ntumbuluko leswaku vatswari lava nga voxe va va ekusuhi swinene ni vana va vona, kambe ku fanele ku xiyiwa leswaku mindzilakana leyi Xikwembu xi yi vekeke exikarhi ka vatswari ni vana yi nga tshuki yi tluriwa. Hi xikombiso, ku nga ha va ni swiphiqo leswikulu loko manana la nga yexe o langutela leswaku n’wana wakwe wa xinuna a byarha vutihlamuleri bya nhloko ya ndyangu kumbe a byela n’wana wakwe wa xisati swihundla leswi nga fanelangiki, a tikisela nhwanyana loyi hi ku n’wi byela swiphiqo swakwe leswikulu. Ku endla tano a swi fanelanga, swi vanga ntshikilelo naswona nkarhi wun’wana swi nga pfilunganya n’wana.

¹² Tiyisekisa vana va wena leswaku wena, tanihi mutswari, u ta va khathalela—hayi leswaku vona va khathalela wena. (Ringanisa 2 Vakorinto 12:14.) Minkarhi yin’wana, u nga ha lava xitsundzuxo kumbe u nga ha lava nseketelo wo karhi. Yana eka vakulu va Vukreste kumbexana eka vavasati lava wupfeke va Vukreste, ku nga ri eka vana va wena lava ha riki vantsongo.—Tito 2:3.

KU NYIKELA NDZAYO

13. Hi swihi swiphiqo leswi khumbaka ku nyikela ndzayo leswi manana la nga yexe a nga ha langutanaka na swona?

¹³ Wanuna a nga tali ku va na xiphiqo xa ku ka a nga yingisiwi loko a nyikela ndzayo, kambe wansati a nga ha va ni swiphiqo emhakeni leyi. Manana un’wana la nga yexe u ri: “Vana va mina va majaha va ni xivumbeko xa vununa ni marito ya vununa. Minkarhi yin’wana u tikuma u nga tivi lexi u nga xi endlaka kumbe u titwa u ri ntsongo eka vona.” Ku tlula kwalaho, u nga ha va wa ha rila murhandziwa la feke, kumbexana u nga ha tivona nandzu kumbe ku hlundzuka hikwalaho ka ku fa ka vukati. Loko mi cincana ku wundla vana, u nga ha vona onge vana va wena va rhandza ku tshama ni khale ka munghana wa wena. Swiyimo swo tano swi nga ha endla swi nonon’hwa ku nyikela ndzayo hi ndlela leyi faneleke.

14. Xana vatswari lava nga voxe va nga ri hlayisa njhani langutelo leri ringaniseriweke emhakeni ya ku nyikela ndzayo?

¹⁴ Bibele yi vula leswaku “wanḍisanyana l’a tifumaka, o khomisa mana wa yena e tingana.” (Swivuriso 29:15) Yehovha Xikwembu wa ku seketela eku endleni ka milawu ya le ndyangwini ni le ku yi tirhiseni, xisweswo, u nga tshuki u pfumelela ku tivona nandzu, ku tisola kumbe ku chava swi ku heta matimba. (Swivuriso 1:8) U nga tshuki u papalata misinya ya milawu ya Bibele. (Swivuriso 13:24) Ringeta ku va la twisisaka, la nga cinca-cinciki ni la tiyeke. Hi ku famba ka nkarhi, hakanyingi vana va ta ku yingisa. Nakambe, u fanele u tsundzuka ni ndlela leyi vana va wena va titwaka ha yona. Tatana un’wana la nga yexe u ri: “Ndzayo ya mina a yi fanele yi fambisana ni ku twisisa hikwalaho ka leswi va chavisiweke hi ku lahlekeriwa hi mana wa vona. Ndzi vulavula na vona nkarhi na nkarhi. Hi va ‘ni karhi wo bula’ loko hi ri karhi hi lunghiselela swakudya swo lalela. Hi wona nkarhi lowu hakunene va ndzi byelaka swa le mbilwini.”

15. I yini lexi mutswari la thariweke a faneleke a xi papalata loko a vulavula hi khale ka munghana wakwe?

¹⁵ Loko u feriwe hi vukati, a swi nga ku pfuni nchumu ku ringeta ku endla leswaku khale ka munghana wa wena a nga xiximiwi. Ku holovisana ka vatswari swa va vavisa vana naswona swi nga ha hetelela swi endla leswaku va nga ha mi xiximi havambirhi ka n’wina. Hikwalaho, papalata ku vula marito lama tlhavaka yo tanihi lawa: “Wena, u fana ni tata wa wena!” Ku nga khathariseki leswaku khale ka munghana wa wena u ku vavise ku fikela kwihi, wa ha ri mutswari wa n’wana wa wena, loyi a faneleke a kuma rirhandzu, nyingiso ni ndzayo ya vatswari havambirhi.b

16. Hi wahi malunghiselelo ya moya lama faneleke ma fambisana ni ndzayo nkarhi na nkarhi ekaya leri nga ni mutswari un’we?

¹⁶ Tanihi laha swi hlamuseriweke ha kona eka tindzima leti hundzeke, ndzayo yi katsa ku letela ni ku dyondzisa, ku nga ri ku xupula ntsena. Swiphiqo swo tala swi nga papalatiwa loko ku ri na xiyimiso lexinene xa ndzetelo wa swilo swa moya. (Vafilipiya 3:16) Ku va kona eminhlanganweni ya Vukreste nkarhi na nkarhi i swa nkoka. (Vaheveru 10:24, 25) Swi tano na hi ku va ni dyondzo ya Bibele ya ndyangu vhiki na vhiki. I ntiyiso, a swi olovi ku hamba u va ni dyondzo yo tano. “Endzhaku ka ntirho wa siku, u titwa u lava ku wisa,” ku vula manana un’wana la endlaka matshalatshala. “Kambe ndza tilunghisa emianakanyweni leswaku ndzi dyondza ni xinhwanyetana xa mina, hi ku tiva leswaku i nchumu lowu faneleke wu endliwa. Xa tiphina swinene hi dyondzo ya hina ya ndyangu!”

17. Xana hi nga dyondza yini eka ndlela leyinene leyi Timotiya, munghana wa Pawulo, a kurisiweke ha yona?

¹⁷ Munghana wa muapostola Pawulo, Timotiya, handle ko kanakana u kume ndzetelo wakwe hi ta misinya ya milawu ya Bibele eka mana wakwe ni kokwa wakwe—kambe swi le rivaleni leswaku a nga wu kumanga kona eka tata wakwe. Kambe, vona ndlela leyi Timotiya a veke Mukreste lonene ha yona! (Mintirho 16:1, 2; 2 Timotiya 1:5; 3:14, 15) Na wena u nga ha rindzela ku kuma vuyelo lebyinene loko u ri karhi u ringeta ku kurisa vana va wena “hi ku va laya ni ku va dyondzisa ta Hosi.”—Vaefesa 6:4.

KU LWISANA NI XIVUNDZA HI NDLELA LEYI HUMELELAKA

18, 19. (a) Xana xivundza xi nga n’wi khumba njhani mutswari la nga yexe? (b) Hi yihi ndzayo leyi nyikeriwaka malunghana ni ku lawula ku navela ka nyama?

¹⁸ Mutswari un’wana la nga yexe u te: “Loko ndzi fika ekaya ivi ndzi vona makhumbi lawa ya mune, ngopfu-ngopfu loko vana se va etlele, xivundza xo vuyavuyani.” Ina, xivundza hakanyingi i xiphiqo lexikulu swinene lexi mutswari la nga yexe a langutanaka na xona. I ntumbuluko ku navela vunghana lebyi kufumelaka ni vuxaka bya vukati. Kambe xana swi fanerile leswaku munhu a ringeta ku tlhantlha xiphiqo lexi hi ndlela yihi na yihi? Esikwini ra muapostola Pawulo, tinoni tin’wana leta ha riki titsongo ti pfumelele “ku navela [ku] tekiwa [ku ti endla ti] fularhela Kriste.” (1 Timotiya 5:11, 12) Ku pfumelela ku navela ka nyama ku khubumeta vumoya swi nga va ni khombo.—1 Timotiya 5:6.

¹⁹ Wanuna wa Mukreste u te: “Ku navela rimbewu ku ni matimba swinene, kambe u nga swi kota ku ku lawula. Loko mianakanyo yo tano yi ta, u nga anakanyi ha yona nkarhi wo leha. Yi suse. Nakambe swa pfuna ku anakanya hi n’wana wa wena.” Rito ra Xikwembu ra tsundzuxa: ‘Dlayani swirho swa n’wina swa miri malunghana ni ku navela rimbewu.’ (Vakolosa 3:5) Loko a a wu ri karhi u ringeta ku dlaya ku navela ka wena ka swakudya, xana a wu ta ti hlaya timagazini leti kombisaka swakudya swo nandziha, kumbe xana u nga tshama ni vanhu lava minkarhi hinkwayo va vulavulaka hi swakudya? Doo! Swi tano na hi ku navela ka nyama.

20. (a) Hi rihi khombo leri nga vaka kona eka lava gangisanaka ni lava nga riki vapfumeri? (b) Xana vanhu lava nga voxe eka lembe-xidzana ro sungula ni namuntlha va lwisane njhani ni xivundza?

²⁰ Vakreste van’wana va sungule ku gangisana ni vanhu lava nga riki vapfumeri. (1 Vakorinto 7:39) Xana sweswo swi xi tlhantlhile xiphiqo xa vona? E-e. Wansati wa Mukreste la thariweke u tsundzuxile: “Ku ni nchumu wun’we lowu vavaka ku tlula ku titshamela wexe. I ku tekana ni munhu la nga fanelangiki!” Tinoni ta lembe-xidzana ro sungula leti nga Vakreste, handle ko kanakana a ti ri na xona xivundza, kambe leto tlhariha a ti tshama ti khomekile ‘ti amukela vaendzi, ti hlantswa milenge ya vakwetsimi ni ku pfuna lava nga eku xanisekeni.’ (1 Timotiya 5:10) Vakreste vo tshembeka namuntlha lava rindzeke malembe yo tala leswaku va ta kuma munghana la chavaka Xikwembu hi ku fanana na vona va tshame va khomekile. Noni ya malembe ya 68 hi vukhale, leyi nga Mukreste, yi sungule ku endzela tinoni tin’wana loko yi titwa yi ri na xivundza. Yi te: “Ndzi kume leswaku hi ku endza ko tano, ni ku endla ntirho wa mina wa le kaya ni ku tilangutela emoyeni, a ndzi na wona nkarhi wo titwa ndzi ri na xivundza.” Ku dyondzisa van’wana hi Mfumo wa Xikwembu i ntirho lowunene lowu pfunaka swinene.—Matewu 28:19, 20.

21. Xana xikhongelo ni vanghana lavanene swi nga pfuna njhani eku lwisaneni ni xivundza?

²¹ Ina, a ku na ndlela ya singita yo herisa xivundza. Kambe xi nga tiyiseleriwa hi ku tiyisiwa hi Yehovha. Matimba wolawo ma va kona loko Mukreste a “tshama a ri karhi a kombela . . . ni ku khongela vusiku ni nhlekanhi.” (1 Timotiya 5:5) Ku khongela i ku endla xikombelo lexi humaka embilwini, ina, ku kombela mpfuno, nkarhi wun’wana u nga rila kunene u humesa ni mihloti. (Ringanisa Vaheveru 5:7.) Ku phofula mbilu ya wena eka Yehovha “vusiku ni nhlekani” swi nga ku pfuna swinene. Ku tlula kwalaho, vanghana lavanene va nga ku pfuna swinene leswaku u pfala xivundza. Hi vanghana lavanene, munhu a nga kuma “rito le’rinene” ra xikhutazo leri hlamuseriweke eka Swivuriso 12:25.

22. Hi swihi swilo leswi ku nga anakanyiwaka ha swona loko xivundza xi fika nkarhi na nkarhi?

²² Loko u hambeta u titwa u ri ni xivundza—tanihi leswi ana swi nga ta endleka—tsundzuka leswaku a nga kona loyi a nga hava swiphiqo evuton’wini byakwe. Ina, “vamakwenu emisaveni hinkwayo” va xaniseka hi tindlela to hambana-hambana. (1 Petro 5:9) Papalata ku anakanya hi swilo swa khale. (Eklesiasta 7:10) Anakanya hi malunghelo lawa u nga na wona. Ku tlula hinkwaswo, tiyimisele ku hlayisa vutshembeki bya wena ni ku tsakisa mbilu ya Yehovha.—Swivuriso 27:11.

NDLELA LEYI VAN’WANA VA NGA PFUNAKA HA YONA

23. Hi byihi vutihlamuleri lebyi Vakreste-kulobye va nga na byona eka vatswari lava nga voxe evandlheni?

²³ Nseketelo ni mpfuno wa Vakreste-kuloni i swa nkoka. Yakobo 1:27 yi ri: “Vukhongeri lebyi tengeke, lebyi nga solekiki emahlweni ka Xikwembu Tatana, hi lebyi: Ku endzela lava feriweke hi vatswari, ni ku endzela tinoni emaxangwini ya tona.” Ina, Vakreste va fanele va pfuna mindyangu leyi nga ni mutswari un’we. Hi tihi tindlela tin’wana leti tirhaka leti leswi swi nga endliwaka ha tona?

24. Xana mindyangu ya mutswari un’we leyi pfumalaka yi nga pfuniwa hi tindlela tihi?

²⁴ Mpfuno wa timali wu nga ha nyikeriwa. Bibele yi ri: “Loko munhu a ri ni swilo swa misava leyi, kutani a vona makwavo a ri eku pfumaleni, kambe a nonon’hwisa mbilu ya yena a nga n’wi pfuni, xana rirhandzu ro rhandza Xikwembu ri nga tshamisisa ku yini eka yena xana?” (1 Yohane 3:17) Rito ro sungula ra Xigriki leri vulaka ku “vona,” a ri vuli ku languta u ri karhi u hundza, kambe ri vula ku languta hi xikongomelo. Leswi swi kombisa leswaku Mukreste la nga ni musa a nga ha sungula a tolovelana ni swiyimo swa ndyangu ni swilaveko swa wona. Kumbexana va pfumala mali. Van’wana va nga ha lava ku pfuniwa ku lulamisa swilo swa le kaya. Kumbe van’wana va nga ha lava ku rhambiwa ntsena va ta dya swakudya kumbe eka xinkhubyana xa ku titsakisa.

25. Xana Vakreste-kulobye va nga wu kombisa njhani ntwela-vusiwana eka vatswari lava nga voxe?

²⁵ Ku engetela kwalaho, 1 Petro 3:8 yi ri: “N’wina hinkwenu mi fanele ku va ni moya wun’we, mi twelana vusiwana, mi va ni rirhandzu eka vamakwenu, mi va ni mbilu ya vumunhu.” Mutswari un’wana la nga yexe la nga ni vana va tsevu u te: “A swi tika naswona nkarhi wun’wana ndzi titwa ndzi tshikilelekile. Hambiswiritano, minkarhi yin’wana vamakwerhu va ri: ‘Joan, leswi u swi endlaka i swinene. U ta va ni vuyelo lebyinene.’ Ku tiva ntsena leswaku van’wana va anakanya ha wena ni leswaku va khathala ha wena swa pfuna swinene.” Vavasati lava nga Vakreste lava se va kuleke va nga ha humelela swinene eku pfuneni ka vavasati lavantshwa lava nga vatswari lava nga voxe, va va yingisela loko va ri ni swiphiqo leswi nga ha va tikelaka ku swi byela munhu wa xinuna.

26. Xana vavanuna lava nga Vakreste, lava wupfeke va nga va pfuna njhani vana vo pfumala tatana?

²⁶ Vavanuna lava nga Vakreste va nga ha pfuna hi tindlela tin’wana. Wanuna wo lulama, Yobo, u te: “A nḍi lwela . . . šisiwana le’ši pfumalaka mupfuni.” (Yobo 29:12) Hi laha ku fanaka namuntlha, vavanuna van’wana lava nga Vakreste va tinyika nkarhi wa vana vo pfumala tatana naswona va kombisa “rirhandzu leri humaka embilwini leyo tenga,” va nga ri na minsusumeto ya vutianakanyi. (1 Timotiya 1:5) Handle ko honisa mindyangu ya vona vini, minkarhi yin’wana va nga ha lunghiselela ku tirha ni vantshwa vo tano evutirhelini bya Vukreste naswona va nga ha va rhamba leswaku va hlanganyela eka dyondzo ya ndyangu kumbe eka vutihungasi. Tintswalo to tano ti nga pfuna n’wana wo pfumala tatana leswaku a nga hambuki.

27. Hi wihi nseketelo lowu vatswari lava nga voxe va nga tiyisekaka ha wona?

²⁷ Kavula, hambiswiritano, vatswari lava nga voxe va fanele va ‘rhwala ndzhwalo wa vona’ wa vutihlamuleri. (Vagalatiya 6:5) Hambiswiritano, va nga ha kombisiwa rirhandzu hi vamakwavo va xinuna ni va xisati lava nga Vakreste na hi Yehovha Xikwembu hi yexe. Bibele yi vula leswi: “O hlayisa šisiwana ni noni.” (Pisalema 146:9) Hikwalaho ka nseketelo Wakwe wa rirhandzu, mindyangu leyi nga ni mutswari un’we yi nga humelela!

[Tinhlamuselo ta le hansi]

XANA MISINYA LEYI YA MILAWU YA BIBELE YI NGA VA PFUNA NJHANI . . . VATSWARI NI VANA KU TAMELA SWIRHALANGANYA EMINDYANGWINI LEYI NGA NI MUTSWARI UN’WE?

Yehovha Xikwembu i “tatana wa ŝisiwana ni muyimeri wa tinoni.”—Pisalema 68:5.

Ku kunguhata kahle swa laveka loko u ta humelela.—Swivuriso 21:5.

Yehovha u seketela mfanelo ya mutswari yo nyikela ndzayo leyi faneleke.—Swivuriso 1:8.

Tinoni leti nga Vakreste leti tlhariheke ti tshama ti khomekile hi mintirho leyinene naswona ta phikelela exikhongelweni.—1 Timotiya 5:5, 10.

Ku kombisa ku tsakela loku faneleke eka “lava feriweke hi vatswari, ni . . . tinoni” i xiphemu xa vugandzeri bya ntiyiso.—Yakobo 1:27.

[Bokisi leri nga eka tluka 112]

LESWI VANTSHWA VA NGA SWI ENDLAKA

Xana manana kumbe tata wa wena i mutswari la nga yexe? Loko swiritano, xana u nga n’wi pfunisa ku yini? Xo sungula, yingisa. Xivumbeko xa miri kumbe rimbewu a swi nyiki n’wana mpfumelelo wo ‘tshika nawu wa mana wakwe.’ (Swivuriso 1:8) Yehovha u ku byela leswaku u yingisa, naswona hi ku famba ka nkarhi, ku endla sweswo swi ta ku endla u tsaka.—Swivuriso 23:22; Vaefesa 6:1-3.

Vana wo sungula eku endleni ka swilo, naswona u kombisa ku tlangela. “Mana wa mina u tirha exibedlhele, naswona yunifomo yakwe yi fanele yi ayiniwa. Kutani ndzi n’wi ayinela yona,” ku vula Tony. “Swa n’wi pfuna manana, kutani ndza swi endla.” Manana un’wana la nga yexe u ri: “Hakanyingi ndzi kuma leswaku loko ndzi ri ni gome kumbe ndzi nyangatsekile hi siku rin’wana ro tika entirhweni ivi ndzi fika ekaya—rero i siku leri xinhwanyetana xa mina xi hlawuleke ku lunghisa tafula ivi xi sweka swakudya swo lalela.”

Tsundzuka leswaku ntirhisano wa wena i wa nkoka. Endzhaku ka siku ro tika entirhweni, swi nga ha tika leswaku mutswari wa wena a fambisa dyondzo ya Bibele ya ndyangu. Loko u nga khomisani na yena, u endla timhaka ti biha swinene. Ringeta ku va u lunghekile loko nkarhi lowu vekiweke wu fika. Lunghiselela tidyondzo ta wena ka ha ri emahlweni. Hi ku va la yingisaka, la tlangelaka ni la nga ni ntirhisano, u ta tsakisa mutswari wa wena, naswona xa nkoka ngopfu, u ta tsakisa Xikwembu.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 107]

Heta nkarhi wo tala ni vana va wena hi laha swi nga kotekaka ha kona

[Xifaniso lexi nga eka tluka 109]

Vana, khomisanani ni mutswari wa n’wina la nga yexe

[Xifaniso lexi nga eka tluka 110]

Mavandlha a ma ti honisi “tinoni” ni “ŝisiwana”